Rit

Kit Ngimani Mondo Omi Jehova Duong’ Kare Mokwongo—e Ngima mar Joot

1, 2. Puonj ma inwoyonwa konyowa nade e ngimawa?

¹ “To kaka Jal ma noluongou oler, un bende beduru maler e timu duto. Nikech nondiki niya, ‘Unubed maler, nikech aler.’”—1 Pet. 1:15, 16.

² Kuom higini mang’eny, Jehova osekonyowa e yore mang’eny kokalo kuom riwruok mar oganda mare, mondo walok pachwa. Sani ng’enywa ong’eyo maber kaka wanyalo tiyo e tiyo gi puonj ma nitie ei Ndiko. Kata kamano, ber nwoyo puonj moko mondo okony ji duto, to moloyo ng’eny jogo ma eka yande ong’eyo Jehova machiegni.—Rumi 12:2; 2 Pet. 1:12; 3:1.

Waneno Nade Kend?

3. Chiw ane nyinge jotich Jehova mong’ere ahinya to ne ok odonjo e ngima mar kend.

³ Kend en chenro ma Nyasaye ema ne ochako, to kata kamano, be kend kende ema kelo mor? (Ekle. 12:13; Mariko 12:30) Muma miyowa ranyisi mang’eny mag joma ne otiyo ni Jehova gimor ma ok gikendo kata okendgi. Nyar Jeftha ne ochopo singruok ma wuon mare ne oketo, ka ne oyiero dak ma ok okende e kind oganda ma ne neno ngima mar kend kaachiel gi wach nyuolo nyithindo kaka gima duong’. (Jobura 11:34-40) Nyi Filipo ang’wen ma ne podi ok okendi ne “hulo” wach, kendo nyaka bed ni mano ne kelonigi mor mang’eny ka gitiyo motegno e tij pako Jehova. Yesu, ma ne nyiso kido mar Nyasaye “mamor,” ne ok okendo. (Tich 21:8, 9; Zab. 104: 31, Bible in Luo 1976) Kuom mano, ok en gima ber chayo Jokristo matiyo ne Jehova ma ok odonjo e ngima mar kend.

4. Ang’o marach gi paro ma ji ong’iyogo e wi wach kendo?

⁴ Lamo kwerewa miyo ji bedo gi paro ma ok kare e wi wach kend. Bedo gi paro ni ngima mar kwerewa nyaka “dhi nyime,” nyalo miyo jomoko one ni nyaka gikend, kata okendgi ma giyud nyithindo. Jomoko neno ni weyo ma ok gitimo kamano, nyalo miyo kweregi ma ne osetho owinj marach. Kata kamano, wan kaka Jokristo, wang’eyo ni jo motho ’ok ong’eyo gi moro.’ Ginindo, to geno ma nitie kende en geno mar chier. (Ekle. 9:5; Tich 24:15) Jokristo duto dwarore mondo otamore kik wuondgi kod puonj mag miriambo, to bende ng’ato ok onego ojar joma podi ok okendi kata ma podi ok okendo.

5. (a) Ndiko wacho ang’o kuom wach kend? (b) Jomoko osetiyo nade gi ngimagi e konyo tij Pinyruoth ka podi ok gidonjo e ngima mar kend?

⁵ Wayudo paro maber, kendo makare e wach kend e 1 Jo Korintho 7:8, 9, 28, 32-34, kod 38. Ok otam Jokristo donjo e kend. Kuom adier, jogo ma ok nyal bedo mamor ka ok giriwo kend, kata manyalo donjo e chode, timo maber ka gikendo kata okendgi. Kendruok biro tieko chandruok moko, to kata kamano kend bende biro kelo chandruok mamoko. Mana kaka Jaote Paulo nowacho, joma podi ok okendo kata okendi “timo maber moloyo” e ngimagi kaka Jokristo, ka gisiko kamano. Ng’eny owete koda nyimine oseyiero rito mondi kuom wach kend—moko kuomgi timo kamano kuom kinde malach, moko to ng’ado oko chutho wach kend. Ng’eny owete koda nyimine ma podi ok odonjo e ngima mar kend tiyo ni Jehova kaka painia e thuolo malach, kata kaka painia makende. Moko ochiwore tiyo e Bethel mopogore opogore. Jehova wiye ok diwil kod hera ma gin go kuome. (Hibr. 6:10) Jonyuol, donge unyalo bedo mamor ka nyithindu ochiwore tiyo ni Nyasaye kuom thuolo malach ka podi ok gikendo kata okendgi?

