SULA MAR 4
Ang’o Momiyo Onego Wanyis Luor Ni Jogo ma Omi Loch?
“Miuru ji duto duong’.”—1 PETRO 2:17.
1, 2. (a) Ang’o momiyo bedonwa matek nyiso luor ni joloch? (b) Penjo mage ma wabiro nono?
BE ISENENO gima nyathi matin timo ka owachne ni otim gima ok odwar? Inyalo neno e wang’ nyathino ni chunye chandore. Owinjo dwond janyuolne, kendo ong’eyo ni onego onyis janyuolne luor. Kata kamano, e wachni, ok odwar mana winjo. Chandruok ma obedogo e chunyeno nyiso gima jatimorenwa seche moko.
2 Ok en gima yotnwa kinde duto nyiso luor ni joma omi loch. Be seche moko inwang’o ka tek mondo inyis luor ni jogo ma nigi teko moro e wiyi? Ka en kamano, to ok in kendi ema wachni chandi. Wadak e kinde ma chiwo luor ne joma omi loch nenore ni odok piny ahinya. Kata kamano, Muma to nyisowa ni onego wanyis luor ni jogo ma nigi teko e wiwa. (Ngeche 24:21) Kuom adier, timo kamano dwarore ahinya ka wadwaro siko e hera mar Nyasaye. Mano koro miyo wabedo gi penjo moko. Ang’o momiyo nyalo bedo mateknwa ahinya nyiso luor ni jogo ma omi loch? Ang’o momiyo Jehova dwaro ni watim kamano, kendo ang’o mabiro konyowa winjo wach? Mogik, wanyalo nyiso luor e yore mage ni joma omi loch?
GIMOMIYO OTEK
3, 4. Richo kod bedo morem ne ochakore nade, kendo ere kaka kido ma onyuolwago mar richo miyo nyiso luor ni joma omi loch bedonwa matek?
3 Wang’ieuru e yo machuok gik moko ariyo manyalo miyo obed mateknwa ahinya nyiso luor ni jogo ma omi loch. Mokwongo, wan dhano morem; mar ariyo, dhano ma locho e wiwa bende orem. Richo mar dhano, kod bedo morem ne ochakore chon ahinya, e puodho mar Eden kane Adam kod Hawa ong’anjo mi otamore loch Nyasaye. Kuom mano, richo ne ochakore gi tim ng’anjo. Wasebedo gi kido ma onyuolwago mar ng’anjo nyaka chil kawuono.—Chakruok 2:15-17; 3:1-7; Zaburi 51:5; Jo Rumi 5:12.
4 Nikech kido ma onyuolwago mar richo, ji mang’eny kuomwa hinyo bedo josunga kendo jong’ayi, to muolo en kido manok ahinya kuom ji ma onego wati matek ahinya mondo wanyag kendo warit. Kata bang’ chung’ motegno kuom higini e tij Nyasaye, wanyalo nwang’o ni kido mag wich teko kod sunga loyowa. Kuom ranyisi, par ane Kora ma ne ochung’ motegno gi oganda Jehova e bwo chandruok mang’eny. Podi ne obedo gi gombo mar bedo gi teko momedore mar loch, momiyo ne ok oneno wichkuot kane otelo e ng’anjo ne Musa, ng’at mamuol ahinya moloyo ji duto ma ne odak e kindeno. (Kwan 12:3; 16:1-3) Par bende Ruoth Uzzia, ma ng’ayi ne omiyo odonjo e hekalu mar Jehova mi otimo tich maler ma ne omi jodolo kende. (2 Weche mag Ndalo 26:16-21) Jogo ne okum nikech ng’anjo margi. Kata kamano, ranyisi marach ma ne giketo gin timbe ma wanyalo paro makonyowa waduto. Onego waked gi kido mar sunga ma miyo nyiso luor ni joma omi loch bedonwa matek.
