Nonro mag Chenro mar Chokruok mar Ngimawa kod Tijwa
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
NOVEMBA 6-12
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE| AYUB 13-14
“Ka Dhano Otho, Be Dobed Mangima Kendo?”
w99-SW 10/15 3 ¶1-3
Gombo ma Wan-go mar Dak Aming’a
KATA mana e kindegi ji mang’eny oyie ni ngima dhano chuok ahinya kata obedo ni wechego nondik higni 3,500 mosekalo. Dhano osebedo ka dak mana machuok kuom kinde ma gin gi teko kae to mapiyo nono giti kae to githo. Kuom mano, dhano osemanyo yore mathoth mag chwalo ngima.
E kinde Ayub, Jo-Misri ne chamo nyamala mag le mondo gisik ka gin joma tindo, to mano ne ok okonyogi. Achiel kuom gimomiyo ne ochak kit thieth moro e kinde machon ne en ni mondo omany yath ma ne nyalo chwalo ngima ji. Jothieth machon-go ne wacho ni ka ng’ato ochamo dhahabu kata ochiemo e sende ma olos gi dhahabu to mano ne nyalo miyo odag aming’a. Jo-China machon ma ne lemo e din mar Tao noyie ni ne ginyalo loko kaka dend dhano tiyo ka gitiyo gi yore mag paro matut, kit rieyo del ma miyo ng’ato loko kaka ogamo yueyo, kendo loko kit chiemo ma ng’ato chamo mondo kik otho.
Jatim nonro moro ma Ja-Spain ma ne iluongo ni Juan Ponce de León nomanyo gi kinda kaka ng’ato ne nyalo siko ka en rawera. Laktar moro machon ma ne odak e higni mag 1700 nondiko e buge miluongo Hermippus Redivivus ni ka ne okawo nyiri ma silili ma olornegi e ot moro e kinde ma koyo ng’ich kae to ochok muya ma giyueyo e chupni to ne inyalo tigo e chwalo ngima ji. Gima lit en ni yoregi duto ne ok otiyo.
Be Yien Motong’ Nyalo Loth Kendo?
KOPIM yiende madongo mag mierezi mag Lebanon gi yiende zeituni mogodore, yiende zeituni ok nyal lombo wang’ kaka mierezi. Kata kamano, yiende zeituni nigi nyalo mar nano kata ang’o ma timre. Wachore ni moko osedak kuom higni 1,000. Nikech tiende zeituni donjo matut ahinya e lowo, ok otwo kata kapo ni otong’e. Obiro loth kendo tek mana ni tiendene pod nie lowo.
Ayub jatich Nyasaye machon ne ni gadier ni kata kapo ni otho, chieng’ nobed mangima kendo. (Ayub14:13-15) Notiyo gi ranyisi mar yien ma samoro nyalo bedo ni ne en yiend zeituni mondo onyisgo ni en gadier ni Nyasaye nyalo chiere. Nowacho kama: “Ka osetong’ yath, to nitie geno ni onyalo loth kendo.” Sama koth ochue bang’ bedo gi oro kuom kinde malach, yiend zeituni ma nosetong’ ma otwo nyalo chier kendo ma chak “loth mana ka yien mochako dongo.”—Ayub 14:7-9, The Bible in Luo, 1976.
‘Chunyi Noher’
Weche mag Ayub nyisowa wach moro kuom ng’wono mar Jehova: Ohero e yo makende ji kaka Ayub, maketo ngimagi e lwete, kendo weyo mondo ochuegi kolosogi gibed jo mabeyo e wang’e. (Isaiah 64:8) Jehova ogeno jogo malame gadier. ‘Ohero’ kata ogombo chiero jogo ma nosetho to ne omakore kode. Jasomo moro wacho ni wach motigono e dho-Hibrania ni “doher,” en ‘wach mitiyogo e nyiso e yo mapek gombo motegno ma ng’ato bedogo e chunye mar timo gimoro.’ Ee, Jehova ok par apara jogo mosetho to ne lame, to bende ogombo duokogi gibed mangima kendo.
Puonj Manie Wach Nyasaye
it-1-E 191
Buru
Buru bende ne itiyogo ka iwuoyo e wi gima ne onge tich. Kuom ranyisi Ibrahim nonyiso Jehova ni ne en “mana dhano ma ochue gi buru.” (Cha 18:27; som bende Isa 44:20; Ayu 30:19.) Ayub bende nopimo weche mag osiepene adek ma ne wuondore ni hoye gi “ngeche manono mana ka buch kendo.”—Ayu 13:12.
NOVEMBA 13-19
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | AYUB 15-17
“Kik Iluw Ranyisi mar Elifaz Sama Ihoyo Jomamoko”
w05-SW 9/15 26 ¶4-5
Kwed Paro Maricho!
