Je Jeobá tíbasenkaona nga kixi tisixále

YAA kitsian ya Crooksville kʼianga nó 1926, jngo naxinandá xi tíjna ya Ohio, Estados Unidos. Ñato koanni je ndsʼe. Je xijchána alikui nʼio kisisin xi tʼatsʼe relijión. Tonga kʼoakitsonajin nga koanngínjin ya yo̱ngo̱. An yaa kia jña fi chjota metodista. Kʼianga 14 nóna, jngo premio kitsjoana je chjota metodista nga niñandiajin kisicha nga taingo kʼianga jngo nó.

Kʼianga kui nichxin, jngo chjoónndaindʼiana xi testigole Jeobá ma, je xi Margaret Walker ʼmi kichokonle je na̱na kʼianga tsakjákaoni xi tʼatsʼe Biblia. Kʼoa ñandia kʼianga mena nga ya koatejnakoa nga tjíokotʼaya, je na̱na kʼoakitsona nga kuitjoa ánni nga tsín ya sisinile. Tonga tosi tonda kinrʼoele jmeni xi tjíofáoyani. Kʼoa nga jenkjín kʼa kichokonle je na̱na, je Margaret kʼoakitsona kʼiatsa ʼbe joʼmi je Niná. Kʼoakixinle nga be ngatsʼi je chjota nga Niná ʼmi. Kʼoakitsona nga ya Bibliana koasjaijian Salmo 83:18. Kʼoa yaa tsaʼbe nga Jeobá ʼmi je Niná. Kʼoa kʼiaa kitjotoka nga tsakasje je miyona. Kʼoakixinle kʼiatsa mele skoe̱ joʼmi je Niná katabásjaijin ya Bibliale Salmo 83:18. Kʼiaa tsakʼetsʼiakaoña nga kixinya títjoán xi tʼatsʼe Niná.

Kʼoa xijekoan, kʼiaa kiskotʼaya je Biblia kʼoa kʼiaa nga nó 1941 kisʼenngindá. Kʼoa tochoatse jaʼato nga an kisʼenena nga koandiaa Nga chotʼaya Biblia. Kʼoakixinle je na̱na kao je xtindsʼe nga katafi kʼoa kiní. Tonga je nʼaina alikui ki.

JE NʼAINA TSAKʼEJNACHJOA

Sa tse sa tsee xá tsakʼaina ya jinjtín. Kʼoa nʼio nkjín libro kjiona xi bʼasje je testigole Jeobá. Je nʼaina kʼoakitsona nga kjoaʼaxian ngayeje libro jebi kʼoa nga tsín titsjoáʼndenina nga ya koatejna. Kiña, yaa kikatejna jngo ʼnde xi ya chrian tíjna xi Zanesville ʼmi. Kjitʼaa kikonle je na̱na kʼoa kao xtindsʼe nga kitsjoanganʼiole.

Je nʼaina tsakʼejnachjoale je na̱na nga tsín katafi kjoajtín. Kʼianga jetjenya yandiaa, fitjenngile kʼoa fikaosʼen ijngokʼa ya yandʼia. Tonga je na̱na yaa bitjoni xo̱ntjoa xi ijngoni nga fi kjoajtín. Kʼoakixinle nga tsín katasíkjáojin, nga̱ chanjin likui tijokuitsoni je pana. Kʼoa nga jeki nichxin chan li jotikitsonile kʼoa koan ki kjoajtín.

Kʼianga kisʼejnatítjon je Skuela xi síchjine choʼndale Niná nga nó 1943, kʼiaa kitsjoa kjoanokjoaya xi tochoa minuto tjínle. Kʼoa je kjoafaʼaitsjen xi tsakʼaina nga jefaʼa kui xi tsakasenkaona nga nʼio nda kinchjayajian nga jekoanni.

ALIKUI FIJIAN KJOAJCHÁN

Kʼianga nó 1944, nga tíjna Kjoajchántse xi majaoni kʼoatsakʼinna nga sondado koa̱n. Yaa kia ya oficina xi tíjnatítjon xi tsʼe sondado ya Columbus (Ohio). Kʼianga ya tijna kiskotʼana je chjinexki xi kʼoatso tsa koa̱n kjuía kjoajchán kʼoa tsa mai kʼoa tsakʼendaña xo̱n. Kʼoa kʼoakixinle je xi sondado tjío nga tsín sondado koa̱njian. Kitjoʼndena nga kiña niʼyana, tonga xi koanni jao jan nichxin jngo polisía kicho niʼyana kʼoa kikaona.