5. Ere kaka dhano morem osetiyo marach gi teko mar loch?
5 Kamano bende, dhano morem ma joloch osetimo gik mang’eny mamiyo ji ok mi loch luor. Ng’enygi oselocho gi gero, yo mahinyo ji kata e yor sando ji. Kuom adier, gik ma osetimore e ngima dhano nyiso ni dhano osetiyo marach gi teko mar loch. (Eklesiastes 8:9) Kuom ranyisi, Saulo ne en ng’at maber kendo mabolore kane Jehova oyiere mondo obed ruoth. Kata kamano, ne omiyo sunga kod nyiego thuolo; bang’e ne osando Daudi ng’at makare. (1 Samuel 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Bang’e, Daudi ne obedo achiel kuom ruodhi mabeyo moloyo ma Israel ne osebedogo, kata kamano ne otiyo marach gi teko mar loch ma ne en-go kane okwalo chi Uria Ja-Hitti kendo tero Uria, ng’at ma ne ok oketho mondo odhi onegi yo kanyime mar lweny. (2 Samuel 11:1-17) Ee, bedo jo morem miyo bedo matek mondo ji oti maber gi teko mar loch. Kendo ka jogo manie loch ok luor Jehova, gitiyo gi teko mar loch e yo marachie moloyo. Bang’ lero kaka pop moko mag din mar Katholik ne ochako sand mar ji mang’eny, jatelo moro e piny Ingresa ne owacho kama: “Teko mar loch jaketho ng’ato, kendo teko mokalo tong’ ketho ng’ato moloyo.” Ka wan gi wechego e paro, wapar ane penjoni: Ang’o momiyo onego wanyis joma omi loch luor?
ANG’O MOMIYO ONEGO WANYIS JOMA OMI LOCH LUOR?
6, 7. (a) Hera ma waherogo Jehova miyo watimo ang’o, kendo nikech ang’o? (b) Bolruok dwaro ni wabed gi paro mane, kendo wanyalo nyiso parono e yo mane?
6 Gik mabeyo moloyo mamiyo onego wachiw luor ne jogo momi loch a kuom hera, tiendeni hera ma waherogo Jehova kod dhano wadwa koda wan bende. Nikech wahero Jehova moloyo gik moko duto, wadwaro moro chunye. (Ngeche 27:11; Mariko 12:29, 30) Wang’eyo ni loch mare, tiendeni ratiro ma en-go mar locho e wi gik moko duto e polo gi piny osekwedi e piny chakre ng’anjo ma ne otimore e Eden kendo ni thoth dhano oseriwo Satan lwedo kendo gikwedo loch Jehova. Wamor chung’ kor Jehova e riwo loch mare lwedo. Sama wasomo weche mag pako jaloch mondiki e Fweny 4:11, gimiyo chunywa mor ahinya. Mano kaka en gima nenorenwa maler ni Jehova e Jaloch ma nigi ratiro mar locho e wi gik moko duto e polo gi piny! Wariwo lwedo loch Jehova, ka wanyiso mano e ngimawa odiechieng’ kodiechieng’.
7 Nyiso luor ma kamano dwaro ni wawinj Nyasaye kendo wabolrene e yore duto. Wawinjo Jehova gi mor nikech wahere. Kata kamano, nyalo bedoe kinde ma winjo Jehova biro bedo mateknwa ahinya. E kindego, mana kaka wuowi ma ne owuo kuome e chak sulani ne otimo, biro dwarore ni wapuonjre bolruok. Wanyalo paro kaka Yesu ne obolore ne dwaro mar Wuon mare kata kinde ma timo kamano ne nyalo nenore ni tek ahinya. Ne owacho ni Wuon mare ni “ok gi madwaro, to mana gi midwaro e ma mondo otimre.”—Luka 22:42.
8. (a) Bolruok ne loch Jehova e ndalogi thothne oriwo ang’o, kendo wang’eyo pach Jehova nade kuom wachni? (b) Ang’o manyalo konyowa winjo kipuonjowa kendo yie mondo oriewa? (Ne sanduk manie ite mag 46-47.)
8 En adier ni kindegi, Jehova ok wuo kodwa wawegi; otiyo gi Wachne kod dhano ma jotichne moyiedho e pinyka. Kuom mano, kinde mang’eny, wanyiso ni wabolore ne loch mar Jehova ka wanyiso luor ne dhano ma omiyo loch kata moweyo mondo odhi nyime bedo gi teko mar locho e wiwa. Kapo ni wanyalo ng’anjo ne jogo, kuom ranyisi ka watamore rwako wach moa e Ndiko ma ginyalo puonjo kata rieyowago, wanyalo chwanyo Nyasachwa. Kane Jo-Israel ong’ur kendo ong’anjo ne Musa, Jehova ne oneno timgino ka gima en ema otimne.—Kwan 14:26, 27.
