In to ineno nade wachno? Be Nyasaye oyie gi wach lweny? Ka en kamano, sama ji kedo e lweny oriwoga jomage lwedo? Dwoko mag penjogo nyalo konyi bedo gi paro mowinjore e wi lweny. Kuom ranyisi, king’eyo ni Nyasaye riwo lwedo joma ihero e lweny moro, donge ibiro bedo gadier ni jogo e ma dhi locho? To nade ka ifwenyo ni Nyasaye riwo lwedo joma ok iheroka, ibiro winjo nade? Mano nyalo miyo ilok paro ma in-go kuom lwenyno.

Nitie gima duong’ ma dwarore ni wang’e. Ng’eyo paro ma Nyasaye nigo kuom lweny, nyalo konyi bedo gi paro mowinjore kuom Nyasaye. Kapo ni in gi lit e chunyi nikech gima lweny moro notimo e ngimani, nyaka bed ni diher ng’eyo dwoko mar penjoni, Be en adier ni Nyasaye e ma thuwo ji, kendo okelo chandruoge motudore gi lweny, kata ok odewo joma sandore nikech gik ma lweny osekelo?

Nyalo kawi gi wuoro kipuonjori ni Muma wacho gima opogore gi paro ma ji nigo. E wi mano, paro ma Nyasaye ne nigo chon e wi lweny pok olokore nyaka chil kawuononi. Wanon ane gima Muma wacho e wi kaka Nyasaye ne neno lweny e kinde machon, kod e kinde Jokristo mokwongo ka ne Yesu nie pinyka. Mano biro konyowa ng’eyo kaka Nyasaye neno lweny e kindegi, kod kabe dhano biro siko ka kedo e lweny nyaka chieng’.

Bedo ni Nyasaye nokedo e lweny gi Jo-Misri nyiso ni ok okwedo lweny duto. Nitie kinde ma ne oyie mondo joge ma Jo-Israel odhi oked e lweny. Kuom ranyisi, ne ochiko joge mondo odhi oked gi Jo-Kanaan, oganda ma nohero timbe maricho. (Rapar mar Chik 9:5; 20:17, 18) Ne ochiko Ruoth Daudi mondo odhi oked gi oganda mar Jo-Filisti ma ne sando Jo-Israel. Bende, nonyiso Daudi yore mag kedo mondo olo Jo-Filisti.—2 Samuel 5:17-25.

Weche ma waneno e Mumago nyiso ni sama timbe maricho ne medore, kata ka oganda moro ne sando Jo-Israel, Nyasaye ne yie ne joge oked e lweny mondo gigol josandgo kendo rito lamo maler. Kata kamano ne ane weche adek madongo e lwenje ma Nyasaye noyiego:

1. NYASAYE OWUON E MA NE YIERO JOMA NE DHI E LWENY. Nitie kinde moro ma Nyasaye nonyiso Jo-Israel kama: “Ok onego ukedi e lwenyni.” Ang’o momiyo Nyasaye nochikogi kamano? En owuon nodhi kedonegi. (2 Weche mag Ndalo 20:17; 32:7, 8) Nokedonegi nyading’eny, mana kaka onyis e weche motelo e iteni. E kinde moko, Nyasaye nochiko Jo-Israel mondo oked gi ogendni ma ne nie Piny Manosingi.—Rapar mar Chik 7:1, 2; Joshua 10:40.

2. NYASAYE OWUON E MA NE NG’ADO KINDE MA JOGE NE DHI E LWENY. Jotich Nyasaye ne nyaka rit nyaka kinde mowinjore ma Nyasaye ne dhi kawoe okang’ mar gologi e bwo sand moro, kata golo ogendni maricho ma nolworogi. Ne ok oyienegi ng’ado giwegi kinde ma ne gidhi kedo e lweny. Kapo ni ne gitimo kamano, Nyasaye ne ok dhi konyogi kedo e lwenyno. Muma nyiso maler ni kinde mathoth ma Jo-Israel ne dhi e lweny ma Nyasaye ok ochikogi, ne iloyogi.a

3. 

