Un Chwo, Be Uboloru e Bwo Kristo ma En Wiu?

“Wi dichwo ka dichwo en Kristo.”—1 KOR. 11:3.

1. Ang’o manyiso ni Jehova en Nyasaye ma nigi chenro maber?

BUG Fweny 4:11 wacho niya: “Yaye Ruodhwa kendo Nyasachwa, iwinjori nwang’o duong’ gi pak gi teko; nikech in e ma nichueyo gik moko duto, kendo dwaroni omiyo gintie, kendo nochuegi.” Nikech en e Jachwech, Jehova Nyasaye e Jaloch Mamalo Chutho e wi gik moko duto, kendo e wi chwechne duto. Bedo ni Jehova “ok en Nyasach koko, to mar kuwe,” nyalo nenore kuom kaka ochan malaike.—1 Kor. 14:33; Isa. 6:1-3; Hib. 12:22, 23.

2, 3. (a) Chwech Jehova mokwongo ne en ng’a? (b) E kind Jehova gi Wuode makayo, ere ng’a manie bwo nyawadgi?

² Kane pok ochweyo gimoro amora, Nyasaye kende ema ne nitie kuom higini maok kwanre. Chwechne mokwongo tiktik ne en chwech mar malaika miluongo ni “Wach,” nikech ne en Jal mawuoyo e lo Jehova. Wach, e jal ma chwech mamoko duto nobetie kokalo kuome. Bang’e, nobiro e piny kaka jal makare chuth, kendo ma ne obiro mong’ere kaka Yesu Kristo.—Som Johana 1:1-3, 14.

³ Ndiko nyiso ni en ng’ano man e bwo nyawadgi e kind Nyasaye kod Wuode makayo? Kondiko e bwo teko mar roho maler, Paulo wachonwa ni: “Adwaro mondo ung’e ni wi dichwo ka dichwo en Kristo, kendo wi dhako en dichwo, kendo wi Kristo en Nyasaye.” (1 Kor. 11:3) Kristo ni e bwo wich ma en Wuon mare. Bedo gi migawo mar wich kendo bolruok gin gik madwarore mondo kuwe gi chenro maber obedie e kind chwechne ma dhano koda ma malaike. Kata mana jal ‘ma ne ochwe gik moko duto kokalo kuome’ bende dwarore ni obolre ne Nyasaye kaka wich.—Kol. 1:16.

4, 5. Yesu noneno nade wach bolruok ne Jehova kaka wich?

⁴ Yesu noneno nade wach bolruok ne Jehova kaka wich koda biro mare e piny? Ndiko wacho kama: “Kristo Yesu bende. Ne en e kit Nyasaye, to ne ok okwano bedo marom gi Nyasaye ka gi mitueruokie, to notimore obet nono, kokawo kit misumba, kendo kobet e kido ma chal gi dhano. Kendo ka nonenore kaka dhano, nobet mamuol, kodoko ng’a ma winjo wach nyaka tho; ee, tho mar msalaba [“yadh-sand,” NW].”—Fili. 2:5-8.

⁵ Kinde duto, Yesu ne bolore e bwo dwaro mar Wuon-gi. Nowacho kama: “Ok anyal timo gimoro kenda awuon; . . . bucha ni kare, nikech ok adwar timo gi ma ahero, to gi ma Jal ma noora ohero.” (Joh. 5:30) Nowacho ayanga kama: “An atimo malong’one [Wuora] ndalo duto.” (Joh. 8:29) Kochomo giko mar ngimane e piny, Yesu nokone Wuon-gi e lamo kama: “An asemiyi duong’ e piny, asetieko tich ma nimiya ni mondo atim.” (Joh. 17:4) Nenore ni, Yesu ne ok ne pek kuom yango kendo yie gi Nyasaye kaka wich monego obolrene.