9. Ang’o momiyo hero dhano wadwa biro miyo wanyis luor ne joma omi loch? Chiw ranyisi.
9 Bende wanyiso luor ne jogo momi loch nikech wahero dhano wadwa. Ang’o momiyo en kamano? Par ane ni in jalweny e oganda jolweny. Mondo jolwenygo oloch e lweny kata omed bedoe, nenore ni jalweny ka jalweny nyaka riw lwedo kendo nyiso luor ne chenro moketi mar telo e lweny. Kapo ni ikwedo chenrono kuom tim mar ng’anjo, nenore ni ngima jolweny weteni duto nyalo bedo kama rach. Wayie ni jolweny ma dhano ketho gik mang’eny ahinya e piny ndalogi. Kata kamano, Jehova to nigi ogend lweny matimo mana gik mabeyo. Muma luongo Nyasaye ndalo mang’eny ni “Jehova mar ogend lweny.” (Zaburi 24:10) En Jatend oganda lweny e wi chwech mang’eny mag roho ma nigi teko ahinya. Seche moko, Jehova poro jotichne manie piny gi oganda lweny. (Zaburi 68:11; Ezekiel 37:1-10) Kapo ni wanyalo ng’anjo ni dhano ma Jehova oketo mondo olochi e wiwa, donge wanyalo keto ngima Jokristo wetewa ma jolweny kama rach? Sama Jakristo ng’anjo kuom jodong-kanyakla ma oketi, jomoko e kanyakla bende nyalo hinyore. (1 Jo Korintho 12:14, 25, 26) Ka nyathi achiel ong’anjo, joodgi duto nyalo hinyore. Kuom mano, wanyiso hera ne dhano wadwa kuom nyiso luor kod riwo lwedo jogo ma omi loch.
10, 11. Ere kaka gombo mowinjore mar yudo konyruok wan wawegi miyo wanyiso luor ne joloch?
10 Bende wanyiso luor ne joma omi loch nikech timo kamano konyowa wawegi. Sama Jehova nyisowa ni waluor joma omi loch, kinde mang’eny onyisowa ber ma wabiro yudo kuom timo kamano. Kuom ranyisi, onyiso nyithindo mondo oluor jonyuolgi mondo mi gidag ndalo mang’eny kendo maber. (Rapar mar Chik 5:16; Jo Efeso 6:2, 3) Onyisowa ni wanyis jodong-kanyakla luor nikech ka ok watimo kamano, mano biro ketho winjruokwa gi Jehova Nyasaye. (Jo Hibrania 13:7, 17) Kendo onyisowa ni waluor joloch mag piny nikech rit ma wanwang’o.—Jo Rumi 13:4.
11 Donge inyalo yie ni ng’eyo gimomiyo Jehova dwaro ni wanyis luor konyowa chiwo luor ni joma omi loch? Koro, wanon ane kuonde adek e ngima ma wanyalo nyisogo joma omi loch luor.
NYISO LUOR E NGIMA JOOT
12. Jehova miyo dichwo ma en wuoro bende migawo mane e ot, kendo dichwo nyalo chopo migawono nade?
12 Jehova owuon ema ne oloso chenro mar ngima joot. Nikech pile en Nyasaye ma nigi chenro, osechano ngima mar joot mondo odhi maber. (1 Jo Korintho 14:33, NW ) Omiyo dichwo kata wuoro migawo mar bedo wi ot. Dichwo nyiso luor ne Wiye, ma en Kristo Yesu, kuom luwo kaka Yesu chung’ne kanyakla kaka wich. (Jo Efeso 5:23) Mano nyiso ni dichwo ok onego owe ma ok okawo ting’ mare to onego oting’e kaka owinjore gi dichwo; kata ok onego oti gi agoko, kar mano onego onyis hera, kik okal tong’ kendo onego obed mang’won. Oketo e paro ni teko ma omiye kaka wi ot nigi tong’ mare, en teko ma ichiko gi loch mar Jehova.
