Watchtower LAIBRALI YA HA INTANETI
Watchtower
LAIBRALI YA HA INTANETI
Mbunda
  • MBIMBILIYA
  • MABULU
  • BIWANO
  • nwt Mateu 1:1-28:20
  • Mateu

Haunanyateka kuhesi vidio.

Cabihya, kuli bukalu bunonowesa ei vidio kushokoloka.

  • Mateu
  • Mbimbiliya ya Bisoneka bya Kaye Kakaha
Mbimbiliya ya Bisoneka bya Kaye Kakaha
Mateu

MUZIMBU WAUBWA WASONEKELE MATEU

1 Ou ukewo mukanda wa muzimbu* wa Yesu Kristu,* muna Devidi, muna Abrahamu:

 2 Abrahamu wakitile Isaki,

Isaki wakitile Jakobu,

Jakobu wakitile Juda na bana bakwabo,

 3 Juda wakitile Pelezi na Zela kuli Tamala,

Pelezi wakitile Hezroni,

Hezroni wakitile Lamu,

 4 Lamu wakitile Aminadabu,

Aminadabu wakitile Nashoni,

Nashoni wakitile Samoni,

 5 Samoni wakitile Boazi kuli Rahabu,

Boazi wakitile Obedi kuli Ruthi,

Obedi wakitile Jesi,

 6 Jesi wakitile mwene Devidi.

Devidi wakitile Solomoni kuli munakazi wa Uliya,

 7 Solomoni wakitile Lehoboamu,

Lehoboamu wakitile Abaija,

Abaija wakitile Asa,

 8 Asa wakitile Jehoshafati,

Jehoshafati wakitile Jeholamu,

Jeholamu wakitile Uziya,

 9 Uziya wakitile Jothamu,

Jothamu wakitile Ahazi,

Ahazi wakitile Hezekiya,

10 Hezekiya wakitile Manase,

Manase wakitile Amoni,

Amoni wakitile Josiya,

11 Josiya wakitile Jekoniya na bana bakwabo ha simbu ibatwalele Bajuda ku Babiloni.

12 Mubaile ku Babiloni, Jekoniya wakitile Shalatiele,

Shalatiele wakitile Zelubabeu,

13 Zelubabeu wakitile Abiudi,

Abiudi wakitile Eliakimu,

Eliakimu wakitile Azo,

14 Azo wakitile Zadoki,

Zadoki wakitile Akimu,

Akimu wakitile Eliudi,

15 Eliudi wakitile Eliaza,

Eliaza wakitile Matani,

Matani wakitile Jakobu,

16 Jakobu wakitile Jozefu munalume wa Maliya, Maliya wakitile Yesu uje ibasana ngwabo Kristu.

17 Bisemwa byoshe kutunda hali Abrahamu kweta hali Devidi byapwile 14. Co kutunda hali Devidi kweta ha simbu ibatwalele Bajuda ku Babiloni kwetile bisemwa 14. Kutunda ha simbu ibabatwalele ku Babiloni kweta hali Kristu kwetile bisemwa 14.

18 Kusemuka kwa Yesu Kristu kwafwile ngacije: Ha simbu ije, Maliya ina ya Yesu te banamwendekeya kuli Jozefu, co wakele na cikute ca sipilitu ya kujela* simbu kanda balyambate na Jozefu. 19 Oloni munalume wendi Jozefu wapwile wa kusungama, co kashakele kumuzibisa shwamwa ku banu, mukemwo washakele kutsiya bulo mu kushwekesa. 20 Oloni mwamanesele kusinganyekesesa ha byuma ebi, kangelo ka Yehova* washolokele kuli ikeye mu cilota, co wamulekele ngwendi: “Jozefu muna Devidi, keti utewe kutwala munakazi wobe Maliya ku njibo, mwafwa cikute cali naco cinaija mwafwa ya sipilitu ya kujela. 21 Akakita mwana wa munalume, co ukamuluka ngwobe Yesu,* mwafwa ikeye akobola banu bendi ku bubi bwabo.” 22 Ebi byuma byoshe byalingiwile mangana bishulisilile bupolofweto bwendekele Yehova kwitila muli kapolofweto kendi ngwendi: 23 “Mumbanda uje kanda alilale laja na munalume akakala na cikute, co akakita mwana wa munalume. Co bakamuluka ngwabo Manuwele.” Eli lizina nga balinungulula, lilumbununa ngwalyo, “Njambi Ali Hamo Netu.”

