Jon xi chjotajchínga sʼin tiyo, jósʼin kuinyakao je ndsʼee

1. 1) Jméni xi be je choʼndale Jeobá. 2) Ánni nga nʼio mandosinsíniná xi tʼatsʼe jebi. 3) Jméni xi chótʼayá i̱ kjoaʼmiya jebi.

JE CHOʼNDALE Jeobá bení nga ngisa nda bichótsjoá je kjoa kʼianga tjíonda je chjota. Tobʼelañá, je Abrahán kʼianga kiskan kao chjotakontrale jé kikao je chjota xi tokʼoa jekinikatíonda nga kikʼasjentjai je Lot (Génesis 14:14-16). Kʼianga nichxinle David tsakatío chjota xi tokʼoa jekinikatíonda kʼianga kisele je Jeobá (1 Crónicas 25:7). Ánni nga nʼio mandosinsíniná xi tʼatsʼe jebi. Xi títjon, kuinga je tibixkantʼakoaa je Na̱i kao jmeni xi chonle i̱ Sonʼnde (Efesios 6:11-13). Xi majaoni, kuinga tibʼenelee yaoná nga nda chʼa̱sjee je Jeobá nga nokjoakaoñá chjota xi tʼatsʼe (Hebreos 13:15, 16). Tojo kisʼin je choʼndale Niná nichxin kjoatse kʼoati machjén nga kuiyondaa tsa mená nda kuiyoaa. Ya jinjtín, jé xi chjotajchínga sʼin tjío títsjoále xá Jeobá kʼianga koasenkao je ndsʼee nga tsesa xá katabʼaile (2 Timoteo 2:2). Kjoaʼmiya jebi kui jchaa jme xi tjíosʼín kʼa xi chjotajchínga sʼin tjío.

TISENKOAI JE NDSʼEE NGA NʼIOSA TSJOAKE KATAMA JE JEOBÁ

2. Jméni xi sʼin jngo xi chjotajchínga sʼin tíjna nga koasenkao jngo ndsʼee, kʼoa ánni.

² Je xi chjotajchínga sʼin tjío kui mangósonkao jngo chjota xi tsojmi bʼéntje. Chjota xi kui xá sʼín, títjon kjoanla sítjé je nangi ánni nga ñaki nda masíni tsojmintjele. Tikʼoasʼinni, je xi chjotajchínga sʼin tjío títjon kjoanla testole Biblia bʼéxkiale je ndsʼee xi koasenkao. Kui kʼoasʼínni nga kui xi koasenkao nga sitjoson jme xi kʼuínyale (1 Timoteo 4:6).

3. 1) Kʼianga je xi chjotajchínga sʼin tíjna kjoakao je ndsʼee, jósʼin koa̱n sichjén Marcos 12:29, 30. 2) Jméni xi koa̱n kʼiatsa je xi chjotajchínga sʼin tíjna kʼoetsʼoantjai je ndsʼee.

³ Kʼiatsa chjotajchínga sʼin tijnai, machjénní nga jchai jósʼin tíbasenkao Biblia je ndsʼee josʼin síkjaʼaitsjen kʼoa jótjín kon. Kʼianga jchai, koaan kʼoéxkialai Marcos 12:29, 30 (tʼexkiai). Kʼoa xijekoa̱n, koaan i̱ kʼuínlai: “Jósʼin tíbasenkaoli nga tsakʼaitʼalai yaoli je Jeobá kʼianga jmeni xi chjoejin”. Kʼiatsa kui chjónangilai tsakui nichxin jekui cho̱banajmíño josʼin nga ñaki kao ni̱ma̱ná nixánilee je Jeobá. Kʼoati koa̱n kʼoétsʼoai kao je kʼoa nga si̱jélai je Jeobá nga katatsjoále je nganʼiotsjele nga kuitjosonle je xá xi sʼe̱ne. Kʼianga kjuinrʼoéli nga tibʼetsʼoantjai, kui xi tsjoánganʼiole nga ngisasa tse sixá ya jinjtín.

4. 1) Kʼoalasi kʼai choa̱ xi faʼaitʼa Biblia xi koasenkao je ndsʼee nga sasa koa̱nnile jmeni xi kʼuínyale. 2) Jmé xá binyakaoni je xi chjotajchínga sʼin tjío je ndsʼee.

