Beduru Kanyachiel Kaka Umedo Bedo Moti

1, 2. (a) Gin lokruok mage mabedoe kaka hik ng’ato medore? (b) Ere kaka jotich Nyasaye ma nodak e kinde ma ne indikoe Muma ne yudo mor e kindegi mag tiyo?

LOKRUOK mang’eny jabedoe kaka wamedo bedo moti. Nyawo mag del mayowa teko. Ka ng’ato ng’iyore e rang’i, oneno ka pien wang’e jony kendo lwar medo bet e wiye​—⁠kata mana bondo medore. Wanyalo chako bedo gi wich wil. Ng’ato chako bedo gi wede manyien kaka nyithindo donjo e kend, kendo nyikwayo inyuolo. To kuom jomoko, bang’ ritaya ngima bedonigi mopogore ahinya.

² Kuom adier, kaka ng’ato medo bedo moti, higinigo nyalo pong’ gi chandruoge. (Eklesiastes 12:​1-8) Kata kamano, ne ane ranyisi mar jotich Jehova ma nodak e kinde ma nondikie Muma. Kata obedo ni gikone ne githo, ne giyudo rieko kaachiel gi ng’eyo tiend weche e yo maber, ma ne omiyo gibedo gi mor e chunygi ka koro ne giseti. (Chakruok 25:8; 35:29; Ayub 12:12; 42:17) Ang’o ma ne okonyogi siko ka gimor kaka ne gimedo bedo moti? Kuom adier, en nikech ne gidak kaluwore gi puonj koda chike masani wayudo kondiki ei Muma.​—⁠Zaburi 119:105; 2 Timotheo 3:​16, 17.

3. En puonj mane ma Paulo ne omiyo chwo gi mon madongo?

³ E barua ma ne jaote Paulo ondiko ne Tito, ne ochiwo puonj molony ne jogo ma hikgi ne medore. Ne ondikone kama: “Nyis jodongo mondo gibed moritore, mokuwe, jo man gi rieko, jo motegno e yie, e hera, e kinda. Kamano bende nyis mon madongo mondo gibed jo maler e ngimagi; kik gibed johang weche, kata josam kong’o to gibed ka gipuonjo gik mabeyo.” (Tito 2:⁠2, 3) Luwo wechegi nyalo konyi nyagruok gi chandruoge mabiro nikech bedo moti.

IKRI NE LOKRUOK MABEDOE KA NYITHINDI OWUOK PACHO

4, 5. En ang’o ma thoth jonyuol timo seche ma nyithindgi osewuok pacho, to moko kuomgi osetimo lokruok mage ne ngimagi manyien?

⁴ Ng’iyo gi lokruok mabedoe en gima dwarore. Mano en adier ahinya seche ma nyithindo osebedo madongo mi giwuok pacho kata gidonjo e kend! Kuom jonyuol mang’eny, mani e gima kwongo nyisogi ni kare gimedo bedo moti. Kata obedo ni gimor ni nyithindgi koro osebedo joma dongo, pile jonyuol penjore kabe ne gitimo gigo duto ma ne ginyalo, e konyo nyithindo obed moikore ne ngimagi giwegi kaka joma dongo. Kendo ginyalo bedo gi siso mar neno nyithindgi.

⁵ En adier ni jonyuol ohero dhi nyime gi paro ngima mar nyithindgi, kata bang’ ka nyithindo osewuok pacho. Miyo moro nowacho ni, “Yaye ma dawinjie kowuok kuomgi nyading’eny kaka gidhi, mano nyalo jiwa ni kare gidhi maber​—⁠kendo mano nyalo miya mor.” Wuoro moro wacho ni: “Ka nyathiwa ma nyako ne oa pacho, mano ne en kinde matek ahinya. Mano ne oweyo bugo maduong’ e odwa nikech ne wang’iyo timo gik moko kanyachiel.” Ere kaka jonyuolgi osebedo kanyagore e kinde ma nyithindgi osea pacho? Ng’enyne, gisetimo mano ka gidewo jomoko kendo konyogi.

