XI TʼATSʼE JNGO CHJOTA
Jé Jeobá síkuindana nga̱ jé sinʼiotʼa
KʼIANGA ʼya xi kui kjonangina jósʼin tisixále Jeobá i xian: “Yaa mangósoan joni jngo mochila xi je Jeobá yʼa”. Kui xi tixian nga tojñani nga síkasénna Jeobá kao naxinandále tijnandaña nga sitjosoan kʼoa fiña. Ningalani sakʼoa ya nikasénna ya ʼnde jñani ñʼai chon kʼoa xkón chon ʼbeña nga je Jeobá sikuindana tsa je sinʼiotʼa.
SAʼNDA NGA TSAʼBEXKOAN JEOBÁ JÉ KISINʼIOTʼA
Kʼiaa kitsian nga nó 1948 ya jngo naxinandá xi tíjna ya Nigeria. Nga kʼia, je tsinina xi Moustapha ʼmi, xi ndsʼe̱ mani je pana, kʼoa kao je tindsʼe xi majchínga, xi Wahabi ʼmi, testigole Jeobá koan. Kʼiaa nga ñajan nóna kʼien je pana, kʼoa nga kʼoakoan nʼio ba kisʼe tokoan. Je Wahabi kʼoakitsona nga koa̱n jcha ijngokʼanijin pana nga̱ kjoaʼáyanile. Kʼianga kʼoakitsona nda kisʼe tokoan kʼoa kuinga kiskotʼayaña je Biblia. Kʼiaa kisʼe̱nngindá nga nó 1963, kʼoa jan xtindsʼe xi kʼoati kʼia kisʼenngindá.
Kʼianga nó 1965, yaa kʼia ya jña Lagos ʼmi, jñani tíjna tindsʼe xi majchínga xi Wilson ʼmi. Ya congregación Igbobi kiskajin kʼa je ndsʼee xi precursor regular sʼin tjíosíxá kʼoa ñaki tsjoa tjío kon nga kʼoasʼin tjíosíxá. Kʼoati koanmena tsanda an nga kʼoasʼin kisixále Jeobá, kʼoa kʼiaa nga sá enero nó 1968 nga precursor sʼin kisixá.
Jngo ndsʼee xi ya kisixá Betel, xi Albert Olugbebi ʼmi, kisikatíojtín je xi sʼa xti nga kʼoakitsonajin nga precursor especial machjén ya ʼnde jña Nigeria ʼmi. Nda faʼaitsjenna jokitsonajin je ndsʼee Olugbebi. I kitsonajin: “Jon xi sʼa xtio koaan kʼoasʼin si̱chjaon nichxinno kao nganʼiono nga je Jeobá si̱xálao. Nʼio tse xá tjín”. Kʼoa an kui xi mena nga kʼoatisʼian jokisʼin je profeta Isaías nga kjuía tojñani sikasénna Jeobá. Kuinga kisikasénña je solicitud (Is. 6:8).
Kʼianga sá mayo nó 1968, precursor especial sʼin kinikasénna ya jña Kano ʼmi, jngo ʼnde xi tíjna ya Nigeria. Kʼiaa kjima kjoajchán ya Biafra, kʼiaa kitsʼia nga nó 1967 kʼoa kʼiaa jetʼa nga nó 1970. Nga kʼoasʼin kjoajchán koan nʼio chʼao koanchon kʼoa nkjín ʼnde jñani kʼoakoan. Jngo ndsʼee xi koankjáojinle tʼatsʼan kʼoa kʼoakitsona nga tosa tsín ya kjuía ya Kano. Tonga i kixinle: “Niná xi katabʼéchjíli kʼianga kʼoasʼin makjáojinli xi tʼatsʼan, tonga tsa je Jeobá xi mele nga ya kjuía ʼbeña nga sikuindana”.
JÉ JEOBÁ KISINʼIOTʼA NGA ÑʼAI KOANCHON NGA KJOAJCHÁN KOAN
Kʼianga kichoa ya Kano tokʼoakoanna nga tsaʼbe jokoanchon nga kʼoasʼin kjoajchán kisʼejna. Kʼianga tsakʼinyasuinjin tsaʼyaníjin nga tojo ya sʼa kjio je ʼndíkʼien xi ya kʼienjin kjoajchán. Ningalani nkjín jtín tjío ya Kano, tonga me tongatsʼi ndsʼee xi xin kikatio. Nga kʼia, saʼnda likui tixjaʼaon mani je publicador xi tjío, jetokisikʼajenle kon kʼoa likui tikitsoyasonni. Jaon maijin xi precursor especial sʼin tinixáijin xi kichuijin kʼoa nʼio tsjoa koanle je ndsʼee kʼianga kichuijin. Tsakinyakaoníjin nga tsakatiojtín ijngokʼa, nga kitsoyason ijngokʼa, nga kisikasén je informele ya sucursal kʼoa nga kisijé je xo̱n xi koanchjénle.
