Be Ing’eyo?

En tim mane ma Jo-Yahudi ne nigo ma nomiyo Yesu okwero wach kuong’ruok?

KUONG’RUOK en gima Chik Musa ne oyiego. Kata kamano, e ndalo Yesu, ji ne ong’iyo ahinya gi kuong’ruok mochopo kama koro ji ne kuong’ore chiegni e weche duto ma ne giwacho. Ng’ato ne nyalo kuong’ore kayiem mondo otem nyisogo ni gik mowacho gin adier, kata kamano, Yesu nokwero timno nyadiriyo. Nojiwo ji kama: “‘Ee’ maru mondo obed mana ee, to ‘Ooyo’ maru obed ooyo.”—Mat. 5:33-37; 23:16-22.

Ka luwore gi buk miluongo ni Theological Dictionary of the New Testament, ng’ato nyalo nono bug Talmud mondo ofweny “kaka Jo-Yahudi nohero tiyo gi kuong’ruok e siro weche duto ma ne giwacho.” Talmud lero adimba kit kuong’ruok ma ne chuno ni ng’ato omakre gi gik mosewacho, kod ma ne ok otue ng’ato ahinya.

Ok Yesu kende e ma nokwedo tim mar kuong’ruok mitimo kayiem. Kuom ranyisi, Flavius Josephus ma ne en jandiko ma Ja-Yahudi nondiko e wi grup moro mar Jo-Yahudi ma ne opogore gi jowetegi, kowacho kama: “Ok gikuong’re, kendo gineno kuong’ruok kaka tim marach moloyo bedo ma onge yie. Giwacho ni ng’ato ang’ata ma neno ni nyaka okuong’re gi nying Nyasaye e ka ji oyie gi wechene, en ng’at ma oseng’adne bura ni en jaketho.” Bende, bug Eklesiastikus miluongo bende ni Rieko mar Joshua Wuod Sirak, ma Jo-Yahudi moko kwano kaka achiel kuom kitepe maler wacho e sula 23, kwan matindo 11 kama: “Ng’ama ohero kuong’ore sa duto nigi ketho mang’eny.” Yesu nokwero tim mar kuong’ruok mitimo kayiem. Omiyo, ka wahero wacho adiera kinde duto, ok ochuno ni wakuong’re e ka ji oyie gi wechewa.