⁴ Kʼianga jekuisenkoai jngo ndsʼee, kui tinókjoakaoni jmeni xi bʼéyanajmí je Biblia je xi koasenkao nga nʼio chjíle nga bʼainganʼiolee xi kjaʼaí, nga nitjosoán xi sʼenená kʼoa nga nangitokon maa. Jebi yaa mangóson nangitjé xi xinyále tsojmintje, kui xi koasenkao je ndsʼee nga sasa koa̱nnile jmeni xi kʼuínyale. Faʼaitʼa kʼa choa̱ ya 1 Reyes 19:19-21, Nehemías 7:2; 13:13 kao Hechos 18:24-26. Jngo ndsʼee xi chjotajchínga sʼin tíjna xi Francia tsʼe kʼoatso kʼianga jngo ndsʼee basenkao kui xá basenkaoni nga ya kʼoangini Biblia jmeni xi sʼin. Chjotajchínga jebi básjaile josʼín nga bʼéxkiale bersíkulo xi koasenkao nga katamajinle “jmeni xi naskánatjín” faʼaitʼa Biblia (Salmo 119:18). Je xi chjotajchínga sʼin tjío, jósasʼin koasenkao je ndsʼee nga nʼiosa tsjoake katama je Jeobá.

KʼOATʼINLAI JMESANI XI KOA̱N SʼIN KʼOA ÁNNI

5. 1) Ánni nga nʼio chjísínile nga kui kuinókjoakaoñá je ndsʼee jmeni xi mele kuichotjenngi. 2) Ánni nga nʼio machjénsíni nga je xi chjotajchínga sʼin tjío kʼia katabinyakao je ndsʼee kʼianga sʼa ʼndíkjoan.

⁵ Chjónangilai je ndsʼee jméni xi mele kuichotjenngi. Kʼiatsa kjesa kui síkjaʼaitsjenjin, kʼoatʼinlai jmeni xi koa̱n kuichotjenngi kʼoa tisenkoai nga katabichótjenngi. Tʼeyanajmílai jmeni xi meli kuichotjenngi ji ngasʼa kʼoa kʼoatʼinlai jokji tsjoa kisʼe tokuin nga jekichotjenngi. Choa ñʼai tíjna tsa kʼoasʼiain kʼoa nʼio nda kuichotsjoá. Jngo xi chjotajchínga sʼin tíjna ya África, xi precursor kaoni kʼoatso anni nga nʼio chjísínile nga kʼoanʼia. Kʼianga sʼa xti, jngo chjotajchínga kiskonangile jmeni xi mele kuichotjenngi kʼoa kui xi tsakasenkao nga ngisasa nʼio nda kisixále je Niná. Nʼio nkjín chjotajchínga xi kʼoatso kʼianga nʼio chjíle nga kʼia binyakoaa je ndsʼee nga sʼa ʼndíkjoan. Koaan kʼoaile xá xi koa̱n kʼoasʼin ya jinjtín. Ánni nga nʼio machjénsíni nga kʼia kʼoainganʼiole kʼianga sʼa ʼndíkjoan. Kuinga kui kuinyakao nga kuenta sʼin jmeni xi mele kuichotjenngi nga jekoa̱njchínga kʼianga jekui kʼoetʼale jmeni xi chon sonʼnde.a (Tʼexkiai nota.) (Tʼexkiai Salmo 71:5, 17.)b

6. Jméni xi kisʼin je Jesús kʼianga kisikatíonda xi kjaʼaí.

⁶ Kʼiatsa mená nga nʼiosa sixá je ndsʼee ali tsa tokuijin kʼoakʼuínlee jméni xi sʼin. Kʼoati kʼoakʼuínlee ánni nga nʼio chjísínile nga kʼoasʼin. Je Jesús kʼoakisʼin kʼianga kisikatíonda xi kjaʼaí. Kʼoakitsole je pastrole nga katafitsoyason. Tonga títjon kjoanla kʼoakitsole ánni nga tjínnesínile sitjoson. Kitsole: “Ngayije kjoatéxoma kitsʼaina ngʼajmi, kʼoa i̱ sonʼnde. Tangíon, tinyaʼao ngatsʼi naxinandá, tikinjao chjota tʼatsʼan” (Mateo 28:18, 19). Jósʼin koa̱n chjénngi je choa̱le Jesús.

