BIBLIOTECA Watchtower
BIBLIOTECA
Watchtower
Énná
a̱
  • a̱
  • e̱
  • i̱
  • o̱
  • ñ
  • ʼ
  • BIBLIA
  • XO̱N XI TJÍO
  • KJOAJTÍN
  • Niʼyajin xi koa̱n nga jao nai sixále
    Xo̱n xi Bájinkonná (2014) (w14) | abril 1
    • Niʼyajin xi koa̱n nga jao nai sixále

      “Niʼyajin xi jao naile ma síxále [...]. Alikui koa̱n nixálao nga jao, Niná kao kjoanyiná.” (MAT. 6:24)

      JÓSʼIN NIKJAʼAITSJAIN

      Jósʼin basenkaoná je kjoafaʼaitsjen xi faʼaitʼa ya Biblia nga bitjosonná je xá xi kjinená xi kao familianá.

      Jósʼin koakoá nga toje Jeobá nixálee kʼianga jmeni xi chjoéjiaan.

      Jósʼin síchikontʼainná je Jeobá kʼianga je títjon nikʼéjnaa jmeni xi chjoéjiaan.

      1-3. 1) Jmé kjoa xi sʼele je familia xi tʼatsʼe tao̱n nichxin xi tiyoaa ndʼai, kʼoa jósʼin bʼéndajin kʼa kjoa jebi. (Chótsenlai sén xi faʼaitʼa ibi.) 2) Kʼianga jngo na̱ kʼoa tsa jngo nʼai xi mele nga xin naxinandá koaisíxá, jmé xi síkjaʼaitsjenjin tʼatsʼe josʼin sijchá je ʼndíxtile.

      JE Lilianaa itso: “Je Carlos, xʼinna, ñaki jenʼio kijtale nga faʼaini nga síxá, tonga saʼnda tsín maninajin jotjín machjíle. Kui xi mena tsakai nga koasenkoa ánni nga kʼoati kuindásínilaijin je tiʼndínajin jokjoan tsojmi xi síchjén xti xi ñatje̱n fi skuela”. Je Liliana kʼoati kui xi mele tsakai nga koasenkao xínkjín xi ngikʼa kʼoa nga kʼoejnatjao choa tao̱n. Nkjín mani je miyole xi xin naxinandá kisíxá nga kikajngi tao̱n. Tonga nga kisikjaʼaitsjenjin Liliana kʼianga kʼoati sʼin tsanda je, to jao kisʼe kon. Ánni.

      2 Je Liliana ñaki ba koanle nga kisikjaʼaitsjen kʼianga sikatío je familiale nga tsín tiñatje̱n sixánile je Niná. Xi ijngosani, kʼoati tsabe je familia xi kjaʼaí xi xin naxinandá kisíxá nga tojo nda tjío familiale ngixko̱n Niná. Jósʼin sijcháni je tiʼndíle tsa kjin koai. A koaan kʼoasʼin sijchá je tiʼndíle josʼin mele Jeobá tsa toya Internet kjoakaoni (Efes. 6:4).

      3 Je tichjaa kisijé kjoafaʼaitsjen. Je xʼinle kʼoakitso nga tsín mele nga xin koaisíxá je tichjaa tonga kʼoati kitso nga tsín kʼoéjnachjoa kʼiatsa je xi kʼoasʼin mele nga koai. Je xi chjotajchínga sʼin tjío ya jinjtín kao xi kjaʼaí ndsʼee kʼoakitsole nga tsín katafi, tonga kʼoati tjíokʼa tichjaa ya jinjtín xi kʼoakitsole nga katafi, kitsole: “Kʼiatsa tsjoachai je familiali kʼuínjin. Kʼoati koa̱n ya si̱xálai je Jeobá”. Ninga tsín ñaki tjínjngo kon tichjaa jebi, kisikʼéjna je tiʼndíle kao xʼinle kʼoa xin naxinandá kisíxá. Kʼianga ki i kitsole: “Tochoa tse tifia”.

      XÁ XI KJINELE JE XIJCHÁ KʼOA JOTSO JE KJOATÉXOMALE NINÁ

      4. 1) Ánni nga nʼio nkjín chjota xi xin naxinandá fisíxásíni. 2) ʼYáni xi síkatíokao ʼndíxtile nga fi.

      4 Je Jeobá alikui mele nga nʼio ma̱ koatio je choʼndale. Kjoaixi nga jenʼio kjoatse nga xin naxinandá fisíxá je chjota ánni nga katasʼe choasínile tsojmi (Sal. 37:25; Prov. 30:8). Je Jacob yaa kisikasén je xtile ya Egipto nga kikatse tsojmi xi ma chine ánni nga tsín kjinrá kuiyásíni (Gén. 42:1, 2).b Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, je chjota xi xin naxinandá fisíxá ali tsakuijin kʼoasʼínni nga kjinrá tjíomʼe, tsakui nichxin kui kʼoasʼínni nga tao̱n tsjenle kʼoa tsakuije̱ nga ngisa nda koatio je familiale. Kuinga ya fisíxáni jñani nga ngisa tjín tao̱n kʼoa totsjionkon xínkjín, ninga tiya naxinandále sixáni kʼoa ninga kjaʼaí naxinandá koaisíxá. Kʼoa ʼndíxtile toje síkatíokao je xʼinle kʼoa tsa je chjoónle kʼoa tsa je chjotajchíngale kʼoa tsa xi miyole mani. Ningalani ba male nga síkatío familiale kjoanʼio fi nga̱ kʼoasʼin síkjaʼaitsjen nga tsínsa jokoa̱n sʼin.

      5, 6. 1) Jókitso je Jesús, jméni xi tsjoa bʼé tokoán kʼoa xi nda síkatíoná. 2) Kʼianga tsakʼéjna kjoabʼetsʼoa je Jesús, jókitso, jméni xi koa̱n si̱jélee je Jeobá. 3) Jósʼin síchikontʼainná je Jeobá.