Bolruok ne Wuoro Kelo ne Wuowi Ber

6. Yesu nonyiso kido mage mabeyo?

⁶ Kane en e piny, Yesu nonyiso kido mabeyo mang’eny. Achiel kuomgi ne en hera maduong’ ma nonyiso Wuon mare. Nowacho niya: “Ahero Wuoro.” (Joh. 14:31) Bende nonyiso ji hera maduong’ ahinya. (Som Mathayo 22:35-40.) Yesu ne ng’won kendo nodewo ji, ne ok okwiny kata chuno gik moko gi thuon. Nowacho kama: “Biuru ira, un duto mujony kendo mugangoru mapek, to anamiu yueyo. Rwakuru lota kuomu, kendo puonjreuru kuoma, nikech amuol, kendo adembora e chuny, to unubed gi kuwe e chunyu. Nikech lota yom, kendo ting’na yot.” (Math. 11:28-30) Ji ma kitgi chalo kaka rombe to hikgi opogore opogore, to moloyo jogo ma itimonegi malit, noyudo hoch maduong’ kuom kido majaber ma Yesu ne nigo kaachiel gi wechene ma ne chiwo jip.

7, 8. E bwo Chik, ere kaka chik notweyo dhako ma ne iye chwer, to Yesu notimone nang’o?

⁷ Ne ane kaka Yesu ne timo ne joma mon. Kuom kinde duto mosekalo, chwo mang’eny osebedo katimo ne mon e yo marach ahinya. Mano ne en adier kuom jotend din e Israel machon. Kata kamano, Yesu to nomiyo mon luor mowinjore. Mae nenore maler kuom kaka notimo ne dhako moro ma ne iye osebedo kachwer kuom higini 12. “Nosechandore malit” e luet jothieth kendo nosetieko gik moko duto ma ne engo kotemo thiedhore. Kata kuom timo kindago duto, “tuone nojimbore” ajimba. E bwo Chik, ne ikawe kaka ng’ama ok ler. Ng’at ang’ata ma ne mule ne dhi bedo maok ler.—Lawi 15:19, 25.

⁸ Kane dhakono owinjo ni Yesu ne chango joma tuwo, en bende nodonjo ei oganda ma ne olworo Yesu, kowacho niya: “Kata kamulo mana lepe, anakwo.” Nomulo Yesu, kendo nochango gikanyono. Yesu nong’eyo ni dhakono ne ok owinjore omul lawe. Kata kamano, ne ok odhawone. Kar mano, ne ong’won kode. Nong’eyo lit ma nyaka bed ni dhakono nowinjo kuom higinigo duto ma ne otuwo, kendo noneno ni dhakono ne dwaro kony ahinya. E yo mang’won, Yesu nowachone niya: “Nyarwa, yieni e mokwoyi.”—Mari. 5:25-34.

9. Ka jopuonjre Yesu notemo geng’o nyithindo mondo kik gibi ire, Yesu notimo nang’o?

⁹ Kata mana nyithindo ne winjo ka gin thuolo kama Yesu ne nitie. Kane ji okelo nyithindo ire chieng’ moro, jopuonjrene nokwerogi, ka giparo ni Yesu ne ok dhi dwaro mondo nyithindo ochande. Yesu to ne ok oneno kamano. Ndiko luwonwa wachno kama: “Ka Yesu noneno, nosin, mokonigi [jopuonjrene] niya, ‘Yieuru ni nyithindo matindo gibi ira, kik utamgi; nikech pinyruodh Nyasaye en mar jo machalo ka magi.’” E wi mano, “noting’ogi e bade, moguedhogi, koketo luetene kuomgi.” Yesu ne ok oyie ayiea nyithindo obi ire; to en owuon ema nogwelogi gi ilo.—Mari. 10:13-16.

10. Ere kaka Yesu nobiro mobedo gi kido ma nonyiso kane en e piny?

¹⁰ Ere kaka Yesu nobiro mobedo gi kido mabeyo ma ne onyiso kane en e piny? Kane pod en e polo, ne obedo gi Wuon mare me polo kuom higini tara mang’eny kendo nopuonjore yorene. (Som Ngeche 8:22, 23, 30.) E polo, noseneno yo ma Jehova tiyogo gi migawone mar wich e wi chwechne duto, kendo noyiero mar luwo yorno. Be dine Yesu otimo kamano ka dine ok en ng’ama bolore? Ne omor bolore e bwo Wuon mare, kendo Jehova ne mor bedo gi Wuowi mabolore kamano. Kane en e piny, Yesu nonyiso kido mabeyo mag Wuon mare me polo e okang’ makare chuth. Mano kaka wan-gi gweth makende mar bolruok e bwo Kristo, jal ma Nyasaye oseketo kaka Jaloch mar Pinyruodh polo!