Owinjore Iriw Kend gi Ng’a?

6, 7. (a) Ang’o momiyo en gima duong’ ahinya mondo Jakristo okend kata okendi “kuom Ruoth”? (b) Gin ang’o madwarore mondo ng’ato one kuom ng’at modwaro riwogo kend?

⁶ Ndiko wacho ni ok onego wariwre kod joma ok oyie. (2 Kor. 6:14, 15) Jakristo machayo siemno ok riek kata matin. Nyalo nenore ni ng’at ma ok Jakristo ma kendore gi Jakristo en ng’at ma ok kwed adiera. Seche moko bende onyalo dhi e chokruok mag Jokristo. Kata kamano, timbe ng’atno nyalo lokore bang’e ka gisekendore. E wi mano, kik wapar ni Jehova biro gwedho kendruok motimore bang’ ketho chikene gi wich teko.—Ayub 9:4b.

⁷ Bende, kata sama wakendo “kuom Ruoth,” dwarore ni wapar matut. (1 Kor. 7:39) Ng’e malong’o ng’at ma idwaro kendorigo ka podi ok ichiwori e kend. Ng’i mondo ine ka en gi kido mag ng’at maluwo chike Jehova, ng’at mohero chenro mag Jehova, ng’at ma puonjore Muma e yo maber, ng’at mamuol kendo mang’won. Wuo kod Jokristo motegno mong’eyo maber ni ng’atno chalo nade. To nade ka bang’ timo kamano, iyudo ka in kod kiawa moro kuome? Buk miluongo ni Siri ya Kupata Furaha ya Familia wacho niya: “Gik makelo kiawa onego onon maber. Kata obedo ni chunyi ohero ng’atno machalo nade, kata ni ichandori ahinya e paro nikech idwaro ni ikend kata okendi, kik iwuondori ni ok ine kido maricho mamiyo ichich kode. (Ngeche 22:3; Eklesiastes 2:14) Ka dipo ni imako osiep kod ng’at ma ineno ni kite ok mori, ber mondo ing’ad wachno moloyo dhi nyime gi paro mar kende kata paro mar ni mondo okendi.” To nikech kend en tudruok masiko, dwarore bedo gi adiera ka podi ok idonjoe.—Mat. 19:5, 6.

Migawo mag Dichwo

8. Ler ane kaka yo ma dichwo ritogo joode, otudore gi lamo mare.

⁸ Bang’ ka dichwo osekendo, ok en thuolo ahinya kendo kaka ne en chon, to chwo moko nyalo neno ni mano tek. Dichwo ma Jakristo ong’eyo maber ni kend en gima ler e wang’ Nyasaye. Ka ok orito chiege e yo maber, winjruok mani e kinde gi Jehova nyalo kethore. (1 Tim. 5:8) Kar bedo kaka jaloch e wi chiege, dichwo temo ahinya tayo chiege e yo maber, ka oparo chiege e yore duto. (1 Pet. 3:7) Dichwo nyalo konyo e tije moko mag dala ka dwarore. Higini moko mosekalo, gaset miluongo ni Amkeni! ne owacho niya: “Kata obedo ni ok en gima chwo mang’eny nyalo mor timo, kaluwore kod kit oganda ma gidakie, dwarore bedo gi chenro mag tije mag dala e yo ma ng’ato ka ng’ato ok hinyore, to moloyo ka dipo ni chiege bende ondik tich.” Moloyo, dichwo biro neno ni chiege yudo tiegruok mar Wach Nyasaye e yo makare, ka otayo joode e puonjruok mar Muma kanyachiel kaka joot, lando Wach Maber, koda tayogi e yore mamoko e ngima mar Jokristo.

9. Dichwo nyalo chiwo nade dwaro mag chiege e yore duto?

⁹ Kaluwore kod ranyisi ma Yesu ne oketo kaachiel kod puonj mage, dichwo ma Jakristo dwarore oher chiege mana kaka oherore owuon. (Mat. 19:19; Efes. 5:28) Mani en gima onego onere maler e yo ma odak godo gi chiege. Kuom ranyisi, dichwo ok bi chamo chiemo ma miyo, to chiege yudo mana modong’. Ok obi diyo nus mar msara moyudo, to oweyo chiege ka chandore gi pesa modong’ e ng’iewo chiemo ni joode. Dichwo biro timo gik moko karachiel gi chiege: wuotho kode, bet kode, winjo gima chiege wacho, kendo timo chenro mag gik moko kode.

