‘Entawn Tûra Insiam’ Berâm Vêngtute
“Pathian pâwlho awm chu enkawl rawh u; . . . châk chung zâwkin . . . rilrua duh tak zâwkin, . . . pâwlho entawnan insiam zâwkin ho rawh u.”—1 PETERA 5:2, 3.
1, 2. (a) Isua’n tirhkoh Petera chu eng chanvo nge a pêk a, engvângin nge Isua rinna chu a thlawn loh? (b) Jehova’n berâm vêngtua a ruatte chu engtin nge a ngaih?
VANTLANG kum chhiar 33, Pentikost hma lawk khân Petera leh zirtîr dang parukte chuan Galili Tuipui kam-ah Isua buatsaih tûkṭhuan chu an ei a. Hei hi Petera’n tho leh Isua a hmuh vawikhatna a ni lo va; tin, Isua a tho leh tih a hriat avângin a phûr hle ngei ang. Mahse, Petera chu a lungngai hle mai thei bawk. Chu mi hma ni engemaw zât lekah, Isua chu vântlâng hmaah hriat pawh hre ngai lo ang hiala a lo phatsan tawh avângin. (Luka 22:55-60; 24:34; Johana 18:25-27; 21:1-14) Isua’n Petera inchhîr tak chu rinna a tlâkchham avângin a zilh em? Zilh lo ve. Chutih ahnêkin, Petera chu a “berâmte” châwm a, enkawl tûrin chanvo a pe zâwk a ni. (Johana 21:15-17) Kum zabi khatnaa Kristian kohhran chanchin Bible thuziakin a târ lan angin, Petera chunga Isua rinna lantîr chu a thlâwn lo. Tirhkoh dangte leh Jerusalema upate rualin, Petera chuan Kristian kohhran chu fiahna nasa tak an tawh chhûng leh nasa taka an pun chhûngin a enkawl a ni.—Tirhkohte 1:15-26; 2:14; 15:6-9.
2 Mihring chanchina hun khirh lai ber tûn lai hunah hian, Jehova chuan Isua Krista hmangin A berâmte kaihruaitu tûr thlarau lama berâm vêngtute chu a ruat a. (Ephesi 4:11-13; 2 Timothea 3:1) Chutianga mi a rinna chu a thlâwn em? Khawvêl pum huapa Kristian inunauna muanawm tak hian a thlâwn lo tih a lantîr a ni. Ni e, hêng berâm vêngtute hian Petera ang bawkin tlin lohna an nei ngei mai a. (Galatia 2:11-14; Jakoba 3:2) Chuti chung pawhin, Jehova chuan a Fapa ‘thisena a lei’ berâmte enkawl tûrin anni chu a ring a ni. (Tirhkohte 20:28) Jehova chuan hêng mite hi a ngaina hle a, anni chu ‘a leh hniha chawimawi tlâkah’ a ruat a ni.—1 Timothea 5:17.
3. Engtin nge thlarau lam berâm vêngtute’n duhna leh châkna rilru put hmang chu an chhawm?
3 Engtin nge thlarau lam berâm vêngtute chu duhna leh châkna rilru put hmang vawngin, berâmte tân entawn tûr an lo nih? Kum zabi khatnaa Petera leh berâm vêngtu dangte angin, Pathian thlarau thianghlim an rinchhan a, chu chuan an mawhphurhnate hlen nâna mamawh chakna chu a pe a ni. (2 Korinth 4:7) Thlarau thianghlim pawhin anmahniah thlarau rah—hmangaihna te, hlimna te, remna te, dawhtheihna te, ngilneihna te, ṭhatna te, rinawmna te, thuhnuairawlhna te, insûmtheihna te—chu a chhuah a ni. (Galatia 5:22, 23) Berâm vêngtute’n an kuta kawltîr Pathian berâmte an enkawl paha he thlarau rahte lantîrna kawnga berâmte entawn tûra an insiam theih dân kawng ṭhenkhat ilo ngaihtuah ang u.
Berâm Rual leh Berâm Tinte Chu Hmangaih Rawh
4, 5. (a) Engtin nge Jehova leh Isua’n berâm rualte an hmangaihna an lantîr? (b) Thlarau lam berâm vêngtute’n berâm rualte hmangaihna an lantîr dân kawng ṭhenkhat chu eng nge ni?
