KA YESU ne ni e piny, notimo gik ma nonyiso ni adier en “jakwath maber.” (Joh. 10:11) Ka noneno oganda mar jo ma ne luwe, “nokechogi nikech ne isandogi malit, kendo ne gidiwo mana ka rombe ma onge jakwath.” (Mat. 9:36) Petro kod joote mamoko nofwenyo kaka Yesu nohero ji. Yesu nopogore ahinya gi jokwath mag miriambo mag oganda Israel! Jokwadhgo nojwang’o kueth ahinya mi nochopo ka ma rombe ne oke kendo ne giremo chiemb chuny! (Eze. 34:7, 8) Yesu noketo ranyisi maber mar puonjo rombe kendo ritogi kata ka mano nochuno ni othonegi. To mano nopuonjo joote mondo gin bende gikony jogo ma nigi yie oduog ir Jehova ma e ‘jakwadhgi kendo jarit-ngimagi.’​—1 Pet. 2:25.

² Chieng’ moro ka Yesu ne wuoyo gi Petro, nojiwo gimomiyo pidho rombe Nyasaye kendo ritogi en gima dwarore ahinya. (Joh. 21:15-17) Nenore ni mbakano nojiwo Petro ahinya mi bang’e en bende nojiwo jodong-kanyakla mar Jokristo e kindego. Nojiwogi kama: ‘Kwauru kueth mar Nyasaye moseketue jorit, ok kichunou, to gi chuny mohero e nyim Nyasaye; bende, ok nikech hero ohala mag mibadhi, to gi chuny mamor; bende, kik utimru ruodhi e wi jo ma gin mwandu Nyasaye, to kar mano ubed jo ma keto ranyisi maber ne kueth.’ (1 Pet. 5:1-3) Weche ma Petro nowachogo bende tiyo kuom jorit mag kanyakla ma kindewagi. Jodongo onego oluw ranyisi mar Yesu ka gibedo moikore keto ranyisi maber ne rombe kendo nyiso kinda e tij Jehova.​—Hib. 13:7.

³ En gima ber ni wan gi Jokristo ma roho maler oketo mondo gibed jorit mag kanyakla. Gikonyowa e yore mang’eny. Kuom ranyisi, joritgo jiwowa kendo gidewo chal mar ng’ato ka ng’ato manie kanyakla. Juma ka juma, gitayo chokruoge mag kanyakla ma en ka mipidhoe Jokristo duto. (Rumi 12:8) Kinda ma gin-go e geng’o gik ma nyalo hinyo kueth, kaka geng’ogi kuom jo maricho, en gino ma rito kanyakla maber. (Isa. 32:2; Tito 1:9-11) Sa ma giketo ranyisi maber e tij yalo wach maber, mano jiwowa mondo wan bende wayal gi kinda dwe ka dwe. (Hib. 13:15-17) Jehova gero yie mar jo kanyakla kotiyo gi jo ma ‘osechiwo kaka michgo.’​—Efe. 4:8, 11, 12.

KIDO MA JORIT ONEGO OBEDGO

⁴ Mondo orit kanyakla e yo makare, chwo miketo mondo obed jorit nyaka nyis kido moko ma yudore e Wach Nyasaye. Sa ma ginyiso kidogo e rang’iny ma dwarore, mano e ka inyalo wach ni roho maler e ma oketogi jorit. (Tich 20:28) En adier ni weche ma Ndiko dwaro ni jorit ma Jokristo ochop ni e rang’iny mamalo nikech ting’ ma gin-go ok yot. Kata kamano, mano ok nyis ni weche ma dwarorego tek ahinya chopo ma Jokristo mohero Jehova gadier kendo moikore mondo Jehova oti kodgi ok nyal. Onego onere ayanga ne ji duto ni joritgo gin jo ma tiyo gi puonj mag Muma e kit ngimagi mapile.

⁵ Jaote Paulo nondiko moko kuom weche ma Ndiko dwaro ni joritgo ochopi. Notimo kamano e barua mokwongo ma nondiko ne Timotheo to gi ma nondiko ne Tito. E 1 Timotheo 3:1-7, wasomo kama: “Ka ng’ato timo kinda mondo obed jarit kanyakla, odwaro tich maber. Omiyo, jarit kanyakla onego obed ng’at ma onge bura, chwor dhako achiel, ng’at ma timbene ok kal tong’, ma pache long’o, ma kit ngimane obidhore maber, mohero rwako ji, japuonj molony, ok jamer, ok ng’at mager, to obed ng’at ma pache ni kare, ok ng’at mohero ywaruok, ok ng’at mohero pesa, ng’at ma tayo ode e yo maber, ma nyithinde winjo kaka ichikogi ka gikawo weche duto e yo mapek kaka dwarore (nimar ka ng’ato ok ong’eyo kaka onyalo tayo ode owuon, ere kaka obiro rito kanyakla mar Nyasaye?), kik obed ng’at ma eka nyocha orwako yie machiegni, di po ka opong’ gi sunga mi olwar e bura moseng’ad ne Jachien. E wi mano, onego obed gi nying maber kuom jo ma ni oko mondo kik okel wich-kuot kendo lwar e obadho mar Jachien.”

⁶ To e barua ma nondiko ne Tito, wasomo niya: “Ne aweyi Krete mondo irie weche mobam kendo mondo iket owete obed jodong-kanyakla, kitimo kamano e dala ka dala mana kaka ne achiki: iket ng’at ma onge wach minyalo donjnego, chwor dhako achiel, ng’at ma nyithinde ni e yie to gionge bura nikech tim anjawo kata wich-teko. Nimar kaka jatich Nyasaye, jarit nyaka bed ng’at ma onge wach moro minyalo donjnego. Kik obed ng’at ma wiye tek, kata ng’at ma iye wang’ piyo, kata jamer, kata ng’at mager, kata ng’at ma oowore gi yudo ohala e yor mibadhi, to obed ng’at mohero rwako ji, mohero timbe mabeyo, ma pache long’o, ng’at makare, ma makore motegno gi jomoko, ma nigi ritruok, ma makore motegno gi wach migeno e lonyne mar puonjo, eka obed gi nyalo mar jiwo ji gi puonj mangima, kendo kwero jogo ma kwedo puonjno.”​—Tito 1:5-9.

⁷ Kata obedo ni e chakne nyalo nenore ni weche ma Ndiko dwaro ni jodongo ochopgo tek ahinya, chwo ma Jokristo ok onego oluor timo kinda mar bedo jorit. Sa ma ginyiso kido mabeyo ma jorit onego obedgogo, mano jiwo jo mamoko e kanyakla mondo gin bende ginyag kidogo. Paulo nondiko konyiso ni ‘jo ma ochiw kaka michgo,’ ochiwgi “mondo girie jo maler, gitim tije mag konyo ji, kendo giger ringruok mar Kristo, nyaka chop waduto wabed e achiel e yie kod ng’eyo malong’o chuth mar Wuod Nyasaye, mi wabed kaka ng’at mosedongo mi otegno chuth, nyaka chop kama wasedongoe chuth e okang’ ma romre gi Kristo.”​—Efe. 4:8, 12, 13.

⁸ Jorit ok gin mana yawuoi matindo, to bende ok gin jo ma e ka nyocha orwako yie machiegni. Kar mano, gin jo ma ong’ere kaka ranyisi maber e ngimagi kaka Jokristo, gin gi ng’eyo malach e wi Muma, giwinjo tiend Ndiko e yo matut, kendo ginyiso ni gihero kanyakla gadier. Ginyiso chir mar dhi ir jo mamoko kendo rieyogi, to mano rito rombe mamoko kuom ng’ato ang’ata ma nyalo ketho kueth. (Isa. 32:2) Yot mondo jo kanyakla duto ofweny ni jorit mag kanyakla gin chwo ma yiegi otegno kendo ma dewo kueth Nyasaye gadier.

⁹ Jogo miketo mondo obed jorit gin jo ma nyiso rieko e yore ma gitimogo gik moko e kit ngimagi. Ka jarit en ng’at mosekendo, onego obed ng’at ma makore gi chike ma tayo Jokristo e weche mag kend, tiende ni obed chwor dhako achiel kendo obed ng’at ma tayo ode e yo maber. Ka po ni jarit nigi nyithindo man e yie ma winjo kaka ichikogi ka gikawo weche duto e yo mapek kaka dwarore kendo ma onge bura nikech tim anjawo kata mar ng’anjo, jo mamoko e kanyakla biro bedo thuolo dhi ir joritgo mondo ong’adnegi paro motudore gi ngima joot kod kaka Jokristo onego odagi. Jarit bende onego obed ng’at ma onge bura kendo ng’at ma onge wach moro minyalo donjnego, bende onego obed gi nying maber kata mana e kind jo ma ni oko. Ok onego obed gi ketho moro minyalo donjnego ma nyalo ketho nying kanyakla. Ok onego obed ng’at ma e ka nyocha omi siem mager nikech ketho moro maduong’. Onego obed ng’at ma jo kanyakla nyalo ikore luwo ranyisi mare ka gin thuolo kode mondo otagi e weche Nyasaye.​—1 Kor. 11:1; 16:15, 16.

¹⁰ Chwo ma kamago tiyo ne kanyakla mar Jokristo e migawo ma chalo gi ma jodongo mag Israel ne timo. Jodongogo ne gin “chwo mariek kendo molony.” (Rap. 1:13) En adier ni jodongo ma Jokristo bende gin jo ma onyuol e richo. Kata kamano, gin jo ma ong’ere e kanyakla kendo e wang’ jo ma ok gin joneno ni gin jo matir moluoro Nyasaye mosenyiso kuom kinde malach ni kit ngimagi luwore gi puonj mag Nyasaye. Sa ma gin jo matir e kit ngimagi, mano miyogi chir mar wuoyo ka gin thuolo e kanyakla.​—Rumi 3:23.