Elifaz nowuoyo nyadidek to e kindego duto, nowacho ni Nyasaye keto ne ji chike matek ma onge jatichne ma nyalo more. Nonyiso Ayub niya: “Ne! Nyasaye ok ogeno kata mana jotichne, kendo okwano malaikene kaka joketho.” (Ayu 4:18) Bende nowacho e wi Nyasaye kama: “Nyasaye ok ogeno kata mana malaikene, kata mana polo bende ok ler e wang’e.” (Ayu 15:15) Nopenjo niya: “Ka in ng’at makare, be mano obadho Nyasaye?” (Ayu 22:3) Bildad bende noyie gi Elifaz ka nowacho niya: ‘Ler mar dwe tip tip e nyime kendo sulwe bende ok ler e wang’e.’—Ayu 25:5.
Onego wabed motang’ mondo kik wabed gi paro ma kamago. Paro ma kamago nyalo miyo wachak neno ni Nyasaye oketonwa ting’ mapek. Parono nyalo ketho winjruokwa gi Jehova. E wi mano, ka warwako paro ma kamano, wabiro kawo okang’ mane sama oriewa? Kar rwako siem ka wabolore, chunywa biro “sin gi Jehova,” kendo wanyalo makone sadha. (Nge 19:3) To mano kaka winjruokwa gi Jehova nyalo kethore!
Nyis Bolruok Kendo Kech Ji Kaka Yesu
16 Wechewa mang’won. Bedo gi chuny mang’won chwalowa mondo wawuo “e yo ma hoyo joma chunygi onyosore.” (1 Thes. 5:14) Wanyalo wacho ang’o mondo wajiw joma kamago? Wanyalo jiwogi ka wanyisogi ni wadewogi gadier. Wanyalo pwoyogi gi chunywa duto mondo gine kido mabeyo kod nyalo ma gin-go. Wanyalo paronegi ni Jehova noywayogi ir Wuode, omiyo gin joma Jehova ohero ahinya. (Joh. 6:44) Wanyalo nyisogi ni Jehova dewo ahinya jotichne ma “chunygi onyosore” kata “joma chunygi osea chuth.” (Zab. 34:18, Luo, 1976) Wechewa mang’won nyalo jiwo ahinya joma dwaro ni ohogi.—Nge. 16:24.
Puonj Manie Wach Nyasaye
w06-SW 3/15 14 ¶11
Puonj Mayudore e Bug Ayub
7:9, 10; 10:21; 16:22—Be weche ma Ayub nowacho nyiso ni ne ok oyie ni chier nitie? Magi weche ma Ayub nowacho konyisogo gima ne chiegni timorene. Kare ang’o ma ne otemo wacho? Nyalo bedo ni achiel kuom gima notemo wacho ne en ni kotho, to joma nodakgo e kindeneno ne ok dhi nene. Ne ok odhi duogo e ode kendo wi ji ne dhi wil kode nyaka e kinde ma Nyasaye ne dhi pare. Nyalo bedo ni Ayub bende ne temo wacho ni ka ng’ato otho to ok onyal wuok e liel gi tekone owuon. Kata kamano, nenore maler ni Ayub noyie ni chier nitie kaluwore gi weche ma nowacho e Ayub 14:13-15.
NOVEMBA 20-26
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | AYUB 18-19
“Kik Ijwang’ Jotich Nyasaye Weteni”
Puonj ma Wanyalo Yudo Kuom Pi Wang’ Yesu ma Nochuer
9 Inyalo hoyo joma okuyo. Yesu ok ne oywak aywaka gi Maritha kod Maria, to bende nochikonegi ite kendo nohoyogi. Wan bende wanyalo timo kamano ne joma okuyo. Dan ma en jaduong’-kanyakla modak Australia wacho kama: “Bang’ tho jaoda, nagomboga ng’ama dihoya. Owete mang’eny gi mondegi ne biroga lima odiechieng’ gotieno mondo gihoya. Ne ok gigeng’a sama nadwaro ywak, kendo wigi ne ok okuot sama pi wang’a ne chuer. Bende, ne gikonya e yore mamoko kaka lwokona mtoka, dhina e chiro, kaachiel gi tedona e kinde ma ne ok anyal timo kamano. Bende, ne gilemo koda kinde ka kinde. Ne gibedona osiepe madier kendo ne gichalona mana kaka owete ma ne ‘onyuol mondo okonya chieng’ chandruok.’”—Nge. 17:17.
Sama Achiel Kuom Joodu Oweyo Jehova
16 Dhi nyime siro joot modong’ e adiera. Sama ogol ng’ato e kanyakla, dwarore ni ojiw joot modong’ kendo ohergi moloyo kinde moro amora mosekalo. (Hib. 10:24, 25) Nitiega kinde ma jomoko ma ogol wedegi e kanyakla osegawinjo e chunygi ni nitie jomoko e kanyakla ma bet ojwang’ogi matin. Kik imi ng’ato owinj kamano! To ahinya-ahinya, rowere ma jonyuolgi oweyo adiera dwaro pwoch kod jip mathoth. Maria ma nogol jaode e kanyakla mi jaodeno ojwang’ogi wacho kama: “Moko kuom osiepena nobiro e oda mi gitedonwa kendo gitimo kodwa lamo mar joot. Ne ginenona lit kendo ne giywak koda. Ka ne jomoko otemo wacho weche ma ok kare kuoma, ne giwuoyo e loya. Ne gitega ahinya!”—Rumi 12:13, 15.
w90-SW 9/1 22 ¶20
Be Itimo Dongruok Mondo Iyud Migepe?