   NYASAYE OK MOR KA DHANO MORIWO NYAKA JORICHO OTHO. Jehova Nyasaye e Soko mar ngima kendo en e ma nochueyo dhano. (Zaburi 36:9) Omiyo, ok omor sama dhano tho. Gima lit en ni nitie joma ohero tiyo gi yore maricho mondo gisand jomoko kata negogi. (Zaburi 37:12, 14) Joma kamago e ma seche moko ne miyo Nyasaye chiko joge mondo oked kodgi. Kata kamano, kuom higni duto ma Nyasaye ne chiko Jo-Israel mondo oked e lwenje, pod ne ‘okecho’ jowasigugo kendo ‘notero mos kuom mirimbe.’ (Zaburi 86:15) Kuom ranyisi, nochiko ni kapok Jo-Israel okedo gi dala moro, nonego ‘gigo ne dalano milome mar kuwe’ mondo jodalano oyud thuolo mar loko ngimagi mondo kik gikedi. (Rapar mar Chik 20:10-13) Kuom timo kamano, Nyasaye nonyiso ni, ‘ok omor ka ng’at marach otho; to odwaro mondo ng’at marach olokre oa e yore obedi mangima.’—Ezekiel 33:11, 14-16.b

Kaluwore gi weche ma wasenono e sulani, nenore maler ni e kinde machon Nyasaye ne kedo e lweny mondo ogol joma ne sando joge, kendo golo joma nohero timbe maricho. Kendo en owuon e ma ne en gi ratiro mar keto kinde mag lweny, kachiel gi yiero joma ne dhi kedo e lweny moro. To be lwenje ma Nyasaye ne oyiego ne gin mag nego anega dhano? Ooyo ngang’. Nyasaye osin gi timbe gero. (Zaburi 11:5) Dibed ni Nyasaye noloko pache kuom kaka noneno lweny ka ne Wuode, Yesu Kristo ochako tije e pinyka?

Ang’o momiyo Nyasaye ne ok okedo ne Jo-Yahudi mana kaka ne osetimo e kinde machon? Kata, ang’o momiyo Nyasaye ok noyienegi mondo gidonj e lweny mondo giresre gia e lwet Jo-Rumi? Koso dibed ni paro ma Nyasaye ne nigo chon e wi lweny nolokore? Ooyo ngang’. Jo-Yahudi e ma nosetimo lokruok moro marach e ngimagi. Ne gisetamore rwako Yesu Wuod Nyasaye, ma ne en Mesia. (Tich Joote 2:36) Omiyo, ogandano duto noketho winjruok makende ma ne gin-go gi Nyasaye.—Mathayo 23:37, 38.

Oganda Jo-Yahudi, kaachiel gi Piny Manosingi ma ne gidakie koro ne ok yud arita makende mar Nyasaye, kendo Jo-Yahudigo ne ok nyal wacho ni Nyasaye ne dhi riwogi lwedo e lweny moro amora ma ne gidhi kedoe. Mana kaka Yesu nokoro, Nyasaye koro ne ok dhi chiwo gueth ne ogandano kar mano koro nodhi guedho oganda moro manyien, ma bang’e Muma noluongo ni “Israel mar Nyasaye.” (Jo-Galatia 6:16; Mathayo 21:43) Kanyakla mar Jokristo mowal gi roho, nonyiso gadier ni gin e Israel mar Nyasaye. Mano e gimomiyo e kinde Jokristo mokwongo, ne onyisgi ni: “Koro un oganda Nyasaye.”—1 Petro 2:9, 10.

Nikech koro Jokristo mokwongogo e ma ne gin “oganda Nyasaye,” be koro Nyasaye ne okedonegi mondo ogolgi e bwo sand mar Jo-Rumi? Kata be ne omiyogi thuolo mar dhi kedo gi joma ne sandogigo? Ne ok otimo kamano. To nikech ang’o? Nikech kodok korka lweny ma Nyasaye owuon e ma kedoe, en e ma en gi ratiro mar keto kinde monego joge oked e lwenyno mana kaka waseneno e sula motelo. Nyasaye ne ok okedo ne Jokristo mokwongo, kendo ne ok ochikogi mondo gidhi giked. Nenore maler ni ndalo Jokristo mokwongo ne ok e kinde mar Nyasaye mar kedo gi joma sando joge kod joricho.