¹¹ Jo ma iketo mondo obed jorit bedo jo ma ok kal tong’ e timbegi kod kaka gitimo ne jo mamoko. Kar mano, kit ngimagi obidhore maber kendo gin gi ritruok. Ginyiso ni ok gikal tong’ e weche kaka chiemo, metho, yueyo gi manyo mor, kod tuke. Ok gimadh kong’o mokalo tong’ mondo ng’ato kik donjnegi gi richo mar mer. Ng’at ma kong’o osewilo pache ok bed gi ritruok kendo ok onyal rito migepe Nyasaye e kanyakla.

¹² Mondo ng’ato ota kanyakla, dwarore ni obed ng’at ma kit ngimane obidhore maber. Timbene mabeyo biro nenore e kite ma oko kaachiel gi rwakruokne, kaka orito dalane, kendo kaka otimo gik mamoko e ngimane mapile. Jarit ma kamano ok dek gi timo gik moko; ofwenyo gima dwarore kendo oloso chenro adimba mar timogi. Omakore gi chike kod puonj mag Nyasaye.

¹³ Jarit nyaka bed ng’at ma pache ni kare. Nyaka obed ng’at moikore tiyo kanyachiel gi bura mar jodongo ka gin e winjruok achiel. Nyaka obed ng’at ma ok par ni ober moloyo jo mamoko kendo ok othung’ jomoko mondo otim gik mokalo nyalo margi. Kaka ng’at ma pache ni kare, jarit ok bed ng’at ma chuno pache kuom jo mamoko kogalo ni pache ber moloyo mag jodongo wetene. Jo mamoko nyalo bedo gi kido kod nyalo ma en to oongego. Jaduong’-kanyakla nyalo nyiso ni pache ni kare sa ma paro duto mochiwo wuok e Ndiko kendo kotemo luwo ranyisi mar Yesu Kristo. (Fil. 2:2-8) Jaduong’ onego obed ng’at ma ok ohero ywaruok kata ng’at mager, to onego onyis jo mamoko luor ka okwanogi ni gibeyo moloye. Ok en ng’at ma wiye tek, ma chuno mana yore kata ni paro mochiwo e ma nyaka ji tigo. Ok en ng’at ma iye wang’ piyo, to ohero kue e kinde gi jo mamoko.

¹⁴ Kamano bende, ng’at miketo mondo obed jarit e kanyakla onego obed ng’at ma pache long’o. Mano nyiso ni ok obed ng’at ma mbwakni kata ma rikni e ng’ado wach. Ong’eyo puonj mag Jehova kod kaka itiyo kodgi e yo matut. Ber ng’eyo ni ng’at ma pache long’o bolore mondo ong’adne paro kendo orieye. Ok obed ng’at ma wuondore awuonda.

¹⁵ Paulo noparo ne Tito ni jarit onego obed ng’at mohero timbe mabeyo. Onego obed ng’at makare kendo ma makore motegno gi jo mamoko. Kidogi biro nenore e yo ma otimogo ne ji gik moko kod kaka omakore motegno gi gik makare kendo mabeyo. Ok obagni e yie ma en-go kuom Jehova kendo omakore chuth gi puonj kod chike makare. En ng’at ma nyalo rito siri kata wach ma ling’-ling’. Kendo en ng’at mohero rwako ji gi chuny maler, moikore chiwore owuon kaachiel gi gige bende mondo okonygo jo mamoko.​—Tich 20:33-35.

¹⁶ Mondo ng’ato oti kaka jarit e yo maber, dwarore ni obed gi nyalo mar puonjo. Ka luwore gi weche ma Paulo nondiko ne Tito, jarit onego obed ng’at “ma makore motegno gi wach migeno e lonyne mar puonjo, e ka obed gi nyalo mar jiwo ji gi puonj mangima, kendo kwero jogo ma kwedo puonjno.” (Tito 1:9) En ng’at ma nigi nyalo mar ng’ado ne jomoko paro, ma chiwo ranyisi ma siro wach moro, ma kwero puonj ma ok kare, kendo ma tiyo gi Ndiko e yo ma miyo ji bedo gadier gi weche mopuonjo kendo miyo yiegi obed motegno. Jarit en ng’at ma nigi nyalo mar puonjo e kinde ma weche beyo kata e kinde ma weche tek. (2 Tim. 4:2) Onyiso horuok sa ma orieyo ng’at ma obayo yo gi muolo, kata sa ma oduogo chuny ng’at ma nigi kiawa kojiwe timo timbe mabeyo nikech yie. Bedo gi nyalo mar puonjo e nyim ji kata puonjo ji achiel-achiel en gino ma nyiso ni jaritno osenyago kido ma dwarore ahinyano.

¹⁷ Dwarore ahinya ni jodongo obed jokinda e tijwa mar yalo. Onego onenre ayanga ni gitemo luwo ranyisi mar Yesu ma noketo tij yalo wach maber obed mokwongo e ngimane. Yesu bende nohero jopuonjrene kokonyogi bedo joyal-injili ma thiring’inyi. (Mar. 1:38; Luka 8:1) Kinda ma jodongo timo e tij yalo kata obedo ni gidich ahinya jiwo ji duto e kanyakla mondo gibed gi kinda ma chal kodgi. To sa ma jodongo dhi e tij yalo ka gin gi familiagi kata ka gitimo kamano gi jo mamoko e kanyakla, ‘gijiwore.’​—Rumi 1:11, 12.

¹⁸ Nyalo nenore ka gima weche ma dwarore ni jorit-kanyakla ochopgo odhuro nyowuoyo. En adier ni onge jarit ma nyalo chopo weche duto ma Muma dwaro kuomgi e yo malong’o chuth. Kata kamano, ok onego bed ni jarit moket e kanyakla en ng’at morem ahinya e nyiso kidogo ma ji nyalo neno anena ni ok owinjore. Nitie jodongo ma nyalo bedo gi kido moko mabeyo sidang’, to jodongo mamoko bende nyalo hewogi e nyiso kido moko mabeyo mopogore. Bedo gi kido mabeyo mopogore opogore kamano miyo bura mar jodongo bedo gi kido duto ma dwarore e rito kendo tayo kanyakla mar Nyasaye.

¹⁹ Sa ma bura mar jodongo dwaro pwodho jogo mowinjore oket e migawo mar jarit, jodongogo onego opar weche ma jaote Paulo nondiko niya: “Awacho ne ji duto manie kindu kanyo ni, kik ng’ato opar ni olong’o moloyo kaka ochal, to mondo opar e yo ma miyo obedo gi paro malong’o, ka ng’ato ka ng’ato timo kamano ka luwore gi okang’ ma Nyasaye osepogonego yie.” (Rumi 12:3) Jaduong’ ka jaduong’ onego onenre ni en ng’at matinie moloyo. Ng’ato kik timre “ng’at makare mokalo tong’” sa ma inono kido ma dwarore kuom ng’at machielo. (Ekl. 7:16) Bura mar jodongo onego oket weche ma Muma dwaro kuom jo ma onego obed jorit e pachgi mondo gine ka owadwa ma giparo kuomeno ochopo weche ma dwarore e okang’ moro minyalo wach ni oromogo. Onego ging’e ni owadwano bende en ng’at monyuol e richo mana kaka gin kendo ok onego gileng’re konchiel ahinya kata wuondore. Kar mano, onego gipwodh ng’ato e yo ma nyiso ni gimiyo puonj kod chike makare mag Jehova luor kendo ni gima duong’ ma gidwaro en konyo kanyakla. Gibiro lemo ka ginono moro ka moro kuom jo ma gidwaro pwodhogo kendo bedo gi chuny moikore luwo kaka roho maler mar Nyasaye chikogi. Ting’no en achiel kuom ting’ madongo ma jodongo nigo kendo nyaka gichope e yo ma luwore gi siem ma Paulo nochiwo niya: “Kik irikni keto lweteni ngang’ kuom ng’ato.”​—1 Tim. 5:21, 22.

OLEMBE MA ROHO NYAGO

²⁰ Owete ma chopo weche ma Ndiko dwaro kuom jorit onego onyis ni roho maler tayogi kendo oripo ginyis olembe mag rohono e kit ngimagi. Paulo wuoyo kuom kido ochiko ma roho nyago ma gin “hera, mor, kuwe, horuok, ng’wono, ber, yie, muolo, kod ritruok.” (Gal. 5:22, 23) Jorit ma nyiso kidogo gin owete ma ji mor betgo kendo gikonyo e miyo kanyakla obed gi winjruok achiel sa ma gitiyo ne Nyasaye. Timbegi kod ber ma nenore nikech kindagi nyiso ni adier gin jo ma roho maler oketo.​—Tich 20:28.

JORIT JIWO MONDO WINJRUOK OBEDIE

²¹ Dwarore ahinya ni jodongo oti kanyachiel mondo gijiw winjruok obedie e kanyakla. Ginyalo bedo jo ma kitgi opogore opogore to pod girit winjruok me kindgi kaka bura mar jodongo. Mano nyalore ka ginyiso luor sa ma gichiko itgi ka nyawadgi wuoyo, kata obedo ni kinde moko ok gibi bedo gi paro ma chalre kuom wach moro. Jaduong’ ka jaduong’ onego oikre tur kendo oriw lwedo paro mogik ma bura mar jodongo ong’ado, tek mana ni onge chik kata puonj moro manie Muma ma giketho. Ng’at ma tur nyiso ni “rieko moa malo” e ma taye, to riekono “ohero kuwe” kendo “otur.” (Jak. 3:17, 18) Kik jaduong’ moro par ni en e jatend jowetene, kendo jaduong’ moro amora kik tem chiko jowetene. Sa ma jodongo tiyo kanyachiel gi winjruok kaka bura mar jodongo, mano nyiso ni gitiyo e achiel gi Jehova e kelo ber ne kanyakla.​—1 Kor., sula mar 12; Kol. 2:19.

