Nonro mag Chenro mar Chokruok mar Ngimawa kod Tijwa
OKTOBA 7-13
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | JAKOBO 3-5
“Nyis ni In gi Rieko Moa Kuom Nyasaye”
Be Ngimani Nyiso ni In gi “Rieko Moa e Polo Malo”?
9 “Mokwongo oler.” Ng’at maler en ng’at ma timbene ler, ok mana gioko kende, to bende e chunye. Muma wacho ni rieko bedo e chuny ng’ato. Kata kamano, rieko mowuok kuom Nyasaye ok nyal donjo e chuny moting’o paro kod gombo mochido. (Ngeche 2:10; Mathayo 15:19, 20) To ka chunywa ler e okang’ ma nyalore ne dhano morem, wabiro ‘a kuom richo kendo timo maber.’ (Zaburi 37:27; Ngeche 3:7) Donge owinjore ni kuom kido duto manyiso ni ng’ato nigi rieko, ler ema ndikono okwongogo? Kapo ni timbewa ok ler kendo wachido e nyim Nyasaye, be dwanyis gadier kido mamoko mag rieko monyis malo kae?
10 “Okelo kuwe.” Rieko moa e polo jiwowa mondo wabed joma manyo kuwe, ma en olemo mar roho mar Nyasaye. (Jo Galatia 5:22) Watemo ahinya mondo kik waketh “kuwe” ma e gima tweyo oganda Jehova e winjruok achiel. (Jo Efeso 4:3) Bende, kapo ni nitie gima oketho kuwe e kindwa, watimo duto mwanyalo mondo waduok kuwe. Ang’o momiyo timo kamano dwarore? Muma wacho ni beduru gi ‘kuwe; kendo Nyasach hera kod kuwe nobed kodu.’ (2 Jo Korintho 13:11) Omiyo, ka watemo dak gi kuwe gi jowetewa, Nyasach kuwe biro bedo kodwa. Kaka watimo ne Jokristo wetewa mulo winjruok ma wan-go gi Jehova. Ere kaka wanyalo nyiso ni wan joma loso kuwe? Ne ane ranyisini.
Be Ngimani Nyiso ni In gi “Rieko Moa e Polo Malo”?
12 “Obet mamuol.” Tiend bet mamuol kata tur en ang’o? Josomo wacho ni wach ma ne otigo e dho-Grik e bug Jakobo 3:17 molok ni ‘bedo mamuol,’ en wach ma loko tek. Joloko oseloko wachno e yore mopogore opogore kaka “dimbruok,” “nano,” kata “dewo jomoko.” Muma mar New World Translation oketo wachni e weche moler piny kaka bedo ng’at ma “tur.” Ere kaka wanyalo nyiso e ngimawa ni wan gi rieko moa malo kuom bedo joma tur?
Be Ngimani Nyiso ni In gi “Rieko Moa e Polo Malo”?
14 “Oikore winjo wach.” E Ndiko mag Dho-Grik mag Jokristo, wach ma ne olok kowuok e dho-Grik ni “oikore winjo wach,” yudore mana e ndikoni kende. Jasomo moro wacho ni “kinde mang’eny itiyo gi wachno e nyiso kaka jolweny luwo chik rondi.” Okelo paro mar bedo ng’at “ma winjo wach mapiyo” kendo ma “bolore.” Ng’at michiko gi rieko mowuok malo oikore luwo mapiyo gima Muma wacho. Ok en ng’at ma ong’ere ni kosebedo gi paro moro, to ok olok parono kata ka weche oselokore madwaro ni olok pache. Kar mano obedo ng’at ma oikore timo lokruok mapiyo kapo ni onyise kitiyo gi Muma ni ok en kare kata ni ok one weche e yo mowinjore. Be kamano e kaka ji ong’eyi?