Ngatsʼijin xi precursor especial maijin kichotʼayaníjin josʼin nokjoa je én Hausa. Kinrʼoénajin je chjota xi ya tsʼe kʼianga kui énle kinichjainjin nga kichjakaonijin Énle Niná. Tonga je chjota xi kjaʼaí religión tjínle likui kisasenle nga kʼoasʼin tsakʼinyasuinjin. Kuinga nʼio nda kinikuindanijin yaonajin. Ñandia nga jngo chjota xi ki̱cha̱ yʼa kitjennginajin nga tiʼmiyasuinjin, kitokaníjin kʼoa likui kichotjennginajin. Ningalani xkón koanchon, tojo tso ya Salmo 4:8, jé Jeobá kisikuindanajin. Tobijbi koannkjínya je xi kitsoyason Énle Niná, kʼoa ndʼai ya Kano 11 jtín tjío kʼoa tsʼato 500 ma je ndsʼee xi tsoyason.
CHJOTA KITJENNGIKENAJIN YA NÍGER
Kʼianga precursor especial sʼin tsakatejna ya Niamey (Níger)
Kʼianga sá agosto nó 1968, nga tosʼa jao sá kichuijin ya Kano xin tikinikasénngáninajin. Jan koainjin xi precursor especial koainjin xi ya kinikasénnajin ya Niamey, naxinandá xi tíjna ya Níger (África Occidental). Ya Níger nʼio sjeya, tjínnele koanngakaonajin nga kʼoasikji sjeya. Kʼoa kichotʼayaníjin je én francés, én xi ya nokjoa. Ningalani ñʼai koannajin jé Jeobá kininʼiotʼaijin. Kʼoa nda tsakʼinyasuinjin ninga tochoa mani ndsʼee xi tsoyason xi ya tsʼe. Tochoatsee jaʼato kʼoa je chjota xi ya Niamey tsʼe, xi male bʼéxkia, tsakʼailaijin je libro xi kinichjainjin nga kichotʼayaijin Biblia, je xi La verdad que lleva a vida eterna ʼmi. Kʼoa nkjín chjota xi kichokásjainajin nga kʼoati mele kʼoai jngole je libro.
Tsaʼyaníjin nga tsín koanmele je chjotaxá nga testigole Jeobá kuicho ʼndele. Kʼianga sá julio nó 1969, kʼiaa tsakʼejna títjuinjin kjoajtíntse ʼnde jebi, kʼoa 20 koannijin xi kichuijin. Nʼio tsjoa tjínnajin nga kʼia, nga̱ jao koanni xi jetsoyason Énle Niná xi koaisʼenngindá nga kʼia. Tonga nga jetísʼejna kjoajtíntse policía kicho kʼoa kikaonajin, kʼoati kikao je superintendente xi tsʼe circuito. Yaa kinijtsoʼanajin kʼoa kʼoakitsonajin nga koanngín ijngokʼaijin nga koa̱nnyaonni. Nga kʼoasʼin kjoa kisʼenajin kao chjotaxá, jngo ndʼia kinichjainjin jñani tsakʼaile kjoanokjoaya xi kisʼenngindá nga kʼia, kʼoa yaa kisʼenngindá jngo xo̱ngá xi kijna. Alikui ʼya xi tsabenajin tsakui xá kichonijin.
Nga jeki xomana, je chjotaxá xi ya tsʼe kʼoakitsonajin nga tsín tikoa̱n ya kuiyonijin xi jaon manijin, xi precursor especial sʼin tinixáijin. To jao nichxin kitsjoanajin nga kitjuijin naxinandá Níger. Nga kʼoatsakʼinnajin kinitjosonníjin kʼoa yaa tsangínjin ya sucursal xi tíjna ya Nigeria. Nga jeya tiyuijin xin tikinikasénngáninajin.
Xi an, yaa kinikasénna ya Orisunbare, xi tojo ya Nigeria nchja̱ni. Xi ya tochoaa koannijin xi tsakʼinyasuinjin kʼoa kixinya jngojaole chjota xi tʼatsʼe Biblia. Tonga nga kicho jaon sá, je sucursal kʼoakitsona nga kjuí ijngokʼa ya Níger, kʼoa toʼan kinikasénna. Tokʼoakoanna nga kʼoatsakʼinna kʼoa kisikjáojinña, tonga kʼoati mena skoe ijngokʼa je ndsʼee xi ya tsʼe.