KA NG’ATO DWARO BEDO JARIT

²² Chwo ma gin Jokristo motegno onego obed gi gombo mar bedo jorit mag kanyakla. (1 Tim. 3:1) Kata kamano, bedo jaduong’-kanyakla dwaro ni ng’ato obed gi kinda kod chuny mar chiwruok. Tiende ni ng’ato nyaka bed moikore tiyo ne owetene kokonyogi bedo gi winjruok maber gi Nyasaye. Ng’at ma dwaro bedo jarit onego otem matek nyiso kido ma Ndiko dwaro ni jorit onego obedgo.

WECHE NYALO LOKORE NE NG’ATO

²³ Owadwa moro mosetiyo kaka jarit kuom higni mogwaro nyalo bedo matuo kata gimoro nyalo mone dhi nyime. Nikech koro hike oseniang’, ting’ moko mag jarit koro nyalo hewe. Kata ka en kamano, jo kanyakla pod onego onene kaka jaduong’ kendo gimiye luor nimar pod en e migawo ma roho maler e ma oketee. Onge tiende mondo owe migawono mana nikech koro nyalone odok piny. Pod owinjore omiye luor nyadiriyo mana kaka imiyo jodongo duto ma tiyo matek e rito kueth Nyasaye.

²⁴ To ka po ni owadwa moro ong’ado ni odwaro weyo bedo jarit nikech weche moko olokore e ngimane moneno ni nyalo mone chopo migawono, ok otame weyo. (1 Pet. 5:2) Pod onego miye luor. Kendo nitie gik mang’eny monyalo timo e kanyakla kata obedo ni koro ok bi miye migepe mimiyoga jodong-kanyakla.

MIGEPE MOKO MA JODONGO NIGO E KANYAKLA

²⁵ Jodongo nigi migepe mopogore opogore e kanyakla. Nitie jachan bura mar jodongo, jagoro, jarit tij-lendo, jata Puonjruok mar Ohinga mar Jarito, kod jarit mar Chokruok mar Ngimawa kod Tijwa Kaka Jokristo. Ng’eny jodongo tiyo kaka jorit mag grubegi mag lendo. Jodongogo bedo e migepe monyisgo kuom kinde malach kaka nyalore. En adier ni ka owadwa moro odar, kata ka otuo ma ok onyal chopo migape, kata ka ogole nikech koro orem e weche ma Ndiko dwaro, ibiro mi jaduong’ machielo migawo ma yande en-gono. E kanyakla ma jorit nokie, nyalo dwarore ni jaduong’ achiel obed gi migepe mokalo achiel nyaka chop kinde ma ibiro ketie owete mamoko obed jodongo.

²⁶ Jachan bura mar jodongo e ma bedo kaka jakom e romo mar buch jodongo. Onego ochop migawono konyiso bolruok e tiyo kanyachiel gi jodongo mamoko mondo girit kueth Nyasaye. (Rumi 12:10; 1 Pet. 5:2, 3) Onego obed ng’at mochanore maber kendo ma tayo gik moko gi kinda.​—Rumi 12:8

²⁷ Jagoro rito fail moting’o weche motudore gi kanyakla kendo oneno ni jodongo duto osomo barupe mioronegi kod weche mamoko ma dwarore. Inyalo yier jaduong’ machielo kata jakony-tich mong’ith mondo okonye.

²⁸ Jarit tij lendo e ma ochung’ ne weche duto motudore gi yalo wach maber. Obedo gi chenro mar limo grube duto mag lendo. Otemo mondo okaw giko juma moro mondo olim grup achiel e dwe. E kanyakla matindo ma grubego nokie, onyalo limo grup achiel nyadiriyo e higa. Sa ma olimo grubego, obiro tayo romo mag dhi yalo, obiro dhi kanyachiel kodgi e tij yalo, kendo obiro konyo jolendo dok limo jo ma ne omor gi wach ma ne oyalnegi kaachiel gi jo ma gipuonjoga Muma.

JORIT MAG GRUP

²⁹ Jarit mar grup en ng’at ma nigi migawo ma konyo ahinya e kanyakla. Ting’ mage oriwo (1) konyo jolendo duto manie grup mare mondo gidong e winjruokgi gi Nyasaye; (2) konyo ng’ato ka ng’ato manie grup mondo oher tij yalo gi kinda; kendo (3) konyo jokony-tich manie grubeno kotiegogi mondo gitim dongruok ma nyalo miyo gichop e migepe momedore. Bura mar jodongo e ma ng’ado ni gin owete mage mowinjore omi migepe mosewach malogo.

³⁰ Nikech bedo jarit mar grup en ting’ maduong’, ka ber to jodongo e ma onego omi migawono. Kata kamano, jakony-tich mong’ith nyalo mako migawono nyaka chop jaduong’ yudre. Jakony-tich ma tiyo e migawono iluongo ni jakony-grup nimar ok en jarit mar kanyakla. En otiyo mana e bwo jodongo sa ma ochopo migawono.

³¹ Tich maduong’ ma jarit-grup nigo en tayo jo mamoko e tijwa mar yalo. Sa ma oyalo gi kinda kendo ka en gi ilo ma ok obare, mano biro jiwo jo ma nie grup mare. Nikech nitie ber kod jip ma jolendo yudo ka gin kanyachiel, ber loso chenro ma biro winjore gi thoth ji mondo mi thuolo obedie mar yalo kaka grup. (Luka 10:1-16) Jarit-grup onego one ni nitie alwora moromo ji yaloe maber. Kinde mang’eny, en e ma obiro tayo romo mar dhi yalo kendo pogo jolendo mobiro chieng’no. Ka po ni odhi bare, onego otim chenro mondo jaduong’ machielo kata jakony-tich moro ota romono. To ka gionge, onyalo chano mondo jalendo moro ma nigi lony ochop ting’no mondo jolendo oyud ng’at ma tayogi chieng’no.

³² Jarit-grup onego otim chenro chon ka po ni jarit tij lendo dhi limogi, konyiso jo grup mare chieng’ midhi limgie kendo miyogi siso mar ber ma gigeno yudo e limbeno. Ka jo grup duto oyudo wach limbeno chon, ginyalo bedo gi ilo kod chuny mar riwo chenrono lwedo.

³³ Nitie gimomiyo iketo grup ka grup mar lendo mondo obed mana gi ji manok. Mano miyo jarit-grup ng’eyo malong’o jolendo man e grup moritono. Kaka jakwath ma nyiso hera, obedo gi chuny mar konyo ng’ato ka ng’ato e grubno. Otemo konyo ng’ato ka ng’ato kendo jiwogi ne tij yalo kaachiel gi chokruoge mag kanyakla. Bende, otemo timo duto ma di po ni dwarore mondo okony ng’ato ka ng’ato obed gi yie motegno. Jo matuo gi jo ma chunygi onyosore biro yudo jip ahinya kolimogi. Paro mong’ado kata wach moro morieyogo ng’ato nyalo miyo jalo obed gi siso mar yudo migepe momedore e kanyakla mondo en bende okony owetene. Kinde mang’eny, kinda ma jarit-grup timo biro konyo ahinya jogo manie grup mare. Kata kamano, nikech en jaduong’ kendo jakwath, odewo ji duto e kanyakla ma dwarore ni okony.​—Tich 20:17, 28.

³⁴ Achiel kuom ting’ mag jarit-grup en konyo e choko ripode mag tijwa mar yalo kuom jolendo man e grup mare. Kosechoko ripodego, oterogi ne jagoro. Jo grup duto nyalo miyo jarit-grup tich mayot ka gichiwo ripodego e wang’ sa. Ginyalo chiwo ripodegi ne jarit-grup achiel kachiel e giko dwe kata ketogi e sanduk moyang ne chiwo ripode e Od Romo.

KOMITI MA TAYO TIJE KANYAKLA

³⁵ Nitie tije moko ma Komiti ma Tayo Tije Kanyakla e ma timo. Jo komitino gin jachan bura mar jodongo, jagoro, kod jarit tij lendo. Kuom ranyisi, komiti mar tije kanyakla e ma chiwo thuolo mondo oti gi Od Romo e timo arus kata e golo twak mar yik, kendo gin e ma gipogo jolendo e grube mag lendo monego gibedie. Komitino bende e ma keto sei e fom mag jo ma dwaro bedo jopainia mapile, jopainia makonyo, kata e fom ma jomoko kwayogo migepe mamoko e tij Nyasaye. Kata kamano, pod komitino tiyo e bwo bura mar jodongo.

³⁶ Migepe momi moro ka moro kuom owete manie komitino, kaachiel gi mar owadwa ma tayo Puonjruok mar Ohinga mar Jarito, jarit Chokruok mar Ngimawa kod Tijwa Kaka Jokristo, kaachiel gi migepe mamoko mag owete manie bura mar jodongo, ileroga gi bad ofis.

³⁷ Bura mar jodongo e kanyakla ka kanyakla romoga kinde ka kinde mondo giwuo kuom weche motudore gi dongruok mar kanyaklagi e weche Nyasaye. Mopogore gi romo ma jodongo timoga gi jarit-alwora, jodongo bedoga gi romo ma margi kendo dweche adek bang’ limbe mar jarit-alwora. En adier ni jodongo nyalo romo sa asaya ma gin gi wach moro ma dwarore ni gilos.

YIE BEDO E BWO TEKOGI

³⁸ Jorit mag kanyakla bende gin mana jo ma onyuol e richo; to e ma pod ijiwo jo kanyakla duto mondo oyie bedo e bwo tekogi nikech mano en chenro mar Jehova. Joritgo biro dwoko wach e bura ka luwore gi gik ma gitimo nimar gitiyo e lo Jehova. Jo-Hibrania 13:17 wacho kama: “Luwuru kaka jo ma tayou chikou kendo ubolrunegi, nimar gisiko ka giritou kaka jo ma biro dwoko wach e bura, mondo giti tijno ka gin gi mor to ok gi chuny mapek, nikech mano nyalo kelonu hinyruok.” Nikech roho maler e ma Jehova tiyogo e keto ng’ato, obiro tiyo gi rohono bende e golo jarit moro ka po ni ok onyag olemo mag rohono kendo ka kit ngimane nyiso ni adier orem e weche ma Ndiko dwaro kuome.