4 Pathian thlarauvin a rah chhuah mize pawimawh ber chu hmangaihna a ni a. Jehova chuan thlarau lam chaw hnianghnâr taka pein berâm rualte a hmangaihzia a lantîr a ni. (Isaia 65:13, 14; Matthaia 24:45-47) Mahse, berâm rualte châwm mai aia tam a ti a. Berâm tinte chu a ngaihsak a ni. (1 Petera 5:6, 7) Isua pawhin berâm rual chu a hmangaih a. Chu mi atân chuan a nun a pe a; tin, berâm tinte chu ‘an hmingin’ a hre ṭheuh a ni.—Johana 10:3, 14-16.
5 Thlarau lam berâm vêngtute chuan Jehova leh Isua chu an entawn a. Anni chuan kohhrana ‘zirtîrnaa bei uar,’ a nih loh leh inhmangin Pathian berâm rualte an hmangaihna chu an lantîr a. Bible ṭanchhan an thusawite chuan berâm rual chu a châwmin, a vênghim a, he mi chungchânga an thawhrimna chu mi zawng zawng tân hmuh theih a ni. (1 Timothea 4:13, 16) Thil lang chhuak vak lo chu kohhran inkhâwm leh thiltih dangte “mawi tak leh fel taka tih” a nih theih nâna kohhran record vawn nân te, lehkha thawn dawna kaihhruaina zawm nân te, hun duan siam nân te, leh thil dang dang atân tea an hun sên hi a ni. (1 Korinth 14:40) Hêng hna tam takte hi vântlâng hmuh lohva thawh a ni a, hriat pawh a hlawh mang lo thei. Chu chu hmangaihnaa rawng inbâwlsakna a ni tak zet a ni.—Galatia 5:13.
6, 7. (a) Berâm vêngtute’n berâmte an hriat chian lehzual theih dân kawng khat chu eng nge ni? (b) Engvângin nge upa hnêna kan ngaih dân thlen chu a ṭangkai?
6 Hmangaihna nei Kristian berâm vêngtute chuan kohhrana berâm tinte ngaihsakna lantîr chu an tum tlat a. (Philippi 2:4) Berâm vêngtute’n berâm tinte an hriat chian lehzual dân kawng khat chu vântlâng thu hrilh rawngbâwlnaa thawhpuina hmangin a ni. Isua chuan a hnungzuitute chu thu hrilhnaah a hruai fo va, chutiang hunte chu anmahni fuih nân a hmang a ni. (Luka 8:1) Thiltawn nei Kristian berâm vêngtu pakhat chuan: “Unaupa emaw, unaunu emaw hriat chian lehzual theih dân leh fuih theih dân kawng ṭha ber chu thlawhhma rawngbâwlnaa thawhpui hi niin ka hria,” a ti a. Upa tuemaw ber chu tûn hnai khân thlawhhma rawngbâwlnaah i thawhpui lo a nih chuan, thawhpui tûrin engah nge ruahmanna i siam vat loh vang?
7 Hmangaihna chuan Isua chu a hnungzuite hlimna ṭâwmpui a, lungngaihna tawrhpui tûrin a chêttîr a. Entîr nân, a zirtîr 70-te chu an thu hrilhna aṭanga hlim taka an lo kîr chuan, Isua chu “a lâwm êm êm” a. (Luka 10:17-21) Amaherawhchu, Lazara thihnain Mari leh a chhûngte leh a ṭhiante a nghawng dân a hmuhin, ‘Isua chu a ṭap a ni.’ (Johana 11:33-35) Chutiang bawkin, tûn laia mi ngaihsak berâm vêngtute chuan berâmte rilru lam mamawh chu an ngaihthah lo. Hmangaihna chuan anni chu “lâwmte chu lâwmpui” tûr leh “ṭapte chu ṭahpui” tûrin a chêttîr a ni. (Rom 12:15) I nunah lâwmna emaw, lungngaihna emaw i tawng a nih chuan, Kristian berâm vêngtute hrilh hreh suh ang che. I hlimna an hriatna chuan anni chu a tichak ang a. (Rom 1:11, 12) I harsatna tawh chungchâng an hriat chuan an tichak ang che a, an thlamuan bawk ang che.—1 Thessalonika 1:6; 3:1-3.
8, 9. (a) Engtin nge upa pakhat chuan a nupui a hmangaihna chu a lantîr? (b) Berâm vêngtuin a chhûngkaw chunga hmangaihna a lantîr chu engtiang khawpa pawimawh nge ni?