“Opong’ gi Ng’wono kod Nyak Maber”
15 “Opong’ gi ng’wono kod nyak maber.” Ng’wono en achiel kuom kido madongo mag rieko mowuok malo, nimar iwacho ni riekono ‘opong’ gi ng’wono.’ Ne ni owuo kuom “ng’wono” gi “nyak maber” kanyachiel. Ma en gima owinjore nikech e i Muma, kinde mang’eny inyiso ni ng’wono en dewo jomoko kendo kechogi kuom timonegi gik mabeyo mogundho. Buk moro lero ni ng’wono en “winjo malit ne jomoko nikech chal matek ma gintiere, kendo kawo okang’ mar konyogi.” Omiyo, rieko moa kuom Nyasaye ok mi ng’ato obed ng’at maok dew jomoko. Kar mano, omiyo ng’ato oher jomoko kendo odewgi. Ere kaka wanyalo nyiso ni wapong’ gi ng’wono?
Be Ngimani Nyiso ni In gi “Rieko Moa e Polo Malo”?
18 “Ok odew wang’ ji.” Ng’at ma nigi rieko moa malo ok sungre nikech piny mowuokie kendo ok obuon jomoko nikech oganda ma giwuokie. Ka rieko moa malo ema tayowa, wabiro temo mondo wagol chuth kido mar dewo wang’ ji. (Jakobo 2:9) Ok wayier joma watimonegi maber ka wang’iyo sombgi, pesa ma gin go, kata migepe ma gin go e kanyakla; bende ok wajar Jokristo wetewa kata bed ni ginenore ni gin joma ni piny. Ka Jehova ohero joma kamago, wan be onego wahergi.
19 “Ok ogang wach.” Wach molok kowuok e dho-Grik ni ‘gango wach’ kata wuondruok, samoro itiyogo “kuom jatim sinema ma wuondore ni en ng’at machielo.” E kinde machon, jotugo mag Jo-Grik gi Jo-Rumi ne rwako kido mar gimoro machielo sama gitimo sinema. Omiyo, wach ma ne otigo e dho-Grik ni “jagang wach” tiende ne en ng’at ma wuondore ni en ng’at machielo. Kuom mano, ka wan joma ok wuondre mano onego onere e yo ma watimonego Jokristo wetewa gik moko kod kaka wanenogi.
Nono Puonj Manie Wach Nyasaye
Puonj Mayudore e Barup Jakobo koda mag Petro
4:5—En ndiko mane ma Jakobo nwoyo wechege kae? Onge ndiko moro amora ma Jakobo nwoyo kae. Kata kamano, nenore ni wechego mondiki kuom much Nyasaye, otenore kuom paro mayudore e ndiko kaka Chakruok 6:5; 8:21; Ngeche 21:10; kod Jo Galatia 5:17.
w97-SW 11/15 20-21 ¶8
Yie Miyo Wahore Kendo Wabedo Joma Ohero Lemo
8 Ok ber wuoyo marach e wi Jakristo wadwa. (Jakobo 4:11, 12) Kata kamano, nitie jomoko ma wuoyoga marach e wi jowetegi nikech gidwaro ni ginenre ka gima gibeyo moloyo jomoko. (Zaburi 50:20; Ngeche 3:29) E dho Grik, wacho molok ni “wuoyo marach” itiyogo kiwuoyo kuom ng’at ma nigi sigu gi nyawadgi, ma medo chumbi e wach mowinjo kuom wadgi, kata ma hango ne nyawadgi wach. Mano en ng’ado ne nyawadwa bura ang’aya. Ere kaka ng’at ma kamano ‘wuoyo marach e wi chik kendo ong’ado ne chik bura’? Jondiko kod Jo-Farisa ne ‘olony e ketho chik Nyasaye’ kendo ne ging’adoga ne ji bura ka luwore gi chike ma gin giwegi e ma ne gichuogo. (Mariko 7:1-13) E yo ma kamano, ka wan be wang’ado ne owadwa moro bura ma Jehova ok ong’adone, donge mano nyiso ni ‘wang’ado ne chik Nyasaye bura’ kendo wanyiso ni chikno orem? Bende, seche ma wawuoyo marach e wi owadwa, mano nyiso ni ok waluw chik ma dwaro ni waher jowetewa.—Jo-Rumi 13:8-10.