10. En ang’o madwarore mondo dichwo ma Jakristo oler ne wedene kaluwore kod wach bedo wi ot?

¹⁰ Kuonde moko, dhako mokendi ineno kaka mwandu mar anyuola kar bedo jakony mar chwore. Wede mag dichwo ma Jakristo nyalo temo nyisore ni gin gi teko e wi chiege. Kata kamano, Muma wacho ni mon “owinj chwogi e weche duto.” (Efes. 5:24) Dhako biro chiwo luor ni wede chwore, to kata kamano obiro winjo wach chwore. Dichwo ma Jakristo biro timo gima ber ka ogeng’o chandruok ne chiege, ka olero ne wedenego e yo maber kaka chenro mar Jokristo obet korka wach wi ot.

Migawo mag Dhako

11. Dhako ma Jakristo onego one chwore e yo mane, to Jehova neno wachno nade?

¹¹ Mana kaka chwore timo, dhako ma Jakristo bende ok bi bedo gi thuolo mar timo gik modwaro kaka ne otimo chon. Koro gin ringre achiel gi chwore, kendo dhako en “jakony mowinjorene.” (Chak. 2:18) Dwarore ni obed dhako ma nyago kido kaka bedo gi “chuny modimbore, mokuwe, ma nengone duong’ e nyim Nyasaye.” (1 Pet. 3:1-6) Seche ma chwore nyise muolo, ok obi kawo mano kaka nyawo, mondo koro ochak locho e wi chwore. Kar timo kamano, obiro timo kinda mondo oluw chenro ma dichwo oketo e wach lamo Nyasaye. Jehova biro bedo mamor ka en dhako mawinjo chwore.

12. Inyalo wacho ang’o kuom dhako ma oluoro Nyasaye kaka ondiki e Ngeche 31:10-31?

¹² Mon ma luoro Nyasaye onego opak kuom kido mang’eny mabeyo ma ginyiso. Kido mabeyo mag dhako ma timne ber mondiki e Ngeche 31:10-31 ber ka wang’iyo kendo. Dhako ma iwuoyo kuome kanyo ok en mana dhako ma ne tiyo tije mag ot, to en dhako ma nong’iewo puodho, ne loso puothe maber, kendo ne timo ohande moro matin. E kinde ma wadakiegi mag “chandruok,” chuno mon mang’eny mondo omany tije oko. (2 Tim. 3:1) Kata kamano, dhako matiyo pod biro ‘rango maber tim joode.’ (Nge. 31:27) Mano en migawo mare, ok mar jatich ei ot kata mar watne machielo. Kanyalore, ngima joot ma Jokristo nyalo bedo gi mor ka dhako ok luw ahinya wach bedo gi tije.

Chopo Dwaro mag Ringruok e Kend

13. Ang’o momiyo dwarore mondo dichwo obed ng’at ma paro chal mar chiege kochopo korka wach nindo kode?

¹³ Yo ma oganda mathoth e piny nenogo wach nindo e kind dichwo gi dhako, opogore kod pach Jehova. Kata kamano dichwo ma Jakristo mako puonj mag Jehova, kendo onyiso hera madier ni chiege kaluwore gi wach nindo kode. Dichwo dwarore opar chal mar chiege, ahinya, ok onego ochun chiege timo gima nyalo sino chiege. Kaluwore kod wachni, gaset mar Mnara wa Mlinzi mar Jun tarik 1, higa mar 1989 ne owacho kama e wi wachni: “Ei Israel, chike ne oketi manyiso okang’ ma dichwo gi dhako mokendore ne chope ka ginindore. Dichwo ne ok nyal nindo gi chiege e kinde ma chiege odhi e dwe. (Tim Jo-Lawi 15:24; 18:19; 20:18) Mani ne dwaro mondo chwo ma Jo-Israel onyis hera kaachiel kod horruok. Donge mano e kaka chwo ma Jokristo onego otim ne mondegi? Jaote Petro wacho ni chwo ma Jokristo onego odag kod mondegi kaluwore ‘gi winjruok,’ tiende ni gi winjruok ka ging’eyo ni mondegi gin ‘chuech mang’aw.’—1 Petro 3:7.”

