Nun leh Rawngbâwlna Inzirna Lehkhabu Atâna Thu Lâk Chhuahnate
OCTOBER 3-9
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | THUFINGTE 1-6
“I Thilung Zawng Zawngin LALPA Ring La”
(Thufingte 3:1-4) Ka fapa, ka dân chu theihnghilh suh la, i thinlungin ka thupêkte chu zâwm reng zâwk rawh se; 2 Dam nî leh kum te, thlamuanna te a pêk belhchhahsak dâwn che nia. 3 Khawngaihna leh thu tak chuan hnuchhawn che suh se, i nghâwngah zem tlat la, i thinlung phêkah ziak rawh. 4 Tichuan Pathian leh mihring mithmuhah duhsakna leh hming ṭhatna i hlawh dâwn nia.
w00-E 1/15 23-24
Jehova Chu Ṭhianah Nei Rawh
“Pathian hnaih rawh u, tichuan anin a hnaih ang che u,” tiin zirtîr Jakoba chuan a ziak a. (Jakoba 4:8) Fakna hla phuahtu Davida pawhin: “Amah ṭihtute chu LALPA ṭhian an ni,” tiin a ziak a ni. (Sâm 25:14, C.L. Re-edited) Jehova chuan amah nên inṭhian tûrin min duh tih a chiang hle a. Mahse, Pathian bia a, a dân zâwm apiangte chuan amah nên inlaichînna ṭha nei niin an inngai kher ṭhîn lo.
I chungchâng eng nge ni ve? Pathian nêna inlaichînna ṭha tak i nei em? Amah hnaih i duh tih chu rin hlelh rual a ni lo. Engtin nge Pathin ṭhian kan nih theih ang? Chu chuan kan tân eng awmzia nge a neih? Bible-a Thufing bu bung thumna chuan a chhânna min pe a ni.
Hmangaih Ngilneihna leh Dikna Lantîr Rawh
Hmânlai Israel Lal Solomona chuan Thufingte bu bung thumna chu: “Ka fapa, ka dân chu theihnghilh suh la, i thinlungin ka thupêkte chu zâwm reng zâwk rawh se; dam nî leh kum te, thlamuanna te a pêk belhchhahsak dâwn che nia,” tih thuin a ṭan a. (Thufingte 3:1, 2) Solomona’n Pathian thâwk khuma a ziah a nih avângin, Pa thurâwn pêk anga ziah he thu hi Pathian Jehova hnên aṭanga lo kal a ni tih leh kan tâna ziak a ni tih a chiang hle. Bible-a chhinchhiah Pathian hriattîrnate—a dân te, a zirtîrna te, leh a thupêkte—chu pawm tûra tih kan ni a. Chutianga kan tih chuan, ‘dam nî leh kum te, thlamuanna te min pêk belhchhah ang.’ Ni e, tûnah ngei pawh nun thlamuan awm tak kan nei theiin, mi sualte chunga thleng fo ṭhîn a hun lo taka thihna thlen thei thilte chu kan pumpelh thei ang. Chu bâkah, remna khawvêl thara chatuan nun beiseina kan nei thei bawk a ni.—Thufingte 1:24-31; 2:21, 22.
Solomona chuan: “Khawngaihna leh thu tak chuan hnuchhawn che suh se, i nghâwngah zem tlat la, i thinlung phêkah ziak rawh. Tichuan Pathian leh mihring mithmuhah duhsakna leh hming ṭhatna i hlawh dâwn nia,” tiin a sawi zawm a ni.—Thufingte 3:3, 4.
A tîra ziak thumal “hmangaih ngilneihna” tih hi “hmangaihna rinawm,” bâkah nghehna, inpumkhatna, leh rinawmna tihte pawhin an letling a. Thil engpawh lo thleng se, Jehova chungah rinawm tlat kan tum em? Kan unaute nên kan indâwr hunah hmangaih ngilneihna kan lantîr em? An lakah rinawm tlat tûrin theih tâwp kan chhuah em? Nî tina kan in dâwrnaahte hian harsatnate lo awm mah se, ‘kan kâah ngilneihna thu’ kan awmtîr tlat em?—Thufingte 31:26.
Hmangaih ngilneihnaa khat a nih avângin, Jehova chuan ‘ngaihdam a peih a.’ (Sâm 86:5) Tûn hmaa kan thil sual tihte kan sim a, kan ke atâna kawng kan tingil a nih chuan, Pathian Jehova avânga “harh hunte” kan nei ngei ang. (Tirhkohte 3:19) Mi dangte thil tih sual ngaidamin Pathian chu kan entawn tûr a ni dâwn lâwm ni?—Matthaia 6:14, 15.
Jehova chu “thutak Pathian,” a ni a, amah nêna inṭhian ṭhatna nei duhte hnên aṭangin “dikna” a phût a ni. (Sâm 31:5) Mahni mizia thuptu “mi engmah lo mai maite” anga nun kawng chi hniha nung—Kristian unaute nêna awmtlân hunah mize hran lantîr a, an hmuh loh hunah mize hran lantîr—kan nih chuan Jehova chu kan ṭhian ni tûrin kan beisei thei ang em? (Sâm 26:4) Jehova ‘mithmuhah lang lo rêng rêng a awm loh’ avângin chutianga tih chu a va âtthlâk dâwn êm!—Hebrai 4:13.
Hmangaih ngilneihna leh dikna chuan ‘Pathian leh mihring mithmuha duhsakna,’ min neihtîr theih avângin chu chu ṭhi hlu tak anga “nghâwnga zem tlat” tûr a ni a. Hêng miziate hi hmuh theiha kan lantîr a ngaih bâkah, kan mize pêng ni tûrin ‘kan thinlung phêka ziah’ nghet tlat a ngai a ni.
Jehova Chu Ring Nghet Tlat Rawh
Lal fing chuan: “I thinlung zawng zawngin LALPA ring la, nangma hriatnaah innghat suh; i kawng zawng zawngah amah hre reng la, i kawngte chu a kawhhmuh zêl ang che,” tiin a sawi zawm a ni.—Thufingte 3:5, 6.
Jehova chuan kan rinchhan tlat a phû a. Siamtu a nih angin, ‘a chakna a nasain,’ ‘thiltihtheihna lama chakna,’ Hnar a ni a. (Isaia 40:26, 29) A thiltum zawng zawngte chu a hlen thei a ni. A hming awmzia pawh a ngial a ngan chuan “A Nihtîr,” tih a ni a, chu chuan a thutiam a hlen thei tih min rin nghehtîr a ni! “Pathian daw rual” lo a nihna chuan thutak lo chhuahna ber a nihzia a târ lang a. (Hebrai 6:18) A mize bul ber chu hmangaihna a ni. (1 Johana 4:8) Pathian chu “a awm dân zawng zawngah a felin, a thiltih zawng zawngah mi khawngaih thei tak a ni ṭhîn.” (Sâm 145:17) Pathian kan rinchhan lo a nih chuan, tu nge kan rinchhan teh lul ang? Ni e, amah rinchhan tûr chuan, Bible aṭanga kan thu zirte chu mimal nunah leh chu miin rah ṭha a chhuahte ngaihtuahna hmangin ‘Jehova ṭhatzia chu kan tem chhin’ tûr a ni.—Sâm 34:8.
Engtin nge Jehova chu ‘kan kawng zawng zawnga kan hriat reng’ theih? Fakna hla phuahtu chuan thlarauva thâwk khumin: “I hnathawh zawng zawng kha ka ngaihtuah bawk ang a, i thiltihte pawh kha ka chhût ang e,” tiin a sawi a. (Sâm 77:12) Pathian chu hmuh theih loh a nih avângin, a thiltih ropuite leh a mite a dâwr dân chhût ngun chu amah nêna inlaichînna ṭha neih nân thil pawimawh tak a ni.
Ṭawngṭaina pawh hi Jehova kan hriat theih dân pawimawh tak a ni a. Lal Davida chuan Jehova chu “nilêngin,” a au ṭhîn a. (Sâm 86:3) Thlalêra a tlân bo laite khân zânahte a ṭawngṭai fo ṭhîn a ni. (Sâm 63:6, 7) ‘Eng hun pawha thlarauva ṭawngṭai,’ ṭhîn tûrin tirhkoh Paula chuan min fuih a. (Ephesi 6:18) Engtianga zingin nge kan ṭawngṭai ṭhin? Pathian nêna thinlung taka inbiak pawhna neih chu nuam kan ti em? Harsatnate kan tawh hunah, a ṭanpuina kan dîl ṭhîn em? Thu tlûkna pawimawh tak kan siam hmain tih tak zeta ṭawngṭaiin a kaihhruainate kan dîl ṭhîn em? Tih tak zeta Jehova hnêna kan ṭawngṭaina chuan atân mi duhawm tak min nihtîr a. Chu bâkah, kan ṭawngṭainate min ngaihthlâksak ang tih leh ‘kan kawngte chu min kawhhmuh zêl,’ ang tih kan chiang thei bawk a ni.
Pathian Jehova kan rinchhan pumhlûm thei reng chung pawh a, ‘mahni hriatnaa innghah’ a nih loh leh khawvêla mi hmingthangte rinchhan chu a va âtthlâk em! “Mahni ngaihin intifing suh la,” tiin Solomona chuan a sawi a. Chu mi nêna inkalh takin, “LALPA chu ṭih la, sual kalsan rawh. I lai atân hrisêlna a ni ang a, i ruh atân thlîng a ni ang,” tiin min fuih zâwk a ni. (Thufingte 3:7, 8) Pathian tihlâwm loh hlauhna chuan kan nungchang te, ngaihtuahna te, leh rilru vei zâwngte chu a thunun tûr a ni. Chutiang hlauhna chuan thil ṭha lo ti lo tûrin leh thlarau lama hrisêl a, harhvâng reng tûrin min ṭanpui ang.
Jehova Hnênah I Thil Neih Ṭha Ber Pe Rawh
Eng kawng dangin nge Pathian chu kan hnaih theih? “I sumin LALPA chawimawi la. I thil lo pung hmasa ber zawng zawngte nên,” tiin lal chuan min hrilh a. (Thufingte 3:9) Jehova chawimawi tih chu tih tak zeta amah zah a, a hming puanchhuahnaa tel leh chu mi thlâwpnaa tel a ni. Jehova chawimawi nâna kan neih thil hlute chu kan hun te, kan theihna te, kan chakna te, leh kan thil neihte a ni. Hêngte hi rah hmasa ber anga sawi theih kan thil neih ṭha berte a ni a. Kan thil neihte kan hman dânin ‘a ram leh a felna kan zawn hmasak zâwkzia’ a lantîr tûr a ni lâwm ni?—Matthaia 6:33.
(Thufingte 3:5-8) I thinlung zawng zawngin LALPA ring la, nangma hriatnaah innghat suh; 6 I kawng zawng zawngah amah hre reng la, i kawngte chu a kawhhmuh zêl ang che. 7 Mahni ngaihin intifing suh la; LALPA chu ṭih la, sual kalsan rawh. 8 I lai atân hrisêlna a ni ang a, i ruh atân thlîng a ni ang.
w00-E 1/15 24
Jehova Chu Ṭhianah Nei Rawh
Hmangaih ngilneihna leh dikna hian ‘Pathian leh mihring mithmuha duhsakna,’ min neihtîr theih avângin chu chu ṭhi hlu tak anga “nghâwnga zem tlat” tûr a ni. Hêng miziate hi hmuh theiha kan lantîr a ngaih bâkah, kan mize pêng ni tûrin ‘kan thinlung phêka ziah,’ nghet tlat a ngai a ni.
Jehova Chu Ring Nghet Tlat Rawh
Lal fing chuan: “I thinlung zawng zawngin LALPA ring la, nangma hriatnaah innghat suh; i kawng zawng zawngah amah hre reng la, i kawngte chu a kawhhmuh zêl ang che,” tiin a sawi zawm a ni.—Thufingte 3:5, 6.
Jehova chuan kan rinchhan tlat a phû a. Siamtu a nih angin, ‘a chakna a nasain,’ ‘thiltihtheihna lama chakna,’ Hnar a ni a. (Isaia 40:26, 29) A thiltum zawng zawngte chu a hlen thei a ni. A hming awmzia pawh a ngial a ngan chuan “A Nihtîr,” tih a ni a, chu chuan a thutiam a hlen thei tih min rin nghehtîr a ni! “Pathian daw rual” lo a nihna chuan thutak lo chhuahna ber a nihzia a târ lang a. (Hebrai 6:18) A mize bul ber chu hmangaihna a ni. (1 Johana 4:8) Pathian chu “a awm dân zawng zawngah a felin, a thiltih zawng zawngah mi khawngaih thei tak a ni ṭhîn.” (Sâm 145:17) Pathian kan rinchhan lo a nih chuan, tunge kan rinchhan teh lul ang? Ni e, amah rinchhan tûr chuan, Bible aṭanga kan thu zirte chu mimal nunah leh chu miin rah ṭha a chhuahte ngaihtuahna hmangin ‘Jehova ṭhatzia chu kan tem chhin’ tûr a ni.—Sâm 34:8.
Engtin nge Jehova chu ‘kan kawng zawng zawnga kan hriat reng’ theih? Fakna hla phuahtu chuan thlarauva thâwk khumin: “I hnathawh zawng zawng kha ka ngaihtuah bawk ang a, i thiltihte pawh kha ka chhût ang e,” tiin a sawi a. (Sâm 77:12) Pathian chu hmuh theih loh a nih avângin, a thiltih ropuite leh a mite a dâwr dân chhût ngun chu amah nêna inlaichînna ṭha neih nân thil pawimawh tak a ni.
Ṭawngṭaina pawh hi Jehova kan hriat theih dân pawimawh tak a ni a. Lal Davida chuan Jehova chu “nilêngin,” a au ṭhîn a. (Sâm 86:3) Thlalêra a tlân bo laite khân zânahte a ṭawngṭai fo ṭhîn a ni. (Sâm 63:6, 7) ‘Eng hun pawha thlarauva ṭawngṭai,’ ṭhîn tûrin tirhkoh Paula chuan min fuih a. (Ephesi 6:18) Engtianga zingin nge kan ṭawngṭai ṭhin? Pathian nêna thinlung taka inbiakpawhna neih chu nuam kan ti em? Harsatnate kan tawh hunah, a ṭanpuina kan dîl ṭhîn em? Thu tlûkna pawimawh tak kan siam hmain tih tak zeta ṭawngṭaiin a kaihhruainate kan dîl ṭhîn em? Tih tak zeta Jehova hnêna kan ṭawngṭaina chuan atân mi duhawm tak min nihtîr a ni. Chu bâkah, kan ṭawngṭainate min ngaihthlâksak ang tih leh ‘kan kawngte chu min kawhhmuh zêl,’ ang tih kan chiang thei bawk a ni.
Pathian Jehova kan rinchhan pumhlûm thei reng chung pawh a, ‘mahni hriatnaa innghah’ a nih loh leh khawvêla mi hmingthangte rinchhan chu a va âtthlâk em! “Mahni ngaihin intifing suh la,” tiin Solomona chuan a sawi a. Chu mi nêna inkalh takin, “LALPA chu ṭih la, sual kalsan rawh. I lai atân hrisêlna a ni ang a, i ruh atân thlîng a ni ang,” tiin min fuih zâwk a ni. (Thufingte 3:7, 8) Pathian tihlâwm loh hlauhna chuan kan nungchang te, ngaihtuahna te, leh rilru vei zâwngte chu a thunun tûr a ni. Chutiang hlauhna chuan thil ṭha lo ti lo tûrin leh thlarau lama hrisêl a, harhvâng reng tûrin min ṭanpui ang.
Jehova Hnênah I Thil Neih Ṭha Ber Pe Rawh
Eng kawng dangin nge Pathian chu kan hnaih theih? “I sumin LALPA chawimawi la. I thil lo pung hmasa ber zawng zawngte nên,” tiin lal chuan min hrilh a. (Thufingte 3:9) Jehova chawimawi tih chu tih tak zeta amah zah a, a hming puanchhuahnaa tel leh chu mi thlâwpnaa tel a ni. Jehova chawimawi nâna kan neih thil hlute chu kan hun te, kan theihna te, kan chakna te, leh kan thil neihte a ni. Hêngte hi rah hmasa ber anga sawi theih kan thil neih ṭha berte a ni a. Kan thil neihte kan hman dânin ‘a ram leh a felna kan zawn hmasak zâwkzia’ a lantîr tûr a ni lâwm ni?—Matthaia 6:33.
Thlarau Lam Lunghlute Laih Chhuahna
(Thufingte 1:7) LALPA ṭih hi finna bul a ni a; nimahsela mi âte chuan finna leh zirtîrna an hmusit ṭhîn.
Thufingte Bu Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna
Bible Chungchânga Zawhnate Chhânna:
5 1:7; 9:10—Eng kawngin nge Jehova ṭih hi “finna bul” a nih? Jehova chu thil zawng zawng Siamtu leh Bible Ziaktu a nih avângin, amah ṭihna tel lo chuan finna a awm thei lo. (Rom 1:20; 2 Timothea 3:16, 17) Ani chu hriatna dik zawng zawngte lo chhuahna Hnâr a ni a. Chuvângin, hriatna chu Jehova ṭihna ṭha nên a inṭan a ni. Hriatna tel lo chuan finna a awm theih loh avângin, Pathian ṭihna chu finna bul a ni thei bawk. Chu bâkah, Jehova ṭihna nei lo mi chuan a hriatna neih rêng rêng chu Siamtu chawimawi nân a hmang dâwn lo a ni.
it-2-E 180
Hriatna
Hriatna Bul ber. Jehova chu hriatna Bul ber inṭanna a ni tak meuh mai. Ni e, nunna hi amah avânga lo awm a ni a, miin eng hriatna pawh nei dâwn se la, nunna a neih a ngai a ni. (Sâm 36:9; Tirh 17:25, 28) Chu bâkah, Pathianin thil engkim a siam avângin mihringte hriatna chu a thilsiamte zirnaah a innghat a. (Thu 4:11; Sâm 19:1, 2) A Thu pawh thlarauva thâwk khum a nih avângin miin Pathian duhzâwngte leh a thiltumte chu a zir thei a ni. (2 Tim. 3:16, 17) Chuvângin, hriatna zawng zawng bul ber chu Jehova a ni a, miin hriatna a zawn chuan Pathian hlauhna a nei tûr a ni a, chu chuan a thil duh loh zâwngte ti lo tûrin a fîmkhurtîr ang. Chutiang hlauhna chu hriatna bul a ni. (Thuf. 1:7) Chutiang Pathian ṭihnain mi chu hriatna dik tak a neihtîr thei a, Pathian ngaihsak duh lotute erawh chuan an thil hmuh chhuahte aṭangin thu tlûkna dik lote an siam thei a ni.