24 Co Jozefu wanyangumukile ha tulo na kulinga byuma byamulekele kangelo ka Yehova, wambatele munakazi wendi na kumutwala ku njibo. 25 Oloni kalilalele nendi kweta noho hakitilile mwana wa munalume, co Jozefu wamulukile ngwendi Yesu.

2 Yesu wasemukilile mu Betelehema ya mu Judeya ha simbu yakele na kuyula mwene Heloda.* Co baka-kutahesa bingongonosi* batundile ku butuhukilo bwa litangwa, bezile ku Jelusalema. 2 Bendekele ngwabo: “Owo mwene wa Bajuda nasemuka ali kuli? Mwafwa tunamwene ngongonosi yendi mutunakele ku butuhukilo bwa litangwa, co tunaija na kumutsikamena.” 3 Mwene Heloda mwazibile ngoco, walubalele manene, co na banu boshe ba mu Jelusalema balubalele manene. 4 Wakungulwile tupilistu bakama boshe na baka-kusoneka boshe, co wabehwile mangana bamuleke kuje kubendekele ngwabo kukekwo kwakasemukila Kristu.* 5 Bendekele ngwabo: “Mu Betelehema ya mu Judeya, mwafwa mukemwo mubasonekelele kwitila muli kapolofweto ngwabo: 6 ‘Yobe Betelehema wa mu lifuti lya Juda, keti uwamundondo hakati ka binganda bije bibali na kuyula bangubulu ba mu lifuti lya Juda, mwafwa kuli yobe kukatunda ngubulu uje akanyunga banu bange Baisalele.’”

7 Heloda wasanenene baje baka-kutahesa bingongonosi ku bushweke, co wabehwile simbu iyasholokele ije ngongonosi. 8 Mwabatumine ku Betelehema, wabalekele ngwendi: “Yeni mukatondesese mwamubwa kwali owo mwanike, nga mukamuwana, mwakunjileke mangana nange njikamutsikamene.” 9 Mubazibile byendekele mwene bakatukile na kuya, co ngongonosi ibamwene ku butuhukilo bwa litangwa yabatwamenenene, co yakemanene helu ya njibo ije yakele mwanike. 10 Mubamwene ije ngongonosi, babwahelelele manene. 11 Mubakobelele mu njibo, bamwene mwanike na ina, Maliya. Co bawililile hasi na kumutsikamena. Kutundaho, bafukwile muje mubambatelele bufuko bwabo, co bamwanene bwana bwa goldi na isense ya kutoka na mira.* 12 Oloni Njambi wabalekele mu cilota ngwendi keti beluke kuli Heloda, ngeci betile ngila yeka mubelukile ku lifuti lyabo.

13 Mubatundileko, kangelo ka Yehova washolokele kuli Jozefu mu cilota, wamulekele ngwendi: “Katuka, ambata mwanike na ina mangana utewele ku Ijipiti. Co ukakale kuje kweta noho hanjikakulekela ngwange wiluke, mwafwa Heloda ololo atonda-tonda mwanike mangana amutsiye.” 14 Jozefu wendukile, co buje bene butsiki wambatele mwanike na ina, co waile ku Ijipiti. 15 Wakakele kuje kweta noho hatsililile Heloda. Oku kwashulisilile bupolofweto bwendekele Yehova kwitila muli kapolofweto kendi, uje wendekele ngwendi: “Njasanene munange kutunda mu Ijipiti.”