Nyis Kido Kaka mag Kristo

11. (a) Onego watim matek mar luwo ranyisi mar ng’a? (b) Ang’o momiyo ahinya wuon joma chwo manie kanyakla onego otem matek luwo ranyisi Yesu?

¹¹ Ji duto manie kanyakla mar Jokristo, to ahinya wuon joma chwo, onego osik katiyo matek e nyiso kido kaka mag Kristo. Mana kaka waseneno, Muma wacho ayanga niya: “Wi dichwo ka dichwo en Kristo.” Mana kaka Kristo noluwo ranyisi mar Nyasaye madier, ma en Wiye, chwo ma Jokristo onego otem matek nyiso kido kaka mar Kristo ma en wigi. Bang’ bedo Jakristo, jaote Paulo notimo mana kamano. Nojiwo Jokristo wetene kama: “Beduru jo ma luwo timna, kaka an bende aluwo tim Kristo.” (1 Kor. 11:1) Jaote Petro bende nowacho kama: “Mano e ma noluongune; nimar Kristo bende noneno masira nikech un, koweyonu ranyis mondo uluw ndache.” (1 Pet. 2:21) Jip mimiyowa mar luwo ranyisi mar Kristo en gima joma chwo onego onon ahinya nikech gimoro machielo bende. Gin ema iketogi gibed kaka jodongo kod jokony-tich. Mana kaka Yesu ne mor luwo ranyisi mar Jehova, chwo ma Jokristo onego omor luwo Kristo koda kido mage.

12, 13. Ere kaka jodongo onego otim ne rombe manie lwetgi?

¹² Jodongo manie kanyakla mar Jokristo nigi ting’ mar puonjore bedo kaka Kristo. Petro nochiwo ne jodongo jipni: “Rituru kuedh Nyasaye manie lwetu, kurangogi ok kochunu, to gi chuny mohero kaka Nyasaye dwaro; ok nikech ohala makelo wich kuot, to kod chuny mongino; ok kutimoru ruodhi e tich moketue, to kudoko ranyisi ni kueth.” (1 Pet. 5:1-3) Jodongo ma Jokristo ok onego obed joma chuno gik moko, joma ger kata makwiny. Kuom luwo ranyisi mar Kristo, gitemo nyiso hera, dewo ji, bedo joma bolore, kendo bedo mang’won kuom kaka gitimo ne rombe moseket e lwetgi.

¹³ Jogo matayo e kanyakla gin joma orem, kendo kinde duto onego ging’e wachno. (Rumi 3:23) Omiyo onego gibed gi siso mar puonjore kuom ranyisi mar Yesu kendo giluw hera mare. Dwarore ni gipar matut kuom yo ma Nyasaye kod Kristo timonego ji, kae to gitem luwo ranyisi margi. Petro jiwowa kama: “Uduto rwakuru law muolo, kuwinjoru ng’ato gi ng’ato; nikech Nyasaye tamo josunga, to omiyo jo mamuol ng’wono.”—1 Pet. 5:5.

14. Jodongo onego onyis jomoko duong’ e okang’ maromo nade?

¹⁴ E rito kweth Nyasaye manie lwetgi, chwo moseket e migepe mag tayo e kanyakla onego onyis kido mabeyo. Jo Rumi 12:10 wacho niya: “Herreuru ng’ato gi ng’ato kaka owete; ng’ato ka ng’ato mondo omi owadgi duong’ moloyo en owuon.” Jodongo kod jokony-tich miyo jomoko luor kata duong’. Mana kaka Jokristo duto, jo ma chwogi ok onego ‘opiem kata sungore, to gibed mamuol, ka ng’ato ka ng’ato kwanore ni jomoko oloye gi ber.’ (Fili. 2:3) Kuom adier, jogo matayo onego otim ne jowadgi ka gima jogo oloyogi gi ber. Kuom timo kamano, jok moketgo biro nyiso ni giluwo puonj mar Paulo niya: “Wan jo motegno onego wating’ nyawo mar jo mayomyom, kendo kik watim gi ma wahero. Ng’ato ka ng’ato kuomwa mondo otim gi ma long’o ni owadgi mondo okonye, kendo osire. Nikech Kristo bende ne ok otimo gi ma nohero.”—Rumi 15:1-3.