(Thufingte 6:1-5) Ka fapa, i ṭhenawm tâna mawhphurtua i lo ṭan a, ram dang mi vuak nâna i kut i hman chuan, 2 I ṭawngka chhuakah i âwk a, i ṭawngka chhuakin a man che a ni; 3 Ka fapa, i ṭhenawm kutah i awm tih inhriain hei hi ti la, intichhuak rawh; kal la, intihnuai la, i ṭhenawm chu luh ngut ngut rawh. 4 I mit chu muthilhtîr suh la, i mit vun mutthlûktîr hek suh. 5 Sa pêltu laka sakhi a tlân chhuak ang leh sava vehtu laka sava a thlâwk chhuak angin intichhuak rawh.
w00-E 9/15 25-26
I Hming Vênghim Rawh
In mawi tak satu chuan insa thiam hmingthang tak niin hriat a hlawh a. Hmeichhe naupang chu zirna lama a lawrchhuah bîkna chuan zirlai thiam tak niin hriat a hlawh a. Hna thawk peih lotu pawhin mi thatchhia tiin hriat a hlawh bawk. Hming ṭhat neih a hlutzia sawi uarin, Bible chuan: “Sum tam tak aiin hming ṭhat hi thlan zâwk tûr a ni a, tangka leh rangkachak aiin duhsakna a ngainatawm,” tiin a sawi.—Thufingte 22:1.
Hming ṭha hi hun engemaw chhûnga kan thiltih tê tham tak takte aṭanga neih a ni a. Mahse, âtthlâk taka thiltih pakhatin chu hming ṭha chu a tichhe vek thei thung. Entîr nân, Vawikhat mipat hmeichhiatna hmansualna chuan hming ṭhatna chu a tichhe thei a ni. Bible-a Thufingte bu bung 6-naah, hmân lai Israel Lal Solomona chuan kan hming ṭhatna leh Pathian nêna kan inlaichînna ti chhe thei rilru put hmangte leh thiltihte lakah min vaukhân a. Chûng zîngah chuan Jehova huat zâwng tak ngaihtuah lâwk lova thutiamna te, thatchhiatna te, inbumna te, leh nungchang bawlhlawhnate a tel a ni. He thurâwn ngaihsakna hian kan hming ṭha neih chu vênghim tûrin min ṭanpui ang.
Atthlâk Taka Intiamkamna Ata Intichhuak Rawh
Thufingte bu bung 6-na chu: “Ka fapa, i ṭhenawm tâna mawhphurtua i lo ṭan a, ram dang mi vuak nâna i kut i hman chuan, i ṭawngka chhuakah i âwk a, i ṭawngka chhuakin a man che a ni; ka fapa, i ṭhenawm kutah i awm tih inhriain hei hi ti la, intichhuak rawh; kal la, intihnuai la, i ṭhenawm chu luh ngut ngut rawh,” tih thuin a inṭan a.—Thufingte 6:1-3.
He thufing hian mi dangte thilah, a bîk takin mi hrangte thilah inhnamhnawih lo tûrin min fuih a. Israel mite chuan ‘an unau rethei, anmahni rawn bêltute chu an chhawmdâwl,’ tûr a a ni ngei mai. (Leviticus 25:35-38) Mahse, hlâwkna hmu duh Israel ṭhenkhatte chu sumdâwnna hlauhawmahte telin, mite hnênah ‘intiam kamin’ sum an puk a, laibâ an neih phah ta a ni. Chutiang dinhmun chu tûn laiah pawh a awm thei a. Entîr nân, sumdâwng pâwl ṭhenkhat chuan sumdâwnna hlauhawma an ngaih atâna sum an pûktîr hmain hriatpuitu dang an ruai mai thei. Chutiang dinhmuna mi dangte tâna hmanhmawh taka intiamkamna siam chu a finthlâk loh hle ang! Chu chuan, sum thangah min âwk thei a, bank-te leh mi dang sum puktîrtute hriatah kan hming a tichhe thei a ni!
Han en mai chuan finthlâk tak anga lang; mahse, han belh chiana thil âtthlâk taka kan lo inbarh lût a nih chuan engtin nge ni ang? Thurâwn chu: intihnuai la, nasa taka ngênin “i ṭhenawm chu luh ngut ngut rawh,” tih hi a ni. Dinhmun ṭha chho leh tûrin kan tih theih apiang kan ti tûr a ni a. Lehkhabu pakhat chuan: “I tiamkamna lehkhain nang leh i chhûngte a khawihpawi loh nân i khingpuipa nêna inremna i siam theih hma loh chu bei fan fan rawh,” tiin a sawi. Lal chuan: “I mit chu muthilhtîr suh la, i mit vun mutthlûktîr hek suh. Sa pêltu laka sakhi a tlân chhuak ang leh sava vehtu laka sava a thlâwk chhuak angin intichhuak rawh,” tia a sawi avângin chu chu muangchânga tih tûr a ni lo. (Thufingte 6:4, 5) Atthlâk taka intiamkamnaa inawh aiin, a theih phawt chuan, chuta ṭanga intihchhuah chu a ṭha zâwk a ni.
Fanghmir Angin Taima Rawh
Solomona chuan: “Nang, thatchhepa, fanghmir tih dânte chhût la, fing rawh,” tiin min fuih a. Fanghmir thiltih dân aṭangin eng finna nge kan hmuh theih? Lal chuan: “Anni chuan lal te, hotute, rorêltute nei lovin, nipuiah chaw an chhêk khâwm a, a seng hunin an ei tûrte an sêng khâwm ṭhîn,” tiin a chhâng a ni.—Thufingte 6:6-8.
Fanghmirte inrêlbâwl dân chu mak tak a ni, lungrual takin hna an thawk ho ṭhîn a. Pianpui hriatna kaihhruaia awmin, nakin hun atân chaw an chhêk khâwm a ni. “Lal te, hotute, rorêltute,” an nei lo. An zîngah chuan Lalnu chu a awm ngei mai; mahse, lalnu a nihna chhan chu tui saktu leh a pâwla nu ber anga a awm mai vâng a ni. Ani chuan thu a pe ngai lo. Hna thawk tûra viltu, a nih loh leh endiktu an awm lo chung pawhin, hah pawh hre lovin hna an thawk a ni.
Fanghmir ang bawkin, keini pawh kan taima ve tûr a ni lâwm ni? Min endiktu an awm emaw, awm lo emaw pawh ni se, taima tak leh hmasâwn tûra hna thawh chu kan tân a ṭha a ni. Ni e, school-ah te, hna thawhnaah te, leh Pathian rawngbâwlnaa kan tel hunahte theih tawp kan chhuah tûr a ni. Fanghmirte chuan an taihmâkna chu an hlâwkpui ang bawkin, Pathian chuan ‘kan thawhrimna zawng zawnga hlim taka awm,’ tûrin min duh a. (Thuhriltu 3:13, 22; 5:18) Kan thawhrimna avângin chhia leh ṭha hriatna thiang leh lungawinate kan nei thei a ni.—Thuhriltu 5:12.
Solomona’n chhân ngai lo zawhna pahnih hmangin, mi thatchhepa chu: “Aw, thatchhepa, eng chen nge i mut dâwn? Eng tikah nge i muhîl chu i thawh dâwn?” tiin a thatchhiatna ata tihharh a tum a. Lal chuan chu thatchhepa chu nuih sawh deuhin: “I duh chuan mu hlek la, chhîng hlek rawh, kut kuangkuahin châwl hlek teh, i mut hlânin i rethei hman ang a, tlâkchhamnain sipai angin a rawn nang thut ang che,” tiin a sawi belh a ni. (Thufingte 6:9-11) Mi thatchhepa chu a dâwngdah avângin, retheihnain suamhmang angin rang takin a rawn nang a, tichuan, tlâkchhamnain sipai ang maiin a rawn do ta a ni. Mi thatchhepa lovah chuan hlîng leh ṭaiṭênte a ṭo thuai a. (Thufingte 24:30, 31) A sumdâwnna chu englai mahin a hlawhtling ngai lo. Hnathawhna pu chuan mi dâwngdahpa chu eng chen nge a dawh theih ang? Lehkha zir thatchhe tak zirlai chuan school-ah a tih ṭhat a inbeisei thei ang em?
Rinawm Rawh
Khawtlânga hming ṭha tichhe thei leh Pathian nêna inlaichînna tichhe thei nungchang dang chu târ lang lehin Solomon chuan: “Mi tlâktlai lo, mi khawlo chu, ṭawng chaltlai nên a vâk vêl a; a mit a siai a, a kêin thu a sawi a, a kut zungṭangin a zaizir ṭhîn. A thinlungah luhlulna a awm a, thil sual a suangtuah reng a, inrem lohna a tuh ṭhîn,” tiin a sawi.—Thufingte 6:12-14.
He thu hi mi bumhmang sawina a ni. Mi bumhmang chuan a dik lohna chu thup a tum ṭhîn a. Engtin nge? “Ṭawng chaltlai” a hmang mai ni lovin zaizir meuhin thu a sawi a ni. Mi thiam pakhat chuan: “Zaizir te, awri te, leh hmêl lan dânte pawh hi inbum nân a hman theih a, rilru dik tak anga lanna phênah chuan rinawm lohna rilru leh mi rem duh lohna rilru a awm,” tiin a sawifiah a ni. Chutiang mi tlâktlai lo chuan ruahmanna sual takte ngaituah chhuakin buaina a tichhuak reng ṭhîn. Eng thil nge a chungah thleng ang?
OCTOBER 10-16
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTETHUFINGTE 7-11
“I Thinlung Chu Awn Suh Se”
(Thufingte 7:6-12) Ka ina tukverh zâwngdaikalh âwng aṭang chuan ka han thlîr a, 7 Mi mâwl tlangvâl zîngah chuan tlangvâl hriatna nei lo ka hmu a, 8 A awmna lam hnaih kawtthlêrah chuan a kal ṭan a, a in lam a pan ta a. 9 Tlai lam thimhmulah zân thim, thim tak hnuaiah. 10 Ngai teh, nawhchizuar inthuam leh fin vervêk rilru pu hmeichhiain a tâwk a. 11 A awm hle hle thei lo va, a tum a ruh a, a kê chuan a ina awm a duh lo va; 12 Kawtthlêrah te, pêng ṭhuam laiah te a awm a, kil tin kil tangah a châng ṭhîn.
w00-E 11/15 29-30
“Ka Thupêkte Hi Zâwm La, Nung Rawh”
Solomona chuan: “I zungṭangah bun la, i thinlung phêkah ziak rawh,” tiin a sawi a. (Thufingte 7:3) Zungṭang hi kan mithmuhah a langsârin, kan thiltumte hlennaah a pawimawh ang bawkin, Pathian Thu aṭanga kan thuzirte chuan min tihmasâwn tûr a ni a, Bible hriatna kan neihte chu min hriatnawntîrtu leh kan thiltih apianga min kaihruaitu a ni tûr a ni. Chûngte chu kan thinlung phêkah ziak lûtin, kan mize pêng pakhat kan nihtîr tûr a ni.
Finna leh hriatthiamna pawimawhzia chu theihnghilh lovin Lal chuan: “ Finna hnênah chuan, ‘Ka farnu i ni,’ ti la, hriatthiamna chu i laichînnûah neih ang che,” tiin min fuih a. (Thufingte 7:4, Parallel Bible) Finna chu Pathian min pêk hriatna, dik taka hman theihna a ni. Kan farnu duh tak angin kan duh tûr a ni. Hriatthiamna chu eng nge ni? Hei hi thil awm dân hmuh thiamna a ni a, a pêngte leh a pumpui inzawmkhâwm dân ngaihtuahna emaw, a thlen chhan man thiamna emaw hi a ni. Hriatthiamna chu kan ṭhian ṭha tak angin kan hre chiang tûr a ni.
Engvângin nge Bible zirtîrna chu zâwmin, finna leh hriatthiamna chu kan chhawmnun ang? ‘Hmeichhe sual laka [kan] invên a, hmeichhe khawlo thlêmna laka [kan] invên theih nân,’ a ni. (Thufingte 7:5) Ni e, chutianga kan tih chuan mi hrang, a nih loh leh hnam dang miin—nungchang bawlhhlawh takin—thiam taka min thlêmna lakah kan inhumhim thei dâwn a ni.
Tlangvâl Chuan ‘Hmeichhe Fing Vervêk Tak’ A Tawng
Israel Lal chuan amah ngeiin a hmuh thilthleng pakhat chungchâng chu, heti hian a târ lang a ni: “Ka ina tukverh zâwngdaikalh âwng aṭang chuan ka han thlîr a, mi mâwl tlangvâl zîngah chuan tlangvâl hriatna nei lo ka hmu a, a awmna lam hnaih kawtthlêrah chuan a kal ṭan a, a in lam a pan ta a, tlai lam thimhmulah zân thim, thim tak hnuaiah,” tiin.—Thufingte 7:6-9.
Solomona thlîrna tukverhah hian zâwngdaikalh—thing a phei awm lova, a tung zâwng hlîra âwna inkalh—a awm a. Tlai lam unau hmêl hai hun a liam a, zân thim a rawn nih ṭan lai vêl a ni. Solomona chuan thlêm tlûk awl tak tlangvâl pakhat chu a hmu a. Tlangvâl chu hriatna nei lo, mâwl tak a ni. A kal na vêng chu eng ang nge ni a, a chungah eng thil nge thleng thei tih pawh a hriat ngei a rinawm. Tlangvâl chu, hmeichhe “awmna lam hnaih kawtthlêrah” a kal ta a ni. Chu hmeichhia chu tu nge ni? Eng thil nge a tih?
Thil chîk mi Lal chuan: “Ngai teh, nawhchizuar inthuam leh fin vervêk rilru pu hmeichhiain a tâwk a. A awm hle hle thei lo va, a tum a ruh a, a kê chuan a ina awm a duh lo va; kawtthlêrah te, pêng ṭhuam laiah te a awm a, kil tin kil tangah a châng ṭhîn,” tiin a sawi a ni.—Thufingte 7:10-12.
He hmeichhe inthuam dân hian mi eng ang nge a ni tih a târ lang a. (Genesis 38:14, 15) Ani chu nawhchizuar angin a lutukin a inchei a ni. Chu bâkah, a rilru chu fing vervêk tak, “bum hmang” tak a ni a, a thiltum ber chu mite “thlêm thlûk” a ni. A awm hle hle thei lo va, tum ruh tak, ṭawng tam, luhlul, awrâwl ring, hmasial tak, zakthei lo, leh tihmawh tak a ni. Ina awm hle hle aiin, vântlâng hmunah a kal ṭhîn a, mi a man theih nân kawngsîrahte a châng ṭhîn. Tlangvâlte chu a châng ṭhîn a ni.
‘Thlêmna Nasa Tak’
Tlangvâl chuan thiltum vervêk tak nei hmeichhe ṭha lo chu a tawng ta a. Chu tak chu Solomona ngaihvenna chu a ni! Heti hian a sawi: “Chutichuan a man a, a fâwp a, tlângnêl tak hmêl puin a hnênah, ‘Remna thilhlana inthawinate ka hlân tûr a ni a, vawiinah ka thutiam ka hlen ta a. Chuvângin nangmah tawh tum chein ka lo kal a ni, ngun taka zawn tum chein, tin, ka hmu ta chia,’” tiin.—Thufingte 7:13-15.
He hmeichhe ṭawngka chhuak hi ngaihno a bei hle a. Tlângnêl tak hmêl puin, inring tâwk takin a sawi ta a ni. Tlangvâl chu thlêm thlûk a tum tlat avângin fîmkhur takin thu a sawi a. Chumi nî ngei chuan remna thil hlan inthawina chu hlânin a thutiam chu a hlen dâwn tih a sawi a, felna a neihzia a târ lang a, chu chuan thlarau lamah tlâkchhamna a nei lo tih a sawi thawi a ni. Jerusalem biak ina remna inthawinaah chuan sa te, chhangphut te, hriak te, leh uain te a tel a. (Leviticus 19:5, 6; 22:21; Numbers 15:8-10) Thil hlântuin ama tân leh a chhûngte tân remna inthawina a ṭhen a zâwng a lâk theih avângin a inah ei leh in tûr tam tak a awm tiin a sawi thei a ni. A kawh tum chu a chiang hle: Tlangvâl chuan, chutah chuan hun ṭha a nei thei dâwn a ni. Hmeichhia chu tlangvâl hmuh tumin a in aṭang a rawn chhuak a. Tu emawin chu chu a ring pumhlûm a nih chuan a pawi viau ang. Bible lama mi thiam pakhat chuan, “Tuemaw zawng tûrin a rawn chhuak tih chu a dik ngei mai. Mahse, he tlangvâl kher kher hmuh tuma chhuak a ni em? He tlangvâl ang mi â chauhin a ring ngei ang,” tiin a sawi.
Chu hmechhia chuan a thawmhnaw inbel dân te, a fakderna thu te, a kuahna aṭang te, leh a fawhnate hmangin ît awm tak nih a tum hnuah pawh rimtui hmang pawhin a thlêm a ni. Ani chuan: “Ka khumah âwngphah mawi tak ka phah a, Aigupta ram lazaia ṭial. Ka khum chu beraw te, aloe te, thakthîngtein ka tirimtui a,” tiin a sawi a. (Thufingte 7:16, 17) A khum chu Aigupta rama lazaia ṭial âwngphah mawi taka cheiin, beraw te, aloe te, leh thakthîngtein a tirimtui bawk a ni.
Ani chuan: “Hawh teh, zankhuain hmangaihna duhtâwkin i chên ang khai, hmangaihnain inhnêm ang,” tiin a sawi zawm a. Sâwmnaah chuan an pahniha zan riah tui tak ei dun mai aia tam a tel a ni. A thutiam chu mipat hmeichhiatna hman dun a ni. Tlangvâl tân chuan, chu thlêmna chu thil tihchhin châkawm tak leh phûrawm tak a ni ngei ang le! Hmeichhia chuan: “In neitupa lah a awm si lo, hla takah a zin a; tangka ip a keng a, thla hlei nga hunah a lo haw dâwn a ni,” tiin a thlêm zawm a. (Thufingte 7:18-20) A pasal chu ram hla taka sumdâwnga a zin thu leh, a rawn haw lawk loh tûr thu sawiin, an pahnih tân a him tâwk tih a tiam a ni. Tlangvâl bum chu a va thiam tak êm! “A ṭawngkam thiamin a thlêm thlu a, a infak mawinain a hruai bo ta a.” (Thufingte 7:21) Hetiang thlêmna do zo tûr chuan Josefa neih ang mizia neih a ngai ngei ang. (Genesis 39:9, 12) He tlangvâl hian chutiang mizia chu a nei em?