Kʼianga kichoa ya Niamey, jngo chjota xi negocio tjínle, xi Nigeria tsʼe, tsabe nga testigole Jeobá ma kʼoa nʼio nkjín koya kiskonangina xi tʼatsʼe Biblia. Kiskotʼaya Biblia chjota jebi, kʼoa nga jekoanni tsínti na̱jno̱ kiskenni, tsínti tsakʼini, kʼoa kisʼenngindá. Nkjínsa ʼnde jñani kixinyasoan xi tiyani naxinandá. Je chjota tobijbi kiskotʼaya je Biblia. Kʼianga kichoa ya Níger 31 mani testigole Jeobá, kʼoa kʼianga jekiña jejankan kaoni ñajan mani.
“ALIKUIKJOAN ʼYAIJIN JOSʼIN TÍʼMIYASON YA GUINEA”
Jan xomana kia jngo skuela ya Nigeria kʼianga sá diciembre nó 1977. Kʼianga jetʼa skuela jebi, je ndsʼee xi coordinador sʼin tíjna ya Betel xi tíjna Nigeria, xi Malcolm Vigo ʼmi, jngo carta kitsjoana xi kisikasén Betel xi tíjna ya Sierra Leona. Ndsʼee jebi kui tjíosíjé jngo precursor xi tíjna toje, xi tsín chʼin tjínle kʼoa xi male én francés kao inglés ánni nga superintendente xi tsʼe circuito sʼin ni̱kasénni ya jña Guinea ʼmi. Je ndsʼee Vigo kʼoakitsona nga kui xá kiña skuela. Je ndsʼee kʼoakitsona nga likui choa ñʼai tjín xá jebi. Kʼoa i kitsosana: “Ndakjoan tikjaʼaitsjain tsa meli kʼuín”. Kʼoa an i kixinle: “Kjuíña nga̱ jé Jeobá xi ya tísíkasénna”.
Avión kikoa kʼianga kia ya Betel xi tíjna ya Sierra Leona. Jngo ndsʼee xi ya tíjnajinle Comité xi tsʼe Sucursal jebi i kitsona: “Alikuikjoan ʼyaijin josʼin tíʼmiyason ya Guinea”. Je sucursal xi tsʼe Sierra Leona jé kjinentsja naxinandá Guinea. Tonga nʼio tse kjoasi kisʼe nga kʼia kʼoa likui tikisʼejinnile ndsʼee josʼin tíʼmiyason. Nkjín ndsʼee kinikasén tonga likui kitjoʼndele nga jaʼasʼen. Kuinga ya kinikasénnina jña Conakry ʼmi, naxinandá xi ya Guinea tíjna kʼoa yaa tsakʼasje je xo̱nna.
“Kjuíña nga̱ jé Jeobá xi ya tísíkasénna”
Kʼianga kichoa ya Conakry, yaa kikonle je chjotaxá xi tsjoá je xo̱n xi machjén. Kʼoakixinle nga mena ya xínyasoan ya Guinea. Tonga chjota jebi i kitsona: “Tosa tʼinni ya Nigeria kʼoa ya tʼinyasuin, nga̱ tsa i̱ kʼuínyasuin ndoyá sikʼasʼenli chjota kʼoa tsa josa sikaoli”. Tonga kʼoakixinle nga mena ya xínyasoan. Je chjotaxá xi kitsjoana xo̱n xi koan jaʼa̱sʼe̱nña, jngo carta kisikasénle je chjotaxá xi tíjna ya Guinea jñani kʼoakitsole nga katabasenkaona. Kʼoa je chjotaxá jebi tsakasenkaona.
Xijekoan, nga kicho ijngokʼaña ya Betel xi tíjna ya Sierra Leona kʼoakixinle je ndsʼee nga tsakinyakaona chjotaxá xi ya tjío ʼnde jebi. Nʼio tsjoa koanle je ndsʼee nga kitjoʼndena nga xínyasoan ya Guinea.
Kʼianga superintendente xi tsʼe circuito koan ya Sierra Leona
Superintendente xi tsʼe circuito sʼin kisixá ya Guinea kao ya Sierra Leona nga nó 1978 saʼnda tjen nó 1989. Kʼoati superintendente sustituto koan ya Liberia. Kʼianga tosʼa kichoa, nga ya fisixatʼa ʼnde xi nʼio kjin tjío me tokisokochʼinntsjaina. Tonga je ndsʼee kisisinna kʼoa kikaona hospital.
