Waringuru e Ng’wech Kwanano

“Waringuru kwanano ni ng’wech moketi e nyimwa.”—HIB. 12:1.

1, 2. Jaote Paulo noporo kit ngima mar Jokristo gang’o?

HIGA ka higa, ihinyo tim tuke mag ng’wech kuonde mang’eny. Jong’wech ma donjo e tukego timo kamano nikech gidwaro gimoro achiel—locho. Ng’eny jomoko kuomgi to donjo e ng’wech ok ni mondo gilochi. Gin gidwaro mana bedo gi sunga mar tieko ng’wech.

² Ei Muma, dak e kit ngima mar Jokristo iporo gi ng’wech. Jaote Paulo nonyiso wachno ne Jokristo wetene ma ne nie Korintho machon kane ondikonegi barupe mokwongo. Nondiko kama: “Koso ok ung’eyo ni jogo ma ringo kar ng’wech giringo giduto, to ng’at achiel kende e ma yudo gir tiende? Ringuru kamano mondo ulochi.”—1 Kor. 9:24.

3. Ang’o momiyo Paulo nowacho ni mana jang’wech achiel ema locho?

³ Be Paulo ne temo wacho ni mana achiel kuom Jokristogo ema ne dhi yudo mich mar ngima, to joma odong’ duto ne dhi ringo kayiem? Ooyo, ok en kamano! Jong’wech ma piem, ne timo ikruok gi tiegruok ne ng’wech, ka giduto gidwaro locho. Paulo ne dwaro ni Jokristo wetene oked matek kamano e ng’wech margi mar ngima mochwere. Timo kamano ne dhi miyo gibed gi geno mar yudo mich mar ngima. Ee, e ng’wech mar Jokristo, jogo duto motieko ng’wech yudo michno.

4. En ang’o monego wanon kuom wach ng’wech moket e nyimwa?

⁴ Kuom jogo duto mosedonjo e ng’wech mar ngima e ndalogi, wechego chiwo jip ka gie kindeno bende, dwarore ni opar kuomgi matut. Nikech ang’o? En nikech michno, obed ngima e polo kata ngima e Paradis e piny, en mich maok nyal por gi machielo. En adier ni ng’weno bor kendo otek; nitie gik mang’eny makelo chwanyruok, magalo ji, kendo nitie gik manyalo kelo hinyruok e ng’weno. (Math. 7:13, 14) Gima lit en ni jomoko osedok chien e ng’weno, giseol, to kata mana weyogo chuth. Gin gik mage manyalo kelo chwanyruok e ng’wech mar ngima? Ere kaka inyalo tang’negi? En ang’o minyalo timo mondo itiek ng’wech, eka mondo ilochi?

Mondo Walochi, Dwarore ni Wanan

5. Kaluwore gi weche mondiki e Jo Hibrania 12:1, Paulo nowuoyo nade kuom wach ng’wech?

⁵ E barua ma nondiko ne Jokristo ma Jo-Hibrania ma ne ni Jerusalem kod Judea, Paulo nowuoyo kendo kuom weche motudore gi tuke kaka mag ng’wech. (Som Jo Hibrania 12:1.) Ne ok owuoyo mana kuom gimomiyo onego wadonji e ng’weno, to bende ne onyiso gima ng’ato nyaka tim eka mondo olochi. Kapok wanono puonj mwanyalo yudo kuom weche mokudh gi much Nyasaye ma Paulo nondiko ne Jokristo ma Jo-Hibrania, weuru wakwong wanon ane gino ma nomiyo Paulo ondiko baruano, koda gima ne otemo jiwo josombe mondo otim.

6. Jokristo ne nie bwo pek mage moa kuom jotend din?

⁶ Jokristo mokwongo, to moloyo, mago ma ne odak e Jerusalem gi Judea, ne romo gi pek koda chandruoge mang’eny. Jotend din mar Jo-Yahudi ne chandogi, nimar jotelogo podi ne nigi teko ahinya e wi oganda ji. Motelo ne mano, jotelogo ne osemiyo ong’ad ne Yesu Kristo bura marach mi onege kaka jaketho. Kendo ne giramo mar dhi nyime gi akwede margi. E bug Tich Joote, wasomo siem mager gi monj ma ne gimonjogo Jokristo, ma en gima nenore ni ne ochakore mapiyo bang’ gik ma ne otimore chieng’ Pentekost 33 E Ndalowa. Kuom adier, nyaka bed ni mano nomiyo ngima obedo matek ne jogo ma ne ochung’ motegno.—Tich 4:1-3; 5:17, 18; 6:8-12; 7:59; 8:1, 3.