Nga koanjaoni xomana yaa kinijtsoʼana jña tíjna je jues. Je jues kʼoakitsona nga tondiaa sikʼéjnaʼyana ndoyá kʼiatsa jelani bʼakaole. Koaan kuinókjoai tsa jmeni xi meli sí kitsona. Kʼoa kixinle: “Ndatjínni ji jues. Xále Niná sʼian. Yaa xo̱ntjoa niʼyale chjota fixinyasoan kʼoa nʼio nkjín chjota fakaoña je énnda chjotse xi tʼatsʼe Chjotaxále Niná”.a Kʼoa xijekoan je jues i kitsole ngatsʼi xi ya tjíobasen: “Alikuijin kui xá tiyoño ibi nga kui kʼoakuixón tsa xále Niná sʼín kʼoa tsa mai ti jebi. Kuijin xá tiyoño kʼianga kui kʼoakuixón tsa mele kʼoa tsa mai nga sondado koa̱n”. Kʼoa saʼnda tsín basen ora tsʼachxinle nga kʼoakitso nga ndoyá koatejnaʼya. Je jues aon nó kisikasénna ndoyá ya naxinandá Ashland (Kentucky).

JÉ JEOBÁ SÍKUINDANA YA NDOYÁ

Je xi títjon jao xomana yaa tsakatejnaʼya ndoyá xi tíjna ya Columbus. Nga sʼa jngo nichxinna nga tijnaʼya ndoyá, alikui kitjoa ya nditsinni. Yaa tsakʼetsʼoale je Jeobá kʼoa kʼoakixinle nga tsín ska̱na nga aon nó koatejnaʼya je ndoyá kʼoa nga tsín ʼbe josʼian.

Xi koannyaonni, je xi síkuinda ndoyá kitsjoaʼndena nga koan kitjo ngotjoa. Yaa kia jña tíjna jngo chjotandoyá xi nʼio ngʼa kji kʼoa nʼio taja. Nga joaijin yaa jngo ventana kichotsensʼenkjáijin. Kʼoa kitsona: “Kʼoa ji, jmé xá ndoyá tíjnani”. Kʼoakixinle nga testigole Jeobá majian. Kʼoa kitsona: “A tokui xá i̱ tijnani”. Kʼoakixinle kʼianga je xi testigole Jeobá maa nga tsín kjoajchán mangínjiaan kʼoa nga tsín chjota nikʼieen. Kʼoa kitsona: “Je chjota xokjoan kui xá kaníni ndoyá chjota nga tjín xi síkʼien. Tonga jini a tokui xá kiskaninili ndoyá nga tsín chjota nikʼain. Ñaki tokjaʼaíla sʼín”. Kʼoa kixinle: “Ngo̱ jaonnda”.

Je chjotandoyá jebi Paul ʼmi. Kʼoakitsona nga tokʼoa jesa 15 nó tsakʼejnaʼya jña xin ndoyá. Kʼoa nga ya tíjna, tsakʼéxkiaxó kʼa je xo̱n xi nichjén. Kʼianga kʼoakitsona, kʼoakixinle je Jeobá nga an katafijtakaona chjota jebi. Kʼoa tiʼakʼiani nga i̱ kitsona je Paul: “Kʼiatsa ʼya xi josikaoli tochjíʼndáxáni kʼoa an xi ʼbeña josʼian”. Jokji tse nga ya tsakatejnaʼya ndoyá alijme kjoa kisʼena kao xi 50 mani chjota xi ya tjío.

Xijekoan yaa kinikasénna ndoyá xi tíjna ya Ashland. Kʼoa yaa tsaʼbexkon kʼa je ndsʼee xi jetjínle kjoafaʼaitsjen. Ndsʼee jebi tsakinyakaonajin nga tosi tonda miyole Jeobá koainjin. Nga xki̱ xomana kʼoakitsonajin nga kʼoéxkia choaijin Biblia, kʼoa kʼiaa batiuijin kjoachjonangi kʼoa bʼaijin énnajin jmeni xi tso je Biblia. Jñani tsakiyuijin nʼio jekji kʼoa nʼio nkjín nachan nya jngotjondai. Jngo ndsʼee bʼéndajin josʼin ʼmiyasuinjin. I tsona: “Robison je nachan xokji kao xokji bʼakaoli. Chja̱kaonajmí chjota xi ya tjío tiʼani nga kje fijin”. Kʼoasʼin tsakʼendajinjin nga tsakʼinyasuinjin.