      5 Nichxin nga tsakʼejna Jesús kʼoati kisʼe je chjota xi ma̱ tsakatio, xi tsín ʼya xi tsakinyakao. Kʼoa nkjínjin xi kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga ngisa tsjoa sa̱tío kon kʼoa ngisa nda koatio tsa tjínlanile tao̱n (Mar. 14:7). Tonga je Jesús alikui koanmele nga kui sinʼiotʼa chjota je kjoanyiná xi tofaʼato, kui xi koanmele nga je Jeobá sinʼiotʼa yaole, nga̱ tsín fe kjoanyiná xi ya nroani tʼatsʼe. Ya sonnindo, je Jesús kʼoakitso nga je xi tsjoa bʼé tokoán kʼoa xi nda síkatíoná kuinga miyole Jeobá maa, ali tsakuijin je tsojmi xi tjínná kʼoa jokji nixá.

      6 Kʼianga tsakʼéjna Jesús je kjoabʼetsʼoa xi tsakʼéjnachoa̱, a kʼoakitso nga kui si̱jélee Niná nga tao̱n katasʼená. Mai. Je Jesús kʼoakitso nga kui si̱jé “nioxtila xi [machjénná] nichxin nga nyaon”, xi tsonile, je tsojmi xi chinee nga nyaon nyaon. Kʼoa i kitso: “Ali kjoanyinájin bʼexkó i̱ sonʼndebi [...]. Tonga chjoéxkó kjoanyiná ya ngʼajmi” (Mat. 6:9, 11, 19, 20). ʼYañá kʼianga sichikontʼainná je Jeobá nga̱ kʼoatso nga kʼoasʼin. Kʼoa je kjoanichikontʼain xi tsjoáná ali tsa tokuijin nga nda kuiyoaa ngixko̱n kʼoati kuinga je tsjoáná jme xi nʼio machjénná. Tokʼianí nga tsjoa sʼe̱ tokoán kʼoa nga ñaki nda kuiyoaa tsa je si̱nʼiotʼaa yaoná je Jeobá, ali tsa kʼiajin nga tao̱n si̱nʼiotʼaa (tʼexkiai Mateo 6:24, 25, 31-34).

      7. 1) ʼYáni xi tsakánele Jeobá nga kuitsoyale je ʼndíxti. 2) Ánni nga tjínnesínile nga jao je xijchá nga sijchá je ʼndíxtile.

      7 Kʼianga kui títjon bijnyisjé je kjoatéxomale Niná kʼoati kui tje̱nkao nga bʼailee je familianá jme xi machjénle, josʼin síjéná je Jeobá. Je Kjoatéxomale Moisés kʼoakitso nga je xi nʼai ma tjínnele kuitsoyale tʼatsʼe Niná je ʼndíxtile. Kʼoa je xijchá xi chjotale Cristo ma kʼoati tjínnele koaitjenngi kjoafaʼaitsjen jebi (tʼexkiai Deuteronomio 6:6, 7).c Jé xi xijchá ma tsakánele Jeobá nga kuitsoyale Énle Niná je ʼndíxtile, ali tsa kjaʼaíjin chjota tsakánele, nijejinla xi majchá kao xi pajchá ma. Je rey Salomón i kitso: “Tinóʼyai, ʼndí xi tsʼan, je kjoabichakjáyale nʼaili, kʼoa ali nikʼéjnajin je kjoatéxomale na̱li” (Prov. 1:8). Je Jeobá kui xi mele nga jesoa xijchá katatsoyale kʼoa katabándiaale je ʼndíxtile (Prov. 31:10, 27, 28). Jmeni xi male je ʼndíxti tʼatsʼe Niná kui jmeni xi tso je xijchále nga nyaon nyaon kʼoa nga be josʼin síxále.

      JMENI XI MA KʼIANGA XIN FISÍXÁ JE XIJCHÁ

      8, 9. 1) Jmé xi ma kʼianga xin batiole xínkjín je familia. 2) Jósʼin miʼaon kjoafaʼaitsjenle ʼndíxti kʼianga tsín ya batiokao je xijchále.

      8 Kʼianga kjesa fijin ya jña xin naxinandá, je chjota tongini kosonnile jme xi tje̱nkao nga sikatío je familiale, tonga alikui ñaki be jokjoanni sʼin bichótsjoáni (Prov. 22:3).d Kʼianga jeki Liliana, kʼoaniti ba koanle jokoanle je xʼinle kao tiʼndíle nga kʼoasʼin kisikatío. Kʼianga ñandia ñandia nchja̱le je tiʼndíle i kitsole: “Ánni nga kinjiontokonninái”. Jotjín sá kitso nga xin koaisíxá nó kichomani. Je Liliana kʼoati tsabe nga jenʼio tíbʼantjaiya je familiale. Alikui tikitsjentʼanile je tiʼndíle. Je Liliana itso: “Alikui titsjoakenina”.

      9 Nʼio miʼaon je kjoafaʼaitsjenle ʼndíxti kʼianga tsín ya batiokao je xijchále.e Kʼoa ngisa miʼaon kjoafaʼaitsjenle kʼianga nʼio ʼndí kjoan kʼoa nga nʼio tse nga toje nikatío. Tobʼelañá, je Liliana kʼoakitsole tiʼndíle nga kuinga nda kʼoéjna nga xin tífisíxáni. Tonga je tiʼndí kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga tokinjiontokon. Kʼianga sʼa ki je Liliana, alikui kisasenle je tiʼndíle, tonga xijekoanni, nga fichókotsenle tomajtile je tiʼndíle. Tojo male je xtiʼndí xi kʼoasʼin nikatío. Je tiʼndí kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga tsín titjínnile ʼnde na̱le nga je sitjosonle kʼoa nga tsjoake koa̱n (tʼexkiai Proverbios 29:15).f

      10. 1) Jméni xi ma kʼianga to tsojmi síkasénle je ʼndíxtile chjota xi kjin tjío. 2) Jméni xi tsín ma sʼín je xijchá kʼianga kjin tjíole ʼndíxtile.