³⁹ Donge wamor sidang’ gi kinda kod ranyisi maber ma jorit-kanyakla keto? Ka ne Paulo ndiko ne kanyakla man Thesalonika, nojiwogi kama: “Owetewa, wakwayo ni umi jo ma tiyo matek e kindu luor, ma gin jo ma tayou e tij Ruoth kendo ma rieyou; kendo kuom hera, nyisgiuru luor moloyo mapile nikech tijgi. Beduru jo ma loso kuwe e kindu.” (1 The. 5:12, 13) Thoth tije matek ma jorit-kanyakla timo miyo tiyo ne Nyasaye bedonwa mayot kendo wawinjo ka wamor gi tiyone. Bende, e barua mokwongo ma Paulo nondiko ne Timotheo, nonyiso chuny ma jo kanyakla nonego obedgo kuom jorit. Nondiko niya: “Kwanuru jodongo ma tayo e yo mowinjore kaka jo ma onego omi luor nyadiriyo, to moloyo, jo ma tiyo matek e wuoyo gi puonjo.”​—1 Tim. 5:17.

MIGEPE MAMOKO MA JODONGO NIGO

⁴⁰ Nitie kinde moko miyiero jodongo mondo oketgi e migawo mar Grup Mowal ne Limo Jotuo. Moko tiyo e Komiti Matudore gi Osiptende kendo dhi e osiptende ka giwuoyo gi lakteche kendo jiwogi mondo gidhi nyime thiedho Joneno mag Jehova ma ok gitiyo gi remo. Jorit-kanyakla mamoko to konyo e tije mag gero kendo rito Ute Romo kod Ute Chokruoge mag Alwora, kata gibedo jokanyo mag Komiti mag Chokruogewa Madongo. Ji duto manie riwruok mar oganda Jehova mor ahinya gi tich matek ma owetego timo kod chuny mar chiwruok ma ginyiso. Kuom mano, wamiyo “jo ma chalo kamano duong’.”​—Fil. 2:29.

JARIT-ALWORA

⁴¹ Bura Matayo Joneno mag Jehova timoga chenro mondo oket jodongo mowinjore mondo obed jorit-alwora. Kae to bad ofis e ma miyo jorit-alworago migawo mar limo kanyakla mopogore opogore manie alwora momigi, ka gitimo kamano nyadiriyo e higa. Kinde ka kinde bende gijolimo jopainia man e alwora mabor ahinya gi kanyakla. Gichano limbegi kendo miyo kanyakla ng’eyo chon wach limbegino mondo mi jo kanyakla duto oyud ber.

⁴² Jachan bura mar jodongo e ma nigi ting’ mar chano weche motudore gi limbe jarit-alwora mondo jiwruok obedie. (Rumi 1:11, 12) Bang’ yudo wach limbe jarit-alwora kod dwache moko kod dwach chiege ka po ni osekendo, jachan buch jodongo biro timo chenro gi owete mamoko mondo kar nindo gi gik mamoko ma dwarore oyudre. Bang’ mano, onego one ni ji duto moriwo nyaka jarit-alwora ong’eyo chenro te moseket motudore gi limbeno.

⁴³ Jarit-alwora biro tudore gi jachan bura mar jodongo mondo ong’e chenro mag chokruoge mag kanyakla kaachiel gi romo mag dhi yalo. Chenrogo ibiro los ka luwore gi paro ma di po ni jarit-alwora ochiwo kod paro mowuok e bad ofis. Gik ma dwarore ni onyis ji duto chon gin: sa kod ka ma chokruoge ibiro timie e jumano, romo gi jopainia, romo gi jodong-kanyakla kod jokony-tich, kaachiel gi romo mag dhi e tijwa mar yalo.

⁴⁴ Tich Ariyo odiechieng’, jarit-alwora nono Rekod mar Jalendo, kwan mag jo ma biroga e chokruogewa, kad mag alwora ma kanyakla yaloe, kod fail motudore gi weche pesa. Timo kamano biro konye ng’eyo dwaro mag kanyakla kod kaka onyalo konyo jogo ma rito migepego. Jachan bura mar jodongo onego ochan chon mondo jarit-alwora oyud fail moting’o wechego.

⁴⁵ E juma ma jarit-alwora olimoe kanyakla, okawo thuolo mar goyo mbaka gi owete mang’eny kaka nyalore, bed ni gin e chokruoge, e tijwa mar yalo, e gago, kata e seche mamoko. E wi mano, obedo gi romo mar jodong-kanyakla kod jokony-tich komiyogi puonj kod weche moko moa e Ndiko, kong’adonegi rieko, kendo kojiwogi e yo ma biro miyo gichop ting’gi mar rito kueth manie bwogi. (Nge. 27:23; Tich 20:26-32; 1 Tim. 4:11-16) Bende, obiro romo gi jopainia mondo ojiwgi kendo okonygi gi paro e wi chandruok moro amora ma dibed ni giyudo e tich ma gitimo mar yalo.

⁴⁶ Ka po ni nitiere weche mamoko ma dwarore ni olos, jarit-alwora biro konyogi kar nyalone e jumano. Ka po ni ok nyal tiek wechego e jumano, onyalo konyo jodongo kata jo ma wechego omako mondo gitim nonro motudore gi weche ma Ndiko chiko e wi wachno. Ka po ni bad ofis dwaro ng’eyo ka ma wachno ochopoe, jarit-alwora kaachiel gi jodongo biro oro ne bad ofis barua moting’o weche duto motudore gi wachno.

⁴⁷ Sa ma jarit-alwora olimo kanyakla, obedo e chokruoge mapile mag kanyakla. Kinde ka kinde, inyalo tim lokruok ne chokruogego ka luwore gi barupe moa e bad ofis. Jarit-alwora biro golo twege moik mondo ojiw, opuonj, kendo oteg kanyakla. Otemo ahinya mondo omi ji oher Jehova, oher Yesu Kristo, kendo oher riwruok mar oganda Jehova.

⁴⁸ Achiel kuom ting’ ma jarit-alwora nigo en jiwo jolendo mondo gibed gi kinda ne tij yalo wach maber komiyogi paro ma nyalo tiyonegi maber. Ng’eny ji e kanyakla nyalo timo lokruok e chenrogi mondo giriw lwedo tij yalo e okang’ malach jumano, to ginyalo kata bedo jopainia makonyo e dwe ma olimgieno. Ng’ato ang’ata ma diher yalo gi jarit-alwora kata chiege nyalo kwayo mano chon. Dhiyo gi jarit-alwora kata chiege ir ng’at ma wapuonjoga Muma kata dok limo jo ma ne omor gi wach ma ne oyalnegi nyalo kelo ber sidang’. Kinda momedore ma ng’ato ka ng’ato timo e riwo lwedo chenro mar jumb limbe jarit-alwora en kinda mogen ahinya.​—Nge. 27:17.

⁴⁹ Higa ka higa, nitiere chenro mar bedo gi chokruoge ariyo mag alwora. Jarit-alwora e ma nigi ting’ mar chano kendo tayo weche motudore gi chokruogego. Jarit-alwora ketoga owete ma tiyo e migawo mar jarit-chokruok mar alwora kod jakonyne. Onego giluwre machiegni gi jarit-alwora e tayo weche mag chokruog-alwora. Mano biro miyo jarit-alwora thuolo mar keto pache e puonj manie program mar chokruok. Jarit-alwora bende ketoga owete mamoko mowinjore mondo girit migepe mamoko motudore gi chokruog-alwora. Bende, bang’ chokruok ka chokruok mar alwora, ochano mondo onon fail mar pesa mondo one ka be orit weche mag pesa e yo maber. Bad ofis biro oro owadwa mowuok e ofis mondo odhi e achiel kuom chokruoge alworago ka en kaka jagol-twak ma ofis ooro. Nikech bor mar piny kata nikech onge kuonde ma jo alwora moro nyalo romoe kanyachiel, nitiere alwora moko ma ipogoga kae to gitimo chokruok mar alwora yorgi.

⁵⁰ Giko dwe ka giko dwe, jarit-alwora oroga ripode mar tijwa mar yalo achiel kachiel ne bad ofis. Nitie pesa matin ma jarit-alwora nyalo kwayo bad ofis mondo ologo yorene moko matindo tindo kaka wuoth, chiemo, kar dak, kod gik mamoko ma dwarore e chopo ting’ne. Otimo kamano ka po ni kanyakla moa limo onge gi nyalo mar duokone pesa motiyogogo. Owete mioro mondo olim kanyaklago ni gadier ni ka giketo weche mag Pinyruodh Jehova motelo, to gibiro yudo gige ringruok mochuno mana kaka Yesu nosingo. (Luka 12:31) Jo kanyakla onego ong’e ni nyiso chuny mar rwako owete mochiwore tiyonegigo en ting’ kendo thuolo makende.​—3 Joh. 5-8.

KOMITI MAR BAD OFIS

⁵¹ E piny mangima, Joneno mag Jehova nigi bede ofise. E moro ka moro kuom ofisego, iketoga owete adek kata mokalo kanyo mondo giti kaka Komiti mar Bad Ofis. Gin e ma gitayo tij yalo wach maber e pinygi kata e pinje man e bwo ofisgi. Achiel kuom jo komitino bedo kaka jachan Komiti mar Bad Ofis.

