A ʼyaní

Jókji chjí tsabe chjota israelita nga kisikjane kʼoa nga kise

NʼIO chjí tsabe je chjota israelita nichxin kjoatse nga kisikjane kʼoa nga kise, nga̱ ya Biblia nkjín chjota síkʼaxki̱ xi kisikjane kʼoa xi kise kʼoa nkjín libro faʼaitʼa ya Biblia xi kʼoasʼin kichji nga koa̱n kuijndá. Jolani Salmos, El Cantar de los Cantares kao Lamentaciones. Kʼoa jngo libro xi kui nchja̱ni tʼatsʼe jokoan nichxin kjoatse, kʼoatso nga je Biblia kui nchja̱ni nga nʼio tsjoake koan chjota israelita nga kisikjane kʼoa nga kise.

Me tongantsjai nga kisikjane kʼoa nga kise je chjota israelita. Kʼianga kise kui kinchja̱ni jokisatio kon (Is. 30:29). Je xi yánchjín kao kjoatsjoa kise kʼoa kite nga kisikjane pandereta kʼianga kinjele je chjota israelita nga ki kjoajchán, nga tsakatiojtín ngatsʼi nga tsabexkón Jeobá kʼoa tsa kʼiaje̱ nga jngo rey kitjoejin (Juec. 11:34; 1 Sam. 18:​6, 7; 1 Rey. 1:​39, 40). Kʼoati kise kʼianga tjín xi kʼien kʼoa kui kʼoakitso jokji ba kisatio kon (2 Crón. 35:25). Jngo xo̱n xi kʼoatso nga je chjota hebreo nʼio tsjoake koan nga kise kʼoa nga kisikjane (Cyclopedia, de McClintock y Strong).

Tsjoake koan música je xi rey sʼin tsakatio ya naxinandá Israel. Jé David kisikjanele arpa je rey Saúl (1 Sam. 16:​18, 23). Kʼianga rey jekoan David, jesoaa kisinda jmeni xi kisikjane, naskánatso canción tsakʼénda kʼoa jngojtín chjota kisikatíonda xi kisikjane ya yo̱ngo̱le Jeobá (2 Crón. 7:6; Amós 6:5). Kʼoa nga tsakatéxoma Salomón kʼoati tsen tsakatio je xi kise, xʼin kao xi yánchjín (Ecl. 2:8).

Kisee kʼoa kisikjanee je chjota israelita nga tsabexkón Jeobá. Ya yo̱ngo̱ xi kisʼejna Jerusalén 4,000 koanni xi nʼio nda koanle kisikjane, kisikjane platillo, arpa kao xjao (1 Crón. 23:5; 2 Crón. 5:12). Kʼoati kise chjota israelita je xi Canciones de las Subidas ʼmi kʼianga tjenyandiaa nga ki je sʼuí xi kisatio Jerusalén (Sal. 120-134). Kʼoa tjínkʼa xo̱n xi kʼoatso nga kui kise je canción xi Hallela ʼmi kʼianga sʼuí Paxko.

Kʼoati nʼio chjí ʼyatokoán je música nichxin xi tiyoaa ndʼaibi (Sant. 5:13). Jndañá kʼianga chʼasjengʼaa Jeobá (Efes. 5:19). Nda satío tokoán nga ñatjen jndaa kao je ndsʼee nga chʼasjengʼaa Jeobá, kʼoa ningalani kjoa bitjatojiaan nda satío tokoán nga kui música noʼyalee xi tʼatsʼe Jeobá nchja̱ni (Hech. 16:25; Col. 3:16). Nʼio naskásʼin tíjna kʼianga jndaa, nga̱ kʼoasʼin bakoñá nga makjainná xi tʼatsʼe Jeobá kʼoa nga nʼio tsjoachaa.