      10 Je Liliana, ningalani kisikasénle tao̱n kao tsojmi je tiʼndíle tsabe nga tosa tokoankjinle. Kʼoati koanjinle nga kui tíbakóyale nga ngisa chjíle je tsojmi xi tjín sonʼnde tikʼoajinni je xi tʼatsʼe Niná nroani kʼoa kao josʼin kuiyoaa ya yaniʼya (Prov. 22:6). I kitso je tiʼndíle: “Nda ya tijnai kʼoa to tsojmi tikasénnái”. Je Liliana koanjinle nga tsín koa̱n to kjin sijcháni je tiʼndíle, nga tsín koa̱n nga to kao karta, kao teléfono kʼoa to kao Internet sijcháni. Je Liliana itso: “Alikui ma ndoakjá kʼoa alikui ma bʼendsoʼá je ʼndíxtiná nga tokao Internet”.

      11. 1) Jóma kʼianga xin batiole xínkjín xi jechixan. 2) Jméni xi tsakasenkao jngo tichjaa nga kini ya niʼyale.

      11 Je Liliana kʼoati likui tinda tsakʼejnani xi kao Jeobá. Kʼoa tsa tsjoále nichxin sakʼoaa toñandia bitjotsoyason kao je ndsʼee nga jngo xomana. Kʼoa nʼio xkón tsakʼejna je kjoabixanle. Kʼoa je chjota xi naile koanni ntsjaintsjai si kisikao. Nga tsín ya tíjnachrian je xʼinle alikui josʼin koasenkaoni kʼoa yaa kinroani nga kjaʼaí chjota kisimiyo nga jngó jngó kʼoa saʼnda me kjoachajngi kitsaojin. Ningalani tsín kisichajngitʼale xínkjín, je Liliana koanjinle nga tsín josʼin sitjosonni jmeni xi tso je énle Niná nga kjin tíjnale xʼinle nga tjínnele tsjoále xínkjín jmeni xi machjénle. Alikui koan kʼoakitsole xínkjín tsa jme xi tokʼiakjoan faʼaitsjenle, alikui koan tsakijnokao xínkjín, kiskoʼa xínkjín, kitsoa ntsja xínkjín, kitsoakjá xínkjín, kʼoa tsín koan tsakjayokao xínkjín (Cant. de Cant. 1:2; 1 Cor. 7:3, 5). Kʼoati tsín koan ñatje̱n kisixále Jeobá nga jao kʼoa kao je tiʼndíle. Je Liliana i kitso: “Kʼianga kisʼejna jngo kjoajtíntse jñani kʼoakitso nga nʼio machjén nga chótʼayajtían ya yaniʼyaná nga kui xi koasenkaoná nga koa̱n kuitjo̱ntjailee yaoná nga kjoaʼaí kjoaxkónle Jeobá, koanjinna nga tjínnele kjuíña ya niʼyana. Kʼiaa tsakʼetsʼiakao ijngokʼaña nga nda tsakatejna ngixko̱n Niná kʼoa nga nda tsakatejnakaoña familiana”.

      KJOAFAʼAITSJEN XI NDATJÍN KAO XI CHʼAOTJÍN

      12. Jméni kjoafaʼaitsjen xi koa̱n kʼoaile je xi kjin tjíole je familiale.

      12 Kʼianga kʼoakitso je Liliana nga koaini ya niʼyale, kjaʼaí kjaʼaí kitso je xi ngikʼa. Je xi chjotajchínga sʼin tjío kʼoakitsole nga nʼio ndatjín nga kʼoasʼin nga̱ kjoamakjain kao kjoanʼiojin tíbakó. Tonga tjíokʼa xi kʼoati kjin tjíole je familiale kʼoa ʼndele nga kʼoati sʼin tosa kʼoakitsole nga tsín katafi. Kitsole: “Tiʼa kjuinroajinni, jmé xá xi sʼiain ya ján”. ʼNdele nga kʼoakuitso je xi chjotale Cristo ma, tjínnele kʼoakuitsole je yánchjín xi sʼa xti nga “tsjoake katama xʼinle. Tjaoke katama xtile [...]. Nda katasíkuinda niʼyale [...] jméni nga tsín ʼya xi énle Niná kuinchja̱ʼaonsínile” (tʼexkiai Tito 2:3-5).

      13, 14. Ánni nga kjoamakjain machjénsíniná nga kui títjon si̱kʼéjna je xi mele Jeobá ʼndele nga je familianá títjon si̱kʼéjnaa. Jngola choa̱ tʼejnai.

      13 Nʼio nkjín chjota xi xin naxinandá tjío xi ya koanjchá ya jñani kʼoasʼin ngale nga tokui fini jotso xínkjín kʼoa kao kostumbre xi tjínle. Tonga je xi chjotale Cristo ma, xi mele nga nda koatio ngixko̱n Jeobá, nʼio tse kjoamakjain bakó nga tsín je títjon síkatío je xi xínkjín mani kao kostumbre xi tjínle.

      14 Jngo tichjaa xi Carin ʼmi i tso: “Kʼianga kitsin je tiʼndína je xi Don ʼmi xin naxinandá tinixáijin kao xʼinna. Tokʼiaa jetsakʼetsʼiakoa nga tikotʼaya je Biblia. Ngatsʼi je xíngia kui xi mele nga ya sikasén je ʼndína jñani tjío je xijchána ánni nga je sijchásíni saʼnda nga so̱konajin tao̱n”. Tonga nga kjoanʼio kisijchá je ʼndíle je Carin, je xínkjín kʼoa kao je xʼinle totsakijnoke kʼoa to chjotatsʼe kitsole, kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga tsín mele sixá. Kʼoa je Carin itso: “Kjoaixiní, kjesa majinjinna nga kʼia tsa tsín ndatjín nga ya sikaséntʼale je xijchána je ʼndína ánni nga je katasíjchá jngo jao nósíni. Tonga ʼbeña nga jin kitsjoanajin xá jebi je Jeobá nga jin si̱jcháijin je ʼndínajin”. Kʼianga kisʼe ijngole ʼndí je Carin, je xʼinle nga tsín makjainle énle Niná kʼoakitsole nga katasíkʼatjenjenchjiʼndé. Tonga Carin alikui kʼoakisʼin, nga̱ koantaja kjoamakjainle nga je kisijchá je ʼndíle nga títjon. Kʼoa ndʼaibi tsjoa tjíole ngatsʼi nga tsín xin tjíole xínkjín. Kʼiatsa kjaʼaílani xi kisijchá je ʼndíle Carin alikui ʼyaa josʼin tjío.

