Mor en Kido ma Wayudo Kuom Nyasaye

DHANO dwaroga ni gibed ma mor e ngimagi. Kata kamano, e ndalo mag gikogi, ji romo gi tembe ma korgi tek. (2 Tim. 3:1) Ketho chik, tuoche, koso tich, kuyo, kod gik mamoko ma miyo ji bedo gi parruok miyo mor mar jomoko lal nono. Kata mana jotich Nyasaye bende chunygi nyalo nyosore ma morgi lal. Kapo ni mano otimoreni, inyalo timo ang’o mondo ibed mamor kendo?

Mondo wadwok penjono, nyaka wang’e gima mor madier en kod gima jomoko osetimo mondo gisik ka gimor, kata obedo ni giromo gi tembe. Mano biro konyowa ng’eyo gima wanyalo timo mondo wasik ka wamor kendo wamed morwa.

MOR EN ANG’O?

Ok onego wapar ni ng’at ma siko ka nyiero anyiera en ng’at ma mor. Kuom ranyisi, ng’ato nyalo nyiero anyiera ka osemadho kong’o ma omer. To ka kong’o oserumo e wang’e, ochako paro kuyo kod chandruoge ma ne en go kendo nyierono lal nono. Morneno ok en mor madier.—Nge. 14:13.

Mor madier en gima wuok e chuny ng’ato. Mor madier en “ilo ma ng’ato bedogo sama oyudo gimoro, kata sama ogeno yudo gima ber.” Mor madier en gima ng’ato bedogo bed ni weche beyo kata weche richo. (1 The. 1:6) Nyalo bedo ni nitie gima chando ng’ato to pod omor amora e chunye. Kuom ranyisi, ne ochwad joote nikech ne giwuoyo e wi Kristo. To e ma “ne giwuok e nyim buch Sanhedrin ka gimor nikech ne osekwan-gi kaka joma ichayo nikech nying Yesu.” (Tich 5:41) En adier ni ne ok gimor nikech ne ochwadgi. Kata kamano, ne gibedo ma mor nikech ne gimakore gi Nyasaye.

Ne ok onyuolwa gi mor ma kamano, to bende ok en mor ma biro abira kende. Nikech ang’o? Nikech mor madier en achiel kuom olembe ma roho nyago. Roho maler mar Nyasaye nyalo konyowa mondo warwak “kit dhano manyien,” to mano oriwo nyaka mor. (Efe. 4:24; Gal. 5:22) Sama wabedo gi mor madier, mano konyowa mondo wanyagre gi pek mag ngima.

RANYISI MONEGO WALUW

Jehova ne dwaro ni piny obed gi gik ma beyo, to ok gik maricho ma timore e piny e kindegi. Kata kamano, gik maricho ma timore e piny ok mi Jehova owe bedo ma mor. Muma wacho kama kuom Nyasaye: “Teko gi mor ni e kare.” (1 We. 16:27) E wi mano, gik ma beyo duto ma jotich Jehova timo miyo ‘chunye mor.’—Nge. 27:11.

Wanyalo luwo ranyisi mar Jehova kuom bedo joma ok parre mokalo tong’ sama gik moko ok otimore kaka ne waparo. Kar weyo mondo morwa olal, wanyalo paro gik ma beyo ma wan go sani, kendo wabed gi horuok sama warito gik ma beyo ma osingnwa.a

Muma oting’o ranyisi mag ji mathoth ma ne osiko ka mor kata obedo ni ne giromo gi tembe. Ibrahim ne onano e gik mang’eny ma ne nyalo miyo olal ngimane kendo nonano e chandruok ma jomoko ne kelone. (Cha. 12:10-20; 14:8-16; 16:4, 5; 20:1-18; 21:8, 9) Kata obedo ni ne oromo gi pek ma kamago, ne osiko ka omor. Ne otimo kamano nade? Wiye ne ok owil gi geno ma ne en-go mar dak e piny manyien e bwo loch mar Mesia. (Cha. 22:15-18; Hib. 11:10) Yesu nowacho niya: “Ibrahim wuonu ne nigi ilo maduong’ kogeno neno ndalona.” (Joh. 8:56) Wanyalo luwo ranyisi mar Ibrahim ka waparo gik ma beyo ma osingnwa e kinde ma biro.—Rumi 8:21.

Jaote Paulo gi Sila bende ne oketo pachgi kuom gik ma Nyasaye ne osingo mana kaka Ibrahim notimo. Ne gin gi yie motegno kendo ne gisiko ka gimor kata obedo ni ne giromo gi pek moko e ngimagi. Kuom ranyisi, ka ne osechwad Paulo gi Sila ma owitgi e jela, ji nowinjo ‘ka gilemo kendo gipako Nyasaye gi wer’ e dier otieno. (Tich 16:23-25) Kata obedo ni geno ma Paulo gi Sila ne nigo ne tegogi, ne gimor ng’eyo ni ne isandogi nikech nying Kristo. Wanyalo luwo ranyisi mar Paulo gi Sila ka waparo ber ma bedoe sama watiyo ne Nyasaye ma ok wawe.—Fil. 1:12-14.

Nitie owete gi nyimine mang’eny e kindegi ma oseketo ranyisi mar siko ka gimor kata obedo ni giromo gi tembe mathoth. Kuom ranyisi, e dwe mar Novemba 2013, kodh yamo mager miluongo ni Super Typhoon Haiyan ne ochue e piny Philippines moketho ute Joneno mokalo 1,000. George modak e boma mar Tacloban ma ode nokethore chuth wacho niya: “Owete mor kata bed ni gik moko okethore machal kama. Akiya kaka anyalo lero mor ma wan-go.” Sama waromo gi pek moko, paro matut gik ma Jehova osetimonwa biro konyowa siko ka wamor. Ang’o kendo ma Jehova osemiyowa ma konyowa bedo ma mor?