Kuom mano, mana kaka jotich Nyasaye machon, Jokristo mokwongo ne dwarore ni orit kinde ma Nyasaye oketo mar golo richo. Kapok kindeno ochopo, Nyasaye ne ok oyienegi kedo e lweny gi jowasikgi. Yesu Kristo nonyiso wachno maler e puonj mage. Kuom ranyisi, kar puonjo jolupne mondo odhi e lweny, ne onyisogi ni: “Dhiuru nyime hero jowasiku kendo lamuru ne joma sandou.” (Mathayo 5:44) Ka nokoro gik ma ne dhi timore ka Jo-Rumi omonjogi, Yesu nonyisogi ni kik girit mondo giked gi jowasigu, to nonego giring giwuog Jerusalem, kendo mano e gima ne gitimo.—Luka 21:20, 21.

E wi mano, roho maler notayo Paulo e ndiko wechegi: “Kik uchul kuor e lou uwegi, . . . nimar ne ondik niya: ‘Jehova owacho, “Chulo kuor en mara; abiro chulo.”’” (Jo-Rumi 12:19) Paulo nonwoyo mana gima Nyasaye nosewacho chon e bug Tim Jo-Lawi 19:18 kod Rapar mar Chik 32:35. Kaka waseneno e sula motelo, yo achiel ma Nyasaye ne chulogo kuor ne joma ne sando joge ne en konyogi e lweny. Kuom mano, weche Paulo nyiso ni kaka Nyasaye ne neno lweny e kindego ne pok olokore. E kinde Jokristo mokwongo, Nyasaye pod ne neno lweny kaka yo maber mar chulo kuor ne wasik joge kendo golo gik machando dhano, kod gik maricho. Kata kamano, mana kaka chon, Nyasaye owuon e ma ne nigi ratiro mar keto kinde ma joge kedo e lweny kendo yiero joma ne dhi kedo.

Nenore maler ni Nyasaye ok nochiko Jokristo mokwongo mondo oked e lweny moro amora. To nade e ndalowagi? Dibed ni Nyasaye osechiko grup kata oganda moro mondo odhi oked e lweny? Koso magi e kinde ma Nyasaye onego okaw okang’ mar kedo ne jotichne? Nyasaye neno nade lweny e kindewagi? Sula mogik ma luwo mae biro dwoko penjogo.

Mokwongo, wachni hoyo chunywa ahinya: Nyasaye neno chandruok mopong’o piny e kindegi, kendo ochano mar kawo okang’ mowinjore. (Zaburi 72:13, 14) E Wachne ma en Muma, Nyasaye singo ni jogo ‘ma yudo masiche, ibiro migi yueyo.’ Mano notimre karang’o? “E chieng’no ma Ruodhwa Yesu biro fwenyoree koa e polo ka en-gi malaikene ma nigi teko . . . sama ochulo kuor kuom joma ok ong’eyo Nyasaye kod joma ok luw wach maber e wi Ruodhwa Yesu.” (2 Jo-Thesalonika 1:7, 8) Yesu biro fwenyore e kinde ma biro ma Muma wacho ni en “lweny mar odiechieng’ maduong’ mar Nyasaye Manyalo Duto,” ma bende iluongo ni Har–Magedon.—Fweny 16:14, 16.

E lwenyno Nyasaye ok bi kedo kotiyo gi dhano, kar mano, obiro tiyo gi Wuode Yesu Kristo, kod malaike mamoko ma nigi teko mondo e ma oked gi joricho. Jolweny ma biro a e pologo biro golo ne dhano gik moko duto ma sandogi.—Isaiah 11:4; Fweny 19:11-16.

Nyasaye pod neno lweny mana kaka ne onene chon. Pod oneno lweny kaka yo mowinjore mar golo joma sando ji kod richo. To mana kaka e kinde machon, Nyasaye kende e ma nigi ratiro mar keto kinde ma lweny onego obedie, kaachiel gi yiero joma onego oked e lwenyno. To mana kaka waseneno, Nyasaye oseng’ado ni obiro golo joma sando jowetegi kaachiel gi richo e kinde ma biro kotiyo gi Wuode, Yesu Kristo. Mano nyiso maler ni e kindegi Nyasaye ok oyie kata matin gi lweny moro amora ma dhano kedoe e pinyka, kata obedo ni joma kedogo nyalo paro ni gikedo mondo gikony jomoko.