16 Heloda mwamwene ngwendi baje baka-kutahesa bingongonosi banamukwisa, walubalele manene. Ngeci, wanene lishiko ngwendi batsiye banike ba banalume boshe ba mu Betelehema na ba mu binganda byoshe bije byakele hayehi nayo, co watsiile banike boshe baje bakele na myaka ibali na kwiluka mwisi kwesekesa na simbu ibamulekele baje baka-kutahesa bingongonosi. 17 Co majwi endekele kapolofweto Jelemiya alishulisilile. Wendekele ngwendi: 18 “Ku Lama kwazibikile lijwi lya kulila na kumbolozoka. Recho ikeye wakele na kulila bana bendi, co wakele na kubyana kumuzembeleka mwafwa bana bendi bahyoni.”

19 Heloda mwatsile, kangelo ka Yehova washolokele kuli Jozefu mu cilota ku Ijipiti, 20 wamulekele ngwendi: “Katuka, ambata mwanike na ina, uye ku lifuti lya Isalele, mwafwa baje bakele na kutonda mwonyo wa mwanike banatsi oni.” 21 Co Jozefu wendukile, wambatele mwanike na ina, co waile ku lifuti lya Isalele. 22 Oloni mwazibile ngwabo Akelausi naswana ishe Heloda, co lalo ali na kuyula mu Judeya, wazibile lyoba kuyako. Co lalo Njambi wamunangwile mu cilota, ngeci waile ku mutambela wa Galileya. 23 Co wakatungile mu nganda ibatumbula ngwabo Nazaleta mangana majwi abendekele tupolofweto alishulisilile. Bendekele ngwabo: “Bakamutumbula ngwabo muka-Nazaleta.”*

3 Mu matangwa aje, Iwano Muka-kumbwitika wezile na kwambulula mu mambo ya Judeya 2 ngwendi: “Tengulukeni, mwafwa Bumwene bwa mwilu buli muyehi.” 3 Ou ikeye yendekele kapolofweto Isaya ngwendi: “Kuli lijwi lya umo ali na kutambeka mu mambo ngwendi: ‘Bwaheseni ngila ya Yehova! Ololeni bingila byendi.’” 4 Iwano wazalele bizalo bya maka a kamele, co walikutile mwiba wa cilambu mu mbunda. Byakulya byendi byapwile bimbimba na buki. 5 Co banu ba mu Jelusalema na mu Judeya mwoshe na baje boshe batungile kuyehi na Ndonga ya Jodani bakele na kuya kuli ikeye. 6 Wakele na kubambwitika mu Ndonga ya Jodani oku balitabela bubi bwabo kwa kujeneka kushweka.

7 Mwamwene Bafalisi na Basaduki babangi bali na kwija na kubambwitika, wabalekele ngwendi: “Eni bana ba mambwambwa,* iya naminangula mangana mutewe butenu bwa Njambi buje buli na kwija? 8 Imeni bushuka buje bumwesa ngwabwo munatenguluka. 9 Keti musinganyeke mu bimbunge byeni ngweni: ‘Yetu tu bana ba Abrahamu.’ Mwafwa njimileka ngwange aha ha mamanya Njambi asa kutundisilaho Abrahamu bana. 10 Ngimbu ili laja ku muzi wa muti. Co muti woshe uje kuwimi bushuka bwabubwa, baushinja na kuumbila mu tuhya. 11 Yange njimimbwitika na mema mwafwa munatenguluka, oloni ou aija munima yange nanjitubakana ku nzili, nameme masanda endi kunjafwililile kumushululawo. Ikeye akamimbwitika na sipilitu ya kujela na tuhya. 12 Nakwata cilelekeso mu liboko lyendi, co akajelesa mwamubwa ha lijungwilo lyendi na kukungulwila tiliku yendi mu cishete. Oloni lijungu akalyenyeka mu tuhya tuje kutwasa kuzima.”