7. Jokristo ma Paulo ne ondikonegi ne ni e bwo kinde mage matek?

⁷ Jokristogo bende ne odak e diere ma chenro mar Jo-Yahudi kaka oganda ne chiegni rumo. Yesu nosewachonegi wach kethruok ma ne dhi biro e wi oganda Jo-Yahudi ma ne ong’anjono. Bende ne osewacho ne jolupne wach gigo ma ne dhi timore kapok gikono ochopo, kochikogi ayanga kuom gik ma onego gitim eka gitony. (Som Luka 21:20-22.) Kuom mano, ang’o ma ne gidhi timo? Yesu nosiemo kama: “Ritreuru uwegi, dipo ka chunyu opong’ gi ich lach, kod mer, gi parruok mag ngimani, mi ndalono upo kochopo kuomu.”—Luka 21:34.

8. En ang’o manyalo bedo ni ne omiyo Jokristo moko odok chien, kata ool gi wuotho e yie?

⁸ E kinde ma Paulo nondiko barua ne Jo-Hibrania, chiegni higini 30 nosekalo nyaka Yesu ne chiw siemno. Kinde ma ne osekalono nomiyo Jokristo obedo nade? Moko kuomgi ne olwar nikech chandruoge koda gik ma galo ji e ngima mapile, mi ne ok gitimo dongruok e yie ma ne nyalo miyo gichung’ motegno. (Hib. 5:11-14) Dibed ni jomoko to ne neno ni luwo aluwa kaka thoth Jo-Yahudi molworogi ne timo, ne dhi miyo ngima obednegi mayot moloyo. En adier ni Jo-Yahudigo ne pok ojwang’o Nyasaye chuth; podi ne giluwo Chikne e okang’ moro. Jomoko ma ne nie kanyakla ma pod ne dwaro ni ji omakre chuth gi Chik Musa koda timbe machon mag Jo-Yahudi, ne semo Jokristo moko kendo miyogi luoro. En ang’o ma Paulo ne dhi wacho e barupe, ma ne nyalo konyo owetene ma Jokristo mondo gisiki ka girito e yie, kendo nano e ng’wech mar ngima?

9, 10. (a) Kochomo giko mar Jo Hibrania sula 10, wasomo jip mane ma Paulo chiwo? (b) Ang’o momiyo Paulo nondiko wach timbe manyiso yie ma joneno machon notimo?

⁹ Neno kaka Paulo, kotelne gi roho mar Nyasaye, nomanyo kaka nonyalo tego Jokristo ma Jo-Hibrania en gima morowa. E sula 10 mar baruane, Paulo nonyiso ni Chik ne en mana “tipo mar gik mabeyo ma biro,” kendo nonyiso ber maduong’ mar rawar mar misango Kristo. Kochomo e giko sulano, Paulo nojiwo josombe niya: “Kinda e ma onego ubedgo, mondo utim gi ma Nyasaye dwaro, kendo unwang’ gi ma nosingo. ‘Nikech pod odong’ mana kinde matin kende, eka Jal ma biro nobi, kendo ok nodeki.’”—Hib. 10:1, 36, 37.

¹⁰ E Jo Hibrania sula 11, Paulo lero e yo mong’ith, tiend bedo gi yie madier kuom Nyasaye. Kendo otiyo gi ranyisi mag chwo gi mon ma ne nigi yie e kinde machon. Be timo kamano ne nyiso ni koro ne oweyo wach maduong’ ma ne oyudo owuoyoe? Ooyo, ok kamano. Jaoteno nong’eyo ni ne dwarore ni jolemo wetene ong’e ni yie en kido madwaro chir kod chuny mar nano. Ranyisi mabeyo mag jotich Jehova ma ne ochung’ motegno e kinde machon, ne dhi tego Jo-Hibrania mondo ginyagre gi pek koda chandruoge ma ne giromogo. Emomiyo, bang’ kane osewuoyo kuom tije manyiso yie ma jotich Nyasaye machon-go notimo, Paulo ne nyalo wacho kama: “Ka koro oganda mang’ongo mar joneno opie molworowa kaka bor polo kama, wan bende waweuru ting’ duto, kod richo ma duodowa, kendo waringuru kwanano ni ng’wech moketi e nyimwa.”—Hib. 12:1.