(Thufingte 7:13-23) Chutichuan a man a, a fâwp a, tlângnêl tak hmêl puin a hnênah, 14 “Remna thilhlana inthawinate ka hlân tûr a ni a, vawiinah ka thutiam ka hlen ta a. 15 Chuvângin nangmah tawh tum chein ka lo kal a ni, ngun taka zawn tum chein, tin, ka hmu ta chia. 16 Ka khumah âwngphah mawi tak ka phah a, Aigupta ram lazaia ṭial. 17 Ka khum chu beraw te, aloe te, thakthîngtein ka tirimtui a. 18 Hawh teh, zankhuain hmangaihna duhtâwkin i chên ang khai, hmangaihnain inhnêm ang. 19 In neitupa lah a awm si lo, hla takah a zin a; 20 Tangka ip a keng a, thla hlei nga hunah a lo haw dâwn a ni,” a ti a. 21 A ṭawngkam thiamin a thlêm thlu a, a infak mawinain a hruai bo ta a. 22 A zui ta nghâl mai a, bâwng, a talhna hmuna a kal ang leh, mi â tihfin tûra kawl bun tûra a kal ang leh, 23 Savain a thihna tûr a ni tih hre lova thalin a thin a dawh tlang thlenga thang lam a pan angin.
w00-E 11/15 30-31
“Ka Thupêkte Hi Zâwm La, Nung Rawh”
Thil chîk mi Lal chuan: “Ngai teh, nawhchizuar inthuam leh fin vervêk rilru pu hmeichhiain a tâwk a. A awm hle hle thei lo va, a tum a ruh a, a kê chuan a ina awm a duh lo va; kawtthlêrah te, pêng ṭhuam laiah te a awm a, kil tin kil tangah a châng ṭhîn,” tiin a sawi a ni.—Thufingte 7:10-12.
He hmeichhe inthuam dân hian mi eng ang nge a ni tih a târ lang a. (Genesis 38:14, 15) Ani chu nawhchizuar angin a lutukin a inchei a ni. Chu bâkah, a rilru chu fing vervêk tak, “bum hmang” tak a ni a, a thiltum ber chu mite “thlêm thlûk” a ni. A awm hle hle thei lo va, tum ruh tak, ṭawng tam, luhlul, awrâwl ring, hmasial tak, zakthei lo, leh tihmawh tak a ni. Ina awm hle hle aiin, vântlâng hmunah a kal ṭhîn a, mi a man theih nân kawngsîrahte a châng ṭhîn. Tlangvâlte chu a châng ṭhîn a ni.
‘Thlêmna Nasa Tak’
Tlangvâl chuan thiltum vervêk tak nei hmeichhe ṭha lo chu a tawng ta a. Chu tak chu Solomona ngaihvenna chu a ni! Heti hian a sawi: “Chutichuan a man a, a fâwp a, tlângnêl tak hmêl puin a hnênah, ‘Remna thilhlana inthawinate ka hlân tûr a ni a, vawiinah ka thutiam ka hlen ta a. Chuvângin nangmah tawh tum chein ka lo kal a ni, ngun taka zawn tum chein, tin, ka hmu ta chia,’” tiin.—Thufingte 7:13-15.
He hmeichhe ṭawngka chhuak hi ngaihno a bei hle a. Tlângnêl tak hmêl puin, inring tâwk takin a sawi ta a ni. Tlangvâl chu thlêm thlûk a tum tlat avângin fîmkhur takin thu a sawi a. Chumi nî ngei chuan remna thil hlan inthawina chu hlânin a thutiam chu a hlen dâwn tih a sawi a, felna a neihzia a târ lang a, chu chuan thlarau lamah tlâkchhamna a nei lo tih a sawi thawi a ni. Jerusalem biak ina remna inthawinaah chuan sa te, chhangphut te, hriak te, leh uain te a tel a. (Leviticus 19:5, 6; 22:21; Numbers 15:8-10) Thil hlântuin ama tân leh a chhûngte tân remna inthawina a ṭhen a zâwng a lâk theih avângin a inah ei leh in tûr tam tak a awm tiin a sawi thei a ni. A kawh tum chu a chiang hle: Tlangvâl chuan, chutah chuan hun ṭha a nei thei dâwn a ni. Hmeichhia chu tlangvâl hmuh tumin a in aṭang a rawn chhuak a. Tu emawin chu chu a ring pumhlûm a nih chuan a pawi viau ang. Bible lama mi thiam pakhat chuan, “Tuemaw zawng tûrin a rawn chhuak tih chu a dik ngei mai. Mahse, he tlangvâl kher kher hmuh tuma chhuak a ni em? He tlangvâl ang mi â chauhvin a ring ngei ang,” tiin a sawi.
Chu hmechhia chuan a thawmhnaw inbel dân te, a fakderna thu te, a kuahna aṭang te, leh a fawhnate hmangin ît awm tak nih a tum hnuah pawh rimtui hmang pawhin a thlêm a ni. Ani chuan: “Ka khumah âwngphah mawi tak ka phah a, Aigupta ram lazaia ṭial. Ka khum chu beraw te, aloe te, thakthîngtein ka tirimtui a,” tiin a sawi a. (Thufingte 7:16, 17) A khum chu Aigupta rama lazaia ṭial âwngphah mawi taka cheiin, beraw te, aloe te, leh thakthîngtein a tirimtui bawk a ni.
Ani chuan: “Hawh teh, zankhuain hmangaihna duhtâwkin i chên ang khai, hmangaihnain inhnêm ang,” tiin a sawi zawm a. Sâwmnaah chuan an pahniha zan riah tui tak ei dun mai aia tam a tel a ni. A thutiam chu mipat hmeichhiatna hman dun a ni. Tlangvâl tân chuan, chu thlêmna chu thil tihchhin châkawm tak leh phûrawm tak a ni ngei ang le! Hmeichhia chuan: “In neitupa lah a awm si lo, hla takah a zin a; tangka ip a keng a, thla hlei nga hunah a lo haw dâwn a ni,” tiin a thlêm zawm a. (Thufingte 7:18-20) A pasal chu ram hla taka sumdâwnga a zin thu leh, a rawn haw lawk loh tûr thu sawiin, an pahnih tân a him tâwk tih a tiam a ni. Tlangvâl bum chu a va thiam tak êm! “A ṭawngkam thiamin a thlêm thlu a, a infak mawinain a hruai bo ta a.” (Thufingte 7:21) Hetiang thlêmna do zo tûr chuan Josefa neih ang mizia neih a ngai ngei ang. (Genesis 39:9, 12) He tlangvâl hian chutiang mizia chu a nei em?
‘Bâwng, A Talhna Hmuna A Kal Ang A Ni’
“A zui ta nghâl mai a, bâwng, a talhna hmuna a kal ang leh, mi â tihfin tûra kawl bun tûra a kal ang leh, savain a thihna tûr a ni tih hre lova thalin a thin a dawh tlang thlenga thang lam a pan angin.”—Thufingte 7:22, 23.
Sâwmna chu tlangvâl tân do hneh theih loh niin a lang. Ṭha taka a ngaituah theihna chu hmang lovin ‘bâwng, a talhna hmuna a kal angin,’ hmeichhia chu a zui ta a ni. Kawl buntîr mi pakhat chu hrem lohvin a awm lo ang bawkin, tlangvâl chu sualah a tlu lût a. “Thalin a thin a dawh tlang,”—a thihna thlen thei hliam a tawn—hma loh chu, thil hlauhawm chu a hmu lo a ni. Heta thihna a tih hi tisa lam thihna a ni a, chu chu mipat hmeichhiatna aṭanga inkai chhâwn theih natna avânga thihna a ni. A hliam chuan a thlarau lam thihna tûr pawh a thlen thei bawk. Chu chuan amah leh a nun chu a khawih pawi hle a, Pathian lakah sual lian tak a ti a ni. Savain a thihna tûr thang a pan angin, tlangvâl chuan a thihna tûrah rang takin a inbarh lût ta a ni!
“A Kawngahte Chuan Kal Bo Suh”
Lal chuan a thil hmuh aṭanga zir tûr la chhuakin, hetiang hian min fuih a ni: “Chuvângin ka fapate u, ka thu hi ngaithla ula, ka kâa thu chhuakte hi pawm rawh u. I thinlungin a kawngte chu âwn suh sela, a kawngahte chuan kal bo suh. Mi tam tak a hliam a, a ni, a thahte chu tam tak mai an ni. A in chu Seol kawng a ni a, thihna pindan a zuk chhun a,” tiin.—Thufingte 7:24-27.
Solomona fuihna chu, thihna hial thlen thei nungchang bawlhhlawhnate pumpelh a, ‘nung dama awm’ hi a ni tih a chiang hle. (Thufingte 7:2) Hei hi kan tân a hun taka fuihna a va ni tak êm! Mi man tuma châng ru ṭhînte chêttlatna hmun chu pumpelh a ngai tih a chiang hle. Chutiang hmuna kalin, an thlêmna thangah engvângin nge kan inawhtîr teh lul ang? “Hriatna nei lo” mi ni a, “hnam dang mi” kal kawngah chuan engvângin nge i kal kher ang?
Lalin a hmuh “hmeichhe sual” chuan tlangvâl chu ‘hmangaihnaa inhnêm’ tûra sâwmin a thlêm a. Ṭhalai tam takte—a bîk takin hmeichhiate—chu chutianga thlêm thlûkin an awm a ni lâwm ni? Ngaihtuah chiang rawh: Tuin emaw mipat hmeichhiatna hmang sual tûra a thlêm che chuan, hmangaihna dik tak nge ni a, mahni hmasialna vâng zâwk? Hmangaihna dik tak neitu mipa chuan, engvângin nge hmeichhia chu Kristian zirtîrna leh a chhia leh ṭha hriatna tichhe tûra a tihluih teh lul ang? Solomona chuan: ‘I thinlung chu, chutiang kawngah chuan âwn suh se,’ tiin min fuih a ni.
Thlêmtu thusawite chu a tlângpui thuin ngaihthlâk nuam tak leh ngaihtuah lâwksaa sawi a ni a. Finna leh hriatthiamna kan hman chuan an thiltumte kan hre thei ang. Jehova thupêkte chu kan tân inhumhimna a ni tih theihnghilh ngai suh. Chuvângin, ‘Pathian thupêkte zâwm,’ tûra theih tâwp chhuahin, chatuana nun i tum ṭheuh vang u.—1 Johana 2:17.
(Thufingte 7:4, 5) Finna hnênah chuan, “Ka farnu i ni,” ti la, hriatna chu i laichînnu vuah rawh. 5 Hmeichhe sual laka vêng a, hmeichhe khawlo thlêmna laka vêng tûr chein.
(Thufingte 7:24-27) Chuvângin ka fapate u, ka thu hi ngaithla ula, ka kâa thu chhuakte chu pawm rawh u. 25 I thinlungin a kawngte chu âwn suh sela, a kawngahte chuan kal bo suh. 26 Mi tam tak a hliam a, a ni, a thahte chu tam tak mai an ni. 27 A in chu Seol kawng a ni a, thihna pindan a zuk chhun a.
w00-E 11/15 29
“Ka Thupêkte Hi Zâwm La, Nung Rawh”
Solomona chuan: “I zungṭangah bun la, i thinlung phêkah ziak rawh,” tiin a sawi a. (Thufingte 7:3) Zungṭang hi kan mithmuhah a langsârin, kan thiltumte hlennaah a pawimawh ang bawkin, Pathian Thu aṭanga kan thuzirte chuan min tihmasâwn tûr a ni a, Bible hriatna kan neihte chu min hriatnawntîrtu leh kan thiltih apianga min kaihruaitu a ni tûr a ni. Chûngte chu kan thinlung phêkah ziak lûtin, kan mize pêng pakhat kan nihtîr tûr a ni.
Finna leh hriatthiamna pawimawhzia chu theihnghilh lovin Lal chuan: “ Finna hnênah chuan, ‘Ka farnu i ni,’ ti la, hriatthiamna chu i laichînnûah neih ang che,” tiin min fuih a. (Thufingte 7:4, Parallel Bible) Finna chu Pathian min pêk hriatna, dik taka hman theihna a ni. Kan farnu duh tak angin kan duh tûr a ni. Hriatthiamna chu eng nge ni? Hei hi thil awm dân hmuh thiamna a ni a, a pêngte leh a pumpui inzawmkhâwm dân ngaihtuahna emaw, a thlen chhan man thiamna emaw hi a ni. Hriatthiamna chu kan ṭhian ṭha tak angin kan hre chiang tûr a ni.
Engvângin nge Bible zirtîrna chu zâwmin, finna leh hriatthiamna chu kan chhawmnun ang? ‘Hmeichhe sual laka [kan] invên a, hmeichhe khawlo thlêmna laka [kan] invên theih nân,’ a ni. (Thufingte 7:5) Ni e, chutianga kan tih chuan mi hrang, a nih loh leh hnam dang miin—nungchang bawlhhlawh takin—thiam taka min thlêmna lakah kan inhumhim thei dâwn a ni.
Tlangvâl Chuan ‘Hmeichhe Fing Vervêk Tak’ A Tawng
Israel Lal chuan amah ngeiin a hmuh thilthleng pakhat chungchâng chu, heti hian a târ lang a ni: “Ka ina tukverh zâwngdaikalh âwng aṭang chuan ka han thlîr a, mi mâwl tlangvâl zîngah chuan tlangvâl hriatna nei lo ka hmu a, a awmna lam hnaih kawtthlêrah chuan a kal ṭan a, a in lam a pan ta a, tlai lam thimhmulah zân thim, thim tak hnuaiah,” tiin.—Thufingte 7:6-9.
Solomona thlîrna tukverhah hian zâwngdaikalh—thing a phei awm lova, a tung zâwng hlîra âwna inkalh—a awm a. Tlai lam unau hmêl hai hun a liam a, zân thim a rawn nih ṭan lai vêl a ni. Solomona chuan thlêm tlûk awl tak tlangvâl pakhat chu a hmu a. Tlangvâl chu hriatna nei lo, mâwl tak a ni. A kal na vêng chu eng ang nge ni a, a chungah eng thil nge thleng thei tih pawh a hriat ngei a rinawm. Tlangvâl chu, hmeichhe “awmna lam hnaih kawtthlêrah” a kal ta a ni. Chu hmeichhia chu tu nge ni? Eng thil nge a tih?
w00-E 11/15 31
“Ka Thupêkte Hi Zâwm La, Nung Rawh”
‘Bâwng, A Talhna Hmuna A Kal Ang A Ni’
“A zui ta nghâl mai a, bâwng, a talhna hmuna a kal ang leh, mi â tihfin tûra kawl bun tûra a kal ang leh, savain a thihna tûr a ni tih hre lova thalin a thin a dawh tlang thlenga thang lam a pan angin.”—Thufingte 7:22, 23.
Sâwmna chu tlangvâl tân do hneh theih loh niin a lang. Ṭha taka a ngaituah theihna chu hmang lovin ‘bâwng, a talhna hmuna a kal angin,’ hmeichhia chu a zui ta a ni. Kawl buntîr mi pakhat chu hrem lohvin a awm lo ang bawkin, tlangvâl chu sualah a tlu lût a. “Thalin a thin a dawh tlang,”—a thihna thlen thei hliam a tawn—hma loh chu, thil hlauhawm chu a hmu lo a ni. Heta thihna a tih hi tisa lam thihna a ni a, chu chu mipat hmeichhiatna aṭanga inkai chhâwn theih natna avânga thihna a ni. A hliam chuan a thlarau lam thihna tûr pawh a thlen thei bawk. Chu chuan amah leh a nun chu a khawih pawi hle a, Pathian lakah sual lian tak a ti a ni. Savain a thihna tûr thang a pan angin, tlangvâl chuan a thihna tûrah rang takin a inbarh lût ta a ni!
“A Kawngahte Chuan Kal Bo Suh”
Lal chuan a thil hmuh aṭanga zir tûr la chhuakin, hetiang hian min fuih a ni: “Chuvângin ka fapate u, ka thu hi ngaithla ula, ka kâa thu chhuakte hi pawm rawh u. I thinlungin a kawngte chu âwn suh sela, a kawngahte chuan kal bo suh. Mi tam tak a hliam a, a ni, a thahte chu tam tak mai an ni. A in chu Seol kawng a ni a, thihna pindan a zuk chhun a,” tiin.—Thufingte 7:24-27.
Solomona fuihna chu, thihna hial thlen thei nungchang bawlhhlawhnate pumpelh a, ‘nung dama awm’ hi a ni tih a chiang hle. (Thufingte 7:2) Hei hi kan tân a hun taka fuihna a va ni tak êm! Mi man tuma châng ru ṭhînte chêttlatna hmun chu pumpelh a ngai tih a chiang hle. Chutiang hmuna kalin, an thlêmna thangah engvângin nge kan inawhtîr teh lul ang? “Hriatna nei lo” mi ni a, “hnam dang mi” kal kawngah chuan engvângin nge i kal kher ang?
Lalin a hmuh “hmeichhe sual” chuan tlangvâl chu ‘hmangaihnaa inhnêm’ tûra sawmin a thlêm a. Ṭhalai tam takte—a bîk takin hmeichhiate—chu chutianga thlêm thlûkin an awm a ni lâwm ni? Ngaihtuah chiang rawh: Tuin emaw mipat hmeichhiatna hmang sual tûra a thlêm che chuan, hmangaihna dik tak nge ni a, mahni hmasialna vâng zâwk? Hmangaihna dik tak neitu mipa chuan, engvângin nge hmeichhia chu Kristian zirtîrna leh a chhia leh ṭha hriatna tichhe tûra a tihluih teh lul ang? Solomona chuan: ‘I thinlung chu, chutiang kawngah chuan âwn suh se,’ tiin min fuih a ni.
Thlêmtu thusawite chu a tlângpui thuin ngaihthlâk nuam tak leh ngaihtuah lâwksaa sawi a ni a. Finna leh hriatthiamna kan hman chuan an thiltumte kan hre thei ang. Jehova thupêkte chu kan tân inhumhimna a ni tih theihnghilh ngai suh. Chuvângin, ‘Pathian thupêkte zâwm,’ tûra theih tâwp chhuahin, chatuana nun i tum ṭheuh vang u.—1 Johana 2:17.