Ñandia nga nʼio táo koan nga kui chʼin xi malaria ʼmi kisʼena kʼoa cho̱ yája̱ kisʼena. Ndʼai nʼio koanna kʼoa me kʼien tsakai. Kʼianga jekoanndaña, kʼiaa kisʼejinna nga je ndsʼee kuixó tsakjáoyani jñáni kʼoeñena. Ninga tse kjoa jaʼatojian kʼoa sakʼoa me kʼien, tsínkʼia kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga sikʼéjna xále Jeobá. Ñaki tjínjngoo tokoan nga toje Jeobá xi koa̱nle sikuindaná. Kʼoa ningalani kuiyá jé sikjaʼáyaniná.
JE CHJOÓNNA KAO AN JÉ JEOBÁ NINʼIOTʼAIJIN
Kʼianga chixainjin nga nó 1988
Kʼianga nó 1988 kʼiaa tsaʼbexkoan jngo precursora xi Dorcas ʼmi, nʼio nangitokon kʼoa nʼio tsjoake Jeobá. Nga jechixainjin tojo superintendente xi tsʼe circuito sʼin kinixáijin. Je Dorcas nʼio tsjoakena kʼoa tsjoánganʼiontsjaina. Kao kjoatsjoa síxále Jeobá ninga sakʼoa ñʼai manajin. Tobʼelañá, kʼianga superintendente sʼin kisixá, sakʼoa 25 kilómetro kjin tsangínnijin ndso̱kuijin nga tsangínnixatʼaijin je jtín xi kjin tjío kʼoa chʼaníjin chʼánajin. Sakʼoa carro tsangínkoaijin kʼianga sokónajin. Ndási chon kʼoa chʼao chon ndiaa jña tsangínjin.
Je Dorcas nʼiojin koan. Sakʼoa ya kitjatojinjin xo̱ngá jñani xka tjín. Ñandia nga aon nichxin kichonijin jña tsangínjin. Jngoo chitso tsakiyoyaijin nga kitjatojinjin xo̱ngá. Kʼianga jekichuijin ndainandá je Dorcas tsakasenndo nga kitjo chitso tonga kiskangindá. Tsín manajin nandá nga joaijin kʼoa xka kjiojin nandá, tonga je xti xi tjenkoaijin jé tsakasenkao Dorcas nga tsakʼaonsjejin nandá. Nga kʼoakoantʼainjin nkjín nichxin nga tokui kisinijñánajin, tonga alikui kinroajen tokuinjin kʼoa tosi tonda je Jeobá kinixálaijin.
Je xtinajin Jahgift kao Eric, jngoo kjoatjaole Jeobá
Kʼianga tífitsʼia nó 1992, kʼiaa kisʼejinnajin nga ʼndí yʼa je Dorcas, kʼoa kʼoasʼin kinikjaʼaitsjainjin nga tsín tikoa̱n kʼoasʼin sixánilaijin Jeobá josʼin tinixálaijin. Tonga kʼoatsakixuínjin nga jngo kjoatjaole Jeobá je ʼndí xi sʼe̱najin. Kuinga Jahgift sʼin tsakʼaijaʼaínnilaijin, xi “Kjoatjaolee Jah” sʼin tsoyanile. Ño nó koanskanni kʼiaa kitsin je Eric. Nga jao xti jebi kjoatjaolee Jeobá. Je Jahgift yaa kitsjoanganʼio choatse ya jña faʼatoya xo̱n xi Énle Niná yʼangini ya Conakry, kʼoa Eric siervo ministerial sʼin tíjna.
Ningalani tsínti precursora especial sʼin kisixáni je Dorcas, tojo precursora regular sʼin kisixá ninga sʼa ʼndí kjoan je xti. Kui kjoanda kitsjoana Jeobá nga tojo precursor especial sʼin kisixá an. Kʼianga jekoanjchínga xtinajin, je Dorcas precursora especial koan ijngokʼa. Kʼoa ndʼaibi misionero sʼin tinixáijin ya Conakry.
JÉ JEOBÁ XI KʼOASʼIN SÍKUINDANÁ
Tojñani nga síkasénna Jeobá, sitjosonña kʼoa fiña. ʼYaníjin nga je Jeobá síkuindanajin kʼoa síchikontʼainnajin. Kʼianga je Jeobá ninʼiotʼaijin, nga tsínkui mangínnijin je tsojmi xi tjín sonʼnde, choa kjoa biyojinjin kʼoa alijme xi nʼio nikjáojinjin. Ñaki tiʼyaníjin josʼin tíbasenkaonajin je Jeobá nga̱ tojé xi koa̱nle sikuindaná (1 Crón. 16:35). Ñaki tjínjngoo tokoan nga je basenkao xi je sínʼiotʼa (1 Sam. 25:29).