⁵² Jogo manie Komiti mar Bad Ofis rito weche motudore gi kanyakla duto manie e bwo bad ofis margi. Komitino e ma tayo e neno ni wach maber mar Pinyruoth oyal e alwora man e bwogi kendo ni kanyakla ka kanyakla kod alwora ka alwora ochan e yo ma konyo owete chopo ting’gi e tijwa mar yalo. Komiti mar Bad Ofis bende e ma ng’iyo kaka jo misonari, jopainia makende, jopainia mapile, gi jopainia ma konyo onego otim migepegi. Sa ma otim chenro mar bedo gi chokruoge madongo mag odiechieng’ achiel kata mokalo kanyo, komitino e ma loso chenrogo kendo chiwo migepe mag twege mondo “gik moko duto otimre e yo mobidhore kendo mochanore maber.”​—1 Kor. 14:40.

⁵³ E pinje moko, iketoga Komiti mar Piny ma tiyo e bwo Komiti mar Bad Ofis manie piny machielo. Mano miyo tayo tij Nyasaye bedo mayot e piny ma Komiti mar Piny nitiere. Komitino rito tije mitimo Bethel, giyudo kendo gioro barupe kod ripode ma dwarore, kaachiel gi tayo tije mamoko ma pile dwarore ni otim e tij yalo wach maber. Komiti mar Piny tiyo kanyachiel gi Komiti mar Bad Ofis mondo gimi dongruok omedre e tij Pinyruoth.

⁵⁴ Bura Matayo Joneno mag Jehova e ma keto owete duto ma tiyo e Komiti mar Bad Ofis gi Komiti mar Piny.

OWETE MA OFIS MADUONG’ OORO

⁵⁵ Kinde ka kinde, Bura Matayo chanoga kendo oroga owete mowinjore mondo gilim moro ka moro kuom bede ofise kuonde duto ma ofisego nitiere e piny. Owadwa mitiyogo e migawono iluongo ni owadwa ma ofis maduong’ ooro. Tije maduong’ en jiwo jo Bethel kendo konyo Komiti mar Bad Ofis loyo pek kata dwoko penjo moko ma nyalo betie motudore gi tij yalo wach maber kendo loko ji obed jopuonjre. Owadwani romoga bende gi jorit-alwora moko, to seche moko gi jo misonari. Owuoyoga kodgi e wi pek kod chandruoge ma giromogo, ojiwogi kaka dwarore e tich maduong’ ma gitimo mar yalo wach Pinyruoth kod loko ji obed jopuonjre.

⁵⁶ Owadwa ma ofis maduong’ ooro diher ng’eyo okang’ mosetimgo tij yalo wach Pinyruoth e alworano kaachiel gi weche mamoko motudore gi kanyakla me bwo bad ofisno. Bende, ginyalo limo ofise mag loko dhok ka po ni thuolo nitie. Sa ma owadwa ma ofis ooro otimo limbe ne bad ofis, ochano bende mondo odhi e tij yalo wach Pinyruoth e okang’ ma nyalorene.

JORIT MA RITO KUETH GI HERA

⁵⁷ Tich matek ma jorit ma Jokristogo timo konyowa ahinya. Kaka wadhi nyime yie bedo e bwo teko jo ma oket mondo obed jorit mag kueth Nyasaye, e kaka winjruok me kindwa gi Kristo Yesu ma e Wi kanyakla biro medo bedo motegno. (1 Kor. 16:15-18; Efe. 1:22, 23) Mano miyo roho mar Nyasaye bedo e kanyakla duto me piny mangima kendo nyiso ni Wach Nyasaye e ma tayo tijwa e piny mangima.​—Zab. 119:105.

JAOTE Paulo nondiko ne kanyakla mar Filipi niya: “An Paulo gi Timotheo, wasumbni mag Kristo Yesu, wandikonu un jo maler duto man Filipi, un ma un e winjruok achiel gi Kristo Yesu, kaachiel gi jorit ma tayo kanyakla kod jokony-tich.” (Fil. 1:1) Ne ni ndikono nyiso ni Paulo nooro mos ne jokony-tich bende. Nenore ni jokony-tichgo ne chopo migepe ma ne dwarore ahinya e konyo jodong-kanyakla ma ndalogo. Mano bende e kaka jokony-tich ma kindegi timo. Jokony-tich chopo migepe ma konyo jorit, to mano miyo owete timo gik moko e kanyakla e yo mochanore maber.

² Be ing’eyo ni ng’a gini ma gin jokony-tich e kanyaklau? Be ing’eyo tije ma gitimo ma konyi kaachiel gi kanyakla duto? Kuom adier, Jehova mor ahinya gi kinda kod tich matek ma jo ma jokony-tichgo timo. Paulo nondiko kama: “Chwo ma tiyo e yo mowinjore yudo nying maber, kendo giwuoyo e wi yie kuom Kristo Yesu ka gin gi chir.”​—1 Tim. 3:13.

KIDO MA NDIKO DWARO NI JOKONY-TICH OBEDGO

³ Jokony-tich onego obed jo modak e kit ngima ma dwarore kuom Jokristo, ka gikawo ting’ maggi e yo mapek kendo chopo migepegi kaka dwarore. Mani luwore ahinya gi weche Paulo e barua ma nondiko ne Timotheo kowacho niya: “Jokony-tich mag kanyakla onego obed jo ma kawo weche e yo mapek kaka dwarore, kik gibed gi lep ariyo, kik gibed jo ma madho divai mang’eny, kik gibed jo ma oowore gi yudo ohala e yor mibadhi, gibed jo ma makore gi wach maler moum mar yie, ka gin gi chuny maler ma ok ketnegi bura. Bende, okwong otemgi mondi mondo one ka giromo; eka bang’e gibed jotich mag kanyakla, nimar onge wach moro minyalo donjnegigo. Jakony-tich mar kanyakla onego obed dichwo ma chwor dhako achiel, kendo ma tayo nyithinde kod ode e yo maber.” (1 Tim. 3:8-10, 12) Ka jokony-tich nyiso kido manie rang’iny mamalogo, ji ok bi donjo ne kanyakla e wi owete moket e migepe makendego.

⁴ Kata ka hikgi nok kata ng’eny, jokony-tich onego obed jo ma dhiga e tij yalo dwe ka dwe ma ok gibare. Onego ginyis kinda e tijwa mar yalo ka giluwo ranyisi mar Yesu. Kindagi biro nyiso ni gitimo kaka Jehova dwaro ni owar oganda dhano.​—Isa. 9:7.

⁵ Jokony-tich bende keto ranyisi maber kuom bedo jo maler, jo ma rwakruokgi obidhore, jo maler e wechegi, e kitgi, kendo e timbegi. Gin jo ma pachgi long’o kendo mano miyo ji chiwonegi luor. E wi mano, gikawo mapek winjruok me kindgi gi Jehova kaachiel gi migepe makende ma gin-go e kanyakla.​—Tito 2:2, 6-8.

⁶ Magi gin jo ma ‘osetem mondi mondo one ka giromo.’ Kata ka pok oketgi kaka jokony-tich, mano yudo ka gisenyiso ni gin jo ma ochiwore ne Nyasaye adier. Ginyiso ni giketo weche motudore gi Pinyruoth obed motelo e ngimagi, kendo ginyiso kido ma dwarore ma nyalo miyo gichop e migepe mamoko momedore. Kuom adier, gin ranyisi maber ma jo mamoko e kanyakla onego oluw.​—1 Tim. 3:10.

TIJE MA GITIMO

⁷ Jokony-tich timo tije mopogore opogore e lo owete gi nyimine, to mano miyo jodong-kanyakla thuolo mar keto pachgi e puonjo kendo e ting’gi kaka jokwath. Sa ma jodongo pogogi migepe, giketo e paro nyalo mar jokony-tichgo kod dwaro mag kanyakla.

⁸ Non ane moko kuom tije ma jokony-tich timo: Moro nyalo rito migawo mar buge mondo owete oyud buge ma ginyalo tiyogo giwegi kata e tijwa mar yalo. Mamoko inyalo mi migepe mag rito weche pesa, rito alwora ma kanyakla yaloe, miyo ji maikrofon, tugo thum, rwako ji, kendo konyo jodong-kanyakla e yore mamoko. Tich mang’eny dwarore ahinya mondo mi Od Romo orit maber kendo osik koler. Omiyo, kinde mang’eny jokony-tich e ma rito migepego.

⁹ E kanyakla moko, jakony-tich ka jakony-tich nyalo bedo gi migawo achiel ma mare. To kuonde mamoko, jakony-tich achiel nyalo bedo gi migepe mokalo achiel. Nitie seche ma jokony-tich ariyo kata mokalo kanyo nyalo bet e migawo moro achiel. Ka po ni onge jokony-tich ma nyalo rito migepego, bura mar jodongo nyalo keto owadwa moro mosebatis ma en ranyisi maber mondo otim tich ma dwaroreno. Mano biro miyo gibed gi lony ma biro konyogi bang’e ka oseketgi kaka jokony-tich. Ka po ni owete onge, nyaminwa ma en ranyisi maber nyalo konyo e migepe moko kata obedo ni en to ok bi kete kaka jakony-tich. Ng’at ma keto ranyisi maber en ng’at ma timbene kod yore motiyogo ne Nyasaye gin ma ji nyalo luwo. Kinda moketo e dhi e chokruoge, e tijwa mar yalo, e ngima joode, e yieroge kor ka yore mag manyo mor kod yueyo, kod gik ma kamago, keto ne jo moko ranyisi maber.

¹⁰ E kanyakla ma jodong-kanyakla nokie ahinya, inyalo kwa jokony-tich mowinjore mondo ginon penjo mag batiso motudore gi puonj madongo mag Muma. Penjogo yudore e Apendiks, “Kare Mokwongo: Puonj ma Jakristo Oyiego.” Nikech “Kare mar 2: Ngima Jakristo” inonoe weche moko ma ling’ling’ mag ng’ato, jaduong’-kanyakla e ma onego onon Kare mar Ariyono gi ng’at ma dwaro ni obatise.