Par ane ranyisini: Nyathi moro chako gore gi owadgi sama wuon-gi onge. Giweyo gore matin, kae to gigoyo ne wuon-gi simo e wi wachno. Achiel kuomgi wacho ni nyawadgi e ma nochako lwenyno, machielo to wacho ni nyawadgi e ma notimone marach. Moro ka moro kwayo mondo wuon-gi oriwe lwedo e ywaruogno. Kata kamano, bang’ winjo gima giduto giwacho, wuon-gi nyisogi ni giwe gore kendo girite nyaka oduog e dala. Girito kuom dakika moko matin. Kae to gichako gore kendo. Sama wuon-gi oduogo dala ok omor gi wachno, kendo ochwadogi nikech ne ok giluwo kaka nonyisogi.

E kindewagi, ogendni ma kedo kwayoga Nyasaye mondo okonygi. Kata kamano, Nyasaye ok riw konchiel lwedo e lweny moro amora. Kar mano, Wachne ma en Muma nyisowa kama: “Kik uchul richo kar richo ne ng’ato ang’ata,” kendo ni, “Kik uchul kuor e lou uwegi.” (Jo-Rumi 12:17, 19) E wi mano, osenyiso dhano ni onego ‘gikiye gi kinda’ mondo en owuon okaw okang’ mowinjore, kendo obiro timo kamano e Har–Magedon. (Zaburi 37:7) Sama ogendni otamore rito mondo Nyasaye e ma okaw okang’, kendo gihedhore donjo e lweny, Nyasaye kawo mano kaka tim gero kendo ok more kata matin. Kuom mano, e lweny mar Har–Magedon Nyasaye biro nyiso mirimbe, kendo mano biro tieko lwenje duto ‘nyaka e giko piny.’ (Zaburi 46:9; Isaiah 34:2) Kuom adier, lweny mar Har–Magedon e ma biro tieko lwenje duto e pinyka.

Achiel kuom gik madongo ma Pinyruodh Nyasaye biro tieko e pinyni en lwenje. Yesu nowuoyo kuom sirkandno e lamo mong’ere ahinya, nowacho ni: “Pinyruodhi mondo obi. Dwaroni mondo otimre bende e piny, kaka e polo.” (Mathayo 6:10) Pinyruodh Nyasaye biro golo lweny kaachiel gi gino ma kelo lweny, tiende ni timbe maricho.a (Zaburi 37:9, 10, 14, 15) To mano e gimomiyo jolup Yesu rito gi kinda yudo gueth mogundho ma Pinyruodh Nyasaye biro kelo.—2 Petro 3:13.

Kata kamano, wabiro rito nyaka karang’o mondo wane ka Pinyruodh Nyasaye tieko chandruok kaachiel gi richo duto? Gik ma nokor e Muma ma chopo e kindegi, nyiso maler ni wadak e “ndalo mag giko.” (2 Timotheo 3:1-5)b E kinde mokayo machiegni Pinyruodhno e ma biro kelo giko mag ndalo mwadakiegi e lweny mar Har–Magedon.

Mana kaka ne waseneno, jo mibiro tiek e lweny mogikno biro bedo jogo ma otamore ‘luwo wach maber e wi Ruodhwa Yesu.’ (2 Jo-Thesalonika 1:8) To bende kik wiyi wil ni Nyasaye ok mor sama dhano tho, moriwo nyaka joricho. (Ezekiel 33:11) Nikech “ok odwar ni oketh ng’ato ang’ata” e lweny mogikno, ogombo ahinya mondo wach maber e wi Ruodhwa Yesu ‘oyal e piny mangima mondo ochiw neno ne ogendni duto’ kapok giko ochopo. (2 Petro 3:8, 9; Mathayo 24:14; 1 Timotheo 2:3, 4) Kuom adier, kokalo kuom tij lando wach maber ma Joneno mag Jehova timo e kindegi, dhano yudo thuolo mar puonjore e wi Nyasaye, kendo luwo wach maber e wi Yesu, kaachiel gi thuolo mar dak e kinde ma lwenje ok nobedie nyaka chieng’.