‘Miuru Mondeu Duong’’

15. Ere kaka joma chwo onego otim ne mondegi?

¹⁵ Koro non ane puonj ma Petro nochiwo ne chwo man gi mon. Nondiko kama: ‘Un chwo, daguru kod mondu gi winjruok kaka kod chwech mang’aw kumiyogi duong’.’ (1 Pet. 3:7) Miyo ng’ato duong’ tiende en nyiso ng’atno ni idewe ahinya. Omiyo, ibiro winje, keto e paro gik mochando, koda modwaro kendo riwe lwedo ka timo kamano ok bi ketho gimoro. Mano e kaka dichwo onego otim ne chiege.

16. En siem mane ma Wach Nyasaye chiwo ne chwo kuom wach miyo mondegi duong’?

¹⁶ Kowacho ne chwo mondo onyis mondegi duong’, Petro medo siemni: “Mondo lemou kik dinre.” (1 Pet. 3:7) Mano nyiso maler kaka Jehova kawo gi pek yo ma dichwo timogo gik moko ne chiege. Ka ok omiye duong’, inyalo din ne lamone. E wi mano, donge pile mon riwo chwogi lwedo seche ma gineno ka imiyogi duong’?

17. Dichwo onego oher chiege e okang’ maromo nade?

¹⁷ Kuom wach mar ni ng’ato oher chiege, Wach Nyasaye jiwo kama: “Chwo bende onego giher mondgi kaka ringregi giwegi. . . . Onge ng’ato ma sin gi ringre owuon ngang’; to opidhe kendo orite kaka Kristo bende rito kanisa . . . Ng’ato ka ng’ato oher chiege kaka oherore owuon.” (Efe. 5:28, 29, 33) Onego chwo oher mondgi e okang’ maromo nade? Paulo nondiko kama: “Chwo, heruru mondu, kaka Kristo bende nohero kanisa, mi nochiwore nikech en.” (Efe. 5:25) Ee, dichwo onego oikre kata mana tho ne chiege, mana kaka Kristo bende notimo ne jomoko. Ka Jakristo ma dichwo timo ne chiege e yo mang’won, kokeche, kowinje, maonge guondo kendo maok odwar mana ber mare kende, biro bedo mayot ne chiege bolorene kaka wich.

18. Chwo nigi kony mane e chopo ting’ maggi korka kend?

¹⁸ Be miyo mon duong’ e yo machalo kama en gima tek ahinya kuom chwo? Ooyo, Jehova ok didwar kuomgi gima ok ginyal timo. Bende, joma lamo Jehova nyalo kwayo teko maduong’ moloyo—ma en roho maler mar Nyasaye. Yesu nowacho kama: ‘Ka un jo maricho ung’eyo miyo nyithindu mich mabeyo, Wuoru me polo ok nochiw mokadho roho maler ni jo ma kwaye koso?’ (Luka 11:13) E lamogi, joma chwo nyalo kwayo ni kokalo kuom roho mar Jehova, obiro konyogi timo gik mabeyo ne jomoko, moriwo koda mondegi.—Som Tich Joote 5:32.

19. Ang’o ma sula maluwo biro wuoyoe?

¹⁹ Kuom adier, chwo nigi ting’ mapek mar puonjore kaka ginyalo bolore ne Kristo kendo kaka ginyalo luwo ranyisine kaka wich. To nade mon, to ahinya wuon man gi chwo? Sula maluwo biro wuoyo kuom kaka onego gine kargi e chenro mar Jehova.

Un Mon, Ang’o Momiyo Onego Ubolru ne Jogo Moket e Wiu?

“Wi dhako en dichwo.”—1 KOR. 11:3.

1, 2. (a) Ang’o ma jaote Paulo nondiko kuom chenro ma Jehova oketo mar wich kod bolruok? (b) Gin penjo mage mwabiro nono e sulani?