20 Jodong-kanyakla onego ong’e ni golo ng’ato e migawo nyalo kelo ne owadwa ma machon ne en jaduong’-kanyakla kata jakony tich parruok mang’eny kata obedo ni samoro en ma noyiero kende weyo migawo. Ka po ni owadwano ok ogol e kanyakla to jodongo ofwenyo ni chunye onyosore, onego gihoye kendo jiwe. (1 Jo-Thesalonika 5:14) Onego gikonye mondo one ni pod omako kama duong’ e kanyakla. Kata ka po ni owadwano nomi siem, to obolore kendo onyiso chuny mar erokamano ok bi kawo kinde malach ka pok oyudo migepe kendo.
Puonj Manie Wach Nyasaye
w94-SW 10/1 32
Weche Mang’won Nigi Teko
Ka ne Ayub dwaro joma nyalo jiwe, Elifaz gi jowetene ne ok owachone weche mang’won. Ne giketo ketho kuom Ayub kaluwore gi masiche ma nomake ka giwacho ni nyaka bed ni notimo gimoro marach to opando. (Ayub 4:8) Muma mar The Interpreter’s Bible wacho niya: “Gima Ayub ne dwaro ahinya ne en ng’at ma ne nyalo keche. Kata kamano, jogo nonyise weche manono mathoth motenore kuom puonj mag dinde mag miriambo.” Chuny Ayub nonyosore bang’ winjo weche Elifaz kod jowetene mi noywagore niya: “Ubiro chuoyo chunya nyaka karang’o, ka utura gi weche malit kama?”—Ayub 19:2.
Onego watang’ mondo kik wawach weche malit ma nyalo chuoyo chuny jatich Nyasaye wadwa. (Pim gi Rapar mar Chik 24:15.) Ngero moro ma yudore e Muma miyowa siem kama: “Gik miwacho nyalo reso ngima kata kelo tho; omiyo nyaka iikri ne gima wecheni nyalo nyuolo.”—Ngeche 18:21, TEV.
NOVEMBA 27–DESEMBA 3
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | AYUB 20-21
“Mwandu ma Ng’ato Nigo Ok Ema Nyis ni En Ng’at Makare”
w07-SW 8/1 29 ¶12
Be In “Jamwandu e Wang’ Nyasaye”?
12 Kaluwore gi weche ma Yesu nowachogo, bedo jamwandu e wang’ Nyasaye opogore ahinya gi ng’at ma tiyo matek mondo obed gi mwandu mag pinyni. Kuom mano, gima Yesu ne wacho en ni gima duong’ e ngimawa ok onego obed choko mwandu mang’eny kata chamo ngima kaluwore gi mwandu ma wasechoko. Kar mano, onego wati gi mwanduwa e tego osiep ma wan-go gi Jehova. Timo kamano biro miyo wabed jomwandu e wang’ Nyasaye. Nikech ang’o? Nikech mano yawonwa yo mar yudo gueth modhuro. Muma nyisowa niya: “Gueth mag Jehova e ma kelo ne ng’ato mwandu, kendo ok omedie lit.”—Ngeche 10:22.
Puonj Manie Wach Nyasaye
w95-SW 1/1 9 ¶19
Loyo Satan kod Tijene
19 Ayub jatich Nyasaye ne nyaka nyagre gi weche ma ne chando chunye ma Satan nonyise kokalo kuom Elifaz kod Zofar. (Ayub 4:13-18; 20:2, 3) Ayub ne nigi lit mang’eny to mano nomiyo orikni gi wuoyo nikech luoro ma ne en-go. (Ayub 6:2-4; 30:15, 16) Elihu nochiko ite mos ne Ayub kendo nokonye gi chunye duto mondo one gik moko kaka Jehova ne nenogi. E kindegi bende, jodong-kanyakla ma ong’eyo chal mar jowetegi nyiso ni gidewo joma chunygi onyosore kuom bedo motang’ mondo kik gimednegi lit e ngimagi. Mana kaka Elihu, gichiko itigi mos ne joma kamago kendo gitiyo gi Wach Nyasaye e hoyogi. (Ayub 33:1-3, 7; Jakobo 5:13-15) Omiyo ng’ato ang’ata ma chunye chandore nikech gik makelone luoro bed ni gigo gin adier kata moparo apara kata oleko gik ma bwoge kata oneno fweny ma miye luoro kaka Ayub, onyalo yudo hoch mowuok e Ndiko e kanyakla.—Ayub 7:14; Jakobo 4:7.