NGA KITJOA NDOYÁ

Kjoajchántse xi majaoni kʼiaa jetʼa nga nó 1945, tonga tojo kinikʼéjnaʼyasa choatsena ndoyá. Koankjáojinna xi tʼatsʼe familiana nga̱ je nʼaina kʼoakitso kʼiatsa chókjoale nga an xi tsín tiskotʼayaña kʼoati chókjoale nga kʼoati tsín tiskótʼayani je familiana xi ngikʼa. Tonga kʼianga jekitjoa ndoyá nʼio tsjoa koanna jmeni xi kisʼejinna. Ninga tojo tíjnachjoa je pana, ñato mani je familiana xi jetjíofi kjoajtín kʼoa jngo ndichja xi jekiskanisʼenngindá yaole.

Kʼianga nó 1950 kʼiaa kitsʼia kjoajchán ya Corea. Kʼoa nga kʼoati ya kitsjonjin yaole kjoajchán jebi je Estados Unidos, kʼoati tsakʼinngánina nga sondado koa̱njian. Kʼoa tiyaa tikingáña ya oficina xi tíjnatítjon xi tsʼe sondado ya Columbus. Kʼianga jekiskotʼayakaona, jngo sondado xi kʼoakitso nga an jngoa xi ngisasa nda kitjoa ya grupo jñani tsʼakaona. Kʼoakixinle nga ndatjínni, tonga nga tsín mena nga sondado koa̱n. Kʼiaa kʼoakixinle jmeni xi tso 2 Timoteo 2:3 kʼoa kixinle: “Je sondadole Cristo majian”. Jyó tsakatio ngotjo, kʼoa xijekoan, kʼoakitso nga koa̱n kjuía.

Kʼoa xi jejaʼato nichxin, jngo kjoajtíntse tsangínjin ya Cincinnati (Ohio). Kʼoa kiña nga kisʼejnale kjoajtín ʼyani xi mele nga ya koaisíxá Betel. Kʼoa je ndsʼee Milton Henschel kʼoakitso nga machjén ya Betel je ndsʼee xi mele nga nʼio sixále Niná. Tsakʼendaña solicitud kʼoa kinokjoana. Kʼiaa nga sá agosto nga nó 1954 kichoa ya Betel xi tíjna Brooklyn, kʼoa yaa tisixá saʼnda ndʼaibi.

Nʼio tse xá tísʼena ngantsjai ya Betel. Nkjín nó nga kui kisixákoa ki̱cha̱ xi sísje nandá ya imprenta kao jña tjío oficina kʼoa tsakʼendayaña makina kao chapale xo̱ntjoa. Kʼoati kisixá ya Ndʼia jña satío kjoajtíntse ya naxinandá Nueva York.

Nʼio tsjoake̱ jmeni xi ʼmiyaná ya Betel, jolani, nga maxkia testo kʼianga tanjio kʼoa kʼianga chotʼaya je Xo̱n xi Bájinkonná. Kʼoati nʼio tsjoake̱ nga xinyasoan kao je jtín jña bʼakaona. Tjínnejinle nga kʼoasʼin ngatsʼi je familia. Je xijchá kao ʼndíxtile tjínnele nga kʼoexkiajtín je testo xi maxkia nga nyaon nyaon, nga skótʼayajtín je familia nga xki̱ xomana, nga koai je kjoajtín kʼoa nga ñaki kao kjoatsjoa kuitsoyason. Kʼiatsa kʼoasʼin, tochale nʼio miyole koa̱nni je Jeobá.