Thlarau Lam Lunghlute Laih Chhuahna
(Thufingte 9:7-9) Hmusit chîng zilhtu chuan tihtauh khumna a tâwk ṭhîn a, mi suaksual zilhtu chuan kut tuarna a insiam ṭhîn. 8 Hmuhsit chîng mi chu zilh suh, a haw dah ang che, mi fing zilh la, a hmangaih ang che. 9 Mi fing zilh la, a fing lehzual sauh dâwn nia; mi fel zirtîr la, thiamnaah a lo pung dâwn nia.
w01-E 5/15 29-30
‘Finnain Kan Nîte Chu Tihpun A Ni Ang’
Kristiante chuan finna zilhnate chu inngaitlâwm taka an pawm a ngai a. Hei hi ṭhalaite leh Jehova chungchâng zir ṭante tân a dik lehzual a ni. Pathian thiltih dânte an la hriat vak loh avângin “hriatna nei lo” ang an ni a. An ngaihtuahnate chu a sual vek kher lo; mahse, Pathian Jehova tilawmtu thinlung nei tûr erawh chuan hun leh tha sên a ngai a ni. Chutiang ni tûr chuan, Pathian duhzâwng ngaihtuahna te, duhna te, hmangaihna te, leh thiltumte neih a ngai a. ‘Thlarau lam hnutê, engmah pawlh loh an châk’ a pawimawh hle a ni.—1 Petera 2:2.
Dik tak chuan, “thu bul” aia tam kan hriat a ngai a ni lâwm ni? ‘Pathian thu rilte’ kan ngaihsak chhoh zêl bâkah puitlingte tâna hman chaw rum kan ei a ngai tak zet a ni. (Hebrai 5:12–6:1-2; 1 Korinth 2:10) Isua enkawlna hnuaia awm “bawi rinawm, fing tak” chuan a hun takah thlarau lam chaw chu taima takin min pe a. (Matthaia 24:45-47) Pathian Thu leh bâwih pâwlin min pêk Bible ṭanchhan thu leh hla chhuahte taima taka zirna hmangin finna dawhkâna mi chu i ei ṭheuh vang u.
“Hmusit Chîng Mi Chu Zilh Suh”
Finna zirtîrnaah chuan siamṭhatna leh zilhna a tel a. He finna zilhna hi mi zawng zawngin pawm nuam an ti kher lo. Chuvângin, Thufingte bu ṭhen khatna tâwp lamah chuan, he vaukhânna: “Hmusit chîng zilhtu chuan tihtauh khumna a tâwk ṭhîn a, mi suaksual zilhtu chuan kut tuarna a insiam ṭhîn. Hmuhsit chîng mi chu zilh suh, a haw dah ang che,” tih hi a tel a ni.—Thufingte 9:7, 8a.
Hmusit chîng mi chuan a kawng siam ṭhatsak tumtu chungah lungnih lohna neiin huatna a pai ṭhîn a. Mi sual chuan zilhna hlu tak chu a ngainêp a. Thutak hawtu, a nih loh leh hmusittu hnêna Pathian Thua thutak duhawm tak zirtîr tum chu a va finthlâk loh tak êm! Tirhkoh Paula chuan Antiokei khuaa thu a hrilhin, thutak duh lotu Juda ho a tawng a. Anni chuan tihbuai tumin an hnial a; mahse, Paula’n: “[Pathian thu] in hnar kîr a, chatuana nung tlâk lova in inruat tâk ahnuin, hre rawh u, Jentailte lam kan hawi ta ve ang,” tiin a hrilh mai a ni.—Tirhkohte 13:45, 46.
Thinlung ṭha pute hnêna Lalram chanchin ṭha thleng tûra theih tâwp kan chhuah hunah hmusit chîngte nêna inhnial lo tûrin i fîmkhur ang u. Isua Krista chuan a zirtîrte chu: “Inah chuan in luh dâwnin chibai bûk ang che u. Tin, ina mite chu chibai bûk tlâk an nih chuan in thlamuanna thu chu an chungah lo thleng rawh se; an tlâk loh erawh chuan in thlamuanna thu chu in chungah lo kîr leh rawh se. Tin, tupawh lâwm lo che ua, in thu pawh ngaithla lo apiang, chu mi in ata emaw, chu mi khua ata emaw in chhuah hun chuan in kephaha vaivut chu thing thla ang che u,” tiin a zirtîr a ni.—Matthaia 10:12-14.
Mi fingin zilhna a chhân lêt dân chu hmuhsit chîng mi chhân lêt dân nên chuan a danglam hle a. Solomona chuan: “Mi fing zilh la, a hmangaih ang che. Mi fing zilh la, a fing lehzual sauh dâwn nia,” tiin a sawi a. (Thufingte 9:8b, 9a) Mi fing chuan, “thununna rêng rêng hi tuar lai chuan lâwmawmin a lang lo va, lungchhiatthlâkin a lang zâwk ṭhîn, tuar hnuah erawh chuan chu mia sawizawia awmte tân chuan rah thlamuanawm tak, felna chu a chhuahsak ṭhîn,” tih a hria a ni. (Hebrai 12:11) Zilhna chuan min tina deuh pawh a ni mai thei; mahse, chu zilhna kan pawmna chuan min tifing dâwn a nih si chuan, engvângin nge thungrul duhna, a nih loh leh do lêt duhna kan neih teh rêng ang?
Lal fing chuan: “Mi fel zirtîr la, thiamnaah a lo pung dâwn nia,” tiin a sawi zawm a. (Thufingte 9:9b) Zir zawm tawh lo tûrin tumah hi fing lutuk leh tar lutuk an awm lo. Kum upa tawh takte’n thutak an pawm a, Jehova hnêna an inpumpêk han hmuh chu a va hlimawm tak êm! Keini pawhin zir duhna rilru i nei chhun zawm zêl ang u.
“I Dam Chhûng Kumte Chu A Pung Ang”
Solomona chuan ngun taka a chhût hnuah thu pawimawh ber chu târ langin, finna atâna neih ngei ngei ngai chu a sawi lang a. “LALPA ṭih hi finna bul a ni a, Mi Thianghlima hriatna hi hriat thiamna a ni,” tiin a ziak a ni. (Thufingte 9:10) Pathian dik zahna thûk tak kan neih loh chuan Pathian finna a neih theih lo va. Mi chuan hriatna nasa tak nei mah se, Jehova ṭihna a neih loh erawh chuan Siamtu chawimawi zâwngin a hriatna chu a hmang thei lo vang. A thil hriat aṭang chuan thu tlûkna dik lo tak siamin, mi âah a inchantîr thei a ni. Chu bâkah, Jehova, Mi Thianghlima hriatna hi hriatthiamna neih nân leh finna neih nâna thil pawimawh tak a ni.
Finna chuan eng nge a rah chhuah? (Thufingte 8:12-21, 35) Israel lal chuan: “Keimahin i nîte chu tihpun a ni ang a, i dam chhûng kumte chu a pung ang,” tiin a sawi a ni. (Thufingte 9:11) Finna kan neih avângin dam nî leh kumte a sei phah thei a ni. Ni e, “a neitu nun chu finnain a tiharh ṭhîn.”—Thuhriltu 7:12.
Finna nei tûra theih tâwp chhuahna chu keimah ni lama tih tûr a ni a. Chu chu sawi uarin Solomona chuan: “I lo fin chuan, i tâna fing i lo ni ang, hmusittu i nih chuan nangmah chauhvin i tuar ang,” tiin a sawi a ni. (Thufingte 9:12) Mi fing chu ama hlâwkna atân fing a ni a, hmuhsit chîng mi erawh chu a hrehawm tawrhnaah amah mawhpuh a ni ang. Dik takin, kan theh ang chu kan seng a ni. Chuvângin, ‘finna lamah beng i chhî ang u.’—Thufingte 2:2.
“Hmeichhe A Chu A Awm Hle Hle Thei Lo”
Chu mi nêna inkalh takin, Solomona chuan: “Hmeichhe â chu a awm hle hle thei lo va, a mâwl a, engmah a hre lo. A kawngkâah a ṭhu ṭhîn a, khuaa hmun sângtea ṭhutphahah chuan, kawnga lo kal apiangte chu, ‘mi mâwl apiangte chu he Iamah lo kal rawh u,’ tia ko tûrin,” tiin a sawi zawm a ni.—Thufingte 9:13-16a.
Atna hi, beng chheng tak, thunun loh, leh hriatna nei lo hmeichhia anga sawi a ni a. He nu hian in chu a sa ve a. A in aṭang chuan mi mâwlte chu a ko ṭhîn a. Chuvângin, kawnga kalte chuan duh thlan tûr an nei a ni. Finna sâwmna nge, âtna sâwmna an pawm zâwk dâwn?
“Rûk Tui Chu A Thlum”
Finna leh âtna chuan ngaithlatute chu “he lamah lo kal rawh u,” tiin an sâwm ve ve a. Mahse, an duhawm dân erawh a danglam. Finna chuan uain te, sa te, leh chhangte eia in tûrin a sâwm a. Atna sâwmna duhawm tak chuan hmeichhe ṭha lo thlêm dân chu min hriat chhuahtîr a ni. Hmeichhe ṭha lo tih dân chu Solomona chuan: “Hriatna nei lote hnênah chuan, ‘rûk tui chu a thlum a, arûka chhang ei chu a tui a ni,’ a ti a,” tiin a sawi.—Thufingte 9:16b, 17.
(Thufingte 10:22) LALPA malsâwmna chuan a tihausa ṭhîn a, lungngaihna a belhchhah ṭhîn lo.
Rinawmna Kawng Zawhna Aṭanga Lo Awm Hlimna
3 “LALPA malsâwmna chuan a tihausa ṭhîn a, lungngaihna a belhchhah ṭhîn lo,” tiin Thufingte 10:22 chuan a sawi a. Tûn laia Jehova chhiahhlawhte thlarau lama hmuingîlna chu kan lâwmna tûr malsâwmna a ni lâwm ni? Kan thlarau lam hmuingîlna hmêlhmang ṭhenkhat chu ngaihtuahin, chu chuan mahni tân ṭheuhva awmzia a neih dân chu ilo ngaihtuah ang u. “Mi fel, ama remruat thiamna,” a nih loh leh rinawmna kawng zawhtute chunga Jehova vûr malsâwmnate ngaihtuahna chuan hlim taka kan Pa vâna mi rawng bâwl zawm zêl kan tumna chu a tinghet a ni.—Thufingte 20:7.
Tûna ‘Min Tihausatu Malsâwmnate’
4 Bible zirtîrna dik hriatna. Kristianna ram sakhuate chu Bible ring niin an inchhâl tlângpui a. Amaherawhchu, Bible zirtîrnate chu an pawm tlâng ṭhîn lo. Pâwl khata awmte ngei pawh Bible zirtîrna chungchângah an thlîr dân a inang lo fo a ni. An dinhmun chu Jehova chhiahhlawhte dinhmun lakah chuan a va danglam tak êm! Kan ram, hnam, a nih loh leh kan chi chu engpawh lo ni se, a hming kan hriat Pathian chu kan bia a. Ani chu pathum infinkhâwm pathian maksak tak a ni lo. (Deuteronomy 6:4; Sâm 83:18; Marka 12:29) Lei leh vâna pawimawh ber Pathian lalchungnunna thu buai chu chinfel a hun tawh a, a chunga rinawm tlatna hmangin, chu thu buaiah chuan kan tel ṭheuh tih chu kan hre bawk. Mitthite dinhmun chungchâng thu dik kan hria a, hremhmun meidîla mihringte hremtu leh sual kan faina hremhmuna thawntu Pathian râpna lak aṭangin kan fihlîm bawk a ni.—Thuhriltu 9:5, 10.
5 Chu bâkah, tihpalh thil thua chanchhâwnna avânga lo awm kan ni lo tih hriat chu a va hlimawm tak êm! Pathian thil siam kan ni a, ama anpui ngeia siam kan ni zâwk mah a ni. (Genesis 1:26; Malakia 2:10) Fakna hla phuahtu chu a Pathian hnênah: “I hnênah lâwm thu ka hrilh ang che; hlauhawm tak leh mak taka siam ka ni si a: i thiltihte hi mak tak a ni a; chu chu ka nunna hian a hre chiang hle a ni,” tiin a zai a ni.—Sâm 139:14.
6 Mi tichhe thei thil chîn dawklak leh thiltihte kan pumpelh. Chanchin puan chhuahnate chuan zialzûk te, zu in nasat lutuk te, leh mipat hmeichhiatna lama inphalraina te laka vaukhânna thu a târ lang zing hle a. A tlângpui thuin, hêng vaukhânnate hi ngaihthah a ni fo ṭhîn. Mahse, Pathian dikin chutiang thilte chu a hnâwl tih leh chûng thil titute’n amah an tilungngai tih mi rilru ṭha puin a hriatin eng nge a tih? Chu mi chu chutiang thiltihte bânsan tûra chêttîrin a awm a ni. (Isaia 63:10; 1 Korinth 6:9, 10; 2 Korinth 7:1; Ephesi 4:30) A bul berah chuan Pathian tihlâwm nâna a tih mah ni se, hlâwkna dang—hrisêlna ṭha zâwk leh rilrua thlamuanna—chu a dawng a ni.
7 Thil ṭha lo chîn dawklakte bânsan chu mi tam tak tân a harsa hle a. Chutichung chuan, kum tinin mi a sîng têlte chuan an bânsan a ni. Jehova hnêna inpumpêkin tuiah baptisma an chang a, chutiang chuan an nuna Pathian tilâwm lo thiltihte an paih bo tawh tih vântlâng an hriattîr a ni. Kan vai atâna intihchakna a va ni êm! Sual leh mi tichhe thei nungchang bâwih nihna ata zalen reng kan tumna chu a tinghet zual sauh a ni.
8 Chhûngkaw nun hlim kan nei thei. Ram tam takah chuan chhûngkaw nun chu a chau va. Inneihna tam tak chu inṭhennain a tâwp a, chu chuan naupangte rilru chu hrehawm takin a dah fo a ni. Europe ram ṭhenkhatah chuan, chhûngkua zawng zawnga zaa sawmhnih zet chu nupa kawp chawi loh an ni a. Engtin nge Jehova chuan chhûngkaw chungchângah rinawmna kawng zawh tûra min ṭanpui? Khawngaihin, Ephesi 5:22–6:4 hi chhiar la, pasalte, nupuite, leh fate tâna Pathian Lehkha Thu zilhna ṭha tak hi chhinchhiah rawh. Chu Bible châng leh châng danga a sawite nunpuina chuan inneihna a tinghet a, naupangte ṭha taka enkawl tûrin nu leh pate a ṭanpui a, chhûngkaw nun hlim a siam a ni. Chu chu lâwm chhan tûr a tling a ni lâwm ni?
9 Khawvêl buainate chinfel thuai a ni dâwn tih rin tlatna. Science lam leh khâwl lama thiamna a sângin, hruaitu ṭhenkhatte’n tih tak zeta an bei chung pawhin, tûn lai nuna buaina khirh tak takte chu chinfel a la ni chuang lo. World Economic Forum dintu Klaus Schwab-a chuan tûn hnai mai khân, “khawvêl tawh harsatna chu a pung zêl a; mahse, a chinfelna hun erawh a tlêm tawlh tawlh thung a ni,” a ti. Tin, “ram tinin a tawrh thil hlauhawm fîrfiaka chêtna te, chhehvêl boruak chhiatna te, leh sum leh pai lama ngêlngheh lohna te” pawh a sawi bawk. Schwab-a chuan: “Tûn hma zawng aiin, khawvêl hian thawhhona leh hma lâk vat ngai harsatna a hmachhawn a ni,” tiin a titâwp a ni. Kum zabi 21-na kan luh tawh hnuah pawh, mihringte nakin hun tûr chu a la pik hle.
10 Jehova’n mihringte buaina zawng zawng chingfel thei tûr ruahmanna—Pathian Messia Lalram—a siam tih hriat chu a va lâwmawm tak êm! Chu mi hmang chuan Pathian dik chuan ‘indonate a tirehin, thlamuanna nasa tak chu a tiduah hluah hluah’ ang. (Sâm 46:9; 72:7) Hriak thih Lal Isua Krista chuan ‘pachhia te leh mi rethei te chu hnehchhiahna leh nunrâwnna ata a chhanhim ang.’ (Sâm 72:12-14) Lalram rorêlna hnuaiah chuan ṭâmna a awm lo vang. (Sâm 72:16) Jehova chuan kan “mit ata mittui zawng zawng a hrufai ang a; lungngaih te, ṭah te, nat te pawh a awm leh tawh hek lo vang; thil hmasate chu a ral ta.” (Thu Puan 21:4) Lalram chu vânah din a ni daih tawh a, leia buaina tinrêng chingfel tûrin hma a la vat ang.—Daniela 2:44; Thu Puan 11:15.
11 Hlimna tak tak min petu kan hria. Engin nge hlimna tak tak min pe? Rilru lam zir mi pakhat chuan hlimnaah hian thil pawimawh pathum—nuam tihzâwng thiltihna, inhnamhnawihna (hna leh chhûngkua thiltih ang chia telna), lungawina (thiltum lian zâwk emaw, mi dangte tâna ṭangkai tûr emaw thawh) a tel tih a sawi. Hêng pathumte zîngah hian nuam tihzâwng thiltihna chu pawimawh lo berah a dah a, tichuan: “Mi tam takin an nuna nuam tihzâwng thiltih chu an ûm a, an dah pawimawh ber avângin, hei hi thil chhinchhiah tlâk tak a ni,” a ti. He mi chungchânga Bible thlîr dân hi eng nge ni?