      15, 16. 1) Jókisʼe kon jngo tichjaa nga tsín ya koanjchákao je xijchále. 2) Ánni nga tsín kitsjoaʼndesíni Vicky nga je na̱le kisijchá tsotiʼndíle.

      15 Ijngo tichjaa xi Vicky ʼmi itso: “Nkjín nó nga je majchána kisijchána, kʼoa je tsoti ndichja xi maʼndí je kisijchá xijchána. Kʼianga kikon ijngokʼanile je xijchána jelikui tikʼoatjínni tokoan. Je tsoti ndichja tsjoá fákaonajmí kʼoa tsoakjá kʼoa nʼio nda tjíokao xínkjín, tonga an alikui tje̱ntʼale. Kʼoa saʼnda nga jekoanjchínga alikui tso tokoan nga kʼoaxinle jotjín tokoan. Kʼoatsakʼinlaijin kao tsoti ndichja nga si̱kuindaijin nga jekoa̱njchínga. Xi an tokui nga sikuindaña nga tjínnena kʼoasʼian, tonga je tsoti ndichja kuijin kʼoasʼínni nga tsjoake”.

      16 Je Vicky itsosa: “Je mana kʼoatsona nga ya sikaséntʼale je ʼndítsotina jokisikaona je nga sʼa ʼndí kjiʼe̱. Tonga ngasin nganda kʼoaxinle nga tsín ya sikaséntʼale. Kui xi menajin nga jin si̱jcháijin kʼoa nga kʼuínyalaijin nga tsjoake katama je Jeobá. Nitsejinla mena nga sikjinna je ʼndítsotina nga jekoa̱njchínga”. Je Vicky bení nga tokʼia nga nda kʼoéjna tsa je Jeobá kao kjoatéxomale títjon sikʼéjna tikʼoajinni je tsojmi xi tjín sonʼnde kʼoa josʼin síkjaʼaitsjen xínkjín. Je Jesús kʼoakitso nga niʼyajin xi koa̱n nga jao nai sixále. Kitso: “Alikui koa̱n nixálao nga jao, Niná kao kjoanyiná” (Mat. 6:24; Éx. 23:2).

      NGA BʼENELEE YAONÁ JE JEOBÁ SÍCHIKONTʼAINNÁ

      17, 18. 1) Jósʼin nga tjínntsjaile je xi chjotale Cristo ma jme xi koa̱n sʼin. 2) Jmé xi chótʼayá ya kjoaʼmiya xi ijngo.

      17 Je Nʼainá Jeobá kʼoatso nga koasenkaoná kʼianga so̱koná jmeni xi ñaki machjénná kʼiatsa kui títjon si̱kʼéjnaa je kjoatéxomale kao kjoakixile (Mat. 6:33). Ñá xi chjotale Cristo maa tjínntsjainá jmeni xi koa̱n chjoéjiaan. Tojme kjoa xi bitjatojiaan tjínntsjai josʼin koa̱n kʼoéndajiaan nga tsín kjoatéxomale Niná kuitjátone. Je Jeobá kʼoatsoná nga koasenkaoná (tʼexkiai 1 Corintios 10:13). Tsa koakoá nga je ninʼiotʼaa kʼoa ni̱jélee kjoachjine kʼoa koanngíntjenngiaa je kjoatéxomale kao kjoafaʼaitsjenle jé koasenkaoná (Sal. 37:5, 7). Sichikontʼainná nga kʼoénelee yaoná kʼianga toje xi jo Nai sʼin si̱xálee. Kʼianga je títjon Jeobá nikʼéjnaa, je basenkaoná nga nda bichótsjoá jmeni xi nʼia (tingósonkoai Génesis 39:3).

      18 Tonga jméni xi sʼiaan kʼiatsa xin tsakiyolee xíngiaa. Jméni xi sʼiaan nga kuijnyíʼaa familianá nga tsín xin koanngínnixá. Jósʼin kuinyakoaa je xi ngikʼa nga tsín toje katasíkatío familiale. Kui jebi chótʼayá ya kjoaʼmiya xi ijngo.

  • Tinʼiui tokuin, jé Jeobá koasenkaoli
    Xo̱n xi Bájinkonná (2014) (w14) | abril 1
    • Tinʼiui tokuin, jé Jeobá koasenkaoli

      “Kʼoasʼin nga kʼoakuixónnía nga nʼiotakoán: Jé Nainá [Jeobá] xi basenkaona.” (HEB. 13:6)

      A KOAAN KʼOASÍ

      Jméni xi sʼin je xi nʼai ma nga koasenkao je familiale nga ñaki taja katasatío je kjoamakjainle.

      Jósʼin koa̱n koa̱njngíʼa familiale je xi ngʼajko̱ tjío ya yaniʼya nga tsín toje katasíkatío.

      Jméni xi koa̱n sʼin je chjotale Cristo nga tsín tsjoáʼndele je yaole nga xin ʼnde koai tojoni nga tse tao̱n kuinje̱le.

      1, 2. Jméni xi nʼio ñʼai male je xi xin naxinandá fikatio nga bichóni ʼndele. (Chótsenlai sén xi faʼaitʼa ibi.)

      JE Eduardoa itso: “Xin naxinandá tsakatejna, kʼoa jngo xá kisʼenena ya jñani kisixá kʼoa nʼio nda kinjena. Tonga kʼianga jekiskotʼaya je Biblia kao testigole Jeobá, kʼiaa tsaʼbe jmeni xi ngisa nʼio kjinena. Kui kjinena nga tsjoale je familiana xi tʼatsʼe Niná ali tsa tokuijin nga tsjoale je tsojmi xi machjénle. Kʼoa kuinga ki ijngokʼaña ya niʼyana” (Efes. 6:4).