DESEMBA 4-10
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | AYUB 22-24
“Be Nitie Gima Dhano Nyalo Konyogo Nyasaye?”
w05-SW 9/15 27 ¶1-3
Kwed Paro Maricho!
Paro machielo machalo gi paro ma wacho ni Nyasaye keto ne ji chike matek, en ni dhano en ng’at manono e wang’ Nyasaye. Ka ne Elifaz wuoyo e kinde mar adek, nopenjo kama: “Be nitie gima dhano nyalo konyogo Nyasaye? Koso be ng’at mariek nyalo konyo Nyasaye e yo moro amora?” (Ayub 22:2) Elifaz ne wacho ni onge gima dhano nyalo konyogo Nyasaye. Bildad bende ne nigi paro ma kamano ka nowacho niya: “Ere kaka dhano adhana nyalo bedo makare e nyim Nyasaye, koso ere kaka dhano ma dhako onyuolo dibed maler e nyime?” (Ayub 25:4) Kaluwore gi wechegigo, onge kaka Ayub ma ne en dhano ma nyalo tho ne nyalo wacho ni en ng’at makare e wang’ Nyasaye.
E kindegi nitie jomoko ma paro maricho ma gin-go kuomgi giwegi chandogi ahinya. Kaka ng’ato nodongo, pek mag ngima, akwede ma ng’ato romogo nikech pien dende nyalo miyo ochak chare owuon. Satan gi jochiendene bende bedoga ma mor sama gimedo nyoso chuny ng’ato. Ka ginyalo miyo ng’ato onere ni en ng’at manono e wang’ Nyasaye Manyalo Duto, mano nyiso ni gin gi nyalo mar nyoso chuny ng’ato ahinya. Mos mos ng’at ma kamano nyalo bayo yo mowe tiyo ne Nyasaye ma ngima.—Jo-Hibrania 2:1; 3:12.
Bedo moti kod tuoche nyalo miyo kik watim mathoth e tij Nyasaye. Gik ma watimo e tij Pinyruoth nyalo nenore ni tin kopim gi ma ne watimo ka ne pod watindo, ngimawa ne ber, kendo ne pod wategno. Omiyo, dwarore ahinya ni wang’e ni Satan kod jochiendene dwaro ni wawinj e chunywa ni gik ma timo ne Nyasaye ok more! Nyaka watem matek mondo wakwed parono.
w95-SW 2/15 27 ¶6
Puonj ma Nyalo Konyowa Nyagore gi Chandruoge
Osiepe Ayub adek nodhi nyime nyoso chunye kuom wacho mana pachgi giwegi to ok rieko mowuok kuom Nyasaye. Elifaz nowacho ni “Nyasaye ok ogeno kata mana jotichne” kendo ni ne ok obadhe ka Ayub ne en ng’at makare kata ooyo. (Ayub 4:18; 22:2, 3) Mano ne en miriambo maduong’ kendo wach ma nyoso chuny ahinya! Mano e momiyo bang’e Jehova norieyo Elifaz gi jowetene nikech miriambono. Nowachonegi niya: “Akecho kodi kaachiel gi osiepeni ariyo, nikech ne ok uwacho adiera kuoma.” (Ayub 42:7) Kata kamano, ne nitie wach moro machielo marach ahinya ma ne gichiegni wacho.
w03-SW 4/15 14-15 ¶10-12
Rowere ma Moro Chuny Jehova
10 Mana kaka Muma nyisowa, Satan ne ok oketo kiawa mana kuom Ayub kende ka be nomakore gi Nyasaye, to noketo kiawa kuom jotich Nyasaye duto moriwo nyaka in. Satan nowacho ne Jehova kama e wi dhano duto: “Dhano [ok Ayub kende to ng’ato ang’ata] nyalo chiwo gimoro amora ma en-go mondo ores ngimane.” (Ayub 2:4) Be ineno ting’ ma in-go e wach maduong’ni? Kaluwore gi Ngeche 27:11, Jehova wacho ni nitie gima inyalo miye ma nyalo konye mondo ochiw dwoko ne Satan ma en jal ma jare. Parie ni Jaloch mar polo gi piny kwayi mondo in bende ikony e loso wach maduong’ ma osebetie kuom kinde malach. Mano doko ting’ kod thuolo makende ma in-go! Be inyalo timo gima Jehova kwayino? Ayub notimo kamano. (Ayub 2:9, 10) Yesu kaachiel gi jotich Jehova mathoth ahinya moriwo nyaka rowere mang’eny bende osetimo kamano. (Jo-Filipi 2:8; Fweny 6:9) In bende inyalo timo kamano. To wiyi kik wil ni mae en wach ma ng’ato ka ng’ato nyaka nyis ni ochung’ kon mane nikech onge chung’ diere. Timbeni biro nyiso ni iriwo Satan lwedo ma en jal ma jaro Jehova kata biro nyiso ni ichiwo dwoko maber ma Jehova miyo Satan. Ibiro yiero riwo lwedo kon mane?