6. En ang’o makonyo mondo winjruok makare obedie e kind joot?

⁶ Sama nyithindo odonjo e kend, migawo mar jonyuol lokore. Chakruok 2:24 wacho kama: ‘Dichwo nowe wuon gi min, mi nopadre gi chiege: mi ginibedi ringruok achiel.’ Ng’eyo puonj koda chike mag Nyasaye kuom wach migawo mar wich, kaachiel gi bedo gi chenro mobidhore biro konyo jonyuol neno gik moko e yo mowinjore.​—⁠1 Jo Korintho 11:3; 14:​33, 40.

7. En chuny mane maber ma wuoro moro nonyago kane nyige owuok pacho modhi tedo?

⁷ Bang’ ka nyiri ariyo nosedhi tedo mowuok pacho, jonyuolgi nowinjo ka gima nyithindogo oweyonegi bugo e ngimagi. Mokwongo, wuon-gi ok ne mor gi chwo nyige. Kata kamano, kaka ne omedo paro matut kuom chik mawuoyo kuom migawo mar wich, nofwenyo ni chwo nyigego ema koro ne nigi ratiro mar ng’ado paro e utegi giwegi. Kuom mano, ka nyige ne manyo paro kuome, nopenjogi ni chwou to wacho nang’o, kae to notemo ahinya mondo oriwgi lwedo kanyalore. Chwo nyigego koro nene kaka osiepgi kendo girwako paro mochiwonegi.

8, 9. Ere kaka jonyuol moko osenyagore sama nyithindgi madongo owuok e pacho?

⁸ To nade ka joma eka nyocha okendore ok tim gima jonyuol paro ni ber, kata obedo ni gima gitimono Muma ok okwero? Jonyuol moko ma nyithindgi osedonjo e kend wacho kama: “Kinde duto wakonyogi mondo gine gik moko kaka Jehova dwaro, to ka ok wawinjore e paro, wayie kod paro ma ging’ado kendo wajiwogi ka wariwogi lwedo.”

⁹ E pinje moko mag Asia, mine moko yudo katek ahinya weyo yawuotgi ota ngimagi giwegi kaka joma koro dongo. Kata kamano, ka gichiwo luor ne chenro moket ne Jokristo kuom wach wich, giyudo ni ywaruok e kindgi gi mond yawuotgi bedo matin ahinya. Miyo moro ma Jakristo yudo ni wuok ma yawuote nowuokgo pacho osebedo gima kelone “gweth masiko ka medore.” Omor koneno kaka girito utegi giwegi. To nikech mano, gisedong’ ka gin gi ting’ mayot kendo maonge parruok ahinya seche ma koro gimedo bedo joma oti kanyachiel gi chwore.

MEDO JIWO TUDRUOK MARU E KEND

10, 11. En puonj mane manie Ndiko mabiro konyo ji obed motang’ gi tembe mabedoe e kind higini mag 45 gi 64?

¹⁰ Ji hinyo timo gik moko e yo mopogore ka hikgi ochopo kind 45 gi 64. Chwo moko rwakore mopogore ka gitemo mondo gimed nenore kaka joma pod hikgi tin. Thoth mon chunygi chandore kuom lokruok mabedoe ka giseweyo dhi e dwe. Gima lit en ni, moko kuom joma hikgi ni e kind 45 gi 64 miyo mondegi koda chwogi bedo gi nyiego koda mirima nikech gitimo timbe sero mag oyuma gi joma tindo. Kata kamano, jodongo moluoro Nyasaye, bedo “mariek kendo moritore,” ka gigeng’o gombo maricho. (1 Petro 4:⁠7) Mon mosetegno bende timo matek mondo girit kend maggi, nikech gihero chwogi kendo gin gi gombo mar moro chuny Jehova.

¹¹ Ka otelne gi roho mar Nyasaye, Ruoth Lemuel nowacho kopako dhako “ma timne beyo” ma puoyo chwore ‘maber, ok marach; ndalo duto mag ngimane.’ Dichwo ma Jakristo ok bi weyo ma ok opako kendo pwoyo kaka chiege temo nyagore gi lokruok mabedoe e higinigo makoro ok odhi e dwe. Hera ma en-go biro miyo ‘opuo’ chiege.​—⁠Ngeche 31:​10, 12, 28.