OKTOBA 14-20
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | 1 PETRO 1-2
“Nyaka Ubed Joma Ler”
Rawar en “Chiwo Malong’o” Moa Kuom Nyasaye
5 Wanyalo nyiso nade ni wahero nying Jehova? Wanyalo timo kamano kokalo kuom timbewa. Jehova dwaro ni wabed joma ler. (Som 1 Petro 1:15, 16.) Mano nyiso ni Jehova kende e ma onego walam kendo wawinje gi chunywa duto. Kata mana sama isandowa, onego watem matek mondo waluw puonj mag Jehova kod chikene. Timbewa mabeyo miyo ler marwa rieny e nyim ji duto, to mano miyo nying Nyasaye duong’. (Mat. 5:14-16) Kaka joma ler, kit ngimawa nyiso ni luwo chike Nyasaye en gima ber kendo ni weche ma Satan nowacho gin miriambo. Sama waboth, waloko chunywa gadier kae to waweyo timbe ma ok mi Jehova duong’.—Zab. 79:9.
Kaka Wanyalo Yiero Yore mag Mor Mowinjore
6 Paulo ne ojiwo Jokristo mani Rumi kama: “Weuru keto fuondeu [“fuonde ringreu,” Luo, 2003] e lwet richo.” Paulo bende ne onyisogi ni ‘gineg timbe ringruok.’ (Jo Rumi 6:12-14; 8:13) Ne oyudo osekwano ranyisi moko mag “timbe ringruok” e barupeno. Kuom dhano ma jaricho, wasomo kama: ‘Dhogi opong’ gi kuong’.’ ‘Tiendegi ringo matek mondo gichuer remo.’ ‘Onge luoro Nyasaye e wang’gi.’ (Jo Rumi 3:13-18) Jakristo nyalo keto mbala e dende ka otiyo gi ‘fuondene’ e timbe marichogi. Kuom ranyisi, ka Jakristo ndalogi ng’iyo kong’eyo gik moting’o anjawo kaka gik manyiso timbe terruok, kata gik manyiso timbe gero ‘oketo fuondene [tiendeni wengene] e lwet richo’ kendo omiyo dende duto bedo gi mbala. Lamo moro amora motimo nobed misango ma ok ler kendo ma Nyasaye ok yiego. (Rapar mar Chik 15:21; 1 Petro 1:14-16; 2 Petro 3:11) Mano kaka ohinyore kuom yiero yor mor ma ok owinjore!
Nono Puonj Manie Wach Nyasaye
Puonj Mayudore e Barup Jakobo koda mag Petro
1:10-12. Malaike nogombo nono ahinya mondo giwinj tiend adiera matut ma jonabi machon mag Nyasaye nondiko e wi kanyakla mar Jokristo mowal kuom roho. Kata kamano, tiend adieragi nowinjore maler mana bang’ ka Jehova nosechako tiyo gi kanyakla mar Jokristo. (Efe. 3:10) Donge owinjore waluw ranyisi mar malaikego ka watimo matek mondo wamany “gik matut mag Nyasaye”?—1 Kor. 2:10.