Wuoro ma Jakristo luwo ranyisi mar Kristo e chopo migawo mar bedo wich
13. Ere kaka dhako ma bende en miyo nyalo chopo migawo mare e ot e yo mamiyo Jehova mor?
13 Dhako ma bende en miyo onego obed jakony kata ng’at mowinjore ne chwore. En bende omiye teko e ot nikech Muma wuoyo kuom ‘puonj’ mar min. (Ngeche 1:8) En adier ni teko mare nie bwo teko mar chwore. Dhako ma Jakristo nyiso luor ne teko mar chwore kuom konye chopo migawo mare kaka wi ot. Ok obwone kata chike kata maye migawo mare. Kar timo kamano, oriwe lwedo kendo okonye. Ka ok oyie gi paro ma chwore ong’ado, onyalo chiwo paro mare e yor luor, kata kamano podi obolore. Ka chwore ok en Jakristo, onyalo bedo gi kinde matek, kata kamano, nyiso kido mar bolruok nyalo miyo chwore ochak manyo Jehova.—1 Petro 3:1.
14. Ere kaka nyithindo nyalo miyo jonyuolgi kod Jehova mor?
14 Nyithindo miyo chuny Jehova mor ka giwinjo wuonegi gi minegi. Bende gimiyo jonyuolgi duong’ kod mor. (Ngeche 10:1) E ute ma janyuol en achiel, nyithindo bende tiyo gi puonj mar winjo jonyuol, ka ging’eyo ni nyalo bedo ni dwarore ahinya mondo giriw janyuolgi lwedo kendo winje. E ute ma ji duto chopo migepe ma Nyasaye ne omiyogi, kuwe kod mor mang’eny bedoe. Mani miyo Jachak mar ngima mar joot duto ma en Jehova Nyasaye nying’ maber.—Jo Efeso 3:14, 15, NW.
NYISO LUOR E KANYAKLA
15. (a) Ere kaka wanyalo nyiso e kanyakla ni wachiwo luor ne loch mar Jehova? (b) Gin puonj mage manyalo konyowa mondo wawinj jogo matelonwa e kanyakla? (Ne sanduk manie ite mag 48-49.)
15 Jehova oseketo Wuode obed Jaloch e wi kanyakla mar Jokristo. (Jo Kolosai 1:13) Yesu bende oseketo “jatichno mogen, kendo mariek” mare mondo okony oganda Nyasaye e piny osud machiegni gi Nyasaye. (Mathayo 24:45-47) Bura Maduong’ mar Joneno mag Jehova ochung’ kar kweth mar jatichno mogen. Mana kaka ne timore e kinde mag kanyakla Jokristo mokwongo, kindegi bende jodongo yudo wach kod puonj koa kuom Bura Maduong’ achiel kachiel, kata kokalo kuom jotichne moyiedho kaka jorit malworo. Sama ng’ato ka ng’ato kuomwa nyiso luor ne teko momi jodongo ma Jokristo, Jehova ema wawinjo.—Jo Hibrania 13:17.
16. Jodongo iketo gi roho maler e yo mane?
16 Jodong-kanyakla kod jokony-tich ok gin joma kare chuth ma ok nyal ketho. Gin gi nyawogi, mana kaka wan bende. Kata kamano, jodong-kanyakla gin “mich” mochiw mondo okony kanyakla obed gi winjruok motegno gi Jehova. (Jo Efeso 4:8) Jodongo iketo gi roho maler. (Tich Joote 20:28) Mano timore nade? En kamano nikech, jogo nyaka kwong ochop dwaro ma yudore e Wach Nyasaye ma okudhi gi muche. (1 Timotheo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9) E wi mano, jodongo ma nono ka owadwa moro owinjore oket bedo jaduong’ kanyakla lamo gadier mondo otagi gi roho maler mar Jehova.