13 Yesu watundile ku Galileya, waile ku ndonga ya Jodani mangana Iwano akamumbwitike. 14 Oloni Iwano wabyanene, co wendekele ngwendi: “Yobe unapande kunjimbwitika, indi yange nawa njimbwitike yobe?” 15 Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Keti ubyane, mwafwa ei ikeyo ngila itushulisililamo byuma byoshe bya kusungama.” Co Iwano watabele. 16 Yesu mubamumbwitikile, haje bene watufukile mu mema. Co melu ashokolokele, co Iwano wamwene sipilitu ya Njambi isikumukila hali Yesu ngwe liyembe. 17 Co lalo mwilu mwatundile lijwi ngwalyo: “Ou ikeye Munange, injazema, akanjizibisa kubwaha.”

4 Sipilitu yatwalele Yesu mu mambo mangana Liyabolo akamweseke. 2 Mwalibindikile kulya ha matangwa 40 butsiki na mutanya, wazibile njala. 3 Liyabolo wezile na kumweseka, co wamulekele ngwendi: “Nga u Muna Njambi, leka awa mamanya apwe makende.” 4 Oloni Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Banasoneka ngwabo: ‘Munu kapandele kuyoya makende lika, oloni napande kuyoya na majwi a kutunda mu kanwa ka Yehova.’”

5 Co Liyabolo wamutwalele mu nganda ya kujela na kukamwimika helu ya cibumbe ca tempele, 6 co wamulekele ngwendi: “Nga u Muna Njambi, lyumbile hasi, mwafwa banasoneka ngwabo: ‘Akashika tungelo bendi,’ co ‘Bakakukabwila mu maboko abo mangana limanya keti likapwesule lindi lyobe.’” 7 Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Banasoneka lalo ngwabo: ‘Keti weseke Yehova Njambi yobe.’”

8 Co lalo Liyabolo wamutwalele ha munkinda waulaha manene na kumumwesa bumwene bwoshe bwa muno mu kaye na bumpau bwabwo. 9 Co wamulekele ngwendi: “Njikwana ebi byuma byoshe nga unjitsikamena na kunjilemesa nambe lumolika.” 10 Co Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Tundaha obe Satana! Mwafwa banasoneka ngwabo: ‘Yehova Njambi yobe ikeye iunapande kulemesa, co ikeye lika iunapande kupangela cipangi ca kujela.’” 11 Liyabolo wamusezele, co tungelo bezile na kushangumuka kumupangela.

12 Yesu mwazibile ngwabo Iwano banamukutu, waile ku Galileya. 13 Co mwatundile mu Nazaleta, wakakele mu nganda ya Kapenamu mu mitambela ya Zebuloni na Nafutali kuyehi na kalunga-ndonga 14 mangana ashulisilile majwi endekele kapolofweto Isaya ngwendi: 15 “Obe lifuti lya Zebuloni na lifuti lya Nafutali, yeni mwakala mu ngila ya kuya ku kalunga-ndonga, musambwa lya Jodani, Galileya ya baka-mafuti. 16 Banu baje bakele mu lisusulungu bamwene ceke cakama, co lalo baje bakele mu mutambela wa munzinze wa butsi, ceke cabatwililile.” 17 Kutunda haje bene, Yesu washangumukile kwambulula ngwendi: “Tengulukeni, mwafwa Bumwene bwa mwilu buli muyehi.”

18 Yesu mwakele na kwita kumukulo wa kalunga-ndonga wa Galileya, wamwene Simoni uje ibasana lalo ngwabo Pita na ndolome yendi Andru bali na kuta bwanda mu kalunga-ndonga, mwafwa bapwile baka-kuta bisi. 19 Wabalekele ngwendi: “Njikabangeyeni, co njikamipwisa baka-kuta banu.” 20 Haje bene basezele manda abo, co bamukabangeyeye. 21 Mwatundile kuje, wamwene lalo Jemusi na ndolome yendi Iwano, bana ba Zebedi. Bakele mu bwato na ishabo Zebedi oku bali na kutungulula manda abo, co Yesu wabasanene. 22 Haje bene basezele bwato na ishabo, co bamukabangeyeye.