it-2-E 565 ¶3
Jarit
Jarit Maduong’. Weche ma yudore e Isaiah 53:6 e ma nenore ni Petro notiyogo e 1 Petro 2:25 ka nowuoyo kuom “rombe mobayo yo,” kae to nomedo ni: “To koro useduogo ir jakwadhu kendo jarit ngimau.” Nyaka bed ni Petro ne wuoyo kuom Jehova Nyasaye nikech joma Petro nondikonegi ne pok obayo yo moweyo Yesu Kristo, kar mano, kokalo kuom Yesu Kristo, ne oduokgi ir Jehova Nyasaye ma e Jakwath Maduong’ mar joge. (Za 23:1; 80:1; Yer 23:3; Eze 34:12) Bende, Jehova en jarit ma nono joge. (Za 17:3, NW) “Nono” (Grik, e·pi·sko·peʹ) miwuoye e ndikono nyalo tudore gi kum mager moa kuom Jehova, kuom ranyisi, kaka nokumo Jerusalem e kinde Jokristo mokwongo. Jerusalem ne ok ofwenyo ‘kinde ma ninone [Grik, e·pi·sko·pesʹ].’ (Luk 19:44) Kata, onyalo tudore gi gueth ma joma miyo Jehova duong’ yudo, kuom ranyisi, jogo mibiro yud ka pako Jehova chieng’ ma obiro “nonoe weche [Grik, e·pi·sko·pesʹ].”—1Pe 2:12.
OKTOBA 21-27
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | 1 PETRO 3-5
“Giko mar Weche Duto Osekayo Machiegni”
Wuo gi Nyasaye e Lamo Kinde Duto
JAL moro machon ne tiyo gotieno nowacho kama: “Seche ma tek ahinya mondo ng’ato osik ka neno kaponi otiyo gotieno gin seche ma piny koro dhi ka ru.” Joma osetiyo gotieno nyalo yie gi wachno. Wanyalo wacho ni kinde ma wadakieni bende chalo kamano. Sani wan e giko mar piny marach ma Satan oteloeni, kendo kindegi chalo gi otieno motimo mudho mandiwa madwarore ni Jokristo oked matek mondo gisik ka gineno. (Rumi 13:12) Nyalo bedo marach ahinya kapo ni winjruokwa gi Nyasaye ochako dok chien e seche machalo kaka magi! Mano emomiyo dwarore ahinya ni ‘wabed mariek’ kendo waluw jip ma imiyowa e Ndiko ni ‘walem’ kinde duto.—1 Pet. 4:7.
w99-SW 4/15 22 ¶3
Kaka Wanyalo Fwenyo Nyawo ma Wan-go Kendo Loyogi
Mogik, par kinde duto weche ma jaote Petro nowacho niya: “Giko mar weche duto osekayo machiegni. Kuom mano, beduru joma pachgi long’o, kendo kinde duto beduru moikore wuoyo gi Nyasaye e lamo. To moloyo duto, beduru gi hera matut e kindu, nikech hera umo richo mogundho.” (1 Petro 4:7, 8) Yot ahinya mondo nyawo magwa kata mag jomamoko odonj e chunywa kod pachwa ma gibednwa kaka obadho. Satan ong’eyo mano maber. Achiel kuom yore mariek ma motiyogo en kelo pogruok e kind jotich Nyasaye. Kuom mano, nyaka watem matek mondo hera ma waherogo Jokristo wetewa oum richogi mogundho mondo ‘kik wami Jachien thuolo.’—Jo-Efeso 4:25-27.
Rwako Welo en Gima Dwarore Ahinya!
2 Petro nojiwo owetene kama: “Beduru joma rwako joweteu.” (1 Pet. 4:9) Tiend rwako welo e dho Grik en hero ng’at ma ikiya kata bedo mang’won kode. Kata kamano, Petro nojiwo owete gi nyimine mondo obed joma rwako jowetegi, ma gin joma ne giseng’eyo kendo ma ne gin-go e kanyakla. Ere kaka rwako welo ne dhi konyogi?
3 Mano ne dhi miyo gibed gi winjruok maber e kindgi. To nade in iwuon? Be inyalo paro kaka ne imor ka ne ng’ato ogweli e ode? Donge nitie gik ma beyo ma pod inyalo paro e wi limbeno? Donge osiep manie kindu nomedore bang’ gwelo jo kanyaklau moko? Sama warwako owete gi nyimine, mano miyowa thuolo mar ng’eyogi e yo maber moloyo kinde moro amora machielo. E kinde Petro, ne dwarore ni Jokristo obed osiepe kaka kinde ne medo bedo marach. Jokristo ma kindegi bende onego otim kamano e ‘ndalo mag gikogi.’—2 Tim. 3:1.