14. Dichwo gi dhako nyalo timo ang’o mondo ‘kik gituonore’ korka wach nindruok?

¹⁴ Kamoro machielo, Muma bende jiwo joma okendore kowacho niya, “Kik utuonru [e wach nindruok].” (1 Kor. 7:3, 5) Dhako kata dichwo ok onego otamre nindo gi jaode ka oketo chik ni nyaka nyawadgi okwong otimne gimoro machielo modwaro. E wi mano, ok en gima ber ka joma okendore dak mopogore kuom kinde malach mana nikech wach tich. Mani en gima timore ahinya e piny, ni dichwo dhi tiyo kapango to oweyo joode e dala. Timo gik moko e yo ma ok ber kamano, miyo Satan thuolo mar kelo tembe maricho ne joma okendore.

Nyuol kod Wach Puonjo Nyithindo

15. Gin gweth mage ma joma keto wach nyuolo nyithindo tenge mondi, yudo nikech tij Pinyruoth?

¹⁵ Nyithindo gin mich mawuok kuom Jehova, kendo gikelo mor ne jonyuolgi. (Zab. 36:9; 127:3) Bang’ paro wachni e yo matut, dhako gi dichwo nyalo yiero ka be gidwaro bedo gi nyithindo kata ok gidwar. Jehova osegwedho ahinya jomoko kuom joma oseyiero keto wach nyuolo nyithindo tenge mondi, mondo omi gikony e yo malach tiyo tije mag Pinyruoth. Ng’enygi sani tiyo kaka painia mapile, painia makende, jorit alwora, kendo moko chiwore ka gitiyo e Bethel mopogore opogore.a Kata kamano, mana kaka ji mang’eny timo, ng’eny joma okendore yiero nyuolo nyithindo. Ka en kamano, ang’o ma onego gitim?

16. (a) Ang’o momiyo bedo gi kwan mar nyithindo ma joma okendore dwaro en gima ber? (b) Joma okendore onego otang’ gang’o seche ma giyiero yore ma gidwaro tiyo godo e chano nyuol?

¹⁶ Jokristo ni kod migawo e nyim Jehova, mar pidho nyithindo e yo madwarore, to kata kamano ok yot timo kamano ka nyithindo ng’eny. Kuom mano, en gima duong’ ahinya ni jonyuol owinjore ni giwaro nyuolo nyithindo adi. Be Jokristo nyalo tiyo kod yore mag chano nyuol mondo okonygi bedo gi kwan mar nyithindo ma gidwaro? Mano en gima dichwo kaachiel gi chiege onego owinjore gin giwegi. Kata kamano, gaset mar Amkeni! mar dwe mar Februari tarik 22, higa mar 1993, ne owacho kama: “Yo ma dhako gi dichwo ma Jokristo tiyogo e geng’o nyuol, onego onyis ni gimiyo ngima luor kaka gima wuok kuom Nyasaye. To nikech Muma nyiso ni ngima ng’ato chakore seche ma omak ich, Jokristo ok ti kod yore mag geng’o ich mamiyo gibuogo ich, kata ketho ngima mar nyathi madongo ei min mare. . . . Lakteche kaachiel kod klinik ma ichiwe kony e wi wach chano nyuol, nyalo konyo dichwo gi dhako madwaro ng’eyo yore mabeyo mag chano nyuol, kendo mondo okonygi yiero yo maber mowinjore kodgi.”

17, 18. (a) Puonjruok Muma kaka joot konyo nade e rieyo nyithindo? (b) Chiw ane ranyisi kaka jonyuol nyalo puonjo nyithindgi mondo oti kod paro mawuok e Wach Nyasaye.

¹⁷ Nitie gimachielo maduong’ moloyo chiwo gik ringruok ne joot. Muma jiwo wuone mondo opidh nyithindgi ka ‘girieyogi kendo puonjogi kuom Ruoth.’ (Efes. 6:4) Mano tiende en timo ang’o? En pidhogi mondo gibed jotich Jehova mochung’ motegno. Mondo mani otimore, we nyithindo opuonjore kuom ranyisi maber ma gineno kuomi. (Johana 5:19) Tim lokruok madwarore mondo ibednigi ranyisi maber e lamo Jehova. Ng’e ni konyo nyithindo kawo kinde malach, kendo mano dwaro hera, kaachiel gi thuolo ma imiyo nyathi ka nyathi. Ka jonyuol kinde duto ok yudore pacho, ka gidak ka gilimo osiepegi kinde duto kar bedo gi nyithindgi, nyithindogo ema biro hinyore.