12 Hmân lai Israel Lal Solomona chuan: “Ka rilruin, ‘Khawi nge! nuamsipbâwl ka’n chîng teh ang, a nuam teh rêng emaw’ ka ti a, mahse hei pawh eng a lo ni lo. Nuih hi a âtthlâkzia ka chhar chhuak a, hlimhlawp lah eng ruai a ni lo,” a ti. (Thuhriltu 2:1, 2) Pathian Lehkha Thu sawi dân chuan, nuam tihzâwng thiltihnain a pêk hlimna chu rei lo tê atân chauh a ni. Hnaa inhnamhnawihna chungchâng hi eng nge ni ve? Hna awmzia nei ber—Lalram thu hrilh leh zirtîr siam hnaah hian kan tel a ni. (Matthaia 24:14; 28:19, 20) Bible hrilhfiah chhandamna thuchah mi dangte hrilhna hmangin, keimahni ngei leh ngaithlatute chhandamna pe thei hna chu kan thawk a. (1 Timothea 4:16) “Pathian hnathawhpuite” kan nih angin, “englo lâk aiin pêkin lukhâwng a nei zâwk,” tih chu kan tawng a ni. (1 Korinth 3:9; Tirhkohte 20:35) He hna hian kan nun hi awmzia a neihtîr lehzual a, Siamtu hnênah amah sawichhetu Diabol-Setana chhân lêtna tûr chu a pe bawk. (Thufingte 27:11) Dik takin, Jehova chuan Pathian ngaihsaknain hlimna tak tak leh tluantling min pe tih min kawhhmuh a ni.—1 Timothea 4:8
13 Zirtîrna pawimawh leh ṭangkai kan dawng. Gerhard-a chuan Jehova Thuhretute kohhranah upa niin rawng a bâwl a. A tleirâwl lai chu ngaihtuah lêt lehin, ani chuan: “Tleirâwl ka nih lai chuan, ṭawng ka harsat êm êm a. Ka rilru a buai hian, ka ṭawng hlei thei lo va, ka dang a âwk ṭan mai ṭhîn. Inngaih hniamna neiin, ka lunghnual a. Ka nu leh pate chuan ṭawng dik dân zirnaa kal tûrin ruahmanna min siamsak a, mahse, an ṭan lâkna chuan min ṭanpui chuang lo. Ka harsatna chu taksa lam ni lovin, rilru lam a ni a. Mahse, Jehova hnên aṭanga thilpêk ropui tak chu a awm—chu chu Theocratic Rawngbâwlna School a ni. He school-a luhna hian huaisenna min pe thar a. Ka thil zirte hmang ṭangkai tûrin theihtâwp ka chhuah a. Chu chuan min ṭanpui ta! Ka ṭawng nâl sawtin, ka lunghnual tawh lo va, rawngbâwlnaah pawh ka huai telh telh a ni. Tûnah chuan vântlâng thusawite hial pawh ka sawi tawh a. He school hmanga nun thar min petu Jehova chungah ka lâwm tak zet a ni,” tiin a sawi. Jehova’n a hna thawk tûra min zirtîrna hi kan lâwm chhan tûr a ni lâwm ni?
14 Jehova nêna inlaichînna leh khawvêl pum huap unaute ṭanpuina. Katrin-i chu Asia chhim-chhak lama lîrnghîng nasa tak leh chu mi avânga awm tsunami chanchin chuan a barakhaih hle a. Chu chhiatna a thlen lai chuan a fanu chu Thailand-ah a thang mêk a. Katrin-i chuan dârkâr 32 lai chu a fanu dam leh dam loh a hre lo va, a dârkâr têla pung tawlh tawlh hliampui tuarte zîngah a tel leh tel loh lah a hre hek lo. A tâwpa a fanu a him tih hriattîrna phone a dawn meuh chuan Katrin-i chu a engthâwl huai a ni.
15 Hêng lungkham hun chhûng hian Katrin-i chu engin nge ṭanpui? Ani chuan: “Chûng hun chhûng zawng deuhthaw chu Jehova hnêna ṭawngṭai nân ka hmang a. Hei hian chakna leh rilrua thlamuanna min pêkzia chu ka hre nawn fo a ni. Chu bâkah, thlarau lama unaute chuan min rawn tlawhin, min fuih hlawm a ni,” tiin a ziak. (Philippi 4:6, 7) Jehova hnêna ṭawngṭaina leh thlarau lama unaute thlamuanna duhawm tak dawng lo se chuan, hêng hun hrehawm tak chhûnga a dinhmun chu a va chhe zual dâwn êm! Jehova leh a Fapa nêna kan inlaichînna hnai tak leh Kristian unaute belh tlat chu malsâwmna dang lam bîk tak a ni a, ho lam taka lâk chi a ni lo.
16 Hmangaih thi tawhte hmuh leh theih beiseina. (Johana 5:28, 29) Tlangvâl Matthias-a chu Jehova Thuhretu anga enkawl chhoh a ni a. Mahse, a malsâwmna dawn chu hre lovin, tleirâwl a nih laiin Kristian kohhran aṭang chuan a tawlh bo va. Tûnah chuan heti hian a ziak a ni: “Ka pa nên chuan tîtîna tak tak kan nei ngai meuh lo va. Hun liam tawhahte khân, inmil lohna tam tak kan nei a. Chuti chung chuan, ka pa chuan nun ṭha ber min duhsak ṭhîn. Min hmangaih êm êm a, mahse chutih lai chuan ka hre thiam si lo. Kum 1996-ah chuan, a khum bula ṭhuin, a kut vuana ṭap zawih zawih chungin ka thiltih zawng zawngte avânga pawi ka tihzia leh amah ka hmangaihzia chu ka hrilh a. Mahse, ani chuan a hre thei si lo. A hnu lawkah chuan, min kalsan ta a. Thawhlehnaa ka pa hmu tûra ka dam khawchhuak a nih chuan, hun kal tawha tîtîna rîl tak kan neih lohte aiah kan tîtî nghek ang a. Tûnah upa niin rawng ka bâwl tih leh ka nupui nên pioneer kan thawk dûn tih a hriat chuan, a lâwm ngawt ang,” tiin. Thawhleh beiseina chu kan tân malsâwmna a va ni tak êm!
OCTOBER 17-23
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTETHUFINGTE 12-16
“Rangkachak Aiin Finna A Ṭha Zâwk”
(Thufingte 16:16, 17) Rangkachak ai chuan finna neih hi a va ṭha nasa zâwk êm! A ni, tangka ai chuan hriat thiamna chu thlan zâwk tûr a ni. 17 Mi tluangte lamlian chu sual kalsan a ni; a kawng vêng ṭha chuan a nunna a humhim a ni.
w07-E 7/15 8
“Finna hi himna a ni si”
THUFINGTE 16:16 chuan: “Rangkachak ai chuan finna neih hi a va ṭha nasa zâwk êm! A ni, tangka ai chuan hriat thiamna chu thlan zâwk tûr a ni,” tiin a sawi a. Engvângin nge finna hi a hlut êm êm? A chhan chu, “finna hi himna a ni si, tangka sum himna a ni bawk; hriatna ṭangkaizia erawh chu, a neitu nun chu finnain a tiharh ṭhin,” vâng a ni. (Thuhriltu 7:12) A nih leh, engtin nge finna chuan a neitu chu a tihharh?
Pathian aṭanga chhuak finna neih awmzia chu, Pathian Thu, Bible aṭanga hriatna dik tak nei a, chu mi mila thiltih a ni a, chu chuan Jehova duhzâwnga nung tûrin min ṭanpui a ni. (Thufingte 2:10-12) Hmân lai Israel lal Solomona chuan: “Mi tluangte lamlian chu sual kalsan a ni; a kawng vêng ṭha chuan a nunna a humhim a ni,” tiin a sawi a. (Thufingte 16:17) Ni e, finna chuan a neitu chu kawng sual ata chhan chhuakin, a nun a chhanhim a ni! A tawi zâwnga sawi chuan, Thufingte 16:16-33-a sawi thufingte hian Pathian aṭanga chhuak finna chuan kan dinhmun te, kan ṭawngka te, leh kan thiltihte chungah nghawng ṭha a nei tih a târ lang a ni.
“Rilru Thuhnuairawlh Mi Ni Rawh”
Finna chuan mi pakhat anga thu sawiin: “Chapona te, uanthuanna te, . . . ka haw takzet a ni,” a ti a. (Thufingte 8:13) Chapona leh finna chu mize inang lo tak a ni. Fing taka thil kan tih a ngai a, chapona, a nih loh leh uanthuanna mizia nei lo tûrin kan fîmkhur a ngai a. Kan nuna hlawhtlinna kan neih hunah emaw, Kristian kohhrana mawhphurhna kan neih hunah emaw a bîk taka kan fîmkhur a ngai a ni.
Thufingte 16:18 chuan: “Chapona chu boralna hmâah a kal a, rilru intivei chu tlûkna hmâah,” tiin a sawi a. Lei leh vâna chhiatna râpthlâk ber—Pathian thlarau fa ṭha famkim chu tlu chhiain Diabol Setanaah a inchantîr hi han ngaihtuah teh. (Genesis 3:1-5; Thu Puan 12:9) A tlûk chhiat hmain chapona rilru a târ lang em? A târ lang tih Bible chuan a sawi a. Ringtu rawn ni ṭan tuemaw chu Kristian kohhrana hruaitua ruat lo tûra tih a nih chhan chu sawiin “chapovin a awm ang a, Diabola thiam loh channa chu a chang ve dah ang e,” a ti a ni. (1 Timothea 3:1, 2, 6) Mi dangte chapona rilru neihtîr lo tûr leh mahni ngei pawh chapona thinlung nei lo tûra invên chu a va pawimawh tak êm!
(Thufingte 16:18, 19) Chapona chu boralna hmâah a kal a, rilru intivei chu tlûkna hmâah. 19 Mi chapote nên râllâk thil insem ai chuan mi retheite nêna mi rilru thunuairawlh mi nih a ṭha zâwk.
w07-E 7/15 8-9
“Finna hi himna a ni si”
THUFINGTE 16:16 chuan: “Rangkachak ai chuan finna neih hi a va ṭha nasa zâwk êm! A ni, tangka ai chuan hriat thiamna chu thlan zâwk tûr a ni,” tiin a sawi a. Engvângin nge finna hi a hlut êm êm? A chhan chu, “finna hi himna a ni si, tangka sum himna a ni bawk; hriatna ṭangkaizia erawh chu, a neitu nun chu finnain a tiharh ṭhin,” vâng a ni. (Thuhriltu 7:12) A nih leh, engtin nge finna chuan a neitu chu a tihharh?
Pathian aṭang chhuak finna neih awmzia chu, Pathian Thu, Bible aṭanga hriatna dik tak nei a, chu mi mila thiltih a ni a, chu chuan Jehova duhzâwnga nung tûrin min ṭanpui a ni. (Thufingte 2:10-12) Hmân lai Israel lal Solomona chuan: “Mi tluangte lamlian chu sual kalsan a ni; a kawng vêng ṭha chuan a nunna a humhim a ni,” tiin a sawi a. (Thufingte 16:17) Ni e, finna chuan a neitu chu kawng sual ata chhan chhuakin, a nun a chhanhim a ni! A tawi zâwnga sawi chuan, Thufingte 16:16-33-a sawi thufingte hian Pathian aṭanga chhuak finna chuan kan dinhmun te, kan ṭawngka te, leh kan thiltihte chungah nghawng ṭha a nei tih a târ lang a ni.
“Rilru Thuhnuairawlh Mi Ni Rawh”
Finna chuan mi pakhat anga thu sawiin: “Chapona te, uanthuanna te, . . . ka haw takzet a ni,” a ti a. (Thufingte 8:13) Chapona leh finna chu mize inang lo tak a ni. Fing taka thil kan tih a ngai a, chapona, a nih loh leh uanthuanna mizia nei lo tûrin kan fîmkhur a ngai a. Kan nunah hlawhtlinna kan neih hunah emaw, Kristian kohhrana mawhphurhna kan neih hunah emaw a bîk taka kan fîmkhur a ngai a ni.
Thufingte 16:18 chuan: “Chapona chu boralna hmâah a kal a, rilru intivei chu tlûkna hmâah,” tiin a sawi a. Lei leh vâna chhiatna râpthlâk ber—Pathian thlarau fa ṭha famkim chu tlu chhiain Diabol Setanaah a inchantîr hi han ngaihtuah teh. (Genesis 3:1-5; Thu Puan 12:9) A tlûk chhiat hmain chapona rilru a târ lang em? A târ lang tih Bible chuan a sawi a. Ringtu rawn ni ṭan tuemaw chu Kristian kohhrana hruaitua ruat lo tûra tih a nih chhan chu sawiin “chapovin a awm ang a, Diabola thiam loh channa chu a chang ve dah ang e,” a ti a ni. (1 Timothea 3:1, 2, 6) Mi dangte chapona rilru neihtîr lo tûr leh mahni ngei pawh chapona thinlung nei lo tûra invên chu a va pawimawh tak êm!
Thufingte 16:19 chuan: “Mi chapote nên râllâk thil insem ai chuan mi retheite nêna mi rilru thunuairawlh mi nih a ṭha zâwk,” tiin a sawi a. Hei hi fuihna ṭha tak a nih tih chu hmân laia Babulon Lal Nebukanezzara chungah a thleng dik a ni. Ani chuan Dura phaizâwlah milim lianpui—amah aiawhtu ni âwm tak—chu intithei takin a din a. Chu milim chu bul nghahchhan sâng tak chunga din a ni a, feet 90-a [27 m] sâng a ni. (Daniela 3:1) He milim lian tak hi Nebukadnezzara thuneihna entîrna a ni a. Chu milim leh mual lungphun te, biak in chhîp zum te, leh khawpuia in sâng tak takte hi mihring ngaih chuan ngaihhlut awm tak ni mah se, Pathian tân erawh a ni ve lo. Fakna hla phuahtu chuan: “LALPA chu chungnung tak a ni nâ a, mi tlâwmte chu a ngaihsak ṭhîn a: mi chapote erawh chu hla tak aṭangin a hre ṭhîn,” tiin a zai a. (Sâm 138:6) Dik tak chuan, “mihring zînga an chawimawi chu Pathian mithmuhin tenawm tak a ni.” (Luka 16:15) ‘In ngaihtuah sân lutuk’ ai chuan “mi tête pâwl” chu kan tân a ṭha zâwk a ni.—Rom 12:16.
“Hriat Thiamna” leh “Thiamna” Nên Sawi Rawh
Finna kan neih chuan kan thusawiah engtin nge a lan chhuah ang? Lal fing chuan: “Thu chîk taka dâwn mi chuan thil ṭha a dawng ang a, LALPA ring apiang chu an nihlawh a. Rilrua fing chu mi remhria tih an ni ang a, ṭawngkam thlumna chuan thiamna a tipung. Hriat thiamna hi a neitu tân chuan nunna tuikhur a ni a, mi âte tân erawh chuan thununna chu an âtna a ni. Mi fing thinlung chuan a kâ a zirtîr ṭhîn a, a hmuiah thiamna a belhchhah ṭhîn,” tiin min hrilh a ni.—Thufingte 16:20-23.
Finna chuan hriat thiamna leh thiamna nêna thu sawi tûrin min ṭanpui a ni. Engvângin nge? Mi rilru fing chuan “thil ṭha” hmuh a tum a, Jehova a rinchhan tlat vâng a ni. Mi dangte ṭhatna lai hmuh kan tum chuan an chanchin a ṭha zâwngin kan sawi ngei ang. Ṭawnghuatthlala emaw, mi do zâwnga thusawi emaw ai chuan kan ṭawngkam chhuak chu thlum tak leh thiam taka sawi a ni tûr a ni. Mite dinhmun kan hriatthiam chuan eng ang harsatna tâwk nge an nih a, engtin nge an chinfel tihte kan hriatthiampui thei ang.
Fing taka thusawi hi Lalram puanchhuahna leh zirtîr siamna hnaah pawh hian thil ṭangkai tak a ni. Pathian Thu mite kan zirtîr hian kan thiltum chu Bible thute hriattîr mai a ni lo. Kan tum ber chu mi tinte thinlung thlen hi a ni. Chu mi ni tûr chuan kan hmuiah thiamna kan belhchhah a ngai a. Tirhkoh Paula chuan a ṭhian Timothea chu “a thil hriat chianahte” awm reng tûrin a fuih a ni.—2 Timothea 3:14, 15.
(Thufingte 16:20-24) Thu chîk taka dâwn mi chuan thil ṭha a dawng ang a, LALPA ring apiang chu an nihlawh a. 21 Rilrua fing chu mi remhria tih an ni ang a, ṭawngkam thlumna chuan thiamna a tipung. 22 Hriat thiamna hi a neitu tân chuan nunna tuikhur a ni a, mi âte tân erawh chu thununna chu an âtna a ni. 23 Mi fing thinlung chuan a kâ a zirtîr ṭhîn a, a hmuiah thiamna a belhchhah ṭhîn. 24 Thu pai nuam chu khawithlâr ang a ni a, nunna atân a thlum a, ruh tân hrisêlna a ni.
w07-E 7/15 9-10
“Finna hi himna a ni si”
Thufingte 16:19 chuan: “Mi chapote nên râllâk thil insem ai chuan mi retheite nêna mi rilru thunuairawlh mi nih a ṭha zâwk,” tiin a sawi a. Hei hi fuihna ṭha tak a nih tih chu hmân laia Babulon Lal Nebukanezzara chungah a thleng dik a ni. Ani chuan Dura phaizâwlah milim lianpui—amah aiawhtu ni âwm tak—chu intithei takin a din a. Chu milim chu bul nghahchhan sâng tak chunga din a ni a, feet 90-a [27 m] sâng a ni. (Daniela 3:1) He milim lian tak hi Nebukadnezzara thuneihna entîrna a ni a. Chu milim leh mual lungphun te, biak in chhîp zum te, leh khawpuia in sâng tak takte hi mihring ngaihin ngaihhlut awm tak ni mah se, Pathian tân erawh a ni ve lo. Fakna hla phuahtu chuan: “LALPA chu chungnung tak a ni nâ a, mi tlâwmte chu a ngaihsak ṭhîn a: mi chapote erawh chu hla tak aṭangin a hre ṭhîn,” tiin a zai a. (Sâm 138:6) Dik tak chuan, “mihring zînga an chawimawi chu Pathian mithmuhin tenawm tak a ni.” (Luka 16:15) ‘In ngaihtuah sân lutuk’ ai chuan “mi tête pâwl” chu kan tân a ṭha zâwk a ni.—Rom 12:16.
“Hriat Thiamna” leh “Thiamna” Nên Sawi Rawh
Finna kan neih chuan kan thusawiah engtin nge a lan chhuah ang? Lal fing chuan: “Thu chîk taka dâwn mi chuan thil ṭha a dawng ang a, LALPA ring apiang chu an nihlawh a. Rilrua fing chu mi remhria tih an ni ang a, ṭawngkam thlumna chuan thiamna a tipung. Hriat thiamna hi a neitu tân chuan nunna tuikhur a ni a, mi âte tân erawh chuan thununna chu an âtna a ni. Mi fing thinlung chuan a kâ a zirtîr ṭhîn a, a hmuiah thiamna a belhchhah ṭhîn,” tiin min hrilh a ni.—Thufingte 16:20-23.
Finna chuan hriat thiamna leh thiamna nêna thu sawi tûrin min ṭanpui a ni. Engvângin nge? Mi rilru fing chuan “thil ṭha” hmuh a tum a, Jehova a rinchhan tlat vâng a ni. Mi dangte ṭhatna lai hmuh kan tum chuan an chanchin a ṭha zâwngin kan sawi ngei ang. Ṭawnghuatthlala emaw, mi do zâwnga thusawi emaw ai chuan kan ṭawngkam chhuak chu thlum tak leh thiam taka sawi a ni tûr a ni. Mite dinhmun kan hriatthiam chuan eng ang harsatna tâwk nge an nih a, engtin nge an chinfel tihte kan hriatthiampui thei ang.
