A koaanle chjota nga kjoaʼaxin kjoajchán kao kjoasi
Nkjín koya jme xi kjántʼa je chjota. Tobʼelañá kui xi mele nga katasítjoson je chjotaxá jmeni xi tso, nga katasʼe tao̱n kʼoa nga tongósonsʼin kataʼyatokon je chjota. Tjínkʼa xi mele nga je kjoáyontjai jmeni xi tjín jñani xin naxinandá. Kʼoa nga kjaʼaí kjaʼaí én nchja̱ je chjota kʼoa nga kjaʼaí kjaʼaísʼin tsen yaole, nga xinxin ʼndele kʼoa nga kjaʼaí kjaʼaí religión tjíojin yaa nroani nga kʼoasikji kjoa tjín.
Drazen_/E+ via Getty Images
JE CHJOTAXÁ KUI XI MELE NGA KATASʼE TAO̱N
Jméni xi mele sʼin: Kui xi mele nga ndasʼin katabatio chjota kʼoa nga tongóson kji tao̱n katasʼele ngatsʼi ánni nga tsínti kjoasi sʼe̱ni.
Ánni nga tsín manile kʼoasʼín: Kuinga je chjotaxá likui kosonnile josʼin síchjén tao̱n. Nga nó 2022, ngakjijnda Sonʼnde 34,100 millón dólar jeya xi kʼoasʼin koanchjén nga nda katabatio chjota kʼoa nga tsín kjoajchán katasʼe. Tonga sʼa nʼio choa tao̱n xotjín tikʼoajinni jotjín jeya nga tsakʼainganʼiole je chjota xi kjoajchán fi nga tikuini nó.
“Ngisaa tse tao̱n feya nga bʼainganʼiole chjota xi kjoajchán bichóne tikʼoajinni jokji feya nga tsín kjoajchán katasʼe” (António Guterres, secretario general de las Naciones Unidas).
Jmeni xi tso Biblia: Je chjotaxá likuikʼia kʼoakoa̱nle nga tsjoánganʼiole ngatsʼi xi ma̱ tjíosíjchá yaole jngo tjíjtsa Sonʼnde nga̱ tochoa bichó nganʼiole jokji chjota binyakao (Deuteronomio 15:11; Mateo 26:11).
JE CHJOTAXÁ KUI XI MELE NGA NDA KOATIO CHJOTA
Jméni xi mele sʼin: Kui fáoyani nga mele kjoaʼaxin je kjoa xi tjín, nga tsínti menile nga kjoasi sʼe̱ tonga kʼoati kosonnile tsa skénndiaale jñani batéxoma.
Ánni nga tsín manile kʼoasʼín: Kuinga tsín mangóson jmeni xi fáoyani kʼianga batiojtín. Tonga kʼoati kui nga tsínni sítjoson jmeni xi bʼéndajin.
“Ningalani batiojtín je chjotaxá nga mele nga nda koatio chjota kʼoa nga tsínti kjoajchán sʼe̱ni, sakʼoa tsín nda bichómani kʼoa to kjoasi bʼétsʼiakao” (Raymond Smith, American Diplomacy).
Jmeni xi tso Biblia: Je chjota tjínnele nga kjoanyʼán koaitjenngi tsakai (Salmo 34:14). Tonga tjín chjota xi tsín kixi kʼoa xi bʼanacha kʼoa xi tsín sasénle jmeni xi sʼendajin (2 Timoteo 3:1-4). Kʼoa nga kʼoakjoan chjota kuinga tsín manile je chjotaxá nga bʼéndajin je kjoa xi tjín.
JE CHJOTAXÁ KUI XI MELE NGA TSÍNTI KI̱CHA̱ KJOAJCHÁN KATASʼENI
Jméni xi mele sʼin: Je chjotaxá mele sichangi je ki̱cha̱ kjoajchán xi nkjín chjota síkjejko.
Ánni nga tsín manile kʼoasʼín: Kuinga tjíokʼa naxinandá xi tsín mele xkón koatio kʼoa nga tsínti sʼe̱nile nganʼio tsa tsínti ki̱cha̱ kjoajchán sichjénni. Kʼoa ningalani tjóxin ki̱cha̱ kjoajchán tojo skaan chjota.
“Je chjotaxá xi kʼoakitso nga kjoaʼaxin ki̱cha̱ kjoajchán xi tjíole likuini kʼoakisʼin. Kʼoati tsínni kisitjoson nga kʼoakitso nga tsínti xkón koa̱nchonni, nga tsín kjoa katasʼe kao xi kjaʼaí naxinandá, kʼoa nga ngisa nda kuiyoaa” (Securing Our Common Future: An Agenda for Disarmament [Asegurar nuestro futuro común: una agenda para el desarme]).
Jmeni xi tso Biblia: Je chjota tjínnele sikatío ki̱cha̱ kjoajchánle kʼoa “ki̱cha̱ bʼenyi sikʼóya espadale” (Isaías 2:4). Tonga li tsa tokuijin xi machjén nga sʼin, nga̱ ni̱ma̱le “bitjoni kjoafaʼaitsjen xi tsʼen” (Mateo 15:19).
JE CHJOTAXÁ KUI XI MELE NGA TSÍNTI KJOAJCHÁN KATASʼENI
Jméni xi mele sʼin: Je chjotaxá fáoyani nga tsjoánganʼiongañále xínkjín kʼiatsa kjoa sʼe̱. Kʼoasʼin síkjaʼaitsjen nga tsín ʼya xi kuitso kon nga josikao kʼiatsa nkjín mani nga tjíojtín.
Ánni nga tsín manile kʼoasʼín: Ningalani kʼoasʼin síkjaʼaitsjen nga tsjoánganʼiole xínkjín kʼianga kjoa sʼe, tonga alikuikʼia je kʼoakoa̱nle nga kjoaʼaxin kjoajchán. Nga̱ je chjotaxá likuini sítjoson jmeni xi bʼéndajin kʼianga batiojtín.
“Ningalani kui xi koanmele Pacto de la Sociedad de Naciones kao Carta de las Naciones Unidas nga jtín katabatio je chjotaxá kʼoa nga nda katafikao xínkjín tonga alikui kʼoakjima nga̱ tsín títjoxin je kjoajchán” (Encyclopedia Britannica).
Jmeni xi tso Biblia: Ngisaa ndani nga batiojtín je chjota kʼoa nga binyakao xínkjín (Eclesiastés 4:12). Ningalani kʼoasʼín je chjotaxá tonga likui koa̱nle nga kjoaʼaxin kjoajchán kʼoa nga nda kuiyoaa. Ya Biblia itso: “Ali tsa jejin chjotatítjon ninʼiotʼao kʼoa ni jejinla chjota; nga̱ likui koa̱nle kʼoasjentjaino. Je chjota bitjoo je nganʼiole kʼoa machao ijngokʼani, nga tikʼiani cha je kjoafaʼaitsjenle” (Salmo 146:3, 4).
Ningalani nkjín chjota xi mele nga nda kuiyoaa tonga alikui kʼoama nga̱ tojo tjín kjoajchán.