¹¹ Kinde ka kinde, jodongo nyalo wilo ne jokony-tich migepe ka mano dwarore. Kata kamano, nitiere ber mar weyo owadwa moro mondo otim migawo achiel kuom kinde malach mondo mi obed gi lony mong’ith.

¹² Ka luwore gi chal mar alwora moro, nitie migepe moko minyalo mi jakony-tich ma dongruok mare ‘nenore ayanga ne ji duto.’ (1 Tim. 4:15) Ka po ni jodong-kanyakla nok, inyalo mi jakony-tich moro migawo mar bedo jakony mar jarit-grup mar tij lendo, kata seche moko inyalo kete kaka jakony-grup e grup ma onge gi jaduong’, kotiyo e bwo bura mar jodongo. Jokony-tich inyalo mi migepe moko e Chokruok mar Ngimawa kod Tijwa Kaka Jokristo. Bende, ginyalo tayo Puonjruok mar Muma e Kanyakla ka mano dwarore, kaachiel gi golo twege mag ji duto. Nitie migepe mamoko minyalo mi jokony-tich ka nitie dwaro makende, to mano nyalore mana ka gibedo gi kido ma dwarore kuom ng’at monego omi migawono. (1 Pet. 4 :10) Sa ma gikonyo jodongo, jokony-tich onego obed gi chuny mar chiwruok ahinya.

¹³ Kata obedo ni tich ma gitimo opogore gi ma jodongo timo, tijegigo ok tin e wang’ Nyasaye nimar gimiyo weche dhi maber kendo mochanore e kanyakla. Bang’ kinde, ka gitimo migepegi mong’ith mi gibedo jo ma owinjore bedo jokwath kendo jopuonj, inyalo pwodhgi mondo oketgi kaka jodong-kanyakla.

¹⁴ Ka po ni in owadwa ma pod rawera kata e ka nyocha obatisi, be itemo nyiso kido ma dwarore mondo mi ibed jakony-tich? (1 Tim. 3:1) Nikech ji mang’eny medo donjo e adiera higa ka higa, dwarore ni chwo mowinjore obedie ma nyalo rito ting’ manie kanyakla. Inyalo nyiso ni idwaro bedo jakony-tich kata jaduong’-kanyakla kuom bedo gi gombo mar konyo jo mamoko. Yo achiel minyalo timogo kamano en paro matut e wi ranyisi ma Yesu noketo. (Mat. 20:28; Joh. 4:6, 7; 13:4, 5) Nikech chiwo gimoro ne jo mamoko keloga mor, onge kiawa ni gombo ma in-gono biro medo dongo. (Tich 20:35) Kuom mano, bed gi chuny mar rito ler e Od Romo, golo migawo e Chokruok mar Ngimawa kod Tijwa Kaka Jokristo ka po ni ng’at ma gole obare, kata inyalo konyo jomoko achiel kachiel. Gombo ma ng’ato nigo mar bedo jakony-tich bende dwaro ni ng’ato onyag kido mabeyo kuom bedo gi chenro mar puonjruok ma mare owuon. (Zab. 1:1, 2; Gal. 5:22, 23) E wi mano, owadwa ma temo chopo kido ma dwarorego onego onyis ni en ng’at minyalo gen kendo ma jadier sa ma omiye migepe e kanyakla.​—1 Kor. 4:2.

¹⁵ Roho maler e ma keto jokony-tich, to mano miyo kanyakla yudo ber. Jo kanyakla nyalo nyiso ni gigeno tich matek ma jokony-tich timo kuom riwogi lwedo e migepegi. Kuom riwogi lwedo kamano, kanyakla bende biro nyiso ni gimor gi chenro ma Jehova oseketo mondo gik moko otimre e yo mochanore maber e ode.​—Gal. 6:10.

KUOM kinde duto ma Jehova osebedoga gi joge, jogego osebedo ka chokore kanyachiel e yo mochanore maber. E kinde Jo-Israel, chwo ne dhiga Jerusalem e sewni kata chokruoge adek madongo. (Rap. 16:16) E ndalo joote, Jokristo ne chokorega kanyachiel ma ok gibare. Kinde mang’eny, ne gichokorega e ute jowetegi. (File. 1, 2) E ndalogi, wabedoga gi chokruoge mag kanyakla kod mamoko madongo. Ang’o momiyo dwarore ni jotich Nyasaye ochokre kanyachiel? Gima duong’ momiyo gitimo kamano en ni mondo gilam Nyasaye.​—Zab. 95:6; Kol. 3:16.

² Chokruogego konyo bende jo mamoko mobiro. Muma wuoyo e wi Sawo mar abiriyo mar Kiche konyiso ni ne owach ne Jo-Israel niya: “Neuru ni uchoko ji duto; chwo, mon, nyithindo, kaachiel gi jodak manie miechu mondo giwinj kendo gipuonjre luoro Jehova Nyasachu kendo girit weche duto mag Chikni.” (Rap. 31:12) Nenore maler ni gima duong’ momiyo ji ne chokore kanyachiel en ni mondo ‘opuonjgi gi Jehova.’ (Isa. 54:13) Chokruoge bende miyowa thuolo mag ng’eruok, jiwruok, kendo mondo owete gi nyimine otegwa.

CHOKRUOGE MAG KANYAKLA

³ E higa 33 bang’ Kristo, jopuonjre ma ne ochokore kanyachiel bang’ Pentekost ne odhi nyime luwo puonj mag joote kendo “pile ka pile, ne gijobedo e hekalu ka gin e achiel.” (Tich 2:42, 46) E higni mamoko bang’e ka Jokristo ne chokore kanyachiel mondo gilem, ne gisomoga Ndiko maler moriwo nyaka barupe ma joote kod jopuonjre mamoko ma Jokristo ne oronegi. (1 Kor. 1:1, 2; Kol. 4:16; 1 The. 1:1; Jak. 1:1) Kanyakla mangima bende ne chokorega mondo giwuo gi Nyasaye e lamo. (Tich 4:24-29; 20:36) Seche moko bende ne iganonegiga kaka tije ma jomisonari ne timo ne miyo ji mang’eny ng’eyo Nyasaye e alwora mamoko. (Tich 11:5-18; 14:27, 28) Ne gijanono puonj mag Muma kod kaka weche ma ne okor ne chopo. Ne ipuonjogi timbe mowinjore gi Jokristo kod luoro Nyasaye. Ne ijiwo ji duto mondo gibed jokinda e yalo wach maber.​—Rumi 10:9, 10; 1 Kor. 11:23-26; 15:58; Efe. 5:1-33.

⁴ E ndalowagi, chokruoge mag Jokristo pod itimo mana e yo ma chal gi ma ne itimogigo e kinde joote. Waluwo puonj ma yudore e Jo-Hibrania 10:24, 25 ma wacho niya:“Wadewreuru . . . , ma ok wajwang’ bedo e chokruogewa kanyachiel mana kaka jomoko osebet gi timno, to wajiwreuru, to moloyo sa muneno ni chieng’no medo sudo machiegni.” E kinde giko mar piny marach ma ngima tekieni, dwarore ahinya ni wabed gi kinde mag jiwruok ka wachokore kanyachiel ma ok wabare mondo mi wasik ka wategno e winjruokwa gi Nyasaye kendo wachung’ motegno kaka Jokristo. (Rumi 1:11, 12) Kaka Jokristo, wadak e kind tieng’ morochore kendo mobam. Wasetamore timbe ma ok nyis luoro Nyasaye kendo wasekwedo gombo mag pinyni. (Fil. 2:15, 16; Tito 2:12-14) Ka kuom adier, be nitie ka machielo ma dwaher betie ma loyo riwore gi jo Jehova? (Zab. 84:10) Donge bedo gi kinde mag puonjruok kendo wuoyo e wi Wach Nyasaye en gima ber moloyo? Non ane chokruoge mopogore opogore moseik mondo okonywa.

CHOKRUOK MA GIKO JUMA

⁵ Twak mar Ji Duto e ma ichakogago chokruok mar giko juma. Igologa twagno mondo okony ji duto ma moko kuomgi nyalo bedo ni e ka ohango biro e chokruok. Twak mar ji duto konyo ahinya e tego yie mar ji duto, bed ni gin jo ma pod nyien kata gin jolendo mag kanyakla.​—Tich 18:4; 19:9, 10.

⁶ Yo ma Kristo Yesu, jootene, kaachiel gi jowetegi ne timogo chokruoge chalre mana gi kaka itimo e kanyakla mag jo Jehova ma ndalogi. Onge kiawa ni Yesu e ma ne en jagol-twak mong’ith moloyo ji duto mosegadak e piny. Nitie jo ma nowacho kuome niya: “Onge ng’at ma osegawuoyo kamano ngang’.” (Joh. 7:46) Yesu ne wuoyo kaka ng’at ma wechene oa kuom Nyasaye, to mano ne miyo oganda ma winje dong’ ka wuoro ahinya. (Mat. 7:28, 29) Jo ma ne oyie mondo wechene ochop e chunygi ne yudo puonj mogundho. (Mat. 13:16, 17) Jootene bende noluwo mana ranyisine. Tich Joote 2:14-36, nyisowa kaka Petro nogolo twak malich miwuoro chieng’ Pentekost e higa 33 bang’ Kristo. Ji alufe ne oikore timo lokruok bang’ winjo twak ma Petro nogolono. E kinde ma bang’e, ji mang’eny ne obedo gi yie bang’ winjo twak machielo ma Paulo nogolo Athene.​—Tich 17:22-34.

⁷ Kamano bende, e ndalowagi, ji milionde yudoga puonj mabeyo kuom winjo twak mar ji duto migologa e kanyakla juma ka juma, kaachiel gi twege migologa e chokruogewa madongo. Twege ma kamago konyowa makore gi puonj mag Jokristo kendo chung’ motegno e tij yalo wach Pinyruoth. Ka wagwelo jo ma ne omor gi wach ma ne oyalnegi kod jo mamoko duto, wanyalo miyo ji mang’eny ochak ng’eyo puonj mag Muma.