JEHOVA oseketo chenro maber ma jaote Paulo ne owuoyoe kane ondiko ni, “wi dichwo ka dichwo en Kristo” kendo ni “wi Kristo en Nyasaye.” (1 Kor. 11:3) Sula motelo nonyiso ni, Yesu nokawo wach bolruok ne Jehova Nyasaye ma en Wiye, kaka thuolo makende, kendo ne omor timo kamano, kendo sulano nonyiso ni wi chwo ma Jokristo en Kristo. Kristo ne en ng’ama ng’won, mamuol, ma kecho ji, kendo maok many mana dwaro mage kende. Chwo manie kanyakla dwarore ni otim kamano ne jomoko, to moloyo ne mondegi.

² Kata kamano, to nade korka mon? Ng’ano ma en wi dhako? Paulo nondiko kama: “Wi dhako en dichwo.” Ere kaka mon onego one wechego ma ne okudhi gi much Nyasaye? Be puonjno pod tiyo kata ka dichwo ok en Janeno? Be bolruok ne dichwo kaka wich nyiso ni ok onego owinj dwond dhako e kend, kendo ni oonge thuolo mar chiwo pache kuom wach moro amora? Gin ang’o ma ka dhako otimo nyalo miyo oyud pak?

“Analosne Jakony”

3, 4. Ang’o momiyo chenro moket mar wich e kend kelo ber?

³ Nyasaye ema ne ochako chenro mar bedo gi joma bedo e wi jomamoko. Bang’ chweyo Adam, Jehova Nyasaye ne odhi nyime wacho kama: “Ok ber mondo dhano obed kende; analosne jakony mowinjorene.” Bang’ kane osechwe Hawa, Adam ne mor ahinya kuom yudo jakony mowinjorene, mi nowacho niya: “Ma e chogo mar chokega, ringruok mar ringra.” (Chak. 2:18-24) Adam gi Hawa ne nigi thuolo majaber e nyimgi mar bedo jonyuol oganda dhano makare chuth, ma ne dhi dak nyaka chieng’ gi mor e paradis mokwako piny mangima.

⁴ Nikech ng’anjo mar jonyuolwa mokwongo, ngima makare chuth e puodho mar Eden ne olal. (Som Jo Rumi 5:12.) Kata kamano, chenro mar wich ne odong’ katiyo. Ka oluw chenro ma ne oketno e yo maber, okelo mor koda ber mogundho e kend. Bergo chalo gi mago ma Yesu nobedogo nikech bolruok ne Wiye, ma en Jehova. Kane pok obiro e piny, Yesu ‘ne il e nyim Jehova ndalo duto.’ (Nge. 8:30) Nikech onyuolgi e richo, chwo ok nigi nyalo mar tiyo gi migawo margi mar wich e yo makare chuth, to mon bende ok nyal nyiso bolruok e yo makare chuth. Kata kamano, ka dichwo gi dhako dhi nyime timo duto ma ginyalo, chenro moketno nyalo kelo negi nyak maber moloyo e kend margi gie sani.

5. Ang’o momiyo joma okendore onego oti gi puonj manie Jo Rumi 12:10?

⁵ Mondo kend odhi maber, dwarore ni joma okendorego oti gi puonj manie Ndiko michiwo ne Jokristo duto niya: ‘Herreuru ng’ato gi ng’ato kaka owete. Ng’ato ka ng’ato mondo omi owadgi duong’ moloyo en owuon.’ (Rumi 12:10) Bende, dichwo gi dhako onego otim matek mondo gibed ‘mang’won ng’ato gi ng’ato, ka gikechore, kendo weyore richo ng’ato gi ng’ato.’—Efe. 4:32.

Ka Jaodi Ok En Janeno

6, 7. Ber mane ma dhako ma Jakristo nyalo neno ka obolore ne chwore maok Janeno?

⁶ To nade ka jaodi ok en jatich Jehova? Kinde mang’eny, dichwo ema ok hiny bedo Janeno. Ka en kamano, ere kaka dhako onego otimne? Muma dwoko kama: ‘Un mon, winjuru chwou uwegi, mondo ka jomoko kuomgi ok oyie winjo wach, to oresgi gi tim mag mondgi, maok wachnegi wach, ka girango ngimau maler kuluoro Nyasaye.’—1 Pet. 3:1, 2.