Jehova Dewi!
11 Be Jehova dewo ahinya yiero ma itimo? Donge nitie ji mathoth ahinya ma osemakore kode ma nyalo miye dwoko ma omiyo Satan? Jachien nowacho ni onge ng’ato ang’ata ma nyalo tiyo ne Jehova nikech ohere, ma en miriambo mosenenore ayanga. Kata kamano, Jehova pod dwaro ni iriwe lwedo e wach bedo jaloch mar piny gi polo nikech odewi. Yesu nowacho niya: “Ok en gima long’o ne Wuora manie polo mondo kata mana achiel kuom jo matindogi olal.”—Mathayo 18:14.
12 Nenore maler ni Jehova odich ahinya gi yiero ma itimo. Moloyo mano, yiero ma itimo nyalo more kata chwanye. Muma nyisowa ni Jehova bedoga ma mor sama dhano otimo yiero maber to owinjoga marach sama dhano otimo yiero marach. Kuom ranyisi, Jehova nowinjo malit ka ne Jo-Israel siko ng’anyone. (Zaburi 78:40, 41) E ndalo Noa ka ne Ataro podi, “Jehova nowinjo malit e chunye” nikech ‘richo ne opong’o piny.’ (Chakruok 6:5, 6) Tem ane paro wachno. Sama itimo yiero marach, imiyo Jachuechni winjo malit. Mano ok nyis ni Nyasaye yomyom kata ni ichike mana gi kaka owinjo e chunye. Kar mano, oheri kendo odewi ahinya. To koma chielo, sama itimo gik makare, chunye bedo ma mor. Omor nikech oyudo dwoko machielo mochiwo ne Satan kendo omor nikech koro imiye thuolo mar guedhi. Oikore timo kamano. (Jo-Hibrania 11:6) To mano kaka in gi Wuoro moheri ma en Jehova Nyasaye!
Puonj Manie Wach Nyasaye
w04-SW 7/15 21-22
Bed gi Chenro ma Biro Miyo Jachuechni Duong’
Ne ane kaka Jehova nochopo gombo ma ne en-go mar chueyo piny kendo lose e yo maber. Weche motigo ni “piny noimore kendo noyawore,” nyiso ni Jehova nochako chuech kendo tieko e yo maber kaluwore gi thuolo ma noketo. (Chakruok 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Kuom thuolo duto ma chuech nokawo, Jehova noseng’eyo maber gima ne odhi chueyo odiechieng’ kodiechieng’. Kendo Nyasaye nochopo dwache mar chueyo gik moko. (Fweny 4:11) Ayub nowacho niya: “Ka Nyasaye oramo ni odwaro timo gimoro, be nitie ng’at ma ditame?” (Ayub 23:13) Jehova ne mor ahinya neno “gik moko duto ma nosechueyo” mowacho ni ne “gibeyo ahinya”!—Chakruok 1:31.
Mondo wayud migepe momedore e tij Nyasaye, wan bende nyaka wabed gi gombo mar yudo migepego. Ang’o ma biro konyowa mondo wabed gi gombo ma kamano? Kata ka ne Jehova pok ochueyo piny, nonyalo goyo picha e pache mone kaka ne odhi bedo piny ma jaber ahinya ma miye duong’. E yo machalo kamano, wanyalo chopo gombo ma wan-go mar yudo migepe e tij Nyasaye ka waparo matut ber ma biro betie ka wayudo migepego. Mano e gima Tony ma jahigni 19 notimo. Wiye ne ok owil gi gik ma noneno ka nohango limo ofis Joneno mag Jehova ma nitie Western Europe. Chakre kanyo, penjo ma ne osiko openjore ne en niya, ‘Ngima nyalo chalo nade ka ng’ato odak kendo tiyo ne Nyasaye kama chalo kamano?’ Tony ne ok oweyo bedo gi paro ni en bende nonyalo dhi kuno kendo nodhi nyime timo kinda mondo oyud thuolono. To mano kaka nomor higni mang’eny bang’e ka noluonge mondo odhi oti ne Jehova e Bethel!