⁸ Twak mar ji duto puonjo ji weche mopogore opogore. Moko kuom wiye miwuoyoe gin kaka: Lero puonj moko madongo manie Muma, weche mokor e i Muma, puonj moa e Ndiko ma nyalo tayowa e ngimawa mapile, puonj ma nyiso kaka joot onego odag, kend, pek ma rowere romogo, kod timbe mabeyo ma Jokristo onego obedgo. Wiye moko to jiwo ahinya gik miwuoro ma Jehova osechueyo. Mamoko to puonjowa e wi ranyisi mag jomoko manie Muma ma ne onyiso yie motegno, chir, kod nano e tem.

⁹ Mondo mi twak mar ji duto okonywa maber, dwarore ahinya ni wachik itwa malong’o, wael Ndiko ma jagol-twak nyisowa, kendo waluwre kode sa ma osomogi kolerogi. (Luka 8:18) Sa ma wabedo gadier kuom weche mipuonjowa, wabiro ng’ado mar makore motegno gi puonjgo kendo tiyo kodgi e ngimawa.​—1 The. 5:21.

¹⁰ Ka jogol-twak nitie moromo, ibiro golga ne kanyakla twak mar ji duto juma ka juma. Kinde mang’eny, mano nyalore ka ogwel jogol-twak moa e kanyakla mamoko. Ka jogol-twak nok, to inyaloga gol twegego nyading’eny kaka nyalore.

¹¹ Itimoga Puonjruok mar Ohinga mar Jarito bang’ twak mar ji duto. Puonjruogno itimoga e yor penjo gi dwoko kitiyo gi sula ma yudore e gocho mar puonjruok mar Ohinga mar Jarito. Jehova pidhowa chiemb chuny e sa mowinjore kokalo kuom Ohinga mar Jarito.

¹² Sula mipuonjruokgo konyoga ji ng’eyo kaka ginyalo tiyo gi puonj mag Muma e ngimagi mapile. Sulago tego Jokristo mondo kik gibed gi “roho mar pinyni” kata timbe ma ok ler. (1 Kor. 2:12) Ohinga mar Jarito bedoga gi puonj moko mag Muma moler e yo momedore kaachiel gi weche mokor, to mano konyoga ji duto dhi riat gi adiera mosepuonj kendo miyo gisik e yor jo matir. (Zab. 97:11; Nge. 4:18) Bedo e Puonjruok mar Ohinga mar Jarito kendo dwoko penjo kata chiwo paro sa ma itayo chokruogno nyalo miyo wabed gi geno mar dak e piny manyien kendo makare ma Jehova osingo. (Rumi 12:12; 2 Pet. 3:13) Sa ma wadhi e chokruoge Jokristo, mano konyowa bedo gi olembe ma roho nyago kendo mano medowa siso mar tiyo ne Jehova gi kinda. (Gal. 5:22, 23) Chokruogego tegowa mondo wanan e bwo tembe kod chandruoge, kendo gikonyowa gero “mise maber ne kinde ma biro” mondo ‘wamak matek ngimano ma en ngima madier.’​—1 Tim. 6:19; 1 Pet. 1:6, 7.

¹³ En ang’o ma wanyalo timo mondo wanyisgo ni wamor gi chiemb chuny mimiyowa e chokruogni? Onego watim ikruok chon, bed ni watimo kamano kendwa kata gi joodwa. Bende, onego wasom Ndiko moketnwa chon kae to wachiw paro sa chokruok kwatiyo gi wechewa wawegi. Timo kamano biro miyo adiera ma wapuonjore odonj e chunywa, kendo paro ma wachiwo ka wanyisogo yiewa biro konyo jo mamoko. Chiko itwa malong’o ne dwoko kod paro ma jo mamoko chiwo bende biro miyo wayud puonj ma dwarore juma ka juma.

CHOKRUOK MA KOR JUMA

¹⁴ Jo kanyakla romoga juma ka juma e Od Romo ne chokruok miluongo ni, Ngimawa kod Tijwa Kaka Jokristo. Chokruogni opog e kidienje adek moik mondo okonywa bedo “jo ma oromo chuth” ne tiyo tij Nyasaye. (2 Kor. 3:5, 6) Gik ma wabiro puonjore ibiro chiwga e program miluongo ni Ngimawa kod Tijwa Kaka Jokristo​—Chenro mar Chokruok migoyoga dwe ka dwe. Weche ma nyalo konyowa chako wuoyo gi ji sa ma wayalonegi bende ni e iye kanyo.

¹⁵ Kidieny mokwongo e chokruogni iluongo ni, Mwandu ma Yudore e Wach Nyasaye. Okonyowa ng’eyo sigendni kod weche mamoko manie Muma, gik ma dibed ni nomiyo ondikgi gi kinde ma ne ondikgie, kod ng’eyo kaka wanyalo tiyo kodgi e ngimawa. Kidienyni oriwo twak, somo, kod thuolo ma ji chiwoe paro motudore gi somo mar Muma ma juma ka juma. Program mar Ngimawa kod Tijwa Kaka Jokristo​—Chenro mar Chokruok oting’o ranyisi kod pichni mineno kaachiel gi kuonde tiegruok molos mondo okonywa lony gi weche manie Muma. Nono Muma e yo matut kamano konyowa e ngimawa wawegi kaachiel gi bero yo ma wapuonjogo mondo wabed jo “moromo chuth, moikore maber ne tije mabeyo duto.”​—2 Tim. 3:16, 17.

¹⁶ Kidieny mar ariyo e chokruogni iluongo ni, Tiegri ne Tij Lendo. Oike mondo otiegwa waduto ne tij lendo mondo wabed gi nyalo mar yalo kod puonjo ji Muma. Mopogore gi migepe mag jopuonjre, vidio mag weche mwanyalo chako wuoyogo gi ji bende inyisoga. Kidienyni konyowa bedo gi “lep motieg maber” mondo wang’e ‘wach ma dwadwokgo jo mool.’​—Isa. 50:4.

¹⁷ Kidieny mar adek iluongo ni, Ngimawa Kaka Jokristo. Okonyowa ng’eyo kaka wanyalo tiyo gi puonj kod chike manie Muma e ngimawa pile ka pile. (Zab. 119:105) Migawo maduong’ e kidieny mar adekni en Puonjruok Muma e Kanyakla. Mana kaka Puonjruok mar Ohinga mar Jarito, Puonjruok Muma e Kanyakla bende itimoga e yor mbaka mitiyoe gi penjo gi dwoko.

¹⁸ Dwe ka dwe, sa ma kanyakla oseyudo program mar Ngimawa kod Tijwa Kaka Jokristo​—Chenro mar Chokruok, jachan buch jodongo kata jaduong’-kanyakla machielo ma konye nonoga weche man e chenrono adimba kae to ochano jo ma biro timo migepe mag chokruok. Juma ka juma, jaduong’ machielo molony e puonjo kendo ma bura mar jodongo osepwodho, e ma bedoga jakom e chokruogni. Tije mag jakom oriwo neno ni chokruok ochakore e wang’ sa kendo orumo e wang’ sa. Bende, opwoyo kendo ochiwo paro ma nyalo konyo jogo momi migepe mag tiegruok mondo gimed timo dongruok.

¹⁹ Ka wadhi e Chokruok mar Ngimawa kod Tijwa Kaka Jokristo ma ok wabare kendo ka watimo ikruok maber kaachiel gi chiwo paro, mano miyo walony gi weche man e Ndiko, wawinjo tiend puonj kod chike manie Muma, wabedo gi chir e yalo wach maber, kendo wabedo jo molony e loko ji obed jopuonjre Yesu. Mbekni ma owete gi nyimine goyo kod puonj michiwo e chokruogni konyo kata mana jo ma pok obatis mobedo Joneno. Mondo waikre maber ne chokruogni kaachiel gi chokruogewa mamoko, wanyalo tiyo gi gige timo nonro kaka Watchtower Library, JW Library ^® Ohinga mar Jarito LAIBRARI E INTANET^™, kod laibrari manie Od Romo. Laibrari manie Od Romo oting’o buge mopogore opogore ma Joneno mag Jehova osegoyo moriwo nyaka Fahirisi kod Buk Makonyo Joneno mag Jehova e Timo Nonro. Laibrarino nyalo bedo gi loko mogwaro mag Muma, concordance, diksonari, kaachiel gi buge mamoko minyalo timgo nonro. Ng’ato ang’ata nyalo tiyo gi laibrari manie Od Romono ka chokruok pok ochakore kata bang’ chokruok.

ROMO MAG DHI YALO

²⁰ Romo mag dhi yalo bedoga e kinde mopogore opogore e kor juma kata e giko juma. Grup mar jolendo chokore e romogo mondo giikre ne tij yalo wach maber. Kinde mang’eny, romogo itimoga e ute owete gi nyimine kata kuonde mamoko mowinjore. Od Romo bende inyalo tigo e timo romo mag dhi yalo. Bedo gi grube matindo tindo ma romo kuonde mopogore opogore e alwora mar kanyakla nyalo reso jolendo e wuoth mabor ka gidhi e alwora midwaro ni gidhie. Grubego nyalo miyo opog jolendo piyo-piyo kendo gichop ka ma gidhi yaloe ma onge digni. Bende, mano biro miyo obed mayot ne jarit-grup mondo otieg jolendo man e grup mare e yo maber. Kata obedo ni nitie ber mag keto grup ka grup orom yore, nitiere chal moko ma nyalo dwaro ni grube mamoko orom kanyachiel. Kuom ranyisi, ka po ni e kor juma jo manok kende e ma dhiga e tijwa mar yalo, nyalo bedo maber ka grube moko kata grube duto oromo kanyachiel e Od Romo kata girom ka moro machielo mowinjore. Kuom timo kamano, jolendo biroga yudo ng’at ma ginyalo yalogo. E odiechienge mag yueyo mag jopiny, kanyakla nyalo timo chenro mar romo kanyachiel e Od Romo ka mano owinjore kodgi. Bende, kanyakla nyalo yiero mondo gibed gi romo mar dhi yalo kanyachiel bang’ Puonjruok mar Ohinga mar Jarito.