23 Yesu waile na kuzenguluka mu Galileya mwoshe, co wakele na kulongesa mu masinagogi abo na kwambulula muzimbu waubwa wa Bumwene na kukangwisa baka-mishongo yoshe na baka-kubinja boshe. 24 Byuma byalingile byajalakanene mu Siria mwoshe, ngeci bamunenelele baje bakele na mabezi a kuliseza-seza na baje bakele na kuyanda na mishongo ya kuliseza-seza na baje bakele na badimona na baka-kushinya na baka-kalepa, co boshe wabakangwisile. 25 Co banu babangi bamukabele. Batundile ku Galileya na ku Dekapoli* na ku Jelusalema na ku Judeya na musambwa lya Jodani.

5 Yesu mwamwene mbunga ya banu, waile ha munkinda, co wakatumameneho, bandongesi bendi bezile kuli ikeye. 2 Co washangumukile kubalongesa ngwendi:

3 “Banabwahelela baje bazibuka ngwabo batonda Njambi,* mwafwa Bumwene bwa mwilu bunapu bwabo.

4 “Banabwahelela baje bali na kulila, mwafwa bakabazembeleka.

5 “Banabwahelela baje banau mbunge,* mwafwa bakaswana lifuti-libu.

6 “Banabwahelela baje banatsi njala na lihwila lya byuma bya kusungama, mwafwa bakakuta.

7 “Banabwahelela baje batetela bakwabo, mwafwa nabo bakabatetela.

8 “Banabwahelela baje banajele mu bimbunge, mwafwa bakamona Njambi.

9 “Banabwahelela baje banena kwoloka, mwafwa bakabatumbula ngwabo bana ba Njambi.

10 “Banabwahelela baje babali na kuyandesa mwafwa ya kulinga byuma bya kusungama, mwafwa Bumwene bwa mwilu bunapu bwabo.

11 “Munabwahelela banu mubamishaula na kumiyandesa na kumibangeya byuma byoshe byabibi mwafwa yange. 12 Bwaheleleni na kulisamba, mwafwa cikandelela ceni cinapu cakama mwilu. Zibukeni lalo ngweni mukemwo mubayandeselele tupolofweto baje bakeleko simbu kanda yeni mukaleko.

13 “Munapu mwongwa wa lifuti-libu, oloni nga mwongwa unashamuka, nzili yawo yasa kwiluka bati? Kuwesi na cipangi lalo, oloni baumbila hanja mangana banu bakaulyatangele.

14 “Munapu ceke ca kaye. Nganda ibanatungila ha munkinda kuyasa kulishweka. 15 Banu mubakashwameka ndeya kubesi kuifwikilila mu cizuma, oloni bakayaka ha citumbikilo ca bindeya, co itwila ceke banu boshe bali mu njibo. 16 Mu ngila imolika, neni tweni ceke ceni ku banu, mangana bamone bilinga byeni byabibwa, co bane bumpau kuli Ishweni wa mwilu.

17 “Keti musinganyeke ngweni njinaija na kunyongesa Lishiko nambe Bisoneka bya Tupolofweto. Kunjezile na kubinyongesa, oloni njinaija na kubishulisilila. 18 Cili bene njimileka ngwange lilu na lifuti-libu binasa kuziluka,* oloni kukwesi sona imo ya mu Lishiko yasa kuziluka kubanga byuma byoshe binalishulisilila. 19 Oloni woshe apokola limo lya awa mashiko amandondo na kulongesa bakwabo ngwendi balinge ngoco, bakamutumbula ngwabo wamundondo manene mu Bumwene bwa mwilu. Oloni uje awakabangeya na kuwalongesa bakwabo bakamutumbula ngwabo napu wakama mu Bumwene bwa mwilu. 20 Njimileka ngwange, nga kumupu ba kusungama kutubakana baka-kusoneka na Bafalisi, kumukakobela mu Bumwene bwa mwilu.