⁷ Wach Nyasaye chiko dhako mondo osiki ka onyiso chuny mar bolruok ne chwore maok en Janeno. Timbene makare nyalo miyo chwore odwar ng’eyo gimomiyo en gi timbe mabeyo kamago. Nikech mano, chwore nyalo chako nono puonj mag Jokristo ma chiege luwo, mi bang’e orwak adiera.

8, 9. Ang’o ma dhako ma Jakristo nyalo timo ka chwore maok en Janeno ok timne maber?

⁸ To nade kapo ni chwore maok Janeno ok timne maber? Ndiko jiwo dhako mondo onyis chwore kido mag Jokristo kinde duto, kata kapo ni timo kamano nyalo bedo matekne machalo nade. Kuom ranyisi, wasomo e 1 Jo Korintho 13:4 kama: “Hera otimo kinda.” Omiyo, dhako ma Jakristo timo maber ka odhi nyime nyiso ‘luor duto gi muolo, koterore mos,’ kendo ka onano e bwo chalno e yor hera. (Efe. 4:2) Kokalo kuom teko ma Nyasaye tiyogo—roho mare maler—bedo gi kido mag Jokristo nyalore kata mana e bwo chal matek.

⁹ Paulo nondiko kama: “Anyalo timo gik moko duto kuom en ma miya teko.” (Fili. 4:13) Roho mar Nyasaye nyalo konyo jaot ma Jakristo timo gik mathoth ma dine ok otimo kuom nyalone owuon. Kuom ranyisi, ka jaod ng’ato otimone marach, mano nyalo keto jal machielo e tem mar dwaro chulo kuor. Kata kamano, Muma wacho ne Jokristo duto kama: ‘Kik uchul ng’ato richo kar richo. Nikech ondiki niya: “Ruoth owacho ni, chulo kuor en mara; an to nachul.”’ (Rumi 12:17-19) Kamano bende, 1 Jo Thessalonika 5:15 siemowa kama: “Neuru ni ng’ato kik ochul richo kar richo, to kinde duto dwaruru timo maber e kindu uwegi, kendo ni ji duto.” Kokalo kuom kony mar roho maler mar Jehova, gima ok nyalre e tekowa wawegi bedo gima nyalore. Mano kaka dwarore ni wakwa Nyasaye e lamo mondo omiwa roho mare maler mabiro pong’o kama waremie!

10. Ere kaka Yesu notimo ne jogo ma ne wuoyo kata timone marach?

¹⁰ Yesu noketo ranyisi maber ahinya kuom kaka notimo ne jogo ma ne wuoyo kata timone marach. 1 Petro 2:23 wacho kama: “Ka nochaye, ok nochecho; ka noneno masira, ok nosiemo; to nochiwore ni Jal ma ng’ado bura kare.” Ijiwowa ni waluw ranyisi maber ma ne oketonwa. Kik iwe mondo timbe maricho mag jomoko omi idonji e richo. Mana kaka ijiwo Jokristo duto, ‘bedi gi chuny mang’won, paro mamuol, kendo kik ichul richo kar richo kata achaya kar achaya.’—1 Pet. 3:8, 9.

Be Mon Onego Obed Joma Ok Winj Dwondgi e Kend?

11. Mon moko ma Jokristo biro bedo gi migawo mane maduong’?

¹¹ Be bolruok ne dichwo kaka wich nyiso ni mon onego oling’ aling’a e kend, ka gionge gi thuolo mar wuoyo kuom weche mamulo joodgi kata weche mamoko? Ooyo, ok en kamano. Jehova omiyo joma mon kaachiel gi chwo migepe mathoth. Par ane duong’ maber ndi ma ji 144,000 nigo mar bedo ruodhi koda jodolo e polo e bwo Kristo kolocho e wi piny! Kwanno oriwo nyaka mon. (Gal. 3:26-29) Kuom adier, Jehova osemiyo mon thuolo mar bedo gi dwol e chenro mare mar gik moko.

12, 13. Chiw ane ranyisi manyiso ni joma mon ne koro wach.