GIK MA MIYO WABEDO MA MOR

Be nitie gima nyalo kelonwa mor maloyo bedo gi winjruok ma ber gi Nyasaye? Parie ni wang’eyo jaloch mar piny gi polo. En e Wuonwa, Nyasachwa, kendo Osiepwa!—Zab. 71:17, 18.

Wamor ni wangima kendo wanyalo timo gik ma kelonwa mor. (Ekl. 3:12, 13) Wamor ni wang’eyo dwach Jehova nikech oseywayowa ire. (Kol. 1:9, 10) Mano miyo wang’eyo gimomiyo wangima. Mopogore gi mano, ji mang’eny e piny ok ong’eyo gimomiyo gingima. Paulo nowuoyo e wi pogruok ma kamano ka nowacho niya: “‘Wang’ pok oneno kendo it pok owinjo. Bende, gik ma Nyasaye oseiko ne joma ohere pok odonjo e chuny dhano.’ Nimar wan e ma Nyasaye oseelonwagi kokalo kuom rohone.” (1 Kor. 2:9, 10) Donge wamor ni wan wang’eyo dwach Jehova kod gik ma ochano timo?

Ne ane gima chielo ma Jehova osetimo ne joge. Wamor ni inyalo wenwa richowa. (1 Joh. 2:12) Nyasaye osesingo ni machiegnini obiro kelonwa piny manyien nikech ng’wono mare. (Rumi 12:12) To kata mana gie sani, Jehova osemiyowa Jokristo wetewa ma jiwowa. (Zab. 133:1) Muma bende nyisowa ni Jehova rito joge mondo Satan gi jochiendene kik hinygi. (Zab. 91:11) Ka waparo gueth ma Nyasaye osemiyowago duto, mor marwa biro medore.—Fil. 4:4.

KAKA INYALO MEDO BEDO MA MOR

Be Jakristo ma mor nyalo medo morne? Yesu nowacho niya: “Asewachonu gigi mondo morna obed kuomu kendo mor maru opong’.” (Joh. 15:11) Donge mano nyiso ni mor ma ng’ato nigo nyalo medore? Wanyalo pimo wachno gi kinda ma ng’ato timo mondo mach odhi nyime liel. Nyaka imed yien mondo mach kik tho. E yo ma kamano, in be nyaka imed loso winjruokni gi Nyasaye mondo morni omedre. Par wachni: Roho mar Nyasaye e ma miyo ng’ato bedo ma mor. Kuom mano, morni biro medore ka ikwayo Jehova mondo omiyi rohone maler kendo ipar matut e wi Wachne ma en Muma.—Zab. 1:1, 2; Luka 11:13.

Morni bende biro medore ka ibedo modich gi tije ma moro Jehova. (Zab. 35:27; 112:1) Nikech ang’o? Nikech ne ochuewa mondo ‘waluor Jehova kendo warit chikne; ni mar ma e motieko tich mowinjore ne dhano.’ (Ekl. 12:13) Tiende ni ne ochuewa mondo watim dwach Nyasaye. Omiyo, sama watiyone Jehova wabedo ma mor e ngimawa.b

BER MA WAYUDO SAMA WABEDO MA MOR

Ka wadhi nyime medo morwa, wabiro yudo ber mang’eny. Kuom ranyisi, wabiro moro Wuonwa manie polo sama wadhi nyime tiyone ka wamor kata bed ni waromo gi chandruoge marom nade. (Rap. 16:15; 1 The. 5:16-18) E wi mano, bedo gi mor madier biro miyo watamre ngima mar manyo mwandu kendo wabiro dhi nyime chiwore e okang’ momedore ne Pinyruodh Nyasaye. (Mat. 13:44) Ka waneno kaka timo kamano miyo wayudo ber, morwa biro medore, wabiro winjo maber e chunywa, kendo wabiro miyo jomoko bende bedo ma mor.—Tich 20:35; Fil. 1:3-5.

Jal moro matimo nonro e University of Nebraska e piny Amerka nondiko kama bang’ ng’iyo nonro ma jomoko notimo e weche mag ngima dhano: “Ka in ng’at ma mor kendo gik ma in go romi gie sani, mano nyiso ni ok ibi bedo gi tuoche mathoth kata e kinde ma biro.” Mano chalre gi gima Muma wacho niya: “Chuny mamor chal gi yath maber.” (Nge. 17:22) En adier ni kaka imedo dhi nyime bedo ma mor, e kaka ok ibi siko ka ituori.

Omiyo, kata bed ni wadak e kinde matek, pod wanyalo dhi nyime bedo ma mor ka wakwayo Jehova rohone maler, ka wapuonjore Wach Jehova gi kinda, kendo ka waparo matut kuom gik ma wapuonjorego. Wanyalo medo morwa ka waparo gueth ma waseyudo e kindegi, ka waluwo yie mag jotich Nyasaye wetewa, kendo ka wahero timo dwach Nyasaye. Ka watimo mago duto, wan bende wabiro neno adiera mag weche ma yudore e Zaburi 64:10 ma wacho niya: “Jo matir nomor kuom Jehova, mi ginigen kuome.”