‘Joneno Mopie Kaka Bor Polo’

11. Paro matut kuom ‘joneno mopie kaka bor polo’ nyalo konyowa nade?

¹¹ ‘Oganda mang’ongo mar joneno mopie kaka bor polo’ ok ne gin agina joma ochung’ ka rango jong’wech mondo gine ka ng’atgi olocho. Kar mano, gin giwegi ne giringo kaka jong’wech. Kendo ne giseringo maber mi gitieko ng’wegi. Kata obedo ni koro ne gisetho, podi ne inyalo negi kaka jong’wech molony manyalo jiwo jong’wech manyien. Par ane kaka jang’wech manyien nyalo winjo kong’eyo ni jogo molwore koni gi koni, kata ma range, ne gin jong’wech mang’ula. Donge mano nyalo jiwe mondo otim kar nyalone duto? Kit ngima joneno machon-go nyalo konyowa ng’eyo ni wanyalo locho e ng’wech ma kamano mar ranyisi, kata bed ni otek. Kuom mano, kuom keto e pachgi ranyisi mar ‘joneno mopie kaka bor polo,’ Jokristo ma Jo-Hibrania ne nyalo yudo chir kendo ‘ringo ka ginano’ —kaka wabende wanyalo e ndalogi.

12. Ranyisi ma Paulo nochiwo konyowa nade?

¹² Thoth jogo ma ne ochung’ motegno ma Paulo nowuoyo kuomgi ne nigi chal kaka magwa. Kuom ranyisi, Noa ne odak e kinde ma Ataro mar pi ne chiegni tieko piny ma ndalono. Sani wadak e kinde ma giko mar chenro marach mar piny masani chiegni. Nyasaye ne ochiko Ibrahim kod Sara mondo gia e pinygi, kendo giluw lamo madier kendo rito neno kaka singo mar Jehova chopo. Ijiwowa ni wakwedre wawegi mondo mi Jehova oyie kodwa kendo wayud gweth mosesingonwa. Musa ne owuotho e thim makelo luoro, kochomo Piny Manosingi. Wabende wawuotho e dier chenro marach mar piny masani machiegni rumo, kendo wachomo e piny manyien mosingi. Kuom adier, owinjore wanon weche ma jogo nokaloe, kaachiel gi gik ma ne giloyo koda nyawo ma ne gin-go.—Rumi 15:4; 1 Kor. 10:11.

Ne Gilocho e Yo Mane?

13. Noa ne oromo gi pek mage, to ang’o ma ne okonye loyogi?

¹³ En ang’o ma ne okonyo jotij Jehova machon-go nano kendo locho e ng’weno? Ne ane gima Paulo nondiko e wi Noa. (Som Jo Hibrania 11:7.) ‘Ataro mar pige ma ne dhi ketho ringruok duto,’ ne en gima Noa ne “pok oneno.” (Chak. 6:17) Mano ne en gima ne pok otimore nyaka nene, gima ne ok nyal por gi machielo. Kata kamano, Noa ne ok okawo wachno mana ka gima ne ok dhi timore kata maok nyalre. Nikech ang’o? En nikech ne en gi yie ni gimoro amora ma Jehova nosewacho, Jehova ne dhi timo. Noa ne ok okawo ni gima ne onyise mondo otim ne tek ahinya maok onyal. Kar mano, “kamano notimo.” (Chak. 6:22) Ka waketo e paro duto ma Noa ne nyaka tim—gero yie, choko le, rwako chiemo e yie ne dhano koda le, yalo ote mar siem, kendo konyo joode bedo motegno e yie—mago duto ne ok yot ahinya mondo otim “kamano.” Kata kamano, yie mar Noa koda chuny ma ne onyiso mar nano, noreso ngimane koda mar joode, kendo kelonegi gweth.