Fing taka thusawi hi Lalram puanchhuahna leh zirtîr siamna hnaah pawh hian thil ṭangkai tak a ni. Pathian Thu mite kan zirtîr hian kan thiltum chu Bible thute hriattîr mai a ni lo. Kan tum ber chu mi tinte thinlung thlen hi a ni. Chu mi ni tûr chuan kan hmuiah thiamna kan belhchhah a ngai a. Tirhkoh Paula chuan a ṭhian Timothea chu “a thil hriat chianahte” awm reng tûrin a fuih a ni.—2 Timothea 3:14, 15.
“Thiamna” tih Grik thu mal awmzia chu “chhûtpuina, a nih loh leh nungchang lama ngaihtuahna hmanga rilru thlâktîr,” a ni tiin W. E. Vine-a ziah An Expository Dictionary of New Testament Words chuan a sawi. Kan thu ngaithlatute rilru thlâk thlengtîrtu chhûtpuina ṭha tak nei tûr chuan an ngaihtuahna te, an ngaihven zâwng te, an dinhmun te, leh an ṭobulte hriat thiam a ngai a. Chutiang hriat thiamna chu engtin nge kan neih theih ang? Tirhkoh Jakoba chuan: “Ngaihthlâk chuh sela, thusawi chuh lo sela,” tiin a sawi a. (Jakoba 1:19) Kan thu ngaithlatute hahdam taka awmtîr a, an sawi ngun taka kan ngaihthlâksak chuan an thinlunga awm chu kan hre thei ang.
Tirhkoh Paula chuan mi dangte thlêm thlûk thiam tak niin hriat a hlawh a. (Tirhkohte 18:4) Amah dotu zînga pakhat tangkaraw chhertu, Demetria ngei pawhin: “Hetah Ephesi khua chauhvah hian ni lovin, Asia ram khawvêl zawng zawng thawah pawh he Paula hian, . . . mi tam tak a thlêmthlu a,” tiin a sawi chhuak hial a ni. (Tirhkohte 19:26) Paula chuan thu hrilh hnaa nghawng nei tak thu a sawi theih avângin a infak em? Fak lo ve. A thu hrilhna chu ‘[Pathian] thlarau leh thiltihtheihna hriattîrna,’ angin a ngai zâwk a ni. (1 Korinth 2:4, 5) Keini pawh Jehova thlarau thianghlim ṭanpuina kan dawng ve a. Jehova kan rinchhan avângin, kan rawngbâwlnaah hriat thiamna leh thiamna nêna sawi tûrin min ṭanpui ang tih kan ring nghet tlat a ni.
“Rilrua fing” tuemaw chu “mi remhria” tia koh a nih chuan a mak lo ve! (Thufingte 16:21) Ni e, hriat thiamna chu a neitu tân chuan “nunna tuikhur” a ni. A nih leh, mi âte chungchâng ve hi le? Anni chuan “finna leh zirtîrna an hmusit ṭhîn.” (Thufingte 1:7) Jehova thununna an hnâwl avângin eng nge an seng? A chunga kan hriat tawh angin, Solomona chuan: “Mi âte tân erawh chu thununna chu an âtna a ni,” tiin a sawi a. (Thufingte 16:22) Thununna an dawng fo va, chu chu hremna nasa tak ang a ni ṭhîn. Mi âte chuan mahni chungah harsatna te, mualphona te, natna te, leh a hun lo taka thihnate pawh an inthlen hial thei a ni.
Finnain kan ṭawngkaah nghawng ṭha tak a neih thu sawi zawmin, Israel lal chuan: “Thu pai nuam chu khawithlâr ang a ni a, nunna atân a thlum a, ruh tân hrisêlna a ni,” tiin a sawi a ni. (Thufingte 16:24) Khawizû chu a thlumin, rilṭâmte a tiharh sawng sawng thei ang bawkin, ṭawngkam thlum chuan min tichakin, min tiharhvâng thei a ni. Khawizû hi hrisêlna atân a ṭhain, taksa a tihdam thei a, mihring tân a ṭha a. Ṭawngkam thlum pawh, chutiang bawkin thlarau lam hrisêlna atân a ṭha a ni.—Thufingte 24:13, 14.
“Kawng Dik Ni Awm Taka Lang” Chu Fîmkhur Rawh
Solomona chuan: “Mi ngaiha kawng dik ni âwm taka lang, a tâwp chu thihna kawng ni si a awm,” tiin a sawi a. (Thufingte 16:25) Hei hi ngaih dân dik lo leh Pathian dân kalh zâwnga nungtute tân vaukhânna a ni. Kawng ṭhenkhat chu mihring ngaih chuan dik angin a lang mai thei a; mahse, Pathian Thua awm thu bul nghet tak nên a inkalh thei a ni. Chu bâkah, Setana chuan chutiang dâwt thu chu a chawilâr avângin miin chu kawng chu dik nia a ngaih laiin, thihna kawng a lo ni hlauh zâwk a ni.
Thlarau Lam Lunghlute Laih Chhuahna
(Thufingte 15:15) Hrehawm tuartu tân nî zawng zawng mai hi a ṭha lo vek a, thinlung hlim mi erawh chuan ruai a ṭheh reng mai a ni.
g-E 11/13 16
‘Ruai I Ṭheh Reng’ Em?
“Hrehawm tuartu tân nî zawng zawng mai hi a ṭha lo vek a, thinlung hlim mi erawh chuan ruai a ṭheh reng mai a ni.”—Thufingte 15:15.
HE THU hian eng awmzia nge a neih? Hei hi ngaihtuahna leh rilru dinhmun sawina a ni a. “Hrehawm tuartu” chuan a chhe lam—a ni hmante chu a “ṭha lo” emaw, a nuam lo emaw niin a thlîr a. Chu mi nêna inkalhin, “thinlung hlim” mi erawh chuan a ṭha zâwngin thil a thlîr a—chhûngrila hlimna a neiin, “ruai a ṭheh reng” ang a ni.
Kan zavai hian kan hlimna la bo thei harsatna kan nei ṭheuh va. Mahse, chûng harsatna kârah pawh min tihlim reng theitu tûr thil engemaw chu kan ti thei tho a ni. Bible sawi chu han ngaihtuah teh.
• Naktûk atâna lungkhamna avângin vawiinah intibuai suh. Isua Krista chuan: “Chutichuan atûk atân lungkham suh u, atûk chuan ama tân a lungkham chawp dâwn si a. Ni khat atân ni khat hrehawm chu a tâwk a ni,” tiin a sawi.—Matthaia 6:34.
• I thil ṭha neihah i rilru pêk tum rawh. I lunghnual hunah, engvângin nge chûng i thil ṭha neihte chu ziak chhuak a, i ngaihtuah loh vang? Tûn hmaa i thiltih sual leh tih dik lohte chu ngaihtuah reng bawk hek suh. Chûng aṭang chuan inzir la, hma lam pan rawh. Hnung lam enna dârthlalang en zawk a, hma lam en reng motor khalhtu ang ni rawh. “[Pathian] hnênah ngaihdamna a awm,” tih hre reng bawk ang che.—Sâm 130:4.
• Mangannain a tlâk buak che hunah nangmah tihlim theitu hnênah i lungkhamnate chu hrilh rawh. “Lungkham neih hian” kan thinlungte “a tihrehawm a, thu ṭha erawh chuan mi a tilâwm ṭhîn,” tiin Thufingte 12:25 chuan a sawi a. Chu “thu ṭha” chu chhûngkaw zînga mi emaw, ṭhian rinawm—mi kherkhiap lo, thil a chhe zâwnga thlîr lotu—‘englai pawha hmangaih rengtu’ emaw hnên aṭangin a lo kal thei a ni.—Thufingte 17:17.
Bible-a kan hmuh Thufingte hian hun harsa tak kârah pawh hlimna hmu tûrin mi tam tak a ṭanpui tawh a. Chûng thu ṭhate chuan nang pawh ṭanpui che rawh se.
(Thufingte 16:4) LALPAN thil zawng zawng hi chhan nei ṭheuhvin a siam a, a ni tak e, mi suaksualte pawh hi ni ṭha lo atân.
w07-E 5/15 18-19
“I Thil Ruahmante Chu Tihnghehin A Awm Ang”
Mahni inngaihsânna chuan kan thiltih sualte thiam inchantîrin kan miziate min thuptîr a, kan ṭhat lohnate min haidertîr mai thei bawk. Mahse, Jehova chu bum theih a ni lo. Ani chu rilru bûktu a ni si a. Kan rilru hi kan ngaihtuahna thununtu a ni a, kan thinlung nên a inthlunzawm tlat a ni. Kan rilru ṭhan chhoh dân chu entîrnei thinlung thiltihah nasa takin a innghat a, chutah chuan kan ngaihtuahna leh rilru veizâwng te a tel a ni. Kan rilru hi ‘thinlung fiahtuin” a en dik a, a rorêlnaah chuan thlei bîk neihna leh duhsak bîk neihna a tel lo. Kan rilru kan vên hi a finthlâk hle.
“I Hnate Chu LALPA Kawltîr Rawh”
Ruahmanna siamnaah kan ngaihtuahna—thinlung hnathawh a tel a. Ngaihtuahna chu thiltihin a zui ṭhîn. Kan thiltumah kan hlawhtling ang em? Solomona chuan: “I hnate chu LALPA kawltîr rawh, tichuan i thil ruahmante chu tihnghehin a awm ang,” tiin a sawi a. (Thufingte 16:3) Kan hnate Jehova kawltîr tih chu amah kan rinchhan a, amahah kan innghatin, a hnênah thu kan intiam tihna a ni a—kan phurritte a chungah nghat ang kan ni. Fakna hla phuahtu chuan: “I awm dân tûr chu LALPA chungah nghat la; amah chu ring la, aman a ti vek ang,” tiin a zai a ni.—Sâm 37:5.
Kan ruahmannate hlawhtling tûr chuan Pathian Thu nêna a inmil a ngaih bâkah, thiltum ṭha aṭanga lo awm a ni tûr a ni. Chu bâkah, Jehova hnênah ṭanpuina dîlin, Bible thurâwnte chu theih tâwpin kan zui bawk tûr a ni. A bîk takin, fiahnte leh harsatnate kan tawh hunah ‘kan ritphurh chu Jehova chungah’ kan nghah a pawimawh a ni. A chhan chu ‘anin min tichak dâwn si a.’ Dik tak chuan, “mi fel chu engtikah mah tihnghîn a phal lo vang.”—Sâm 55:22.
“LALPAN Thil Zawng Zawng Hi Chhan Nei Ṭheuhvin A Siam A”
Kan hnate Jehova kan kawltîrna aṭangin eng hlâwkna dang nge kan la neih theih? “LALPAN thil zawng zawng hi chhan nei ṭheuhvin a siam a,” tiin lal fing chuan a sawi a. (Thufingte 16:4a) Lei leh vân Siamtu chu thiltum nei Pathian a ni a. Kan hnate kan kawltîr chuan nun hian thiltumte a neiin, awmzia a nei chho va, thil engmah lo mai maite chu kan pumpelh a ni. Lei leh mihringte tâna Jehova thiltum chu chatuan daih a ni a. (Ephesi 3:10, 11) Ani chuan leilung hi a din a, “mihringte awm nân” a siam a ni. (Isaia 45:18) Chu bâkah, leia mihringte tân a tîra a thiltum chu a thleng famkim ngei ngei dâwn. (Genesis 1:28) Pathian dik hnêna nun inpumpêkna chu tâwp thei lo leh awmze nei chatuan nun a ni ang.
Jehova’n “mi suaksualte pawh hi ni ṭha lo atân” a siam a. (Thufingte 16:4b) “A thiltih a fel famkim” avângin mi sualte chu a siam lo. (Deuteronomy 32:4) Mahse, an awm erawh a phal a, an chunga ro a rêl hma chu an nun chhun zawm zêl a la remti hrih a ni. Entîr nân, Jehova chuan Aigupta lal Pharaoa hnênah: “He mi avâng ngawt hian ka tungding chia, ka thiltihtheihna entîr tûr che leh khawvêl zawng zawnga ka hming a lo than theih nân,” tiin a hrilh a. (Exodus 9:16) Hri Sâwm leh Tuipui Sena Pharaoa leh a sipai rualte tihboral an nihna chu Pathian thiltihtheihna ropui tak târ lanna a ni tak meuh mai.
Jehova chuan mi sualte’n hre hauh lova, a rawngbâwl tûrin dinhmunte chu a siam danglam thei. Fakna hla phuahtuin: “Mihring thinur chuan a tiropui zual che a, i [Jehova] thinurin a hmaihte chuan i inhrêng ang,” tiin a sawi a. (Sâm 76:10) Jehova’n a hmêlmate chu a chhiahhlawhte chunga thinrim a phal a; mahse, a mite thunun leh zirtîr a duh vâng chauhva chutianga thlentîr chu a ni. Chu aia nasaa thinrimna an lantîr chuan, Pathianin a chunga lantîr angah a ngai a ni.
Jehova’n a chhiahhlawh inngaitlâwmte a ṭanpui laiin mi chapote leh intiveite chu engtin nge a ngaih? Israel lal chuan: “Thinlunga chapo apiangte chu LALPA tâna tenawm an ni; inthurual mah se, hrem lohvin chhuah an ni lo vang,” tiin a sawi a. (Thufingte 16:5) “Thinlunga chapo apiangte” chu an inṭanpui tawn ṭhîn a; mahse, hrem lovin an awm lo vang. Chuvângin, hriatna kan ngah emaw, thil kan ti thei emaw, a nih loh leh rawngbâwlna chanvo hlu kan nei emaw a nih pawhin, thuhnuairawlhna neih chu kan tân a finthlâk a ni.
“LALPA Ṭihnain”
Sual saa piang kan nih avângin sual kan ti palh ṭhîn a. (Rom 3:23; 5:12) Kawng sual lama min hruai thei ruahmannate pumpelh tûrin engin nge min ṭanpui ang? Thufingte 16:6 chuan: “Zahngaihna leh thutakin khawlohna chu tlenfai a ni a, LALPA ṭihnain miin sual a kalsan ṭhîn,” tiin a sawi a. Zahngaihna leh thutak avângin Jehova’n kan sualte a ngaihdam laiin, amah kan ṭihna chuan sual ti lo tûrin min vêng a ni. Pathian kan hmangaihna leh a zahngaihna kan hlutzia lantîr mai bâkah, amah tihlâwm loh hlauh chu a va pawimawh tak êm!
Pathian thiltihtheihna hlauhawm tak chu zahna leh ṭihna kan lantîr chuan thinlung taka Pathian hlauhna kan nei tihna a ni. Thil siama lang A thiltihtheihna chu han ngaihtuah teh! Pathian thiltihtheihna lanna thil siamte ngaihtuahna chuan thlahtu Joba chu a rilru a thlâk danglamtîr a. (Joba 42:1-6) Bible-a chhinchhiah Pathianin a mite a dâwr dân thute kan chhiar a, kan ngaihtuah hian, chutianga chêttîrin kan awm ve a ni lâwm ni? Fakna hla phuahtu chuan: “Hawh u, Pathian thiltihte hi en rawh u; mihring fate chunga a thiltihah hian a hlauhawm a ni,” tiin a zai a. (Sâm 66:5) Jehova zahngaihna chu a tûr rêngah kan ngai tûr a ni lo. Israel mite ‘an hel khân, Pathian thlarau thianghlim rilru chu an tina a; an hmêlmaah a [Jehova] ṭang ta a, a bei lêt ta a ni.’ (Isaia 63:10, C.L. Re-edited) Kawng leh lamah chuan, “mi, a awm dânin LALPA a tihlâwm chuan, a hmêlma nên lam inremin a awmtîr ṭhîn.” (Thufingte 16:7) Jehova ṭihna avânga humhimna a va ni tak êm!
Lal fing chuan: “Fel lo taka deh chhuah tam tak ai chuan fel taka deh chhuah tlêmtê a ṭha zâwk,” tiin a sawi a. (Thufingte 16:8) Thufingte 15:16 chuan: “LALPA hlauhna nên tlemte neih chu tam tak neiha buaina neih ai chuan a ṭha zâwk,” tiin a târ lang bawk. Pathian zahna dik tak neih chu felna kawnga awm reng tûrin thil pawimawh tak a ni.
“Mihring Rilruin A Kawng A Ruahman”
Mihring chu duh thlan theihna neia siam kan ni a, a dik leh dik lo duh kan thlang thei a ni. (Deuteronomy 30:19, 20) Entîr nei rilru, a nih loh leh thinlung hian ngaih dân hrang hrang a nei thei a, a thiltum chu ngaih dân pakhat emaw, chu aia tam emaw nên a inmil thei a ni. Duh thlan theihna hi kan mawhphurhna a ni tih târ langin, Solomona chuan: “Mihring rilruin a kawng a ruahman a, a ke pên erawh chu LALPAN a hruai ṭhîn,” tiin a sawi a. (Thufingte 16:9) Jehova’n kan ke pênte a kaihhruai theih avângin, ‘kan ruahmannate tihngheh’ kan duh hunah a ṭanpuina zawn chu a finthlâk a ni.
OCTOBER 24-30
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTETHUFINGTE 17-21
“Mi Dangte Nên Inrem Tum Rawh”
(Thufingte 19:11) A ngaihruat thiamnain mi a thin a tihnelsak ṭhîn a, bawhchhiatna haider chu a ropuina a ni.
“Ngaihruat Thiamnain Mi A Thin A Tihnelsak Ṭhîn”
College basketball zirtîrtu chu a thinur a insûm loh avângin a hna aṭanga bân a ni.
Naupang pakhat chu a duh anga thil a kal loh hian thinurin a râk vak vak
A pindan a dah hnawk êm avângin nu pakhat chu a fapa nên an in ânkhum chiam.
KAN vai hian mite thinur lai chu kan hmu tawh ang a, keimahni ngei pawhin thinur châng kan nei ang tih chu rinhleh rual a ni lo. Thinurna hi khap beh ngai rilru veizâwng ṭha lo anga kan thlîr mai theih laiin, thinur chhan tûr ṭha tak nei niin kan inhre fo va, a bîk takin tuemawin kan dikna neih min rah behsak anga a lan hian a ni lehzual a ni. American Psychological Association thuziak pakhat chuan “thinurna hi mihring rilru veizâwng pângngai tak leh hrisêlna atâna ṭha a ni,” tiin a sawi.