8 Berâm vêngtuin berâm rual a hmangaihna chu ama chhûngkua ngei a cheibâwl dânah a lang bîk a. (1 Timothea 3:1, 4) Nupui nei a nih chuan, a nupui chunga a lantîr hmangaihna leh chawimawina chu pasal dangte tân entawn tûr a ni. (Ephesi 5:25; 1 Petera 3:7) Kristian hmeichhia Linda-i thusawi hi han ngaihtuah teh. A pasal chuan a thih hma kum 20 aia tam chu berâm enkawltu niin rawng a bâwl a. Linda-i chuan: “Ka pasal chu kohhran enkawlnaah eng lai pawhin a buai reng a. Mahse, amah thawhpui ve anga inhriatna min pe a. Ka thlâwpna avângin lâwm thu min hrilh ṭhîn a, a hun âwl neih chhun chu nuam takin min hmanpui ṭhîn a ni. Chuvângin, hmangaihna dawng niin ka inhria a, kohhran atâna a hun hman chu ka thîk lo,” a ti.
9 Kristian berâm vêngtu chuan fate a neih chuan, hêng naupangte hmangaih taka a thunun dân leh a fak ziah dân chu nu leh pa dangte tân entawn tûr a ni. (Ephesi 6:4) Dik takin, a chhûngkaw chunga hmangaihna a lantîr rengna chuan thlarau thianghlima ruat a nihna chunga a rin tlâkzia a târ lang reng a ni.—1 Timothea 3:4, 5.
Inbiak Pawhna Hmangin Hlimna leh Remna Awmtîr Rawh
10. (a) Kohhran hlimna leh remna chungah engin nge nghawng ṭha lo tak nei thei? (b) Eng buainain nge kum zabi khatnaa kohhran remna chu tichhe ṭêp a, engtin nge chu buaina chu chinfel a nih?
10 Thlarau thianghlim chuan Kristian tinte thinlungah te, upaho zîngah te, leh kohhran pumah te hlimna leh remna a rah chhuak thei a. Amaherawhchu, inbiak pawh lohna chuan he hlimna leh remna chungah hian nghawng ṭha lo tak a nei thei a ni. Hmân lai Lal Solomona chuan: “Remruat lâwk lova thil tih a hlawhtling duh lo,” a ti a. (Thufingte 15:22) Kawng leh lamah chuan, mi zahthiam tak leh inhawng taka inbiak pawhna chuan hlimna leh remna a awmtîr a ni. Entîr nân, serhtan chungchânga buainain kum zabi khatna kohhran remna a tihchhiat dâwn khân, Jerusalema governing body chuan thlarau thianghlim kaihhruaina chu an zawng a. Chûng upate chuan chu mi chungchânga an ngaih dân inkalh takte chu an sawi lang a. Thatho taka an sawiho hnu chuan, thu tlûkna an siam ta a ni. Thu khat vuaa an thu tlûkna siam kohhrante an hrilh chuan, unaute chu “thlamuanna thu avâng chuan an lo lâwm ta hle a.” (Tirhkohte 15:6-23, 25, 31; 16:4, 5) Hlimna leh remna chu a lo awm ta a ni.
11. Engtin nge upate chuan kohhranah hlimna leh remna chu an awmtîr theih?
11 Tûn laiah pawh chutiang bawkin, berâm vêngtute chuan ṭha taka inbiak pawhna hmangin kohhranah hlimna leh remna an awmtîr a ni. Buainain kohhran remna chu a tihderthâwn hunah chuan an inhmu khâwmin an ngaih dân chu tlang takin an inhrilh a. An ṭhian berâm vêngtu dangte thusawi chu zahthiam takin an ngaithla a ni. (Thufingte 13:10; 18:13) Thlarau thianghlim dîla an ṭawngṭai hnuah, Bible thu bulte leh “bawi rinawm, fing tak” hmanga chhuah kaihhruainate nêna inmilin thu tlûkna chu an siam a ni. (Matthaia 24:45-47; 1 Korinth 4:6) Upahote’n Pathian Lehkha Thu ṭanchhana thu tlûkna ṭha an siam tawh chuan, upa tupawhin a ngaih dân a tam zâwkin an pawm lo a nih pawhin chu thu tlûkna thlâwpna hmangin thlarau thianghlim kaihhruainaah a intulût a ni. Chutiang inngaihtlâwmna chuan hlimna leh remna a awmtîrin, berâmte tân Pathian nêna lên dun dân entawn tûr ṭha a siam a ni. (Mika 6:8) Kohhrana berâm vêngtute siam Bible ṭanchhan thu tlûknate chu thuhnuairawlh takin i thlâwp em?