      2 Je Eduardo koanjinle kʼianga kui xi mele je Jeobá nga katafikonnile je familiale. Kʼoa tojo koan je Liliana, je xi tsaʼyaná ya kjoaʼmiya xi jaʼato, kʼoati nʼio ñʼai koanle je Eduardo nga nda tsakʼejna ijngokʼani kao familiale. Kʼoati ñʼai koanle nga tsakajngiʼa je chjoónle kao ʼndíxtile nga̱ me tsín tao̱n ya ʼndele. Jósʼin so̱koʼanile familiale. A koaan kuinyakao je ndsʼee xi tjío ya jinjtín.

      NDA TIJNAKAONI JE FAMILIALI KʼOA TITAJAI KJOAMAKJAINLE

      3. Jókji ñʼai male je ʼndíxti nga tsín ya tjío je nʼaile.

      3 Je Eduardo itsosa: “Koanjinna nga tosa kʼia kitsjionkoan je ʼndíxtina kʼianga ngisa machjén nga koandiaale kʼoa nga koakole nga tsjoake̱. Alikui koan tsakʼexkiale jmeni xi bʼéyanajmí je Biblia, alikui tsakʼetsʼoa kao je, ni kitsoakjájinla kʼoa ni kisiskakaojinla” (Deut. 6:7). Je tsotile xi majchínga je xi Ana ʼmi itso: “Nga tsín ya tíjnakaonajin kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga tsín tsjoakena. Kʼianga jejaʼaini, tokui xi faʼaitsjennajin jokji kʼoa jotso nga nchja̱. Jo xi tsín ʼya manina mana nga tsoakjána”.

      4. Ánni nga nʼio ñʼai masínile jngo nʼai xi kjin kafikʼejnale je familiale nga sítjoson je xá xi kjinele nga je ngʼajko̱ tíjna ya yaniʼya.

      4 Kʼiatsa nʼio tse matsín je nʼai ngisa nʼio ñʼai male josʼin sítjoson je xá xi kjinele nga je ngʼajko̱ tíjna ya yaniʼya. Je Rubí xi chjoónle mani je Eduardo itso: “Ñaki jo nʼai kʼoa ñaki jo na̱a sʼin tsakatejna. Koanngana nga toʼan kʼoakixian jmeni xi nʼiaijin. Kʼianga jejaʼaini Eduardo, kʼiaa tsakʼenele yaona nga nangi tsakatejnale tojo tso je Énle Niná. Kʼoa saʼnda ndʼai sakʼoaa tojo ñʼai mana kʼoa kʼiaa sikjaʼaitsjen nga jeʼi̱ tíjna je xʼinna” (Efes. 5:22, 23). Kʼoa je Eduardo itso: “Je ʼndíxtiyánchjínnajin jekoanngale nga toje síjékjoale je na̱le. [...] Tsakʼenele yaona nga an tsakasentítjonle je familiana tojo tso je Énle Niná”. Je Eduardo kao Rubí tsabe nga tjínnele koakjao jko̱ nga jao tsa jmeni xi sʼin.

      5. 1) Jméni xi kisʼin jngo nʼai nga ndasʼin tsakatiokao ijngokʼani je familiale. 2) Jósʼin kichotsjoá.

      5 Je Eduardo nʼio tsakʼénele yaole nga kisitaja kjoamakjainle je familiale kʼoa nga jtín sʼin koatiokaoni xínkjín, itso: “Kui xi koanmena tsakai nga ñaki kui xínyale je ʼndíxtiyánchjínna je xi kixi tíjna kʼoa nga an kʼoejnale choa̱, alikui tokui xi koanmena nga kʼoaxínle nga tsjoake̱ je Jeobá kui xi mena nga ñaki koakole” (1 Juan 3:18). A kisichikontʼain Jeobá jokji tsakʼénele yaole je Eduardo. Je Ana itso: “Kʼianga tsaʼbe jokji tsakʼénele yaole je pana nga kisichriantʼanajin nʼio chjí tsaʼbekoan. Xi ijngosani, kʼoati nʼio tsjoa kisationajin nga kʼoasikji nʼio kisixá ya jinjtín. Jmeni xi chon sonʼnde tome kiskénʼndóbʼakjánajin nga si̱kjinlaijin je Jeobá, tonga je xijchánajin ñaki kui títjon kisikatío xi tʼatsʼe Niná kʼoa kuinga kʼoati kinʼianijin. Je panajin kʼoakitsonajin nga likuikʼia titojin sikatíoninajin kʼoa kisitjoson je énle. Kʼiatsa kilani ijngokʼa, tochale tsín i̱ tijnajian naxinandále Jeobá ndʼaibi”.

      TIKJAʼAITSJAIN NGA KʼOATI JI TJÍNLI JÉE

      6. Jméni xi tsabe kʼa je xijchá kʼianga kisʼejna je kjoajchán xi guerra de los Balcanes tsakʼin.

      6 Kʼianga kisʼejna je kjoajchán xi guerra de los Balcanes tsakʼin, je ʼndíxtile je testigole Jeobá xi ya tsʼe jñani kisʼejna kjoajchán jebi nʼio tsjoa kisatiole ninga nʼio ñʼai koanchon. Ánni. Kuinga tsín tikoan kisíxáni je xijchále, toyasa tsakatiokao ya yaniʼya, koan kiskotʼaya, kisiskákao, kʼoa tsakjákaonajmí ʼndíxtile. Jméni xi bakóyaná choa̱ jebi. Kuinga je ʼndíxti ngisa nʼio machjénle nga ya koatiokao xijchále tikʼoajinni tsa tao̱n tsjoále kʼoa tsa tsojmi tsjoále. Je Énle Niná kʼoatso kʼianga nʼio nda batio je ʼndíxti kʼianga nda bakóyale je xijchále, nga bʼasjeʼale nichxin kʼoa nga sísinle (Prov. 22:6).