Chutiang thlîr dân chu Kristian tirhkoh Paula thu ziah ngaihtuah chuan a pawm tlâk viau niin a lang mai thei. Mite chuan thinur châng an nei thei tih pawmin, ani chuan heti hian a sawi: “Thinrim ula, sual erawh chu sual suh u; in thinur chu niin tlâk pui suh se,” tiin. (Ephesi 4:26) He mi han thlîr hian, kan thinurna kan hrithla tûr nge ni a, kan thinurna thunun tûrin ṭan kan la zâwk dâwn?
I THINUR TUR A NI EM?
Paula’n thinurna chungchânga zilhna thu a pêk lai chuan, fakna hla phuahtu thuziak: “Hlau [a nih loh leh, khûr] ula, thil tisual suh u,” tih hi a rilruah a awm a nih ngei a rinawm. (Sâm 4:4) Mahse, thlarauva thâwk khum Paula fuihna thuin a sawi tum tak chu eng nge ni? Ani chuan heti hian a hrilhfiah zawm a ni: “Khâkna te, thinurna te, tauhna te, ânna te, sawichhiatna te zawng zawng chu bânsanin awm rawh se, sualna zawng zawng nên,” tiin. (Ephesi 4:31) A nihna takah chuan, Paula chuan Kristiante chu an thinurna hrithla lo tûrin a fuih a ni. Ngaihven awm takin, American Psychological Association thuziak chuan heti hian a sawi zawm a ni: “Zir chîkna chuan thinur hrîkthlâknain thinurna leh inhrosakna a tizual a, dinhmun chingfel tûrin . . . engti kawng mahin min ṭanpui lo,” tiin.
Chuti chu, engtin nge thinurna leh a nghawng ṭha lo zawng zawngte chu kan “dah bo” theih ang? Hmân lai Israel Lal fing Solomona chuan heti hian a ziak a ni: “A ngaihruat thiamnain mi a thin a tihnelsak ṭhîn a, bawhchhiatna haider chu a ropuina a ni,” tiin. (Thufingte 19:11) Mi a thinur hunah engtin nge “ngaihruat thiamnain” a ṭanpui?
NGAIHRUAT THIAMNAIN THIN A TIHNEL DAN
Ngaihruat thiamna chu dinhmun hmuh thiamna a ni a. Ngaihruat thiamna nei tih chu a pâwnlâng piah lam hmuh thiamna nei tihna a ni. Chu chuan kan lungnih loh emaw, kan thinur emaw hunah engtin nge min ṭanpui?
Rorêl dik lohna kan hmuh hian kan thin a ur ngei ang a. Mahse, kan rilru vei anga tharum thawha kan chhâng lêt nghâl mai a nih chuan, keimahni ngei kan intina theiin, mi dang pawh kan tina thei a ni. Thunun loh mei chuan in a kan chhiat theih ang bawkin, thinurna thunun loh chuan kan hming ṭha leh mi dangte nêna kan inlaichînna bâkah, Pathian nêna kan inlaichînna thlengin a tichhe thei a ni. Chuvângin, kan chhûngrilah thinurna a so sâng a nih chuan, dinhmun chu ngun lehzuala bih chian a hun tihna a ni. Thil nih dân kimchang taka hriatna chuan kan rilru thunun tûrin min ṭanpui ngei ang.
Solomona pa, Lal Davida chuan Nabala nên an indâwrnaah thisen chhuahna sual a pumpelh chang chang a, dinhmun hre thiam tûra ṭanpui a nih avângin Davida chu a lâwm hle. Davida leh a mite chuan Judai ram thlalêrah Nabala berâmte an vênsak a. Berâm hmûl meh a hun chuan Davida chuan Nabala hnênah ei tûr ṭhenkhat a dîl a ni. Chutah Nabala chuan heti hian a chhâng a ni: “Ka chhang te, ka tui te leh ka berâm hmul mêttute tâna ka talh chu tute nge an ni tih pawh hriat hleih lohte hi ka pe tehlul ang maw?” tiin. In deusawhna a va ni tak êm! Davida’n chûng thute chu a hriat chuan, a mi 400-te nên, Nabala leh a in chhûnga mipa zawng zawng tiboral tûrin an thawk chhuak a ni.—1 Samuela 25:4-13.
Nabala nupui Abigaili chuan thil awm dân a hriat chuan, Davida hmu tûrin a kal chhuak a. Davida leh a mite a hmuh chuan, a ke bulah bawkkhupin heti hian a sawi a ni: “I chhiahhlawhnu hian i beng hriatah thu sawi sela i chhiahhlawhnu thusawi chu khawngaih takin ngaihthlâksak ang che,” tiin. Tichuan, Abigaili chuan Davida hnênah Nabala âtzia a hrilhfiah a, phuba a lâk chuan a la inchhîr ang tih a hrilh a ni.—1 Samuela 25:24-31.
Abigaili thusawi aṭangin Davida chuan dinhmun khirh tak tivengtu tûr eng ngaihruat thiamna nge a chhar chhuah? A hmasain, Nabala chu mi â a ni tih leh, a dawtah phubâ a lâk chuan thisen chhuahnaah thiam loh a chang thei tih a hria a ni. Davida ang bawkin thil eng emaw avângin nasa takin i thinur pawh a ni thei e. Eng nge i tih ang? “Rei lo tê hun lain, thâwk la vak la, number 1 aṭangin 10 thleng chhiar ang che,” tiin Mayo Clinic chuan thinur insûm dân thuziakah rawtna a pe a ni. Ni e, buaina lo chhuah chhan ber chu ngaihtuah la, tichuan i thiltih tumin nghawng a neih dân tûr chu ngaihtuah bawk rawh. Ngaihruat thiamna chuan i thin tinel sela—a ni, hnawt bo hial rawh se.—1 Samuela 25:32-35.
Chutiang bawkin, tûn laia mi tam tak chu an thinurna thunun tûra ṭanpui an ni a. Kum 23 mi Poland rama lung in tâng Sebastian-a chuan Bible zirna aṭanga a thinurna leh thin ramna thunun dân a zir thu a sawi a ni: “A hmasa berin, buaina ka ngaihtuah a. Chutah, Bible zilhna thu nunpui ka tum a. Bible hi kaihruaitu lehkhabu ṭha ber niin ka hria,” tiin.
Setsuo-a pawhin chu tih dân bawk chu a zui a. Heti hian a sawi a ni: “Hnathawhnaah hian ka thin a ur chuan mi dangte hi ka hau vak ṭhîn a. Tûna Bible ka zir hnuah chuan, mite hau vak ai chuan: ‘Tu nge dik lo chu? Buaina ber chu keimah ka ni lâwm ni?’ tiin ka inzâwt ṭhîn,” tiin. Hetiang zawhnate inzawhna chuan a thin a tihnelsak a, tichuan a rilrua a thinurna so sâng tak chu a thunun thei ta a ni.
Thinurna chu a nasa hle thei a, mahse, Pathian Thu aṭanga zilhna chu a chak zâwk a ni. Bible zilhna fing takte nunpuina leh Pathian ṭanpuina dîlna hmangin, nang pawn i thin i tinel thei, a nih loh leh i thinurna i thunun thei a ni.
(Thufingte 18:13) Ngaihthlâka hmâa chhân chu a tân âtthlâk nihna leh mualphona a ni.
(Thufingte 18:17) A thiamna thu sawi hmasatu chu felin a lang ṭhîn a, mahse a ṭhenawmte an lo kal a, an rawn tilang ṭhîn.
(Thufingte 21:13) Mi rethei au thâwma beng chhu ngawng chu, ani pawh a au vang a, nimahsela ngaihthlâksak a ni bîk lo vang.
Remna Um Rawh
Ṭanpuina Pêk Dâwn Hunah
11 Kristian tuemawin a chhûngte emaw, unaute emaw nêna an harsatna chungchângah upa biak chu duh ta se engtin nge ni ang? Thufingte 21:13 chuan: “Mi rethei au thâwma beng chhu ngawng chu, ani pawh a au vang a, nimahsela ngaihthlâksak a ni bîk lo vang,” tiin a sawi a. Chuvângin, upa chuan ‘a beng a chhu ngawng’ hauh lo vang. Nimahsela, thufing dang pakhat chuan heti hian min vaukhân a ni: “Thubuai sawi hmasatu chu thiam hlein a lang ṭhîn, a rawn chhâl lêt an awm hma chu,” tiin. (Thuf. 18:17, C.L. Re-edited) Upa chuan ṭha takin a ngaihthlâksak ang a; mahse, a sawi hmasatu lama ṭang lo tûrin a fîmkhur tûr a ni. Thil awm dân a ngaihthlâk hnuah, a mi hêka chu a biak tawh leh tawh loh a zâwt ang. Tin, upa chuan thu buai thlen hmasatu chu remna ûm tûra a tih theih Pathian Lehkha Thu-a lang rahbite chu a sawipui thei bawk ang.
12 Thu buai lehlam chauh hriata hma lâk nghâl a hlauhawmzia târ langtu thiltawn pathum Bible-ah a chuang a. Potiphara chuan Josefa’n pâwngsual tum anga sawitu a nupui chu a ring a. Thinur takin Josefa chu tân inah a khung a ni. (Gen. 39:19, 20) A pu, Mephibosetha chu Davida hmêlmate lama ṭang anga sawitu Ziba thusawi chu Lal Davida chuan a ring a: “Ngai teh, Mephibosetha thil neih zawng zawng chu i ta vek a ni ta,” tiin a chhâng lêt nghâl a ni. (2 Sam. 16:4; 19:25-27) Lal Artezerzia hnênah chuan Judate’n Jerusalem kulh an sa ṭha a, Persia lakah hel an tum tih hriattîr a ni a. Chu thu dik lo chu ringin, lal chuan Jerusalem sak ṭhatna chu titâwp tûrin thu a pe a. Chuvângin, Judate chuan Pathian biak in sakna chu an bânsan a ni. (Ezr. 4:11-13, 23, 24) Kristian upate chuan Timothea hnêna Paula’n thil engkim hriat vek hmaa thu tlûkna siam lo tûra a fuihna chu an zâwm a ni.—1 Timothea 5:21 chhiar rawh.
13 Buaina neite thusawi ngaihthlâk ve ve hnuah pawh, “tupawhin thil eng emaw hriaa a inrin chuan a hriat tûr ang chu a la hre lo,” tih kan hriat reng a pawimawh a ni. (1 Kor. 8:2) Chu buaina thlen hmaa thilthleng zawng zawngte chu kan hre vek tak zet em? Buaina neitute tûn hma lam nun chu kan hre vek em? Rorêl tûra tih an nih hian upate tân dâwt thu te, vervêk taka thiltih te, a nih loh leh khual thu thang lêng vêl mai maite inbumtîr loh chu a va pawimawh tak êm! Rorêltu atâna Pathian mi thlan Isua Krista chuan dik takin ro a rêl a. Ani chuan ‘a mita a hmuh angin ro a rêl lo va, a benga a hriat angin a zilhhau hek lo.’ (Is. 11:3, 4) Chutih ahnêkin, Isua chu Jehova thlarauvin a kaihruai zâwk a ni. Chutiang bawkin, Kristian upate pawhin Pathian thlarau thianghlim kaihhruaina chu an hlâwkpui a ni.
14 Upate chuan an unaute thu buai an rem hmain Jehova thlarau kaihhruaina dîla an ṭawngṭai a ngai a, Pathian Thu leh bâwih rinawm leh fing tihchhuah thu leh hlate râwna thlarau kaihhruaina an rinchhan chu a ṭûl a ni.—Mt. 24:45.
(Thufingte 17:9) Bawhchhiatna thuptu chuan inhmangaihna a zawng a, thil sawi sawi hmang chuan ṭhian bulte a tiṭhen ṭhin.
Remna Um Rawh
17 Unaute inkâra buaina tam zâwk chu judicial action lâk a ngaihna thil sual lian tham a ni ṭhîn lo. Chuvângin, hmangaihna nêna unaute thil tihsual khuh bo mai chu a va ṭha tak êm! “Bawhchhiatna thuptu chuan inhmangaihna a zawng a, thil sawi sawi hmang chuan ṭhian bulte a tiṭhen ṭhîn,” tiin Pathian Thu chuan a sawi. (Thuf. 17:9) Chu thu zawmna chuan kohhrana inremna awmtîr tûr leh Jehova nêna inlaichînna ṭha nei reng tûrin min ṭanpui ang.—Mt. 6:14, 15.
Thlarau Lam Lunghlute Laih Chhuahna
(Thufingte 17:5) Mi rethei hmusittu chuan a Siamtu a ngai nêp a ni a, mi vânduaina diriamtu chu hrem lohvin a awm lo vang.
Ṭhalaite U—Pathian Thu Inkaihhruaitîr Rawh U
17 Mahni chauhva i awm hun pawha Pathian laka rinawm tûr chuan, ‘chhia leh ṭha fiah thei tûrin hriat theihna’ i nei tûr a ni a, chu hriat theihna chu dik nia i hriatte anga thiltihna ‘hmangin’ i sawizawi tûr a ni. (Heb. 5:14) Entîr nân, rimawi ngaihthlâk tûr te, film en tûr te, a nih loh leh Internet site hawn tûrte i thlan hunah a hnuaia zawhnate hian thil dik thlang a, thil sual pumpelh tûrin a ṭanpui ang che. Heti hian inzâwt rawh: ‘Hei hian khawngaihna nei tûrin min ṭanpui ang nge, “mi vânduaina” chunga lo lâwm tûrin min thunun zâwk dâwn?’ (Thuf. 17:5) ‘Hei hian “ṭhatna ngaina” tûrin min ṭanpui dâwn nge ni a, “sualna huat” chu ka tân a tiharsa zâwk dâwn?’ tiin. (Amos. 5:15) Mahni chauhva i awm laia i thiltih chuan i thinlung duhzâwng tak chu a târ lang ang.—Lk. 6:45.
Rinawmna Vawngin Kan Awm Ang!
15 Mi dik Joba chu amah hawtu tuemawin chhiatna a tawhin a lâwm ngai lo. A hnuah thufingte chuan heti hian min vaukhân a ni: “I hmêlma a tlûkin lâwm suh la, tihtlâwma a awmin i rilru lâwm suh se; chutilochuan LALPAN a hmu ang a, a lâwm lo vang a, a laka a thinrim a lamlêt dah ang e,” tiin. (Thuf. 24:17, 18) Pathian Jehova’n rilru a hmuh theih avângin, mi dangte chhiatna chunga a rûka kan lâwm leh lâwm loh a hre thei a, chutiang rilru put hmang chu a lâwm lo rêng rêng a ni. (Thuf. 17:5) Pathian chuan kan rilru ang zêlin min cheibâwl mai thei a ni: “Phuba lâk leh thungrulh chu keima tih tûr a ni,” tiin a sawi si a.—Deut. 32:35.
(Thufingte 20:25) Pathian tân thil pe tûrin intiam thut suh i inchhir leh dah ang e.
Ṭhalaite U—In Sawtna Chu Tilang Rawh U
Inneihna Hlawhtling Neih Nâna Inbuatsaihin
12 Ṭhalai puitling deuh tawh ṭhenkhat chuan nupui pasal neih an hmanmawh ṭhîn a; chu chu hlim lohna te, khawharna te, ninna te, leh in chhûnga buaina te chinfelna niin an ngai a ni. Amaherawhchu, inneihna thutiam chu thil khûnkhân tak a ni. Bible hun laia mi ṭhenkhat chu Pathian hnêna intiamkamnain a kaihhnawih pawh ngaihtuah chiang lovin, an intiam thut ṭhîn. (Thufingte 20:25 chhiar rawh.) A châng chuan, ṭhalai puitling deuh tawhte chuan inneihna hlawhtling nei tûra thawh rim a ṭûl dân chu an ngaihtuah chiang ṭhîn lo va. A hnuah chauh, an rin aia tam a kaihhnawih tih an hre chhuak ṭhîn a ni.
13 Chuvângin, ngaihzâwng i neih hmain, heti hian inzâwt rawh: ‘Engvângin nge nupui pasal neih ka duh? A lak aṭangin eng nge ka beisei? Ani hi ka tân mi ṭha a ni ngei em? Nupui pasal nei anga ka mawhphurhna hlen chhuak tûrin ka inbuatsaih tak zet em?’ tiin. Ngun taka i inbih chian theih nâna ṭanpui tûr chein “bawi rinawm, fing tak” chuan chutiang chungchâng thlûr bingna thuziakte chu a tichhuak a ni. (Mt. 24:45-47) Chûng thuziakte chu Jehova’n thurâwn a pêkna che angah ngai la, ṭha taka chhûtin, a takin hmang ang che. “Ngaihtuahna nei hlei lo sakawr emaw, sabengtung emaw angin” awm ngai suh la. (Sâm 32:8, 9) Inneihnain a kaihhnawih thilte hriatthiamnaah lo puitling zâwk ang che. Ngaihzâwng nei thei tawh nia i inhriat chuan “thianghlimna kawngah . . . tihhmuhtu” nih tum reng ang che.—1 Tim. 4:12.
OCTOBER 31–NOVEMBER 6
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTETHUFINGTE 22-26
“Nupang Chu A Kalna Awm Kawngah Chuan Zirtîr Ula”
(Thufingte 22:6) Naupang chu a kalna âwm kawngah chuan zirtîr ula, a upat hun pawhin a thlah lo vang.
(Thufingte 23:24, 25) Mi fel pa chu nasa takin a hlim ang a, fa fing hringtu chuan a chungah lâwmna a nei ang. 25 I nu leh pa chu hlim takin awm sela, a hringtu che chu hlim takin awm rawh se.
w08-E 4/1 16
Zalên Luatna Khawvêlah Fate Enkawlin
Thal Tinin
Sâm 127:4, 5-ah chuan nu leh pate chu “mi chak” nêna khaihkhin an ni tih chhinchhiah rawh. Hei hian pa ber chauhvin chhûngkaw mawhphurhna a la ang a tihna a ni em? Ni lo ve. Dik tak chuan, he entîrna hian a sawi tum chu nu leh pa an tel ve ve a—mahni chauhva fa enkawl nu emaw, pa emaw pawh an tel a ni. (Thufingte 1:8) “Mi chak” tih thu mal hian thal kâp tûrin chakna engemaw chen neih a ngai tih a târ lang a. Bible hun laiin, thalte chu a châng chuan dârin an luan a, “thal ngul kengtu” sipaite chuan thal kuai tûrin thal ngul chu an rah beh pawh a ngai mai thei. (Jeremia 50:14, 29) An tum an kah fuh theih nân thal hrui an kawih naah tha leh zung sên a ngai tih a chiang hle!