Dawhtheiin, Ngilnei Rawh
12. Engvângin nge Isua chuan a tirhkohte a dâwrnaah dawhtheihna leh ngilneihna a neih a ngaih?
12 Isua chu tirhkohte’n tlin lohna an nei zîng hle chung pawhin, anmahni a dâwrnaah a dawhtheiin, ngil a nei a. Entîr nân, Isua chuan an hnênah inngaihtlâwm a ṭûlzia chu a hrilh nawn fo va. (Matthaia 18:1-4; 20:25-27) Mahse, Isua’n a lei lam nun tâwp zâna an ke silsakna hmanga inngaihtlâwmna a zirtîr hnu lawkah pawh, “an zîngah tu ber nge ropui bera a ruat tih thu-ah inhnialna a lo chhuak a.” (Luka 22:24; Johana 13:1-5) Isua’n a tirhkohte chu a hau vem? Hau lo, anmahni chu heti hian a chhûtpui zâwk a ni: “Tunge ropui zâwk, chaw kîltu nge rawngbâwltu? Chaw kîltu a ni lo vem ni? Nimahsela, kei zawng in zîngah rawngbâwltu angin ka awm hi,” tiin. (Luka 22:27) Isua dawhtheihna leh ngilneihna—a entîrna siam ṭha tak nêna ṭangrual—chuan a tâwpah chuan a tirhkohte thinlung chu a khawih ta a ni.
13, 14. Eng hunah nge a bîk takin berâm vêngtute chuan ngil an neih ang?
13 Chutiang bawkin, thlarau lam berâm vêngtute chuan mi chu a tlin lohna chungchângah a zilh nawn fo pawh a ngai thei a. Berâm vêngtu chu chutiang mi chungah a thinur deuh mai thei a ni. Amaherawhchu, ‘dân ang lova awmte a zilh’ laia ama tlin lohnate a hriat rêng hian a unau chungah dawhtheihna leh ngilneihna a lantîr theih phah a ni. Chutiang chuan berâm vêngtute pawh tiama Kristian zawng zawngte chunga hêng miziate lantîrtu Isua leh Jehova chu a entawn a ni.—1 Thessalonika 5:14; Jakoba 2:13.
14 A châng chuan, berâm vêngtute chuan sual pawi tak titu chu na taka an zilh pawh a ngai mai thei a. A inlamlêt lo a nih chuan berâm vêngtute chuan thil tisualtu chu kohhran ata an hnawt chhuak ngei tûr a ni. (1 Korinth 5:11-13) Chutichung pawh chuan, amah an dâwr dân chuan a sualna chu an hua a, amah an haw lo tih a târ lang. (Juda 23) Berâm vêngtute ngilneihna chuan berâm kal bo tân a tâwpa berâm huanga kîr leh chu a tiawlsam thei a ni.—Luka 15:11-24.
Rinna Avânga Thiltih Ṭhate
15. Berâm vêngtute’n Jehova ṭhatna an entawn dân kawng khat chu eng nge ni a, chutianga ti tûrin engin nge chêttîr?
15 “LALPA chu engkim chungah . . . a ṭha a,” an tâna a thiltihte chunga lâwm nachâng hre lote chungah pawh a ṭha a ni. (Sâm 145:9; Matthaia 5:45) Jehova ṭhatna chu a bîk takin, “ram chanchin ṭha” hril tûra a mite a tirhnaah hian a lang a ni. (Matthaia 24:14) Berâm vêngtute chuan he thu hrilh rawngbâwlnaa hma hruaiin Pathian ṭhatna chu an entawn a. Engin nge anni chu thawkrim tûra chêttîr? Jehova leh a thutiamtea an rinna nghet tak chuan a ni.—Rom 10:10, 13, 14.
16. Engtin nge berâm vêngtute chuan berâm chunga “thil ṭha” an tih theih?
16 Thu hrilhna hmanga ‘mi zawng zawng chunga thil ṭha’ an tih bâkah, berâm vêngtute chuan “rinna chhûngte zînga mi[te] chungah” thil ṭha ti tûrin mawhphurhna an nei a ni. (Galatia 6:10) An tih dân kawng khat chu berâmte fuih tûra tlawhna hmangin a ni. Upa pakhat chuan: “Berâmte va tlawh chu nuam ka ti a. Unaupa leh unaunute an thawhrimna avânga fak theihna hun leh an thawhrimna hlut a nihzia hriattîr theihna hun remchâng min pe a ni,” a ti. A châng chuan, berâm vêngtute chuan berâm hnênah Jehova rawngbâwlnaa hma a sâwn theih dân kawngte chu a kawhhmuh mai thei a. Chutianga an tihin, berâm vêngtu fingte chuan tirhkoh Paula chu an entawn a ni. Thessalonika khuaa unaute a ngen dân hi ngaihtuah teh: “Thu kan pêk apiang che u kha in zâwm ṭhîn a, in la zawm leh zêl pawh Lalpaah chuan kan ring che u a ni,” tih hi. (2 Thessalonika 3:4) Chutianga rin tâwkzia târ lanna ṭawngkam chuan rilru ṭha pu berâmte chu a hîp a, an tân “hotute thu âwih” a tiawlsam a ni. (Hebrai 13:17) Mi tichak thei tak berâm tlawhna i dawn hunah, engvângin nge i ngaihhlut thu i sawi loh vang?