Nono Puonj Manie Wach Nyasaye
Penjo Moa Kuom Josombwa
Muma wacho ni Yesu ‘noyalo ne chuny ma ne nie tuech.’ (1 Pet. 3:19) Mano tiende ang’o?
▪ Jaote Petro wacho ni chunygo ne gin chwech mag roho ma ‘nodagi winjo wach, kane Nyasaye pod hore korito e ndalo mag Nowa.’ (1 Pet. 3:20) Nenore maler ni jaote Petro ne wuoyo kuom chwech mag roho ma noriwore gi Satan e ng’anyo. Juda wuoyo e wi malaike “ma ne ok orito loch ma nomigi, to noweyo kar dak ma nomigi,” kowacho ni Nyasaye ‘oseketogi e mudho, kotweyogi kod thiwini mochwere nyaka chop ong’ad buchgi e odiechieng’no maduong’.’—Juda 6.
En yo mane ma chwech mag rohogo ne ok owinjo wach e ndalo mag Noa? Kane Ataro mar pi podi, malaike marichogi ne orwako del mag dhano, ma ne en gima Nyasaye ok ne oyienegi mondo gitim. (Chak. 6:2, 4) E wi mano, malaikego ma ne oterore gi nyi dhano notimo gima kuero e wang’ Nyasaye. Nyasaye ok nochweyo malaike mondo onindre gi mon. (Chak. 5:2) E kinde mowinjore, Nyasaye biro ketho malaike marichogo ma nochayo chik. Gie sani, mana kaka Juda wacho, ‘oketgi e mudho’ mandiwa—tiende ni ok oyienegi ng’eyo chenro mag Nyasaye kata matin.
Ne en karang’o ma Yesu noyalone ‘chunygo ma ne nie twech’, to notimo kamano e yo mane? Petro nondiko ni mano notimore bang’ kane Yesu osechier ‘mobedo mangima.’ (1 Pet. 3:18, 19) Onego wapar bende ni Petro nowacho ni Yesu ‘noyalo.’ Wach ma Petro notiyogo ni Yesu ‘noyalo’ nyiso ni Yesu notimo kamano chon kata ka Petro pok nondiko barupe mokwongo. Nenore kare ni, bang’ chier mare, Yesu noyalo ne malaike marichogo e wi kum ma ne gibiro yudo. Ne ok en yalo ma ne dhi miyo gibed gi geno moro amora maber. Ne en yalo manyiso kum ma ne oritogi. (Jona 1:1, 2) Bang’ kane Yesu osenyiso ayanga yie motegno kendo ni omakore chuth gi Nyasaye nyaka e thone kae to ochiere, nonyiso adier ni Jachien ne onge gi teko kuome. Yesu koro ne nigi ratiro duto mar chiwo kum ma kamano.—Joh. 14:30; 16:8-11.
E kinde mabiro, Yesu biro tweyo kendo wito Satan gi malaikenego e abiso. (Luka 8:30, 31; Fwe. 20:1-3) Kapok kindeno ochopo, malaike marichogo nie mudho mandiwa tiende ni gikia chenro mag Jehova, kendo kethruok margi biro maonge kiawa.—Fwe. 20:7-10.
Puonj Mayudore e Barup Jakobo koda mag Petro
4:6—“Jo motho” ma ne oyal negi ‘wach maber’ gin ng’a giri? Magi ne gin ‘jo motho nikech kethogi gi richogi,’ kata ma ne onge winjruok gi Jehova, kane pok giwinjo wach maber. (Efe. 2:1) Kata kamano, bang’ keto yie e wach maber, ne gichako bedo “mangima” nikech koro ne gin gi winjruok gi Jehova.