¹² Kuom ranyisi, e kinde ma ne indiko Muma, mon ne thiedho kata koro wach. Joel 2:28, 29 nokoro kama: “Naol roho mara kuom ringruok duto; mi yawuotu gi nyiu nothiedh wach. . . . To bende anaol roho mara kuom jotich ma yawuoi gi jotich ma nyiri e ndalogo.”

¹³ Jopuonjre Yesu madirom 120 ma ne ochokore e ot mamalo odiechieng’ Pentekost 33 E Ndalowa, ne oriwo mon koda chwo. Ne ool roho mar Nyasaye kuom jogo duto. Omiyo Petro ne nyalo nwoyo weche ma janabi Joel nokorogo kendo tiyo gi wechego kowuoyo kuom joma chwo koda mon bende. Petro nowacho kama: ‘Ma e wach ma janabi Joel ne owuoyoe, Nyasaye owacho ni, “E ndalo giko, anaol roho mara kuom ji duto, kendo yawuotu gi nyiu nokor wach, kendo kuom jotichna mayawuowi gi manyiri naol roho mara mi ginikor wach.”’—Tich 2:16-18.

14. Ne oti nade gi joma mon e lando yie mar Jokristo?

¹⁴ E kinde Jokristo mokwongo, ne oti gi joma mon ahinya e lando din mar yie mar Jokristo. Ne gilando ne jomoko wach Pinyruodh Nyasaye kendo timo gik ma ne otudore gi tij lendo. (Luka 8:1-3) Kuom ranyisi, jaote Paulo ne oluongo Fibi ni, “jatich kanisa man Kenkrea.” Kendo kane ooro mos ne jotich wetene, Paulo nohulo nyinge mon moko ma ne ochung’ motegno, moriwo koda ‘Trufena gi Trufosa ma ne tiyo matek e Ruoth.’ Nowuoyo bende kuom ‘Persi jaherane mosetiyo matek ahinya e Ruoth.’—Rumi 16:1, 12.

15. Mon konyo nade e lando yie mar Jokristo e kindegi?

¹⁵ E kindewa, kuom ji milion abiriyo malando wach maber mar Pinyruodh Nyasaye e piny mangima, thothgi gin joma mon ma hikgi opogore opogore. (Math. 24:14) Ng’enygi gin jopainia, jomisonari, koda jood Bethel. Daudi jandik-zaburi nowero kama: “Jehova ogolo wach: mon ma lando weche mikowo gin oganda maduong’.” (Zab. 68:11) Mano kaka wechego gin adier ndi! Jehova kwano tich ma mon timo e lando wach maber kendo chopo dwaro mage kaka gima duong’. Kuom adier, chenro ma Nyasaye oketo ni mondo mon obolre ne joma oket e wigi ok nyis ni gionge dwol.

Mon Ariyo ma ne Oting’o Dwondgi

16, 17. Ere kaka ranyisi mar Sara konyowa neno ni onego owinj dwond mon e kend?

¹⁶ Ka Jehova miyo mon migepe mathoth, donge joma chwo onego owinj pach mondegi kapok ging’ado paro kuom wach moro maduong’? Timo kamano biro nyiso rieko. Ndiko miyowa ranyisi moko mag mon ma ne oting’o dwondgi, kata ma nokawo okang’ e kinde ma chwogi ne ok okwayogi mondo gichiw pachgi. Wanon ane ranyisi ariyo kuomgi.

¹⁷ Sara, ma ne en chi Ibrahim, ne osiko ka wachone ni oriemb chiege mar ariyo koda wuode nikech ne gionge luor. “Wachno nodoko malit ni Ibrahim”—to ok ne Nyasaye. Jehova nowacho ne Ibrahim kama: ‘Kik wachno obedni malit nikech wuowi, kata nikech jatichni madhako. Kuom duto ma Sara osewachoni, mondo iwinj dwonde.’ (Chak. 21:8-12) Ibrahim notimo gima Jehova nonyise, kuom winjo dwond Sara, kendo timo gima Sara nokwayo.