21 “Mwazibile mubendekele kusañulu ngwabo: ‘Keti utsiye munu. Woshe atsiya munu bakamusompa mu nkuta yaindondo.’ 22 Oloni yange njimileka ngwange, woshe atwalelelaho kulubalela ndolome yendi bakamusompa mu nkuta yaindondo. Co woshe apangesa majwi a likamba kuli ndolome yendi, bakamusompa mu Nkuta Yakama. Co lalo woshe endeka ndolome yendi ngwendi, ‘Obe cilema cangoco!’ bakamumbila mu Gehena* ya tuhya.

23 “Nga uli na kunena bwana bwobe ku mutula, co muweta kuje wanuka ngwobe ndolome yobe nakulubalela, 24 seza bwana bwobe kulutwe lwa mutula, co ya kuli ndolome yobe mangana ukalizibasane tahi nendi, asina wiluka na kwana bwana bwobe.

25 “Lizibasane bwasi na munu iuli na kusompa nendi simbu ucili na kuya nendi ku nkuta, hamo mwalinga byuma kakutwala kuli lyako, co lyako akwane kuli kapasu, kapasu akutwale mu kamenga. 26 Njikuleka busunga ngwange, kubakakutundisamo, kubanga unamanesa kufweta koini yobe yaindondo yamamaneselelo.*

27 “Mwazibile mubendekele ngwabo: ‘Keti ulinge bukoi.’ 28 Oloni woshe atwalelelaho kutala munakazi na kumushungwiya, nalingi laja nendi bukoi mu mbunge yendi. 29 Nga lisho lyobe lya cilyo lili na kukutanwisa, licakubulemo ulyumbile kuti. Kwakubwa kujeneka kukala na cilyo cimo kutubakana mubila wobe woshe baumbile mu Gehena.* 30 Co lalo nga liboko lyobe lya cilyo lili na kukutanwisa, libatule ulyumbile kuti. Kwakubwa kujeneka kukala na cilyo cimo kutubakana mubila wobe woshe baumbile mu Gehena.*

31 “Co lalo bendekele ngwabo: ‘Woshe alukulula* munakazi wendi, napande kumwana mukanda wa kutsiya bulo.’ 32 Oloni njimileka ngwange, woshe alukulula munakazi wendi nga keti ha mulonga wa bupangala,* amwaka mu ceseko ca kulinga bukoi. Co woshe ambata munakazi ibanalukulula, alinga bukoi.

33 “Co lalo mwazibile mubendekele kusañulu ngwabo: ‘Keti ulisinge kwa kujeneka kushulisilila, oloni linga biunalikumiiya kuli Yehova.’ 34 Oloni yange njimileka ngwange: Keti mulisinge nambe kamandondo. Keti mulisinge na lilu, mwafwa linapu litanda lya Njambi, 35 nambe kulisinga na lifuti-libu, mwafwa linapu citwamo ca kulyata mendi endi, nambe kulisinga na Jelusalema mwafwa inapu nganda ya Mwene wakama. 36 Keti ulisinge na mutwe wobe, mwafwa kuwasa kutengulula cinkambu mangana cipwe ca kutoka nambe ca kuzibala. 37 Nga mwendeka ngweni ‘Eyo,’ ipwe bene eyo, nga ngweni ‘Embwe,’ ipwe bene embwe, mwafwa bije bilibwezelelako bitunda kuli uje wamubi.

38 “Mwazibile mubendekele ngwabo: ‘Lisho na lisho, liyo na liyo.’ 39 Oloni njimileka ngwange: Keti ulipike na munu wamubi, oloni munu uje akupupa mbanda ku nana yobe ya cilyo mwane na nana ikwabo lalo. 40 Nga munu ashaka kukutwala ku nkuta mangana akunyeke cizalo cobe ca mukati, mwane lalo na cizalo cobe ca helu. 41 Nga uje ali na moko akusindiya ngwendi uye nendi kilomita* imo, ya nendi makilomita abali. 42 Ana uje akulomba, co keti umine uje ashaka kwambata mukuli kuli yobe.*