17. E tijegi mag kanyakla, ang’o momiyo mine ma Jokristo seche moko umo wigi?
17 Seche moko nyalo bedo ni jodongo kata jokony-tich onge e kanyakla, mondo otim tich ma pile gin ema onego gitim, kaka mar tayo romo mar chano dhi lendo. E kinde kaka mago, owete mamoko mosebatisi nyalo tiyo tijno. Ka owetego onge, nyimine ma Jokristo mowinjore nyalo konyo e tijno. Kata kamano, ka nyaminwa moro timo migawo ma pile imiyo ng’at ma dichwo ma osebatisi, nyaka oum wiye.a (1 Jo Korintho 11:3-10) Ma ok nyis ni ibwono joma mine. Kar mano, ochiwo thuolo mar nyiso luor ne chenro mar wich ma Jehova oketo, obed e ot kata e kanyakla.
NYISO LUOR NE JOLOCH MAG PINY
18, 19. (a) Inyalo lero nade puonj mayudore e Jo Rumi 13:1-7? (b) Ere kaka wanyiso luor ne loch mag dhano?
18 Jokristo madier luwo weche mondiki e Jo Rumi 13:1-7. Seche misomo kanyo, ibiro neno ni “jo man gi teko mar loch” ma iwuoyo kuomgi gin sirkande mag piny. Tek ni Jehova oweyo sirkandegi mag piny mondo otim bedoe, gitimo tije madwarore ka giketo chenro machiko gik moko kendo chiwo kony madwarore. Wanyiso luor ne sirkandegi kuom rito chikegi. Watemo ahinya neno ni wachulo osuru moro amora ma idwaro kuomwa, wapong’o maber fom moro amora ma sirkal nyalo dwaro kuomwa, kendo rito chik moro amora ma omakowa, joodwa, ohandewa kata mwanduwa. Kata kamano, kapo ni sirkande mag dhano kwayowa mondo kik wawinj Nyasaye, ok wabolre. Kar timo mano, wamiyogi dwoko mana kaka joote machon ne odwoko ni: “Onego wawinj Nyasaye moloyo winjo dhano.”—Tich Joote 5:28, 29; ne sanduk mawacho ni “Onego Awinj Loch mar Ng’a?” e ite mar 42.
19 Wanyiso luor bende ne loch mag dhano e gik ma watimo ne jomoko. Seche moko, wanyalo bedo gi wach matudowa achiel kachiel gi jotelo e sirkal. Jaote Paulo ne ochung’ e nyim joloch kaka Ruoth Herode Agrippa kod Jaloch Festo. Ji ariyogi ne gin joma orem ahinya, kata kamano, Paulo ne oloso kodgi gi luor. (Tich Joote 26:2, 25) Waluwo ranyisi mar Paulo, bedni jatelo ma walosogono en ma nigi teko mang’eny kata obed mana polis mae gweng’wa. E skul, rowere ma Jokristo temo nyiso luor ma kamano ne jopuonjgi, jotend skul kod jotich e skul. En adier ni ok wanyis luor mana jogo ma oyie gi puonj magwa kende, bende wanyiso luor sama watudore gi jogo makwedo Joneno mag Jehova. Kuom adier, jogo ma ok gin Joneno onego one kendgi ni wan joma nyiso luor.—Jo Rumi 12:17, 18; 1 Petro 3:15.
20, 21. Moko kuom gweth mag nyiso luor ne joma omi loch gin mage?
20 Kik wanyis luor ka wang’ur. Jaote Petro ne ondiko kama: “Miuru ji duto duong’.” (1 Petro 2:17) Ka ji neno ni wanyisogi luor madier, mano nyalo mulo chunygi ahinya. Ng’e ni e kindegi kidoni medo bedo manok ahinya. Nyiso luor kare en achiel kuom yore ma wawinjogo chik ma Yesu ne ochiwo ni: “Kamano ler maru mondo orieny e nyim ji, mondo gine tichu mabeyo, kendo gimi Wuonu me polo duong’.”—Mathayo 5:16.
21 E piny manie mudhoni, joma chunygi ni kare sudo machiegni gi ler mar Nyasaye. Kuom mano, ka wanyiso luor e ngima joot, e kanyakla, kendo e weche mag piny, mano nyalo miyo jomoko ochak wuotho e ler kodwa. Mano en geno maber manade! Kata ka mano ok timre, podi wanyalo bedo gadier kuom wach moro. Luor ma wanyiso dhano miyo Jehova Nyasaye mor kendo konyowa siko e hera mare. Donge ma e mich maduong’ie moloyo?