DESEMBA 11-17
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | AYUB 25-27
“Ok Ochuno ni Wabed Joma Kare Eka Wamakre gi Nyasaye”
it-1-E 1210 ¶4
Tim Matir
Ayub. Muma wacho ni Ayub ma nenore ni e odak e kind higni ma Josef nothoe nyaka chop kinde Musa ne “en ng’at ma onge ketho kendo ma timne tir. Ne oluoro Nyasaye kendo ne otang’ gi richo.” (Ayu 1:1; som JOB.) Penjo ma Nyasaye nopenjo Satan e wi Ayub ka ne odhi e bura ma Jehova ne nigo gi malaike mamoko nonyiso maler ni tim matir mar dhano bende en wach ma Satan noketoe kiawa. Satan noriambo e wi gimomiyo Ayub ne lamo Nyaasye kowacho ni ne ok olame nikech ohere to nikech gik ma Nyasaye ne timone. Omiyo noketo kiawa e wi gimomiyo Ayub nomakore gi Nyasaye. Kata mana bang’ ka Nyasaye noseyie ne Satan ketho mwandu Ayub kendo nego nyithinde, Satan pod ne ok omiyo Ayub oweyo timne matir. (Ayu 1:6–2:3) Bang’e Satan nowacho ni Ayub noyie lalo mwandune kod nyithinde tek mana ni en odong’ ka ongima. (Ayu 2:4, 5) Bang’ mano Satan nogoye gi tuo marach ahinya, chiege nonyoso chunye, osiepe mag mariambo nowuoyone marach kendo nowacho miriambo e wi Nyasaye (Ayu 2:6-13; 22:1, 5-11), kata kamano, Ayub nowacho maler ni en ok odhi weyo timne matir. Nowacho niya: “Nyaka thona, abiro siko ka an ng’at matir! Nasik gi timna makare, kendo ok naweye ngang’; e ngimana duto, chunya ok bi ng’adona bura ni aketho e yo moro amora.” (Ayu 27:5, 6) Nikech nomakore gi timne matir, nonyiso maler ni Satan ma en jasik Nyasaye en jamiriambo.
Dhi Nyime Makori gi Jehova!
3 Wanyalo nyiso nade ni wamakore gi Jehova? En kuom here gi chunywa te kendo timo gik ma more kinde duto. E Muma, wach ma yudore e dho Hibrania ma ilokoga ni “makruok gi Jehova,” seche moko itiyogo kiwuoyo kuom gima ok ong’ol, kata ma ok orem e yo moro amora. Kuom ranyisi, ka ne Jo-Israel golo ne Jehova misengni mag le, Chik ne dwaro ni gigol le ma onge ng’ol moro amora. (Lawi 22:21, 22) Ne ok oyienegi golo le ma tiende otur, ma ite ochot, ma wang’e otho, kata ma tuo. Jehova ne dwaro ni le ma gigolo obed le ma ngimane ber chuth. (Mal. 1:6-9) Ne ane ranyisi ma konyowa ng’eyo gimomiyo Jehova ok dwar ni wamiye gik morem. Sama wanyiewo gimoro kaka olemo kata buk, ok dwaher nyiewo olemo ma bathe otop kata buk ma iye moko opudhore. Wadwaro nyiewo gima ber chuth ma onge rem moro amora. Omiyo, hera ma waherogo Jehova kod makruok ma wamakorego kode ok onego obed morem kata matin. Nyaka wahere gi chunywa duto.
4 Be mano nyiso ni nyaka wabed joma onge richo kata matin e ka wamakre gi Jehova? Ooyo, wabothga e yore mathoth. To ne ane weche moko ariyo ma konyowa neno gimomiyo ok onego waluor. Mokwongo, Jehova ok ket pache mana kuom ketho matindo tindo ma watimo. Muma nyisowa niya: “A Jehova, ka da irango tim mamono, A Ruoth, ng’a ma dibedi maler e nyimi?” (Zab. 130:3) Jehova ong’eyo ni wan dhano morem, omiyo, oikore weyonwa richowa. (Zab. 86:5) Mar ariyo, Jehova ong’eyo nyalowa, omiyo, ok odwar ni watim gik ma ohingowa. (Som Zaburi 103:12-14.) Kuom mano, ere kaka wanyalo bedo joma timo gik moko e yo ma Nyasaye dwaro?
5 Hera e gima duong’ ma miyo jotich Jehova makore kode. Nyaka waher Jehova kendo wachiwrene gi chunywa duto. Ka wahero Jehova, wabiro makore kode kata sama wakalo e tembe. (1 We. 28:9; Mat. 22:37) Wane ane ranyisi mar Joneno adek ma ne wasewuoyo kuomgi e paragraf mokwongo. Ang’o momiyo gitimo yiero mowinjore? Be dibed ni nyakocha ok dwar bedo ma mor e skul, kata wuoyicha dwaro ni jaskundgi ojare, kata dichwocha dwaro lalo tich? Ooyo, ok en kamano. Kar mano, ging’eyo ni Jehova nigi chike makare ma odwaro ni ji oluw kendo giketo pachgi kuom timo gik ma more. Hera ma giherogo Jehova miyo giketo dwache bedo mokwongo sama gitimo yiero moro amora. Mano miyo gitimo gik ma nyiso ni gimakore gi Jehova.