Thuhnuairawlhna Chuan Dawhtheihna A Mamawh
17. Petera’n Isua hnên aṭangin eng nge a zir?
17 Isua chu a thinur lai pawhin, mi thuhnuairawlh tak a ni a. (Matthaia 11:29) Phatsan leh man a nih khân, thuhnuairawlhna leh dawhtheihna nasa tak a lantîr a ni. Hmanhmawh takin, Petera chuan a khandaih phawiin, phuba a la a. Mahse, Isua chuan a hnênah: “Tûnah pawh vântirhkoh sângruk hmun sâwm leh hmun hnih aia tam zâwk mi rawn tirhsak tûrin ka Pa hnênah ngên thei lovin mi ring em ni le?” a ti a. (Matthaia 26:51-53; Johana 18:10) Chu chuan Petera rilru chu a khawih hle a, a hnuah Kristiante chu: “Krista pawh khân a tuarsak che u . . . a hniaka in zuina tûrin entawn tûr a hnutchhiah che u kha. . . . Mi hauhva a awm laiin a hau ve thung lo va, a tuar laiin a vau lo va; fel taka ngaihtuah ṭhîntua hnênah chuan a inpe zâwk a,” tih a hriattîr a ni.—1 Petera 2:21-23.
18, 19. (a) A bîk takin, eng hunah nge berâm vêngtute chuan dawhtheihna leh insûmtheihna chu an lantîr ang? (b) A dawt lehah eng zawhnate nge kan sawiho vang?
18 Chutiang bawkin, berâm vêngtu hlawhtling takte chu dik lo taka cheibâwl an nih hunah pawh an dawhthei a ni. Entîr nân, kohhrana ṭanpui an tum ṭhenkhatte chuan ṭha takin an lo dawngsawng lo mai thei a. Ṭanpui ngaia chu thlarau lama chau emaw, damlo emaw a nih chuan, ‘khandaih chhun anga na taka mi chhun thei ṭawngkam’ hmangin zilhna chu a chhâng lêt mai thei a ni. (Thufingte 12:18) Amaherawhchu, Isua angin, berâm vêngtute chuan ṭawngkam na tak emaw, phuba lâkna thiltih emawin an thungrûl lo. Chu aimah chuan, mahni insûmin, lainatna an la lantîr cheu va, chu chu ṭanpui ngaia tân malsâwmna a ni thei a ni. (1 Petera 3:8, 9) Upate entawn tûr siam aṭanga inzirin, zilhna i dawn hunah dawhtheihna leh insûmtheihna chu i lantîr em?
19 Rinhlelh rual lohvin, Jehova leh Isua chuan khawvêl huapa berâm rualte châk taka enkawltu berâm vêngtu sâng têlte chu an hlut hle a. Tin, ‘mi thianghlimte rawngbâwlnaa’ upate thlâwptu kohhranho rawngbâwltu sâng têlte chu an hmangaih hle bawk a ni. (Hebrai 6:10) Chutiang a nih chuan, engvângin nge baptisma chang uanupa ṭhenkhatte chuan he “hnathawh ṭha” chelh hi an hreh mai theih? (1 Timothea 3:1) Engtin nge Jehova’n berâm vêngtu anga a ruatte chu a zirtîr? Hêng zawhnate hi a dawta thuziakah kan sawiho ang. (w06 5/1)
I Hre Chhuak Em?
• Eng kawng ṭhenkhatin nge berâm vêngtute’n berâm rualte an hmangaihna an lantîr?
• Engtin nge kohhrana mi zawng zawngin hlimna leh remna an awmtîr theih?
• Engvângin nge berâm vêngtute chu zilhna an pêk hunah an dawhtheiin, ngil an neih?
• Engtin nge upate chuan ṭhatna leh rinna an târ lan?
[Phêk 18-naa milem]
Upate chu kohhran rawngbâwl tûrin hmangaihnain a chêttîr
[Phêk 18-naa milemte]
Anni chuan an chhûngte nên intihhlimnaah . . .
. . . leh rawngbâwlnaah hun an hmang bawk
[Phêk 20-naa milem]
Upate zînga inbiak pawhna ṭha chuan kohhranah hlimna leh remna a awmtîr