7, 8. 1) Jósʼin koa̱n skénngi choa̱le Jesús je xi chjotajchínga sʼin tjío. 2) Ánni nga nʼio machjénsíni nga kʼoailee kjoanda je ndsʼee. 3) Jmé kjoafaʼaitsjen xi koasenkao xi chjotajchínga sʼin tjío nga kuinyakao xi kjaʼaí. (Chótsenlai rekuadro xi tso: “Kjoafaʼaitsjen xi koa̱n sichjén je xi chjotajchínga sʼin tjío kʼianga kuinyakao je ndsʼee”.)

⁷ Kʼianga kʼoakʼuínlai jmeni xi sʼin je ndsʼee, kui Biblia takolai ánni nga nʼio machjénsíni nga kʼoasʼin. Tsa kʼoasʼiain, koakoyalai nga kuinga sitjosonni nga kʼoatso Biblia nga tsínkui nga tjín xotítsole. Tobʼelañá, kʼiatsa jngo ndsʼee kʼoatiʼmilai nga tsje kʼoa nga kixí katasíchon ya jchxo xo̱ntjoale Ndʼia jña chotʼayá, koaan kʼoéxkialai Tito 2:10. Kʼoatʼinlai nga ngisa sa̱sénle chjota je Énle Niná kʼiatsa tsje sichon. Kʼoati tʼinlai nga katasíkjaʼaitsjen josʼin koasenkao je xi jetjínle nó nga kixí chon. Kʼiatsa kʼoakʼuínlai koasenkao nga je kuenta sʼin xi ngikʼa kʼoa nga tsín tokui kʼoasʼinni nga kʼoatíʼmile. Kʼianga skoe̱ nga nʼio binyakao je ndsʼee jmeni xá xi tísʼín, nʼio tsjoa sʼe̱ kon.

⁸ Xi ijngosani, tʼailai kjoanda nga tísítjoson je ndsʼee kjoafaʼaitsjen xi tsakʼailai. Ánni nga nʼio chjísínile. Kuinga kui xi koasenkao nga ngisasa nda sitjoson. Kʼianga tibʼailai kjoanda jngoyale kʼoatinikoai joni tsa jngo naxó xi nandá tísʼejtenngile nga katamangʼa (kʼoati me tso én xi koa̱nsjaili ya Mateo 3:17).

IJNGO KJOA TJÍN

9. 1) Jméni xi ma sakʼoa ya naxinandá jñani tjín tao̱n. 2) Ánni nga tsín xále Niná ngisa mandosin kʼasínile je ndsʼee xi sʼa xti.

⁹ Tjínkʼa naxinandá jñani tjín tao̱n, jñani ñʼai male je xi chjotajchínga sʼin tjío nga tsjoánganʼiole je ndsʼee xi tjen kan saʼnda ñachan nóle nga ngisasa tse katasíxá ya jinjtín. Kanla naxinandá tjínni jñani tsʼe je chjotajchínga xi kichjonangile ánni kʼoamani. Me ngatsʼi nga kʼoakitso kʼianga ndsʼee jebi tsín kʼoakitsole xijchále nga sʼa ʼndíkjoan nga xále Niná katafitjenngi. Kʼoa je xti xi koanmele nga xále Niná koaitjenngi, je xijchále tosa kui kʼoakitsole nga skuelangʼa katakotʼaya ánni nga tao̱n kuinje̱sínile. Kʼoa kuinga tsínkui kuenta kisʼinsíni xále Niná (Mateo 10:24).

10, 11. 1) Jósʼin koa̱n tobijbi koasenkao jngo xi chjotajchínga sʼin tíjna jngo ndsʼee nga katasíkʼantjaiya kjoafaʼaitsjenle. 2) Jngo xi chjotajchínga sʼin tíjna, jmé testo xi koa̱n kʼoexkiale je ndsʼee, kʼoa ánni. (Chótsenlai nota.)

¹⁰ Alikui choa ñʼai tíjna nga bisenkoaa jngo ndsʼee xi tsín nanda mele nga nʼio sixá ya jinjtín. Nganʼio kʼoa kjoatsejta machjén, tonga koaan kuinyakoaa. Si̱kjaʼaitsjenla ijngokʼa jngo chjota xi tsojmi bʼéntje. Kʼiatsa mele nga ñaki kixi katamingʼa je xi kabʼéntje, tobijbi síkixi. Kʼoatisʼinni, koaan tobijbi kuisenkoai je ndsʼee nga katasíkʼantjaiya kjoafaʼaitsjenle kʼoa nga sijyo nga ngisasa tse xá sʼe̱nele ya jinjtín. Jmé xi koa̱n sʼiain.