Puonj Manie Wach Nyasaye
Joma Nyasaye Ochano Kotiyo gi Buge Owuon
3 Chuech nyiso maler ni Jehova en Nyasaye mochanore. Muma wacho niya: “Rieko e ma Jehova nochweyogo piny; lony e ma noketogo polo.” (Nge. 3:19) Wang’eyo mana matin tin yore Nyasaye, kendo “weche mwawinjo kuome chal gi weche mokuodh mos mos.” (Ayub 26:14) Gik matin ma wang’eyo kuom pinywani, sulwe, kod galaksi konyowa ng’eyo ni Jehova en Nyasaye mochanore. (Zab. 8:3, 4) Galaksi oting’o sulwe milionde mang’eny, kendo sulwego duto lworore e yo mochanore. Planet duto lworo chieng’ e yo mochanore maber mana kaka mtokni luwo chike mag ndara moketnegi! Adier, yo ma Jehova ochanogo chuechne miyo wabedo gadier ni en e ma owinjore wapake, wahere, kendo walame nikech “nochweyo polo [kod piny] gi riekone.—Zab. 136:1, 5-9.
DESEMBA 18-24
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | AYUB 28-29
“Be In gi Nying Maber Kaka Ayub?”
w02-SW 5/15 22 ¶19
Kech Joma Chandore
19 Ranyisi ma yudore e Muma ma wasewuoyego nyiso ni onego wakech joma onge gi nyalo mar yudo gik ma gichando. Mondo mi anyuola mar Ibrahim ne dhi nyime betie, ne dwarore ni Bethuel okonye. Mondo mi ringre Jakobo ne ter Kanaan, Josef ne nyaka chiw kony. Ruth bende nokonyo Naomi mondo oyud nyathi ma ne dhi ting’o anyuolane malo. Ibrahim, Jakobo, kod Naomi ne ok nyal timo gigo duto ma ok okonygi. E kindegi bende, onego wakech joma chandore kendo wakonygi. (Ngeche 19:17) Onego waluw ranyisi mar Ayub ma ne ‘konyo jo modhier ma ne kwayo kony, kendo reso nyithi kiye kaachiel gi jo ma ne onge jo ma dikonygi’ kaachiel gi ‘ng’at ma ne chiegni tho.’ Ayub bende ne ‘konyo chi liel mi chunye bed mamor’ kendo ‘ne obedo wenge muofni kod tiende rong’onde.’—Ayub 29:12-15.
it-1-E 655 ¶10
Nanga
Gik mamoko ma bende nyalo chung’ ne gimachielo en nanga. Mana kaka yunifom kata nanga moro makende nyalo nyiso ni ng’ato nie riwruok moro kata ni oriwo lwedo grup moro, kamano bende e kaka nanga itiyogo e yor ranyisi e Muma mondo onyis ni ng’ato ochung’ kon mane kaluwore gi timbene mana kaka ngero ma Yesu nogoyo e wi nanga mar kend nyiso. (Mat 22:11, 12; som HEADDRESS; SANDAL.) E Fweny 16:14, 15, Ruodhwa Yesu Kristo nomiyowa siem ni kik wanind e yor chuny mondo kik lonynwa gima fwenyowa kaka joneno mag Nyasaye madier. Ka mano otimore to samoro ok wabi tony e “lweny mar odiechieng’ maduong’ mar Nyasaye Manyalo Duto.”
w09-SW 2/1 15 ¶3-4
Nying Ochung’ ne Ang’o?
Ok wanyal yiero nying ma ichakowa sama onyuolwa. Kata kamano, wan e ma wanyalo yiero kaka timbewa biro chalo. (Ngeche 20:11) Penjri ane kama: ‘Dine omi Yesu kata joote thuolo mar yierona nying, dine giyierona nying machal nade? En nying mane ma nyalo lero maber kido maduong’ ma an-go kata ma nyiso kaka ji ong’eya?’
Mano penjo maber ka waparo matut. Nikech ang’o? Ruoth Solomon nondiko niya: “Ber yiero nying maber moloyo mwandu mathoth.” (Ngeche 22:1) Onge kiawa ni sama wabedo gi nying maber e alwora ma wadakie, mano nyiso ni wan gi mwandu maduong’. To maduong’ie moloyo mano, ka waloso nying maber e kindwa gi Nyasaye wabiro yudo mwandu mosiko. E yo mane? Nyasaye singonwa ni obiro ndiko nying joma oluore e “kitap rapar” kendo obiro miyogi thuolo mar dak nyaka chieng’.—Malaki 3:16; Fweny 3:5; 20:12-15.
Puonj Manie Wach Nyasaye
g00-SW 7/8 11 ¶3
Bwonjo Konyowa Ahinya!
Be bwonjo en gima konyo? Be inyalo paro kinde ma ng’ato ne obwonjo kodi ma iwinjo maber? Kata be inyalo paro kinde ma ne ibedo maluor kata iwinjo e chunyi ni ng’ato ok dwari mana nikech en ok obwonjo kodi? Ee, bwonjo en gima konyo ahinya. Okonyo ng’at ma bwonjo kod ng’at ma ibwonjogo. Ayub nowacho e wi jowasike niya: “Ka ne abwonjo kodgi, ne gimor nyowuoyo; kendo ka ne ang’iyogi ang’iya, chunygi ne duogo.” (Ayub 29:24) Yo ma Ayub ne ng’iyogigo ne nyiso ni ne omor kodgi.