¹⁸ Nyithindo ka osebedo ma dit moromo, puonjgi tiyo kod pachgi. Kar wachonigi mana ni “gini rach,” “ok onego watim gik ma kamago,” kata ni “ok oyieni timo gima itimono,” puonjgi gimomiyo gigo ok ni kare kaluwore gi Ndiko. Kuom ranyisi, ka ileronegi kaka Jehova neno ngima mar le, inyalo tiyo kod Ndiko mar Jona 4:11, manyiso kaka Jehova ne onyiso ng’wono ok mana ni ji ma ne odak Ninawi kende, to kata ni “jamini mang’eny bende.” Kamano bende, nyisgi gimomiyo en gima ber goyo erokamano, wacho adiera, kendo bedo joma ler. Buk miluongo ni Jifunze Kutoka kwa Mwalimu Mkuu ogo mondo okonyi e puonjo nyithindi puonj mag Nyasaye kaka mago.

19. Jonyuol nyalo wuoyo gi nyithindgi e wi okang’ mage mag tiyo ne Nyasaye?

¹⁹ Kony nyithindi obed gi gombo mar chopo e okang’ mopogore opogore e tiyo ni Nyasaye. Wuo kodgi kuom gweth mayudore e bedo Jokristo ma ochiwore lando wach maber e thuolo margi mang’eny. Rwak joma gin painia mondo olimi e dalani. Kanyalore, ter nyithindi mondo odhi otim limbe Bethel. E kinde ma skunde olor, jiw nyithindi ma osebatisi mondo giti kaka jo painia makonyo. En adier ni timo kamano nyalo nenore gima nyien kaluwore kod paro mar dhano kuom wach rito nyithindo. Kata kamano, timo kamano biro keto mise mar bedo gi ngima mar joot motegno, kendo ma nigi mor.

20. Jonyuol nyalo tiyo nade gi puonj ma giyudo e Rapar mar Chik 6:6, 7?

²⁰ Kuom oganda mang’eny e Afrika, nyithindo ineno mana kaka joma biro rito jonyuol e kinde ma jonyuol osebedo moti. Jonyuol ma paro kamano, hinyo pako nyithindgi kokalo maber e penj mitimo e skul, kar mondo gipuo kinda ma nyithindgi timo ei kanyakla mar Jokristo. Jonyuol moko oyie tero nyithindgi e skunde mag boding’ mong’ere ahinya ni timo maber e penj kata obedo ni skundego chiwo mana thuolo matin, kata ok giyie mondo nyithindo oti ne Jehova. Mano osemiyo nyithindgi ok obedo Jokristo motegno e skul, ma giluwo timbe mag din mag miriambo ma ichunogi godo ei skul gi jotend skul. To mano kaka jonyuol ma timo kamano ok oserito maber migawo margi mar konyo nyithindgi odhi nyime gi lamo Nyasaye e yo makare!—Rapar 6:6, 7.

21. Onego wane nade somo ma iyudo e skul?

²¹ Dwarore bedo gi paro makare kuom wach somo ma ichiwo e skul. Huduma Yetu ya Ufalme mar Agost 1999, ne owacho kama: “Yudo somo mar skul ka podi itin nyalo konyi mondo ing’e somo koda ndiko e yo maber . . . Seche ma itimo kamano, inyalo puonjori kaka inyalo paro e yo maber, nono gik moko e yo maber, loyo chandruoge, kendo chiwo paro mabeyo makonyo.” Ee, en adier ni kama chenro ma kamano nitie, ber ka nyithindo duto nyalo dhi e skul mondo giyud somo kata matin. Kata kamano, nyithindo mang’eny ma osedhi somo mabor gi dala, kata ma oseluwo wach somo mamalo ahinya, oseweyo luwo adiera. Nyithindo moko ma ne chano bedo painia bang’ tieko somo mar kolej, oselokore obedo kod chenro mag dwaro mwandu. Luwo somo e yo machalo kamano, miyo luwo Wach Nyasaye bedo matek ni nyithindo mang’eny! Somo madwarore nyathi oyud ahinya en ma konye mako puonj ma ondiki ei Muma. Nyathi nyaka puonjre pako Jehova. Jonyuol machiwo nyithindgi mondo oti ne Jehova e thuolo margi duto, nyalo bedo gi geno kuom Jehova ni ok nowe jonyuolgo e kinde ma gibedo joma oti.—Zab. 37:25.

22. Gweth mage mayudore kuom pidho nyithindo obed joma oluoro Nyasaye?

²² Pidho nyithindo mondo obed joma oluoro Nyasaye en gima kawo kinde, kendo dwaro kinda. Ibiro yudo gweth mang’eny ka imako migawo mari kaka janyuol e yo motegno. Joot duto biro ‘bedo gimor kuom tijegi duto.’—Ekle. 2:24; 3:12, 13.

[Weche moler piny]