¹¹ Tikʼayalai nichxin nga timiyui. Kʼoatʼinlai nga machjén nganʼiole ya jinjtín. Takolai testo xi sikjaʼaitsjenjinle jme xá kitsjoatʼanile yaole je Jeobá (Eclesiastés 5:4; Isaías 6:8; Mateo 6:24, 33; Lucas 9:57-62; 1 Corintios 15:58; 2 Corintios 5:15; 13:5). Katakajin ni̱ma̱le je én xi chja̱koai, koaan i̱ kʼuínlai: “Jméni xi tsakʼinlai Jeobá kʼianga tsakʼaitʼalai yaoli. Jókisʼe kon Niná nga kichanisʼenngindái yaoli (Proverbios 27:11). Jókisʼe kon je Na̱i (1 Pedro 5:8)”. Nʼio machjén nga kʼoéxkialai bersíkulole Biblia jolani je xi kanikʼaxkiaa. Ánni. Kuinga nʼio koasenkao je ndsʼee kʼoa ska̱jin ni̱ma̱le.c (Tʼexkiai nota.) (Tʼexkiai Hebreos 4:12.)

KIXI KATAMAI

12, 13. 1) Jótsakʼé kjoafaʼaitsjenle Eliseo kʼianga títsjoánganʼiole je Elías. 2) Jmé kjoanda xi kitsjoale Jeobá je Eliseo nga kixi koan.

¹² Je jtín machjénle nganʼioli. Jméni xi koasenkaoli nga nda si̱xálai Jeobá. Kataʼyala je choa̱le Eliseo, je choʼndale Niná xi tsakʼéjna nichxin kjoatse.

¹³ Jela kjoan jan jmi nó tjínle nga kʼoakitsole profeta Elías je Eliseo nga katabasenkao. Je Eliseo kjitʼanangi koanjyole. Kixi koan kʼoa tsakasenkao je Elías ninga nangi tíjna xá xi kisʼin (2 Reyes 3:11). Jaon nó kitsoyale Elías je Eliseo. Kʼianga tojeme kjoetʼa je xále Elías ya naxinandá Israel, kʼoakitsole je Eliseo nga koa̱n jetokʼoakji koasenkao. Tonga Eliseo jan kʼa i̱ kitsole: “Alikui sikʼéjnale”. Kʼoatsakʼé kon nga ya kʼoéjnakao Elías. Kʼoa je Jeobá tse kjoanda kitsjoale nga kixi koan. Jmé kjoandani. Ñaki tsabe josʼin kimingʼa “jinntjao̱nʼio” je Elías (2 Reyes 2:1-12).

14. 1) Jósʼin koa̱n skénngile choa̱le Eliseo je xi sʼa xti. 2) Ánni nga nʼio chjísínile nga sitjoson je xá xi sʼenele je xi sʼa xti.

¹⁴ Jósʼin koa̱n chjénngi je choa̱le Eliseo. Ñaki kao kjoatsjoa titjosuin tojme xáni xi kʼoaili, ninga tochoa xá. Tikjaʼaitsjain kʼianga je chjotajchínga xi tíbakóyali miyoli mani. Kʼoatʼinlai nga ʼyachjí josʼin tíbasenkaoli kʼoa nga mesali kʼoasʼiain jmeni xá xi male. Ñaki kixi katamai kʼoa titjosuin xá xi kʼoaili. Ánni. Nga̱ kʼoasʼin skoe̱ni je xi chjotajchínga sʼin tjío kʼianga je Jeobá xi mele nga tsesa xá katabʼaili ya jinjtín (Salmo 101:6; tʼexkiai 2 Timoteo 2:2).

JCHAXKUÍN JE XI CHJOTAJCHÍNGA SʼIN TJÍO

15, 16. 1) Jósʼin tsakakó je Eliseo nga tsabexkón je xi tsakakóyale. 2) Ánni nga kisinʼiotʼasíni Eliseo je profeta xi ngikʼa.