DESEMBA 25-31
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | AYUB 30-31
“Kaka Ayub Nosiko gi Timbe Maler”
Lok Wang’i Kuom Neno Gik Manono!
8 Gombo mag wang’ gi mag ringruok nyalo mako Jokristo madier bende. Omiyo, Wach Nyasaye jiwowa ni watang’ kendo waritre kodok korka gigo ma wang’iyo gi ma wagombo. (1 Kor. 9:25, 27; som 1 Johana 2:15-17.) Ayub jal matir nong’eyo tudruok maduong’ mantie e kind ng’iyo gimoro gi gombe. Nowacho niya: “Nasingora ni naket chik kuom wengena; darang nyako gi gombo nadi?” (Ayub 31:1) Ayub ne ok otamore mana mulo dhako e yo mochido kende, to ne ok onyal kata mana yie mondo obed gi paro ma kamano. Yesu nojiwo ni pachwa nyaka siki ka ler kane owacho kama: “Ng’ato ka ng’ato mong’iyo dhako kogombe, oseterore kode e chunye.”—Math. 5:28.
w08-SW 9/1 11 ¶4
‘Par Gima Dhi Timoreni’
Ka pok ichako luwo yo moro, penjri ane kama, ‘Yorni tera kanye?’ Paro matut gima nyalo yudowa bang’e nyalo konyowa mondo wageng’ hinyruok ma wanyalo yudo kapo ni wayiero luwo yo moro. Joma ok parga matut hinyruok ma bedoe bang’e romoga gi chandruoge kaka yudo ayaki kod tuoche mamoko mag nyae, mako ich ma ng’ato ok oikorene, golo ich, osiep ma kethore, kod chuny ma siko chandore. E wi mano, jaote Paulo nowacho hinyruok marachie moloyo ma joma terore biro yudo. ‘Ok giniyud pok e Pinyruodh Nyasaye.’—1 Jo-Korintho 6:9, 10.
Un Rowere—Weuru Wach Nyasaye Otau
15 Iparo ni en kinde mane ma makruokni gi Nyasaye nyalo bedo e bwo tem moloyo—sama in gi jomoko koso sama in kar kendi? Kuom adier, sama in e skul kata kar tich, nyalo bedoni mayot bedo motang’ korka makruokni gi Nyasaye. Kindego ibedo motang’ gi gik manyalo ketho winjruokni gi Nyasaye. Kata kamano, sama iyueyo ka in kendi kendo maok itang’ ahinya ema inyalo donjo mayot e tim moro maok ler.
16 Ang’o momiyo onego ibed gi gombo mar winjo Jehova kata mana sama in kar kendi? Ng’e wachni: In gi nyalo mar miyo chuny Jehova owinj malit kata miyo chunye obed mamor. (Chak. 6:5, 6; Nge. 27:11) Gik mitimo mulo chuny Jehova nikech ‘opari.’ (1 Pet. 5:7) Odwaro ni iwinje eka mondo iyud ber in iwuon. (Isa. 48:17, 18) Ka moko kuom jotich Jehova e Israel machon ne ok winje, ne gimiyo owinjo malit. (Zab. 78:40, 41) Mopogore gi mano, chuny Jehova ne omor ahinya gi Daniel, nimar malaika moro ne oluonge ni “ng’at moher ahinya.” (Dan. 10:11) Nikech ang’o? En nikech Daniel nosiko ka omakore motegno gi Nyasaye ok mana e nyim ji, to kata mana kane en kar kende.—Som Daniel 6:10.
Puonj Manie Wach Nyasaye
w05-SW 11/15 11 ¶3
Hera Miyo Wachiko Itwa Maber
Osiepe Ayub nowinjo ka Ayub wuoyo kodgi nyadipar. Kata kamano, Ayub pod noywagore ka wacho kama: “Mad ng’ato ne winjae!” (Ayub 31:35) Nikech ang’o? Nikech ne ok gichiko itgi mondo gihoye. Ne ok gidewo Ayub kod gik ma ne chande. Ne ok ginenone lit moro amora bang’ winjo weche ma nowacho. Jaote Petro nochiwo siem kama: “Uduto beduru e paro achiel, ka ukechoru, ka unyisoru hera mar owete, ka unyisoru ng’wono, kendo kuboloru.” (1 Petro 3:8) Ere kaka wanyalo nyiso ni wadewo jomamoko? Achiel kuom yore ma wanyalo timogo kamano en temo ng’eyo kaka giwinjo e chunygi. Wacho weche mang’won kaka “nyaka bed ni wachno nochandi ahinya” kata “nyaka bed ni jogo ne ok owinji maber” en achiel kuom yore ma wanyisogo ni wadewo jomoko. Yo machielo en temo wacho weche ma nyawadu onyisi ka itiyo gi wecheni iwuon mondo ine kabe iwinjo tiend gima onyisi. Chiko itwa e yor hera tiende en winjo nyaka weche ma ng’ato ok owacho achiel kachiel to ok mana weche ma onyisowa kende.