12. Dichwo gi dhako nyalo medo jiwo nade kend margi kaka higini medo kadho?

¹² E higini ma ne udich kupidho nyithindo, nyalo bedo ni uduto ne uikoru weyo chopo gombo magu uwegi mondo eka ukony nyithindu. Bang’ nyithindo wuok pacho, koro en kinde mar medo keto kendo jiwo chunyu e ngimau mar kend. Dichwo moro wacho kama, “Bang’ ka nyiga nowuok pacho, ne achako timo kisera mar ariyo gi chiega kendo.” Dichwo moro machielo to wacho ni: “Waduto wadewo ahinya ngimawa ng’ato gi ng’ato, kendo waparo ne ng’ato gi nyawadgi timo gigo ma rieyo del.” To mondo kik gidong’ ka ging’ichno ahinya, en koda chiege ginyiso chuny mar rwako jo kanyaklagi e pachogi. Ee, dewo jomoko kelo gweth. E wi mano, timo mano moro Jehova.​—⁠Jo Filipi 2:​4; Jo Hibrania 13:​2, 16.

13. Bedo thuolo kendo wacho adier nyalo konyo nade kaka dhako gi dichwo medo bedo moti kanyachiel?

¹³ Onego udhi nyime wuoyo e kindu ma ok uwe. Wuouru kanyachiel ka un thuolo. (Ngeche 17:27) Dichwo moro wacho niya, “Wamedo ng’eyore ng’ato gi ng’ato e yo matut kuom nyiso hera kendo dewo.” Chiege bende yie kode kama: “Kaka hikwa osebedo ka medore, wasebedo ka wamadho chae, goyo mbaka, kendo timo gik moko kanyachiel.” Bedo thuolo kendo wacho adier nyalo konyo jiwo tudruok maru e kend, ka miyo kend maru bedo motegno ma Satan jal maketho kend, ok nyal kethe.

YUD MOR MAR BEDO GI NYIKWAYI

14. Nenre ni dan Timotheo nokonyo e timone ang’o kane odongo kaka Jakristo?

¹⁴ Nyikwayo gin ‘osimbo’ mar jo madongo moti. (Ngeche 17:⁠6) Bedo kanyachiel gi nyikwayo nyalo bedo gima maber ndi makelo mor kendo duogo chuny. Muma wuoyo maber kuom Lois, dayo ma ne okonyore kanyachiel gi Yunike nyare e puonjo Timotheo nyakware ma ne pod nyathi matin. Rawerano nodongo kong’eyo ni min-gi kaachiel gi da mare ne ohero kendo ogeno ahinya adiera manie Muma.​—⁠2 Timotheo 1:5; 3:​14, 15.

15. Kodok korka nyikwayo, kwaro gi dayo nyalo konyo nade, to ang’o ma ok onego gitim?

¹⁵ Kaendi bende en kama kwaro gi dayo nyalo konyo e yo makende ahinya. Nimar mani yudo ka usekonyo nyithindu ng’eyo Jehova koda dwaro mage. Koro unyalo timo kamano kata gi tieng’ machieloni! Thoth nyithindo matindo bedo gi ilo ka giwinjo ka kwaro gi dayo ganonegi sigendini manie Muma. Kuom adier, mano ok nyis ni koro ukawo ting’ mar wuon-gi, ma en jiwo adiera manie Muma e chuny nyithindgi. (Rapar mar Chik 6:⁠7) Kar mano, gima utimono en mana konyo. Mad lamoni obed kaka mar jandik-zaburi ma nowacho ni: “Kata kaseti mabedo ralwar, a Nyasaye, kik ijwang’a; nyaka asehulo tekri ni tieng’ ma biro, gi nyaloni maduong’ ni ng’ato ka ng’ato ma nobi.”​—⁠Zaburi 71:18; 78:​5, 6.