Chutiang bawkin, fate enkawl nân tha leh zung eng emaw chen sên a ngai a ni. Thal hian amahin a inkâp chhuak thei lo ang bawkin, naupangte chu mahniin an in enkawl thei lo va. Nu leh pa tam tak chuan an fate tâna tha leh zung an sêng duh lo ṭhîn hi a pawi hle. A awlsam zâwngin thil an ti mai ṭhîn. TV te, school te, leh an rualpuite’n an fate chu thil dik leh dik lo, nungchang lam, leh sex lamah te a thunun an phal a. An fate duh apiang chu an pe a. An fate chu, thil ti lo tûra an khap chuan, hna a tam dâwn lutuk avângin, tih an phalsak mai ṭhîn—an fate rilru tihnat an hlauh avânga chutianga ti an ni tiin an thu tlûkna siamah thiam an inchantîr a ni. A nihna takah chuan, an fate an dah zalên lutuk avângin buaina khirh tak takte an tawrhtîr a ni.
Fate enkawl hi thil awl a ni lo va. Pathian Thu kaihhruaina nên tih tak zeta fate enkawl chu tih ngei ngei tûr a ni a, a lâwmman erawh a hlu hle. Nu leh pate tih magazine chuan: “Fate ṭanpui reng tho si, mahse chintawk neihtîr tlattu thuneihna hmang nu leh pate’n hmangaih taka an enkawl seilen naupangte chu . . . inthlahdah tak leh khirh lutuk nu leh pate enkawl seilen naupangte ai chuan a lêtin an ṭha zâwk a, mi kawm dânte an thiamin, mahni inhlutnate an neih bâkah, an hlim zâwk daih a ni tih zir bingna aṭang hmuh chhuah a ni,” tiin a sawi.
Lâwmman ṭha zâwk pawh a la awm. Thufingte 22:6-a tlar hmasa lam: “Naupang chu a kalna âwm kawngah chuan zirtîr ula,” tih thu hi kan ngaihtuah tawh a. He châng hi: “A upat hun pawhin a thlah lo vang,” tih thu thlamuanthlâk takin a zawm a ni. He thâwk khum thufing hi hlawhtling ngei ngei tûra tiamkamna a ni em? Ni kher lo ve. I fa chuan zalên taka duh thlan theihna a nei a, chu chu hmangin a rawn ṭhang chho dâwn a ni. Mahse, he châng hian nu leh pate chu tiamkamna duhawm tak a pe a. Chu chu eng nge ni?
I fate chu Bible kaihhruaina anga i zirtîr chuan, rah ṭha tak chhuah tûrin dinhmun ṭha ber i siam tihna a ni a. Hlim taka rawn ṭhang chhovin, an thiltihah an lungawi ang a, mawhphurhna la thei puitling an rawn ni chho chu i hmu dâwn a ni. (Thufingte 23:24) Chuvângin, a pawimawh ber chu, chûng “thal” hlu tak chu buatsaih la, humhim la, an mahni kaihhruainaah inhmang rawh tih hi a ni. I inchhîr ngai hauh lo vang.
w07-E 6/1 31
Chhiartute Zawhna
Kristian naupangte chu ṭha taka zirtîr an nih chuan Jehova kawng ata an kalpêng lovang tih Thufingte 22:6 hian a tiam em?
He Bible chângah hian: “Naupang chu a kalna âwm kawngah chuan zirtîr ula, a upat hun pawhin a thlah lo vang,” tiin kan chhiar a. Thingtuai chu kan thunun ang angin a ṭhang chho ṭhîn ang hian, ṭha taka zirtîr naupangte chu an ṭhan len hunah pawh Jehova rawng an bâwl zawm zêl a rinawm. Nu leh pate hriat angin, chutianga zirtîr tûr chuan hun leh tha engemaw chen pêk a ngai a. An fate chu Kristian zirtîr rawn ni tûr chuan, nu leh pate’n fîmkhur taka an kaihhruai a, an fuih a, an tihchak a, an thunun bâkah, entawn tûr ṭha an siam a ngai a ni. Chu chu hmangaihna nei takin kum rei tak chhûng an tih ziah a ngai ngei ang.
Naupang chu Jehova rawngbâwlna ata a kalpêng a nih chuan, nu leh pate zirtîr dânah dik lohna awm tihna a ni em? Dinhmun ṭhenkhatah, nu leh pate chuan an fate chu Jehova thununna leh zilhna an pêknaah theih tâwp an chhuah lo pawh a ni mai thei. (Ephesi 6:4) Kawng leh lamah, zirtîrna ṭha chuan naupangte chu Jehova lakah an rinawm ngei ngei ang tih he thufing hian a tiam lo. Nu leh pate’n an fate chu an duh dân ang angin an siam thei kher lo. Puitlingte ang bawkin naupangte hian zalên taka duh thlan theihna an nei a, an nun kawng chu anmahni ngeiin an thlang dâwn a ni. (Deuteronomy 30:15, 16, 19) Nu leh pate hian theih tâwp chhuah mah se, naupang ṭhenkhatte chu tûna kan sawiho mêk Bible châng ziaktu Solomona ang bawkin, an rinawm lo ve thei tho. Jehova ngei pawhin rinawm lo fate a nei a ni.
Chuvângin, he Bible châng hian naupangin eng kawng mahin “a thlah lo vang” a tihna a ni lo va, a rah chhuah theih tûr a tlângpuia sawina a ni zâwk. Hei hi nu leh pate tâna fuihna ṭha a va ni tak êm! Nu leh pate’n an fate chu Jehova duhzâwng anga theih tâwpa an zirtîr chuan rah ṭha a chhuah thei tih an hriat avângin chakna an nei thei a ni. An chanvo hi a pawimawh bâkah, an fate chungah nghawng nasa tak an neih theih avângin nu leh pate chu an chanvo ngai pawimawh tûra fuih an ni.—Deuteronomy 6:6, 7.
An fate chuan Jehova rawng an bâwl tawh lo a nih pawhin, fate ṭha taka zirtîrtu nu leh pate chuan an fate’n inhriat chhuah hun an rawn nei leh ang tih an beisei tlat thei a. Bible thutak hian thil a tih theih bâkah, nu leh pate zirtîrna hi theihnghilh nghâl mai mai theih a ni lo.—Sâm 19:7.
(Thufingte 22:15) Naupang thinlungah chuan âtna a bet tlat a, mahse thununna tiangin hla takah a hnawt kiang ang.
(Thufingte 23:13, 14) Naupang thunun tîm suh, tiangin vaw mah la, a thi dâwn si lo va. 14 Tiangin i vua ang a, tichuan Seol ata a nunna i chhan chhuak ang.
w97-E 10/15 32
Nungchang Ṭha Nei Tûra Fate Enkawl—Tih Theih A La Ni Em?
CANADA ram Ottawa khawpuia din Vanier Institute for the Family-a hotu ber Robert Glossop-a chuan khawvêl khirh tak, hnamze chi hrang hrang awmna, nungchang tehkhâwng ṭha awm tawh lohna khawvêlah kan chêng a,” tiin a sawi. Eng nge a rah chhuah? The Toronto Star chanchinbu chuan, heti hian a sawi: “Tleirâwl chhuaha sâwn paite, ṭhalai nunrâwngte, leh tleirâwl chhuak mahni inthatte kan pungchho tial tial a ni,” tiin.
Buaina chu North America-ah chauh a thleng lo va. He thu hi U.S.A. ram, Rhode Island-a awm Brown University-a, Center for Human Development-a director Bill Damon-a chuan, Britain-ahte leh Europe ram dangte bâkah Australia, Israel, leh Japan-ahte a chhui a ni. Biak inah te, school-ah te, leh zirna hmun dangahte chuan ṭhalaite chu ṭha taka kaihhruaina pêk an ni tawh lo tih a hmu a. Ani chuan, kan hnam dânah hian “naupangte mamawh nungchang ṭha leh kut them thiamna zirtîrnate hi a awm mang tawh lo,” tih a ring tlat a ni. “Thununna hi naupangte hrisêlna leh ṭhatna atân a hlauhawm,” tia zirtîr, kaihruaitu mi thiamte chungchâng sawiin, hei hi “naupang luhlul leh thuâwih lo siam chhuaktu a ni,” tiin Damon-a chuan a ngaih dân a sawi a ni.
Tûn laia ṭhalaite hian eng nge an mamawh? Thinlung leh rilru siam ṭha thei zirtîrna duhawm an mamawh reng a ni. Ṭhalaite an inan loh avângin thununna pawh chi hrang hrang an mamawh a. Hmangaihna avânga thununna kan pêk chuan, thil awm dân kan chhûtpui fo ṭhîn. Chuvângin, Thufingte 8:33-ah ‘zirtîrna ngaithla’ tûra fuih kan ni a. Mahse, mi ṭhenkhat chu “thu maia thunun” theih a ni lo. An tân chuan, thuâwih lohna vânga hremna inâwm tak, zilhna na tak pêk a ngai mai thei. (Thufingte 17:10; 23:13, 14; 29:19) Bible-in chutianga hrem chu a phal avângin thinrim taka naupang hliam khawpa tianga vuak hrep tûr tihna a ni lo. (Thufingte 16:32) Chu aiin, naupang chuan zilh a nih chhan a hre thiam tûr a ni a, a nu leh pate’n an duhsak vânga chutianga zilh an ni tih a hre tûr a ni.—Hebrai 12:6, 11 nên khaikhin rawh.
Chutiang Bible zirtîrna ṭangkai tak leh ṭha tak chu The Secret of Family Happiness tih lehkhabuah târ lan a ni.
it-2-E 818 ¶4
Tiang
4 Nu leh pate thuneihna. “Tiang” hi naupangte chunga nu leh pate thuneihna entîrna atân hman a ni a. Thufingte bua kan hmuh thuneihna hi chi hrang hranga sawi a ni a, hremna atâna tiang tak tak hmanna pawh tiamin, thunun dân chi hrang hrang atân entîr neia sawi a ni. Nu leh pate chuan an fate enkawlnaah, he tiang hmang tûr hian Pathian hmaah mawhphurhna an nei a. Chu chu an ti lo a nih chuan, naupang chungah chhiatna, thihna, leh mualphona an thlen thei a, Pathian pawmna an hlauh hial thei bawk. (Thuf. 10:1; 15:20; 17:25; 19:13) “Naupang thinlungah chuan âtna a bet tlat a, mahse thununna tiangin hla takah a hnawt kiang ang.” “Naupang thunun tîm suh, tiangin vaw mah la, a thi dâwn si lo va. Tiangin i vua ang a, tichuan Seol ata a nunna i chhan chhuak ang.” (Thuf. 22:15; 23:13, 14) Dik tak chuan, “tiang hmang duh lo chuan a fa a hua a ni, a hmangaihtu erawh chuan a thunun chawt ṭhîn.”—Thuf. 13:24; 19:18; 29:15; 1 Sam. 2:27-36.
(Thufingte 23:22) I pa, a hringtu che thu pawm la, i nu chu a lo tarin hmusit suh.
Thilthlawnpek I Nunna Hlut Hle Rawh
1 I NUNNA hlutzâwng chhiar tûra tih ni ta la, eng zât nge i chhiar ang? Nunna chu kan hlut hle a—keimahni leh mi dangte nunna pawh kan hlut a ni. Kan hlut tih a lan chianna chu, kan dam loh huna dâktawr kan pan emaw, hun bi neia kan inentîr emaw chu a ni. Nun reng a, hrisêl taka awm chu kan duh a. Tar tawh takte leh ramtuileilote takngial pawhin thih an duh bîk lo, nun an duh tlat a ni.
2 Nunna i hlut dân chuan mi dangte nêna in inlaichînna a nghawng a ni. Entîr nân, Pathian Thu chuan: “I pa, a hringtu che thu pawm la, i nu chu a lo tarin hmusit suh,” a ti a. (Thufingte 23:22) “Thu pawm” tih hian an thusawi ngaihthlâk mai aia tam a kâwk a; he thufing hian an thusawi ngaithla a, zawm a kâwk tel bawk a ni. (Exodus 15:26; Deuteronomy 7:12; 13:17, 18; 15:4, 5; Josua 22:2; Sâm 81:13) Nu leh pate thu ngaihthlâk chhan tûr eng nge Pathian Thuin a pêk? I nu leh pa chu nang aia an upat zâwk vâng emaw, thiltawn an ngah zâwk vâng emaw a ni mai lo. A chhan a sawi chu “a hringtu che” an nih vâng a ni. Lehlin ṭhenkhat chuan he châng hi: “I pa, nunna petu che thu pawm la,” tiin a dah a. Hriatthiam theih takin, i nunna i hlut chuan, i nunna hnâr hnênah tih tûr nei niin i inhre ngei ang.
3 Kristian dik i nih chuan, Jehova chu i nunna Hnâr bul ber a ni tih i pawm ngei ang a. Amah avângin i “nung” a; hriatna nei thil siam angin i “che” a; tin, tûnah i “awm” a, chatuan nunna pawh tiamin, i nakin hun tûr i ngaihtuah emaw, i ruahman emaw thei a ni. (Tirhkohte 17:28; Sâm 36:9; Thuhriltu 3:11) Thufingte 23:22 nêna inmilin, Pathian thu chu thuâwih taka “pawm” a, nunna hlutna chhût dân dangte aiin Pathianin nunna a thlir dân hriatthiam a, chu mi kaihhruaia awm duhzâwk chu a dik a ni.
“Nangni Zawng Zawng Chu Unau In Ni Si A”
13 Chhûngkaw zînga mite chawimawinaah chuan nupui fanaute tihzahawmna mai a tâwk lo. “I lo upatin, i fate thu zâwm rawh,” tih hi Japan-ho thufing a ni a. A sawi tum chu nu leh pa tarte chuan thuneihna an la vek tûr a ni lo; an fa puitling tawhte thusawi chu an zâwm tûr a ni tihna a ni. Nu leh pate’n an thusawi ngaithlâkna hmanga an fate chawimawi chu Pathian duhzâwng ni mah se, naupangte chuan chhûngkuaa tarte zah lohna rilru put hmang an lantîr tûr a ni lo. “I nu chu a lo tarin hmusit suh” tiin, Thufingte 23:22 chuan a sawi si a. Lal Solomona chuan chu thufing chu zâwm a, a hnêna dîlna siam tûra a nu a lo kal khân a lo chawimawi a ni. Solomona chuan a ding lamah lalṭhuthleng a hun sak a; tichuan, a nu upa tawh tak, Bath-shebi thu hrilh tûr chu a ngaithla a ni.—1 Lalte 2:19, 20.
Thlarau Lam Lunghlute Laih Chhuahna
(Thufingte 24:16) Mi fel chu vawi sarih tlu mah sela, a tho leh zêl ṭhîn; mi suaksual erawh chu chhiatnain a tiboral ṭhîn.
Jehova Hmangaihtute Tan “Tlukna Reng Reng” A Awm Lo
I TLUK PAWHIN, TLAN LEH ZEL RAWH
5 Kan tlûk huna kan thiltih chuan kan nihna a târ lang. Tlu ṭhenkhatte chu inchhîrin, Pathian rawng an bâwl chhunzawm zêl tho va. Ṭhenkhat erawh chu an inchhîr duh lo a ni. Thufingte 24:16 chuan: “Mi fel chu vawi sarih tlu mah sela, a tho leh zêl ṭhîn; mi suaksual erawh chu chhiatnain a tiboral ṭhîn,” tiin a sawi a ni.
6 Jehova chuan amah ring tlattute chu tho leh thei tawh lo tûr khawpa an tlûk—dodâlna emaw, an Pathian biakna lama lunghnualna emaw an tawh—chu a phal lo vang. Ani chuan kan theih ang tâwka a hnêna kan inpumpêk zêl theih nâna “tho leh” tûrin min ṭanpui ang tih kan ring tlat a ni. Thinlung tak aṭanga Jehova hmangaihtu zawng zawngte tân chuan a va thlamuanthlâk tak êm! Mi suaksualte chuan chutianga thawh leh duhna chu an nei lo. Anni chuan Pathian thlarau thianghlim leh a mite ṭanpuina an zawng lo va, ṭanpuina pêk an nih lahin an pawm duh hek lo. Chu mi nêna inkalh takin, ‘Pathian Jehova dân ngainatute’ tân chuan nunna atâna intlânsiakna aṭanga chhuah hlentîr thei khawp tûr tlûkna rêng rêng a awm lo.—Sâm 119:165 chhiar rawh.
7 Ṭhenkhat chu chak lohna engemaw avângin sual lian tham lovah an tlu nawn fo a. Mahse, “tho leh” a, thinlung taka an inlamlêt a, rawng an bâwl zui zêl chuan Jehova mithmuhah mi fel an la ni reng thei a. Chu chu Jehova’n hmân lai Israelte a dâwr dânah kan hmu thei a ni. (Is. 41:9, 10) A hmaa kan lâk chhuah tâk Thufingte 24:16 chuan a ṭha lo lam—kan ‘tlûkna’ lam—ni lovin, a ṭha lam, khawngaihna ngah tak Pathian ṭanpuinaa kan ‘thawh lehna’ lam chu a sawi uar a ni. (Isaia 55:7 chhiar rawh.) Pathian Jehova leh Isua Krista chuan kan chungah rin tâwkna târ langin, “tho leh” tûrin min fuih a ni.—Sâm 86:5; Joh. 5:19.
8 Intlânsiakna thui taka tlântu chu tlu mah se, hmanhmawh taka thil a tih phawt chuan tho lehin, a tâwp thlenga tlân nân hun a nei thei a. Chatuan nunna atâna kan intlâksiaknaah hian kan tlân tâwpna lo thlen “nî leh a hun” chu kan hre lo. (Mt. 24:36) Chuti chung chuan, kan tlûk khât poh leh kan tlân chak reng theiin, hlawhtling takin a tâwp chu kan thleng thei ang. Chuvângin, engtin nge tlûkna chu kan pumpelh theih ang?
(Thufingte 24:27) Pâwn lam thil buatsaih la, lo lamah inpeih diam la, chu mi zawhah i in sa rawh.
w09-E 10/15 12 ¶1
Chhiartute Zawhna
Thufingte ziaktu chuan tlangvâl hnênah heti hian thurâwn a pe a ni: “Pâwn lam thil buatsaih la, lo lamah inpeih diam la, chu mi zawhah i in sa rawh,” tiin. He thlarauva thâwkkhum thufingah hian eng thu nge târ lan a nih? Tlangvâl chu nupui a neih hma leh chhûngkua a din hmain, intiamnain a ken tel mawhphurhnate chu hriain a inbuatsaih lâwk tûr a ni.