18. En okang’ mane ma Abigail ne okawo?

¹⁸ Par ane bende kuom Abigail, chi Nabal. Kane Daudi ringo Ruoth Saulo ma ne ni kod nyiego, ne odak machiegni gi kweth mar jamni mag Nabal. Kar kawo mwandu mag jal ma ramokono, Daudi kod joge ne orito mwandune. Kata kamano, Nabal ‘ne koch, kendo timbene ne richo’ kendo ne ‘omwomore kuom joote Daudi gi wach.’ Ne en ng’at ma nono kendo ‘fuwo ne ni kode.’ Kane yawuot Daudi odhi ir Nabal kwaye chiwo ka ginyise luor, ne otamore. Abigail ne otimo ang’o bang’ winjo gima ne otimoreno? Maok owacho ne Nabal, “noreto, nokawo mkate piero apar ariyo, gi ndede mag piende ariyo mag divai, gi rombe abich moseyang’, gi migerini abich mag chamb aloda, gi saga piero apar achiel mag olemb mizabibu, kod ongule piero apar ariyo mag ng’ope,” mi nomiyo Daudi kod yawuote. Be Abigail notimo gimakare? Muma wacho ni, “Jehova nogoyo Nabal, motho.” Bang’e Daudi ne okendo Abigail.—1 Sam. 25:3, 14-19, 23-25, 38-42.

‘Dhako Mayudo Pak’

19, 20. Ang’o mamiyo ipwoyo dhako gadier?

¹⁹ Ndiko pwoyo mon matimo gik moko kaluwore gi yore mag Jehova. Bug Ngeche ei Muma pwoyo “wuon ot ma timne beyo,” kowacho kama: “Nengone tek moloyo kidi ma nyinge rubi. Chuore ogene gi chunye duto; mi ohala mobiro yudo ok norem. Dhano otimone maber, ok marach; ndalo duto mag ngimane.” E wi mano, “owuoyo gi rieko koyawo dhoge; weche mei dhoge opuonjo ng’wono. Orango maber tim joode; ok ocham chiemb samwoyo. Nyithinde a malo, mi giluonge jahawi; chuore bende, opuoye.”—Nge. 31:10-12, 26-28.

²⁰ Ang’o mamiyo ipako dhako gadier? Ngeche 31:30 wacho kama: “Ber wang’ wuondo ji, kendo chia en ma nono; to dhako maluoro Jehova noyud pak.” Luoro Jehova dwaro ni dhako obolre ne chenro mar wich ma Nyasaye oketo. “Wi dhako en dichwo,” mana kaka “wi dichwo ka dichwo en Kristo,” to “wi Kristo en Nyasaye.”—1 Kor. 11:3.

Nyis Erokamano ne Mich ma Nyasaye Ochiwo

21, 22. (a) Gin ang’o ma miyo Jokristo mokendore nyalo dwoko ne Nyasaye erokamano kuom mich mar kend? (b) Ang’o momiyo onego wanyis luor ne chenro ma Jehova oketo mar bedo gi jogo ma nigi teko e wi jomamoko koda migawo mar wich? (Ne sanduk manie ite mar 17.)

²¹ Jokristo mokendore nigi gik mathoth ndi mamiyo ginyalo dwoko ne Nyasaye erokamano! Ginyalo bedo e winjruok achiel kaka joma okendore mamor. Moloyo, ginyalo dwoko erokamano kuom mich mar kend nikech mano miyogi thuolo mar bedo gimoro achiel e ngimagi kendo wuotho gi Jehova. (Ruth 1:9; Mika 6:8) En—kaka Jachak kend—ong’eyo malong’o chuth gigo madwarore mondo joma okendore obed mamor. Kinde duto, timuru gik moko kuluwo yorene, niwira ‘mor mar Jehova nobed tekou,’ kata mana e piny masani mopong’ gi chandruokni.—Neh. 8:10.

²² Dichwo ma Jakristo mohero chiege kaka oherore owuon, biro tiyo gi migawone mar wich e yo mamuol, konyiso ni odewe. To chiege moluoro Nyasaye biro bedo dhako moher gadier, nikech oriwo chwore lwedo konyise luor matut. Maduong’ moloyo duto, kend margi biro miyo Jehova duong’, Nyasachwa mowinjore opaki.