16. Ere kaka kwere gi deye nyalo geng’o ywaruok manyalo bedoe e kind joodgi?

¹⁶ Gima lit en ni, kwere gi deye moko dhialo ka ketho nyikwayo ma miyo ywaruok bedoe e kindgi gi nyithindgi makoro dongo. Kata kamano, nyiso muolo gadier nyalo miyo seche moko obed mayot ne nyikwayi nyisi weche maling’ling’ mateknegi nyiso jonyuolgi. Seche moko rowere geno ni kwaro gi dayo ma dhialogi ahinya biro riwogi lwedo seche ma ok giwinjore gi jonyuolgi. Ang’o monego utim? Tiuru gi rieko kendo jiwuru nyikwau mondo gibed thuolo gi jonyuolgi. Unyalo leronegi ni timo mano moro Jehova. (Jo Efeso 6:​1-3) Ka dwarore, to unyalo chiworu motelo kunyiso jonyuolgo wach machando rowerego. Bed thuolo wacho adier ne nyikwayi gigo ma isepuonjori gaming’a. Bedo ja ratiro ma ok iluor nyalo konyogi.

YIE GI LOKRUOK KAKA IMEDO TI

17. En kinda mane mar jandik-zaburi ma Jokristo makoro medo ti nyalo bedogo?

¹⁷ Kaka higini medo sudo, ibiro yudo ni ok inyal timo gigo duto ma ne ijatimo koda mago ma chunyi dwaro ni itim. Ere gima ng’ato nyalo timo mondo onyagore mi ong’i gi bedo moti? Inyalo paro ni in jahigini 30 e pachi, to kidhi ma ing’iyori e rang’i to ineno kit ng’at moro mopogore. Kik chunyi ol. Jandik-zaburi nosayo Jehova kowacho ni: “Kik iwita chieng’ kaseti; kik ijwang’a ka tekra opuch.” Ng’ad e chunyi mondo ibed gi kinda kaka mar jandik-zaburi. Nowacho kama: “To anagen pile, kendo anapaki gi pak momedore ameda pile.”​—⁠Zaburi 71:⁠9, 14.

18. Ere kaka Jakristo motegno nyalo tiyo maber gi kindege mag ritaya?

¹⁸ Ji mathoth osechano chon kapok giritaya mondo gibi giti ne Jehova e okang’ momedore bang’e. Wuoro moro masani oseritaya lero niya: “Nachano chon gima ne adhi timo bang’ ka nyarwa osetieko skul. Nang’ado ni ne adhi chako tiyo tij lendo kuom thuolona duto, omiyo naweyo ohanda mondo omi abed thuolo moloyo. Nakwayo Nyasaye e lamo mondo otaya.” Kapo ni hiki chiegni romo mag ritaya, yud hoch kuom wach ma Jachwechwa Maduong’ lando niya: “Nyaka uti An ie en, kendo anating’u nyaka luar otwi e wiu.”​—⁠Isaiah 46:⁠4.

19. En puonj mane ma imiyo jogo ma medo bedo moti?

¹⁹ Ngima bang’ ritaya nyalo bedo ma ok yot. Jaote Paulo nochiwo puonj ne chwo ma hikgi ng’eny ni onego “gibed moritore” e timbegi. Mani dwaro ni gibed joma ritore ma ok bed ka gombo mana ngima mayot. Bende nyalo dwarore ahinya bedo gi chenro maber miluwo bang’ ritaya, moloyo kata kane pok iritaya. Kuom mano, beduru modich, “kutiyo matek pile e tich Ruoth, kung’eyo ni e i Ruoth tichu ok obedo kayiem.” (1 Jo Korintho 15:58) Yawuru chunyu mondo utim gik ma konyo jomoko bende. (2 Jo Korintho 6:13) Thoth Jokristo timo mae kuom lando wach maber gi kinda kaluwore gi nyalo margi. Kaka umedo bedo moti, beduru jo “motegno e yie, e hera, e kinda.”​—⁠Tito 2:⁠2.

NYAGRUOK GI NGIMA BANG’ THO JAODI

20, 21. (a) E piny masani, ang’o ma gikone nyaka pog joma okendore? (b) Ere kaka Anna keto ranyisi maber ne jogo molalo ng’at ma gikendorego?