      7, 8. 1) Jméni xi tso kʼale ʼndíxtile je xijchá. 2) Jósʼin kuinyakao xijchá je ʼndíxtile nga tsín tikatabʼéngijtini kon.

      7 Kʼianga jngo nʼai xi xin fikʼejna nga jefichóni niʼyale sakʼoaa jetjíongijti kon je ʼndíxtile kʼoa tsamaije̱ jetokʼoasʼin bekon joni tsa toxkia chjota. Kʼianga kʼoamatʼain, tsakui nichxin i̱ kuitsole ʼndíxtile: “Jótso tokuin nga kʼoanikaonái. A tsí ʼyai jokji kjoama̱ tibʼengile”. Je xijchá sakʼoaa likui majinle nga aon tjío kon je ʼndíxtile nga tsín ya tjíokao. Kʼiatsa kʼoakjima, jméni xi koa̱n sʼiain nga nda kuiyo ijngokʼaño.

      8 Tʼetsʼoalai je Jeobá nga katabasenkaoli nga tsín tokjoán josí kʼiatsa jme xi kuitso je familiali. Xijekoa̱n, kʼoatʼinlai nga kʼoati ji tjínli jée kʼoa nga katasíchatʼali. Kʼianga skoe̱ je chjoónli kao ʼndíxtili nga nyaon nyaon tibʼenelai yaoli nga nda kuiyo ijngokʼaño, skoele kon nga ñaki ni̱ma̱li tínroajinni nga kʼoatinʼiai. Kʼiatsa tsejta koai̱n kʼoa si̱tjosuin jmeni xi si, tochale koa̱ntsjoake ijngokʼanili kʼoa skoe̱xkón ijngokʼanili je familiali.

      TIJNYÍʼAI JE FAMILIALI

      9. Ánni nga tsín tjínnesínile nga nyiná katama je chjotale Cristo nga so̱koʼale je familiale.

      9 Je pastro Pablo kʼoakitso kʼianga je xi ʼndíxti ma kʼoa kao je xi xtindai ma tjínnele “katatsjoá ngajaole kjoatjaocha xijchále” kao pájchále kʼoa kao majchále kʼianga jetsín tikʼoakoa̱nnile koa̱njngíʼa yaole. Tonga kʼoati kitsole ngatsʼi je chjotale Cristo nga tokatasʼejngoni kon jmeni xi tjínle, tsa tjínle xi tjíokjine, xi bʼakjá kʼoa kao niʼya, ʼndele nga nʼio kʼoenele yaole nga tao̱n koa̱njngí kʼoa kui sikjaʼaitsjen josʼin koatio nichxin xi nroaján (tʼexkiai 1 Timoteo 5:4, 8; 6:6-10). Alikui tjínnele nga nyiná koa̱n je chjotale Cristo kʼianga tsjoále jmeni xi machjénle je familiale nga̱ tokjoaʼato jmeni xi tjín sonʼnde (1 Juan 2:15-17). Alikui kʼoaiʼndee nga je “kjoachʼanacha xi tsʼe kjoanyiná”, “kʼoa kao ngayije kjoa xi ai xi tsʼe i̱ sonʼndebi” kʼoechjoale familianá nga so̱kole kjoabijnachon ngantsjai ya sonʼnde chjotsele Niná (Mar. 4:19; Luc. 21:34-36; 1 Tim. 6:19).

      10. Jméni xi bakóyaná je Énle Niná nga tao̱n mjetʼén yaoná.

      10 Je Jeobá bení nga machjénná je tao̱n xi so̱koʼaniná yaoná. Tonga je tao̱n alikui kʼoasʼin koasenkaoná josʼin koasenkaoná je kjoachjinele Niná (Ecl. 7:12; Luc. 12:15). Nʼio nkjín xíngiaa xi tsín kjoanla títjon kosonnile jokji sikjeya kʼianga xin naxinandá koai. Xi ijngosani, kʼoati liʼya xi be kʼiatsa nda kuinje̱le nga jeya tjío, sakʼoani ngisa tse kjoa bichómani. Nkjín mani xi ngisani tse tao̱n tje̱ntʼain nga bichóni naxinandále. ʼNdele nga ngisa tse nichxin sʼe̱le nga sixále Niná, tojélani bajngile tao̱n je xi kasíkinyale (tʼexkiai Proverbios 22:7).b Jméni xi bakóyaná je Énle Niná. Je xi ngisa ndatjín, kuinga tsín tao̱n kjoéntʼeen yaoná.

      11. Ánni nga ndatjínsíni nga bʼetʼaxoaan jotjín tao̱n nikjeyaa.

      11 Je Eduardo kikon ijngokʼanile je familiale, tonga be nga skósonnile josʼin sichjén je tao̱nle nga koa̱nle koa̱njngíʼa je familiale. Je Eduardo kʼoa kao chjoónle tsakjaoyani jmeni xi ngisa nʼio machjénle kʼoa tsakʼétʼaxoon jokji tao̱n kjoe̱yale. Kʼoa nga jekʼoakisʼin, ngisa choa̱ tsojmi tsakatse josʼín ngasʼa.c Tonga kitsjoanganʼio ngatsʼi kʼoa alikui tojme xi kisikjeyanile je tao̱nle. Je Eduardo itso: “Tobʼelañá, tsakʼaonsjeña je xtiyánchjínna ya ndʼiaskuela xi machjí kʼoa yaa kisikasén ya ndʼiaskuela xi tsín machjí jñani kʼoati nda sakóya”. Je Eduardo kao familiale tsakʼétsʼoale je Jeobá nga jngo xá katasokóle je xi tsín kʼoechjoale nga kuitjosonle je xále Niná. A kinrʼoé je Jeobá.

      12, 13. 1) Jméni xi kisʼin jngo nʼai nga koan tsakajngiʼa je familiale. 2) Jósʼin kisichikontʼain Jeobá je Eduardo nga tokoannile josʼin tsakʼejna.