²¹ Ka po ni grube mag lendo oromo yorgi-yorgi, jarit-grup e ma biro tayo romo mar dhi yalo. Kinde ka kinde, jarit-grup nyalo chano mondo jakonyne kata owadwa machielo mowinjore e ma ota romono. Jal ma dhi tayo onego oik weche moko ma nyalo konyo maber e tij yalo. Bang’ mano, kosepog ji, ng’ato achiel kuom jo grubno telo ne ji e lemo kae to gidhi achiel ka achiel e alwora monego gilendie. Romogo onego okaw kind dakika abich nyaka abiriyo kama, to ka otime bang’ chokruok moro mar kanyakla, onego obed machuokie moloyo. Romogo onego otim e yo ma jiwo ji, ma puonjogi yore ma nyalo tiyonegi maber, kendo ma nyisogi weche monego giluw sa ma gidhi e tij yalo wach maber. Jo ma pod nyien kod jo mamoko ma nyalo dwaro kony onego opog gi jolendo molony mondo giyud tiegruok.

CHENRO MAG CHOKRUOGE E KANYAKLA MANYIEN KOD MATINDO TINDO

²² Kaka jopuonjre Kristo medo bet mang’eny, e kaka kwan mag kanyakla bende medore. Kinde mang’eny, jarit-alwora e ma kwayoga mondo ochak kanyakla moro manyien. Nitie kinde moko ma grube matindo tindo nyalo neno ni ber mondo gichokre kanyachiel gi kanyakla moro man machiegni kodgi.

²³ Kata kamano, nitiere kanyakla moko matindo ma sa moro nyimine kende e ma nitie. Ka en kamano, seche ma nyaminwa moro lemo e lo kanyakla kata kotayo chokruoge, obiro timo kamano mana ka oumo wiye ka luwore gi kaka Ndiko chiko jo ma mine. (1 Kor. 11:3-16) Kinde mang’eny, obiro tayo chokruogego kobet piny kong’iyore gi jowinjo. Nyimine ok gol twege ka gichung’ e nyim kanyakla. Kar mano, gin gisomo asoma weche ma riwruok mar oganda Jehova oseiko ka gichiwo paro moko e wi wechego. Kata ginyalo keto migawono kaka mbaka e kindgi kata ginyalo time kaka ranyisi. Kuonde kaka mago, bad ofis biro keto nyaminwa achiel mondo obed kaka jal ma tudore gi ofis kendo chano weche mag chokruoge. To ka kinde ochopo ma koro owete nitie minyalo ket mondo orit wechego, owetego e ma biro timo migepego.

CHOKRUOGE MAG ALWORA

²⁴ Higa ka higa, itimoga chenro mondo kanyakla mopogore opogore manie alwora achiel obed gi chokruoge ariyo mag alwora. Itimogiga odiechieng’ achiel-achiel. Romo mag mor kaka mago miyoga jo mobiro kinde mag ‘yawo chunygi’ sa ma gichokore kaka Jokristo. (2 Kor. 6:11-13) Riwruok mar oganda Jehova paroga matut ka pok oyier wach maduong’ mogol e Ndiko ma dhi bedo wich ma tayo chokruogego kaachiel gi migepe mopogore opogore mag program. Ipuonjowa e chokruogego kokalo kuom twege, ranyisi, ranyisi ma nyiso kaka gimoro ne otimore adier, ranyisi ma ng’ato wuoyoe kende, kod penjo mipenjo ji mondo wayudgo puonj moko. Puonj michiwo e kinde mowinjorego tego kendo gero jogo duto mobiro. E chokruoge ariyogo, thuolo betgae mar tiso jopuonjre manyien ka ginyisogo ni gisechiwo ngimagi ne Jehova.

CHOKRUOGEWA MADONGO

²⁵ Dichiel e higa, itimoga chokruoge moko madongo. Kinde mang’eny, gibedoga chokruoge mag ndalo adek ma kanyakla mowuok e alwora mogwaro romoe kanyachiel. Bede ofis matindo tindo nyalo neno ni ber ka kanyakla duto manie bwo ofisgi oromo kanyachiel. E pinje moko, chenro mag chokruoge madongo kaka mago inyalo tim ka luwore gi chal mantie, kata ka luwore gi kaka riwruok mar oganda Jehova ochiko. E pinje moko, kinde ka kinde ichanoga mondo otim chokruoge madongo moriwo pinje kata chokruoge moko moyiedhi ma Joneno alufe mang’eny moa e pinje ma oko nyalo dhiye. Nyaka ne chakgi, ji mathoth osepuonjore wach maber mar Pinyruoth nikech huma ma chokruoge madongogo osekelo e pinje mitimogie.

²⁶ Chokruoge madongogo bedoga kinde ma oganda mosechiwore ne Jehova riwore e lamo kanyachiel ka gimor. Chokruogego osechiwo thuolo ma ileronwago adiera moko e yo momedore. E chokruoge moko madongo, igologa buge manyien mwanyalo somo wan wawegi, puonjorego e chokruoge mag kanyakla, kata tiyogo e yalo wach maber. Kindego bende chiwoga thuolo mag tiso ji. Chokruogego konyo ahinya e miyo dongruok obedie e tij Nyasaye. Chokruogego nyiso gadier ni oganda Jehova en riwruok mar owete ma gin Jokristo mosechiwore tiyo ne Nyasaye, kendo ma nigi kido ma nyiso ni adier gin jopuonjre Yesu Kristo.​—Joh. 13:35.

²⁷ Sa ma wadhi e chokruogewa mag kanyakla, chokruogewa mag alwora, kod chokruogewa madongo, wayudo jip ma konyowa timo dwach Jehova. Ipuonjowa bende mondo watang’ ne timbe maricho mag pinyni ma nyalo ketho yiewa kaka Jokristo. Chokruogego duto kelo duong’ gi pak ne Jehova. (Zab. 35:18; Nge. 14:28) Wamor ni Jehova osechiwo thuolo kaka mago mondo joge mosechiworene oyud chiemb chuny e kinde mag gikogi.

CHIEMO MODHIAMBO MAR RUOTH

²⁸ Dichiel e higa, kanyakla mag Joneno mag Jehova e piny mangima paroga tho Yesu Kristo. Iluongo nyasino ni Rapar mar Tho Kristo kata ni Chiemo Modhiambo mar Ruodhwa. (1 Kor. 11:20, 23, 24) Mano e chokruok maduong’ie mogik ne oganda Jehova e higa. Ndiko chikowa achiel kachiel ni mondo watim Rapar mar tho Kristo.​—Luka 22:19.

²⁹ Tarik mitimoe raparno luworega gi tarik ma ne itimoe Sawo mar Pasaka ka luwore gi Muma. (Wuok 12:2, 6; Mat. 26:17, 20, 26) Pasaka ne en sawo mitimo higa ka higa kiparogo Wuok ma ne Jo-Israel owuokgo Misri e higa 1513 ka Kristo podi. E kindeno, Jehova nowalo odiechieng’ mar apar gang’wen mar dwe ma ne giluongo ni Nisan mondo obed tarik ma Jo-Israel chamoe nyarombo mar Pasaka kendo mondo giwuog e tuech ma ne otuegigo e piny Misri. (Wuok 12:1-51) Ka ng’ato ni Jerusalem, onyalo ng’eyo tarigno kuom kwano odiechienge 13 ka dwe manyien osewuok e kor polo. Kinde mang’eny, tarik mar paro tho Kristo bedoga tarik ma dwe duto kwongo rienyie kaka en oduto.

³⁰ Mathayo 26:26-28 nyisowa weche Yesu owuon ma chiko kaka onego otim nyasi mar paro thone. En nyasi ma iye ok olichore ruok ma jo ma biro yudo pok mar locho kanyachiel gi Yesu Kristo e Pinyruodh polo timo. (Luka 22:28-30) Jokristo ma ok bi dhi locho gi Kristo kaachiel gi jo mamoko moyie biro, ijiwoga mondo gibedie sa ma itimo sawo mar Chiemo Modhiambo mar Ruodhwa kata obedo ni gin to ok gicham makate kata madho divai. Birogi e nyasino nyiso ni gimor gi chenro ma Jehova noketo mondo oresgo oganda dhano duto kokalo kuom Yesu Kristo Wuode. Ndalo manok ka pok otim Rapar mar tho Kristo, igologa twak moro makende mar ji duto moik mondo okony ji bedo gi siso mar dhi e Rapar kod puonjruok Muma.

³¹ Joneno mag Jehova ritoga kinde mag chokruok ka gin gi siso ahinya nimar chokruogego miyowaga thuolo mag ‘dewruok mondo wajiw hera kod timbe mabeyo.’ (Hib. 10:24) Jatich mogen kendo mariek temoga ahinya mondo gine ni puonj mimiyowa e chokruogego owinjore kodwa. Kuom mano, ijiwo jotich Jehova duto kaachiel gi jo ma ne omor gi wach ma ne oyalnegi mondo gibi e chokruoge ma ok gibare e ka giyud puonj mabeyo ma biro konyogi. Sa ma jotich Nyasaye nyiso ni gimor gi puonj ma Jehova chiwonegi kokalo kuom riwruok mar oganda mare, mano miyo gibedo e winjruok achiel. To maduong’ moloyo en ni mano miyo gipako Jehova kendo gimiye duong’.​—Zab. 111:1.