OKTOBA 28–NOVEMBA 3
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | 2 PETRO 1-3
“Ket Odiechieng Jehova e Pachi”
w06-SW 12/15 27 ¶11
Jehova ‘Biro Neno ni Joge Oyudo Bura Makare’
11 Ang’o ma Yesu ne temo wacho ka nowacho ni Jehova biro miyo joge oyud bura makare “mapiyo”? Wach Nyasaye wacho ni kata obedo ni Jehova hore, obiro ng’ado bura makare e kinde mowinjore, kendo mapiyo. (Luka 18:7, 8; 2 Petro 3:9, 10) Ka ne Ataro obiro e ndalo Noa, ne oketh joma richo duto mapiyo. Bende, e ndalo Lut, ka ne Nyasaye ooro mach koa e polo, joma richo duto notho. Yesu nowacho kama: “Kamano e kaka nobed e chieng’ono ma Wuod dhano nofwenyree.” (Luka 17:27-30) E kindeno bende, “kethruok ma apoya” nobi kuom joma richo. (1 Jo-Thesalonika 5:2, 3) Wanyalo bedo gadier chuth ni Jehova ok bi weyo mondo piny Satanni omed betie kata mana odiechieng’ achiel ka kethruokne osechopo.
w06-SW 12/15 19 ¶18
Odiechieng’ Maduong’ mar Jehova Chiegni
18 Kare e gimomiyo Petro jiwowa ni wasik ka waparo “kinde ma biro yudo ka chieng’no mar Jehova nitie”! Ere kaka wanyalo timo mano? Yo achiel en ‘bedo gi timbe maler kod timbe ma nyiso ni waluoro Nyasaye.’ (2 Petro 3:11, 12) Bedo modich gi timbe kaka mago biro miyo warit ‘odiechieng’ mar Jehova’ gi siso. E dho Grik, wach molok ni “uketo pachu” tiende sie en “timo mapiyo.” Ok wanyal ruyo odiechieng Jehova. Kata kamano, ka wabedo modich e tij Nyasaye, ndalo biro kadho piyo sama warito odiechieng’no.—1 Jo-Korintho 15:58.
Nono Puonj Manie Wach Nyasaye
Puonj Mayudore e Barup Jakobo koda mag Petro
1:19—“Ratego [sulwe mokinyi],” en ng’a, to owuok karang’o, kendo ere kaka wang’eyo ni mano osetimore? “Ratego” en Yesu Kristo bang’ kane oseyudo loch mar Pinyruoth. (Fwe. 22:16) E higa 1914, Yesu nowuok e wi chwech duto kaka Mesia ma Ruoth, kolando ru mar odiechieng’ manyien. Lokruok mar kit Yesu ne en tipo manyiso kaka Yesu ne dhi bedo gi duong’ kod teko mar Pinyruoth, kendo mano ne nyiso kaka wach Nyasaye mokor inyalo gen chuth. Chiko itwa ne wachno chiwo ler ne chunywa, kendo mano miyo wang’eyo ni kare Ratego osewuok.
Puonj Mayudore e Barup Jakobo koda mag Petro
2:4—“Gehenna” miwuoyo kuome kae en ang’o, to malaike ma ne ong’anjo ne owit kuno karang’o? Kaluwore gi dhok machon, wach molok ni “Gehenna,” tiende sie en “Tartaro.” Tartaro ok en kama sie, to en mana kaka kar twech, ma chwech mag malaike kende ema itweyoe, to ok dhano. En mudho mandiwa ma gibetgo ma ok ging’e dwaro mabeyo mag Nyasaye, kendo ok gibed gi geno moro amora kuom ndalo mabiro. Nyasaye nowito malaike ma ne ong’anjo ei Tartaro e ndalo mag Noa, kendo gibiro siko e chal marachno nyaka chop kinde ma nokethgie.