²⁰ En adier kata obedo ni en gima lit, ni e piny masani, gikone tho pogo joma okendore. Jokristo molalo jaodgi e tho ong’eyo ni jal ma gihero mosetho sani nindo, kendo gin gadier ni gibiro nenogi kendo. (Johana 11:​11, 25) Kata kamano, lalo ng’atgi pod en gima kelo lit. Ere kaka jaot modong’ nyalo nyagore gi ngima bang’ mano? a

²¹ Paro gima jal moro mondik wachne ei Muma notimo biro konyo. Chwor Anna notho bang’ kendruok kuom higini abiriyo kende, to sama wasomo wach kuome, inyiso ni ne en jahigini 84. Wanyalo bedo gadier ni ne oywak kendo kuyo bang’ lalo chwore. Ne onyagore nade gi kindeno? Ne otiyo ne Jehova Nyasaye tich maler e hekalu otieno godiechieng’. (Luka 2:​36-38) Onge kiawa ni ngima Anna mar siko e tij Nyasaye, nokonye ahinya e kweyo lit koda kuyo ma ne en-go kaka chi liel.

22. Ere kaka chwo koda mond liete moko osenyagore gi lit koda kuyo?

²² Dhako moro ma jahigini 72 mosebedo chi liel kuom higini apar wacho ni, “Gima duong’ mosechanda ahinya en bedo maonge jabuta manyalo wuoyogo. Chwora ne en ng’ama chiko ite maber. Ne wajowuoyo e wi kanyakla kaachiel gi tijwa mar lendo kaka Jokristo.” Chi liel machielo wacho ni: “Kata obedo ni ng’ato chango kaka kinde medo kadho, aseyudo ni gima ng’ato timo gi thuolo ma en-go ema konyo ng’ato tieko kuyo. Chal mari nyalo miyo ikony jomoko.” Chi liel moro ma jahigini 67 yie gi wachno kowacho ni: “Yo maber moloyo mar nyagruok gi lit koda kuyo ka ng’ato otho, en chiwruok mondo iho chuny jomoko.”

NYASAYE GENO JOMA OTI

23, 24. En hoch mane maduong’ ma Muma chiwo ne joma oti, to moloyo chwo gi mond liete?

²³ Kata obedo ni tho kawo jaot moher ahinya, kinde duto Jehova siko gi jal makuyo ma ok ojwang’e. Daudi Ruoth machon nower kama, “Wach achiel asekwayo Jehova, mano e ma nadwar; mondo adag e i od Jehova ndalo duto mag ngimana, ane ber maler mar Jehova, kendo apenj ei hekalune.”​—⁠Zaburi 27:⁠4.

²⁴ Jaote Paulo jiwo ni, “ipar mond liete, ma odong’ kendgi chuth.” (1 Timotheo 5:⁠3) Bang’ chiwo jipno, puonj maluwe nyiso ni mond liete mowinjore to onge gi joodgi, nyalo yudo kony mowuok ei kanyakla korka gige ringruok. Kata kamano, tiend wacho ni “ipar,” oriwo kata herogi kinyisogi ni igenogi gadier. Mano kaka chwo gi mond liete moluoro Nyasaye yudo hoch kuom ng’eyo ni Jehova genogi kendo biro ritogi!​—⁠Jakobo 1:⁠27.

25. En tich mane ma pod odong’ ne jogo moti?

²⁵ Wach mondiki kuom much Nyasaye lero ni, ‘Ber mar jo madongo moseti en wich motimo luar. En osimbo mar duong’ konwang’e e yor tim makare.’ (Ngeche 16:31; 20:29) Omiyo, kata bed ni in e kend kata idong’ kendi kendo, dhi nyime keto tij Jehova obed mokwongo e ngimani. Kuom mano, ibiro bedo gi nying’ maber e kindi gi Nyasaye kendo ibiro bedo gi geno mar dak nyaka chieng’ e piny kama lit mabedoe nikech tiyo ok nochak obedie kendo.​—⁠Zaburi 37:​3-5; Isaiah 65:⁠20.