      12 Je Eduardo itso: “Jao nó nga nʼio ñʼai koannajin. Jonatjín kinjena sakʼoaa likui koannina xi tsʼe gasto, je tao̱n xi tíjnatjaona jetífeya kʼoa jenʼio kichobena. Tonga niñandiajinla kinichaijin kjoajtín kʼoa niñandiajinla nga tsín tsangínkʼinyasuinjin”. Je Eduardo ñaki kʼoatsakʼé kon nga tsínkui skoé je xá xi sá kʼoa xi nó sikjinnile je familiale. Itso: “Nkjín xá kiskotʼaya. Kʼianga tsínlangána je xá xi mana, kui xá xi ijngo kʼoasʼian”.

      13 Kʼianga nʼio tse koanjndanile je tao̱n xi kitsjenle je Eduardo, ngisa tse tsakʼéchjíson je ʼndíle. Ninga kui tsakʼéchjí ngisa tsjoa kisʼele nga jeya tíjnakaoni je familiale kʼoa nga tísítjosonle Jeobá nga kʼoatísʼín jmeni xi tjínnele sʼin je xi nʼai ma. Je Eduardo itso: “Nʼio tochoa njena ndʼaibi jotjín kinjena nga xin naxinandá kisixá, tonga ali tsa tibiyonchjainjin. Je ntsja Jeobá ali tsa kotojin kji. Xá tsʼe precursor kichjoaijin kʼoa tosa ngisa kisokosa tsénajin tao̱n kʼoa jengisa choa ñʼai koanna nga tsakajngiʼa je familiana” (Is. 59:1).

      NGA NʼIO BʼÉNENÁ JE XÍNGIAA

      14, 15. 1) Jméni xi tjínnele sʼin je chjotale Cristo kʼianga nʼio bʼénele xínkjín nga tao̱n katabásjai tikʼoajinni xi tsʼe Niná. 2) Jméni xi sʼin je xíngiaa kʼiatsa ñaki nda choa̱ koatiolee.

      14 Nʼio nkjín ʼnde jñani nga kjoanʼio tao̱n kʼoa tsa tsojmi tsjoále xínkjín kao miyole je chjota. Itso je Eduardo: “Ya ʼndenajin kʼoasʼin nganajin kʼoa tsjoa sʼenajin nga kʼoanʼiaijin. Tonga totjeen choa̱le. Ngasin nganda kʼoaxinle je xíngia nga tsjoale jokji kuicho nganʼiona tonga nga jekjoanla títjon tsjoale je chjoónna kao ʼndíxtina jme xi machjénle kʼoa nga si̱tjosonkjoanlaijin je xá xi tsʼe Niná”.

      15 Tsakui nichxin tjínkʼa familia xi chʼao sa̱tío kon kʼoa xi saʼnda koa̱njtile nga kuicho ijngokʼani niʼyale je xi kjin tjíosíxá. Tsakui nichxin i̱ kuitsole: “To yaoli ʼmini”. Ánni. Kui xi mele nga tse tao̱n katanjele kʼoa nga tsjoále tsanda je (Prov. 19:6, 7). Je Ana, tsotile je Eduardo itso: “Kʼiatsa kui si̱kʼéjnatítjoán xi tsʼe Niná tikʼoajinni xi to tsojmi, je xíngiaa kʼoati koa̱nchoyale jokji chjí ʼyatokoán je Jeobá. Kʼiatsa tsín kʼoasʼiaan, jósʼin koa̱njinnile xíngiaa” (tingósonkoai 1 Pedro 3:1, 2).

      TINʼIOTʼAI JE JEOBÁ

      16. 1) Jósʼin tije bʼanacha kʼanile yaole je xíngiaa (Sant. 1:22). 2) Kʼiáni nga síchikontʼainná je Jeobá jmeni xi chjoéjiaan.

      16 Jngo tichjaa xi kisikʼéjna je xʼinle kao ʼndíxtile kʼianga ki ya naxinandá jñani ngisa tjín tao̱n. Kʼianga kicho i kitsole je xi chjotajchínga sʼin tjío: “Nʼio síxkón kji tsakʼenelaijin yaonajin kʼianga i̱ jeʼe̱ ibi. Je xʼinna saʼnda likui tichjotajchínga sʼin kisixáni. Kʼoa koyale nga je Jeobá katasíchikontʼainnajin nga kʼoakinʼiajin”. Je Niná tokʼiaa nga síchikontʼainná tsa ñaki kixi tíjna jmeni xi tichjoéjiaan, tonga jósʼin sichikontʼainniná tsakui kʼoatinʼia jmeni xi tsín mele je, kʼoa ngisa tsa tokjoatjao tinjiotokoán je xále xi kjinená (tʼexkiai Hebreos 11:6 kao 1 Juan 5:13-15).

      17. 1) Ánni nga kui kjoásjaisíñá nga Jeobá katabándiaaná tongini nga kje jme xi chjoéjinjián. 2) Jméni xi sʼiaan nga je Jeobá katabándiaaná.

      17 Kʼiatsa meli nga tsínkʼia kʼoakatamanili jmeni xi chjoéjin, kʼoatʼinlai je Jeobá nga je katabándiaali tongini nga kjesa kʼoanʼiajin, alikʼiajin kʼoaʼmilai nga jekʼoakanʼiai. Tʼetsʼoalai nga katabándiaali, nga katatsjoáli je nganʼiotsjele kao kjoachjinele (2 Tim. 1:7). Chjónangilai yaoli: “Jókji tje̱n sitjosonle je Jeobá. A tojo sixále ninga ʼya xi koaitjenngikena. Kʼiatsa kʼoasʼian, a tsí kʼoati sitjosonle nga tokatamajngoni tokoan josʼin koatejna” (Luc. 14:33). Chja̱kaonajmí je xi chjotajchínga sʼin tjío kʼoa titjosuin je kjoafaʼaitsjen xi tsjoáli xi ya Biblia faʼaitʼa. Kʼoasʼin koakoni nga je Jeobá tininʼiotʼai kʼoa jé koasenkaoli, nga̱ kʼoatso nga kʼoasʼin. Je xi chjotajchínga sʼin tjío alikui je kʼoakuitsoli jmeni xi sʼiain, tonga koasenkaoli je kjoafaʼaitsjen xi tsjoáli nga kui xi ndatjín chjoéjin kʼoa kui xi nda sikʼéjnali nga jekoa̱nni (2 Cor. 1:24).