Nʼio nkjín miyo tísʼena ya Betel kʼoa kao ya jinjtín. Je miyona tjínkʼa xi ya tjínle kjoachoya ya ngʼajmi kʼoa jeya tjío kʼa ndʼaibi. Kʼoa tjínkʼa xi tsínkui kjoachoya tjínle. Ngatsʼiaa xi Jeobá nixálee chjotajéeñá saʼnda je xi ya tjíosíxá Betel. Kʼianga jngo kjoa sʼena kao je ndsʼee, bʼendajinña. Kui sikjaʼaitsjen je én xi faʼaitʼa Mateo 5:23, 24, jñani kʼoatso josʼin bʼendajiaan jmeni kjoa xi sʼená. Ninga sakʼoa ñʼai maná tonga nga “tichatʼanái” bixoán ngisa sasa sʼendajinni.

JE JEOBÁ TÍSÍCHIKONTʼAINNA

Kʼianga jejchíngajian, ñʼai mana nga fixinyasoan xki̱ ndʼia xki̱ ndʼia. Tonga alikui sikinroajen tokoan. Kui kiskotʼaya choa josʼin nokjoa je én chino. Kʼoa nʼio tsjoake̱ nga xinya kʼianga masjaina ya kaye je chjota xi én chino male. Kʼoa sakʼoaa saʼnda 30 kʼoa tsa 40 rebista fayole je chjota kʼianga tanjio.

Saʼnda koan kinrʼoe ijngokʼa jngo chjota xi ya China tsʼe. Ñandia kʼianga jngo ʼndítsoti kiskoʼana kʼoa tsakijnokaona xi kui tísíkʼabí je xo̱n xi kui faʼaitʼa jñani saténa tsojmixi. Kʼoati tsakijnokoa kʼoa kitsjoale je rebista La Atalaya kao ¡Despertad! xi én chino faʼaitʼa. Kiskoení kʼoa kʼoakitsona nga Katie ʼmi. Saʼnda nga kʼia, ntsjaintsjai fákaonajmína kʼianga bena ya kaye. Tsakakoya kʼale joʼmi je tsojmixi kao én xi mana. Kʼoati kixinya kʼale testole Biblia kʼoa kitsjoale je libro Jmé kjoanni xi bakóya je Biblia. Tonga xi jekoanni jngo jao xomana alikui kʼia titsaʼbeña.

Kʼoa xi jejaʼato jngo jao sá ijngo tsoti xi China tsʼe tsaʼbe xi kʼoati xo̱n tísíkʼabí kʼoa kitsjoale rebista. Kʼianga jejaʼato jngo xomana kitsjoana celularle kʼoa kitsona: “Tinókjoai ya China”. Kʼoakixinle nga tsín ʼya xi ʼbexkoan ya China. Kʼoa kjoanʼio kʼoakitsona nga kuinchja kʼoa kinchjaña. Je xi tsakjákaona i kitso: “Anña Katie. Jeʼi̱ China tijnaña”. Kʼoakitsona je Katie kʼianga ndichja mani je xi kitsjoana teléfono. Kʼoa kʼoakitsona nga kʼoati xínyale je ndichja jmeni xi kixinyale je. Kʼoakixinle nga xínyale kʼoa kitsjoale kjoanda nga kʼoakitsona jñani tíjna. Kʼoa xijekoan, tokʼoakji tsakjakaosa je ndichja Katie. Likui ʼbe jñani tjío ndʼaibi. Tonga koyale nga katabesa xi tʼatsʼe Jeobá.

Jekjoan 73 nó tjínle nga tisixále je Jeobá. Kʼoa nʼio tsjoale kjoanda nga je tsakasenkaona nga tsakatejnaʼya ndoyá kʼianga tsín yándsʼian tsakasenle. Je xtindsʼe kʼoatso nga nʼio kitsjoanganʼiole nga tosi tonda tsakʼenele yaona ninga tsakʼejnachjoa je panajin. Kʼianga jeki nichxin, je na̱na kʼoa jaon xtindsʼe xi kiskanisʼenngindá yaole. Saʼnda je nʼaina kisikʼantjaiya choa kjoafaʼaitsjenle kʼoa saʼnda ki sakʼoa kjoajtín kʼianga sʼa tíjnakonsa.

Kʼiatsa Niná mele, je xíngia xi jekʼien kjoaʼáyajin ijngokʼanile ya ʼNdenaxó. Kʼianga kuichoka nichxin, nʼiojin tse kjoatsjoa sʼe̱ nga si̱xálaijin Jeobá ngatsʼijin tokʼia saʼndani.b