14. Gin pek mage ma Ibrahim kod Sara nonanoe, to mano miyowa puonj mane?

¹⁴ Joma luwo, ma Paulo wuoyoe mabende gin ‘joneno mopie molworowa kaka bor polo’ gin Ibrahim kod Sara. Ne ogolgi e ngimagi ma ne giseng’iyogo e piny Ur, kendo ne gikia kaka ngima ne dhi bedonegi bang’e. Ne gibedo ranyisi maber mar bedo gi yie motegno kendo winjo Nyasaye e bwo chal mapek. Nikech chiwruok duto ma Ibrahim ne oikore timo ne lamo madier, Muma luonge kare ni ‘wuon ji duto man gi yie.’ (Rumi 4:11) Paulo ne owuoyo mana kuom weche manok e wi ngima Ibrahim, nikech josombe ne ong’eyo weche mamoko. Kata kamano, puonj ma Paulo ne ochiwo konyo ahinya: “Jogo duto [moriwo koda Ibrahim gi joode] notho ka gin gi yie; ne ok ginwang’o gik ma Nyasaye nosingonigi, to ne ginenogi gi ku mabor, kendo ne giyie ni gin adier, mi ne gihulo ni gin giwegi gin welo gi jowuoth e piny ka.” (Hib. 11:13) Kuom adier, yie margi kuom Nyasaye koda winjruok machiegni ma ne gin-go kode, nokonyogi ringo e ng’weno ka ginano.

15. Ang’o ma ne omiyo Musa oyiero kit ngima ma ne odakie?

¹⁵ Musa en jatich Jehova machielo maketonwa ranyisi maber ahinya e kind jogo ma gin ‘joneno mopie kaka bor polo.’ Musa noweyo chien ngima mayom, moyiedhi, kendo “noyiero ni mondo osande kod oganda Nyasaye.” Ang’o ma ne omiyo otimo kamano? Paulo dwoko ni: “Notego wang’e kuom pokne. . . . Nodhil ka ng’a moneno Nyasaye ma ok ne.” (Som Jo Hibrania 11:24-27.) “Mor mar richo ma rumo bang’ ndalo matin” ne ok ogalo Musa. Musa ne neno Nyasaye kaka ng’at mantie adier koda singo mage, mi mano nomiyo onyiso chir koda chuny mar nano e okang’ mamalo ahinya. Ne otiyo matek ahinya e tayo Jo-Israel wuok Misri koterogi e Piny Manosingi.

16. Ang’o momiyo chuny Musa ne ok ojok kane otame donjo e Piny Manosingi?

¹⁶ Mana kaka Ibrahim, Musa bende ne ok oneno singo mag Nyasaye ka chopo e ndalone. Kane koro Jo-Israel chiegni donjo e Piny Manosingi, Nyasaye ne owacho ne Musa kama: “Neno to nine piny e nyimi; to in ok nichopi e pinyno ma amiyo nyithind Israel.” Mano ne en nikech e kinde motelo, tim ng’anjo mar ji nomiyo i Musa kod Harun owang’, mi ‘giketho e nyim Nyasaye e kind nyithind Israel kar pige mag Meriba.’ (Rapar 32:51, 52) Be chuny Musa nojok kata mako sadha. Ooyo. Ne ohulo gweth ma ji ne dhi yudo mi otieko gi weche maluwogi: ‘Ibed mamor, A Israel! Ere ng’a machal kodi, oganda ma Jehova owaro. En kuodi mar konyruok, kendo en ligangla mar duong’ni?’—Rapar 33:29.

Puonj Mwayudo

17, 18. (a) Kuom wach ng’wech mar ngima, ang’o mwanyalo puonjore kuom ‘joneno mopie kaka bor polo’? (b) En ang’o mibiro non e sula maluwo?

¹⁷ Bang’ nono kit ngima mar moko kuom jogo ma gin ‘joneno molworowa mopie kaka bor polo,’ nenore maler ni mondo waringi e ng’wech mi watieki, nyaka wabed gi yie motegno kuom Nyasaye koda kuom singo mage. (Hib. 11:6) Yie ok dibed abeda gima wahulo gi dhowa; dwarore ni kit ngimawa duto onyis mano. Mopogre gi jogo maonge gi yie, jotich Jehova neno mabor maok mana gik masani. Wanyalo neno “Nyasaye ma ok ne,” kendo mano miyo waringo kwanano.—2 Kor. 5:7.

¹⁸ Ng’wech mar Jokristo ok yot. Kata kamano, ringo maber kendo locho e ng’weno en gima nyalorenwa. E sula maluwo, wabiro nono weche momedore manyalo konyowa.

Be Inyalo Lero?

• Ang’o momiyo Paulo nondiko kowuoyo ahinya e wi joneno machon ma ne ochung’ motegno?

• Ere kaka ranyisi mag ‘joneno mopie molworowa kaka bor polo’ jiwowa ringo kwanano?

• En ang’o misepuonjri bang’ nono ranyisi mag joneno ma ne ochung’ motegno kaka Noa, Ibrahim, Sara, kod Musa?

[Picha manie ite mar 19]

Ibrahim kod Sara ne oikore weyo ngima maber ma ne gin-go e piny Ur