      18. 1) ʼYáni xi kjinele nga koa̱njngíʼa je familiale. 2) Jósʼin koa̱n kuinyakoaa je xi ngʼajko̱ sʼin tjío ya yaniʼyale.

      18 Je Jeobá jé bánele xá je xi ngʼajko̱ tíjna ya yaniʼya nga je koa̱njngíʼa familiale (Gál. 6:5). Nʼio nkjín nʼai xi bitjosonle xá jebi kʼoa likui síkjinle je chjoónle kao ʼndíxtile ninga bʼénele xínkjín nga xin katafisíxá kʼoa ninga sakʼoa kʼoatisʼin síkjaʼaitsjen tsanda je. “Jótondani nga kʼoatinʼiai”, a ʼmilee xíngiaa jebi. A bʼetsʼoantjaiñá. Koaan kuinyakoaa tsa jme xi nʼio machjénle, tsa kasokóchʼinle kʼoa tsakʼiaje̱ nga jngo kjoaxkón faʼai (Gál. 6:2; 1 Ped. 3:8). Tobʼelañá, a koaan kuijnyíxálee tsa ñʼai kjimale, tsa kʼoailee tsojmi xi ski̱ne kʼoa tsa tao̱nje̱ xi tokatafaʼatonile yaole. Kʼiatsa kʼoasʼiaan, kuinyakaojin choaa nga tsínkui nʼio katasíkjaojin nga xin koaisíxá kʼoa tsjiónkon je familiale (Prov. 3:27, 28; 1 Juan 3:17).

      TIKJAʼAITSJAIN NGA JE JEOBÁ KOASENKAOLI

      19, 20. Ánni nga tsín jao katasatíosíni kon je chjotale Cristo kʼianga je Jeobá koasenkao.

      19 Je Énle Niná itso: “Kʼoasʼin tiyo ali kjoanyinájin nimetakon. Tʼejngo takon kao xi jetjínno, nga̱ Niná kʼoakitso: Likui xin koatejnale, nitsjionkonjinle. Kʼoasʼin nga kʼoakuixónnía nga nʼiotakoán: Jé Nainá xi basenkaona, likui tsakjonnia. Jmé xi koa̱n sikaona chjota” (Heb. 13:5, 6). Jósʼin bitjoson én jebi.

      20 Jngo ndsʼee xi ya tsʼe jngo naxinandá jñani nʼio ma̱ chon xi chjotajchínga sʼin tíjna ya jinjtín itso: “Je chjota kʼoatso nga nʼio tsjoa tjíole je testigole Jeobá. Kʼoa kʼoati be nga nda kjoan najño bʼakjá je ndsʼee ninga je xi ma̱ tjío kʼoa joxi ngisa tjínle tsojmi sʼin matsen”. Choa̱ jebi kui bakóyaná nga bitjoson jmeni xi kitso je Jesús. ʼYani xi kui títjon básjai je kjoatéxomale Niná alijme xi chale (Mat. 6:28-30, 33). Ali jaojin sʼe tokuin nga tsjoakeli je Nʼainá xi tíjna ngʼajmi kʼoa nga kui xi mele nga nda koatio je familiali. Je Biblia kʼoatso nga “je xko̱n Jeobá tíkotseen jngo tjíjtsa sonʼnde nga koako je nganʼiole xi tʼatsʼe je xi tjíojngo ni̱ma̱le xi kao je” (2 Crón. 16:9). Je Jeobá títsjoáná kjoatéxoma josʼin koa̱n nda kjoándiaalee je familianá ánni nga nda koatiosíni. Kʼianga nitjosoán, kʼoasʼin tibakoñá nga tsjoachaa je Jeobá kʼoa nga tininʼiotʼaa. Je Énle itso: “Kʼoasʼin tjaochaa Niná, nga nikjitjosoán kjoatéxomale. Je kjoatéxomale ali ñʼaijin tjín” (1 Juan 5:3).

      21, 22. Ánni nga ñaki kʼoatjínsíni tokuin nga je Jeobá si̱nʼiotʼai.

      21 Je Eduardo itsosa: “ʼBeña nga tsín tikoa̱n skoeyaña je nichxin xi kisicha nga xin tsakatejnale je chjoónna kao ʼndíxtina, tonga kʼoati tsín tikui sikjaʼaitsjenña. Je chjota xi ñatje̱n kisixá jenyiná ndʼaibi tonga alikui tsjoa tjío kon. Je familiale nʼio tse kjoa tjíojin. Tonga familiana nʼio jtín sʼin tiyuijin kʼoa tsjoa tjíonajin. Ñaki tokʼoamana nga je ndsʼee xi i̱ tsʼe naxinandá jebi nga kui batío títjon je xá xi tsʼe Niná ninga ma̱ tjío. Ñaki tiʼyaníjin nga bitjoson je én xi kitso je Jesús” (tʼexkiai Mateo 6:33).

      22 Tinʼiui tokuin, titjosonlai je Jeobá kʼoa je tinʼiotʼai. Nga tsjoachai je Niná, je chjoónli kʼoa kao ʼndíxtili, tikui xosikaonili nga si̱tjosuin je xá xi kjineli ya yaniʼyali. Kʼiatsa kʼoasʼiain, jé Jeobá koasenkaoli.

Xo̱n xi énná faʼaitʼa (2002-2025)
Tʼechjoalai cuentali
Titjásʼain cuentali
  • Énná
  • Tikasénlai tsa ʼyani
  • Josʼin meli nga katamatsen
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Josʼin koa̱n koa̱nchjén
  • Josʼin sʼejnatjao én xi faʼainajin
  • Josʼin machjén jme xi betʼai
  • JW.ORG
  • Titjásʼain cuentali
Tikasénlai tsa ʼyani