¹⁵ Jme xi kisʼin Eliseo kʼoati kui bakóná nga nʼio machjén nga jchaxkuín je xi chjotajchínga sʼin tjío nga̱ jetjínle kjoafaʼaitsjen. Kʼianga jekikonle profeta xi ya tsʼe Jericó, je Elías kao Eliseo yaa ki ya xo̱ngá Jordán. Je “Elías kiskoé najño xi yʼakjá kʼoa tsakáxkóyaa kʼoa tsakále nandá, kʼoa je nandá koanjaoyaa [...] kʼoa to nangikixí chon nga jaʼa nga jao”. Xijekoan, kʼianga tjíotsoma, je Eliseo nʼio nda tsakasénño jme xi kitsole Elías. Alikʼia kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen je Eliseo tsa jemayejele. Kʼianga jekimingʼa je Elías “ya jinntjao̱nʼio”, je Eliseo ijngokʼa ki ya jña kijna xo̱ngá. Tsakále nandá kao najñole Elías kʼoa kinchjaale Jeobá. Kʼoa je xo̱ngá koanjaoya ijngokʼa (2 Reyes 2:8-14).

¹⁶ A kaʼyaní nga je kjoaxkón xi títjon tsakʼéjna Eliseo tikuikjoanni je kjoaxkón xi tofetʼani tsakʼéjna Elías. Je Eliseo alikui kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen tsa koa̱n kʼoasʼin josʼin mele nga jetjínle nganʼio. Tojo kʼoakjoán kisʼin jokisʼin je Elías. Kʼoasʼin tsakakóni nga bexkón je xi kitsoyale. Kʼoa nga kʼoakisʼin kʼoati tsakasenkao je profeta xi ngikʼa nga kisinʼiotʼa je Eliseo (2 Reyes 2:15). Jankan nó nga profeta koan Eliseo, kʼoa je Jeobá kitsjoale nganʼio nga ngisa nkjín kjoaxkón tsakatío tikʼoajinni Elías. Jmé xi bakóyale jebi.

17. 1) Jósʼin skénngi je choa̱le Eliseo je xi sʼa xti. 2) Nga jekoai nichxin, jmé xi sʼin je xi sʼa xti.

¹⁷ Kʼiatsa tsesa xá kʼoaili ya jinjtín, ali kʼoajinsʼin nikjaʼaitsjain nga kjaʼaí sʼin si̱xái. Tokʼianí nga koa̱n si̱kʼantjaiyai josʼin maxá kʼianga je jtín xi machjénle kʼoa tsa kʼiaje̱ nga je naxinandále Niná kʼoakuitso nga tjínnele kʼoantjaiya josʼin kjimaxá. Alikʼiajin jme xi nikʼantjaiyai tsa toji xi kʼoasʼin meli. Tikjaʼaitsjain joná kisʼin Eliseo, tojo kʼoakjoán kisʼin jokisʼin je Elías. Kʼoasʼin tsakakóni nga tsabexkón je xi kitsoyale. Kʼoa kuinga kʼoati kisinʼiotʼani je profeta xi ngikʼa. Tikʼoasʼinni ji, tsa kʼoasʼin si̱xái jotso Biblia, josʼin tsakakóyali je xi chjotajchínga sʼin tjío, koakoní nga ʼyaxkuín. Kʼoa je ndsʼee xi tjín ya jinjtín kʼoati sinʼiotʼali (tʼexkiai 1 Corintios 4:17). Kʼianga jengisa sʼe̱li kjoafaʼaitsjen koaan si̱kʼantjaiyai tsa jmeni xi ngisa koasenkao je jtín nga tsín kʼoéjnatjenngi josʼin tísíxá naxinandále Niná. Nga jekoai nichxin, jé Jeobá koasenkaoli. Tsakui nichxin ngisa tse jme xi sʼiain tikʼoajinni jme xi kisʼin je xi tsakinyakaoli, tojo koan je Eliseo (Juan 14:12).

18. Ánni nga nʼio maxátíyasínile nga kuinyakoaa je ndsʼee xi tjío ya jinjtín.

¹⁸ Choyalee kʼianga koasenkao je xi chjotajchínga sʼin tjío nga jao kjoaʼmiya jebi nga tsesa nichxin katasíkʼayale je ndsʼee nga katabinyakao. Kʼoa bʼetsʼoaníjin nga ngisasa nkjín ndsʼee katasímekon nga sikuinda je jtín. Kʼoakoa̱nni nga nʼio koatio je jtín xi tjío jngo tjíjtsa Sonʼnde. Kʼoa koasenkaoná nga jngó jngoá nga kixi kjuintʼalee Niná nichxin xi nroaján.