43 “Mwazibile mubamilekele ngwabo: ‘Unapande kuzema mukweni na kuzinda citozi cobe.’ 44 Oloni njimileka ngwange: Twaleleleniho kuzema bitozi beni na kulombelela baje bali na kumiyandesa 45 mangana mumwese ngweni mu bana ba Ishweni uje ali mwilu, mwafwa akatuhwisila litangwa banu bababi na banu bababwa, co akanyokesela nyonzi baka-kusungama na baka-kujeneka kusungama. 46 Nga muzema lika baje bamizema, cikandelela muka cimutambula? Kuma keti bikebyo bibali na kulinga na baka-kutelesa mitelo ndi? 47 Nga mumeneka lika bandolome beni, co cuma muka ca kulitila cimuli na kulinga? Kuma keti mukemwo mubali na kulinga na banu ba ku mafuti ndi? 48 Munapande kupwa ba kulumbunuka* ngwe omwo Ishweni wa mwilu wapwa wa kulumbunuka.

6 “Nyanyameni mangana keti mulimwese ku banu ngweni mu baka-kusungama, mwafwa nga mulimwesa ku banu kumukatambula cikandelela kuli Ishweni wa mwilu. 2 Nga mwana bwana bwa kutetela,* keti mwimbe lupembo ngwe mubakalingi baka-kulikwisa, mu masinagogi abo na mu bingila mangana banu babashangazale. Njimileka ngwange banatambula laja cikandelela cabo coshe. 3 Oloni yobe nga wana bwana bwa kutetela, liboko lyobe lya cimoshwe kulyapandele kuzibuka bililinga liboko lyobe lya cilyo 4 mangana bwana bwobe bwa kutetela bupwe bwa ku bushweke. Co Isho uje akamono ku bushweke akakwilwisila.

5 “Co lalo nga mulombela, keti mulinge ngwe mubakalingi baka-kulikwisa, mwafwa bashaka kulombela oku banemana mu masinagogi na ha masambwa-ngila a bingila byakama mangana banu babamone. Njimileka ngwange banatambula laja cikandelela cabo coshe. 6 Oloni yobe nga ulombela, kobela mu mulili wobe, shoka ku cikolo cobe, lomba kuli Isho uje wakala ku bushweke. Co Isho uje akamono ku bushweke akakwilwisila. 7 Nga mulombela, keti mwilukile-ilukile kwendeka byuma bya kulifwa ngwe mubakalingi banu ba ku mafuti, mwafwa basinganyeka ngwabo nga balombela simbu yailaha, co Njambi abaziba. 8 Keti mubatembwinine mwafwa Ishweni azibuka byuma bimutonda nameme simbu kanda mumulombebyo.

9 “Munapande kulombela ngweni: “‘Tate yetu uli mwilu, lizina lyobe balijelese.* 10 Bumwene bwobe bwije. Cizango cobe cilingiwe hano hasi ngwe mucili na kulingiwa mwilu. 11 Twane byakulya* byetu bya litangwa lya lelo. 12 Tukonekele bubi* bwetu ngwe mutunakonekela baje banatubulumwina.* 13 Keti utwecelele tukobele mu ceseko, oloni tunyungilile* kuli uje wamubi.’

14 “Nga mukonekela bakweni byuma bibanabulumuna, co Ishweni wa mwilu nendi amikonekela. 15 Oloni nga kumukonekela bakweni byuma bibanabulumuna, co na Ishweni kamikonekela byuma bimunabulumuna.

16 “Nga mulibindika kulya, bihanga byeni keti bisholoke busiwa ngwe mubakalingi baka-kulikwisa, mwafwa bihanga byabo bikasholoka busiwa mangana banu babamone ngwabo banalibindika kulya. Njimileka ngwange banatambula laja cikandelela cabo coshe. 17 Oloni yobe nga ulibindika kulya, jwela ku mesho obe, co likwite mazi ku mutwe wobe 18 mangana keti ulimwese ku banu ngwobe unalibindika kulya, oloni Isho uje wakala ku bushweke, akumona, co Isho uje akamono ku bushweke, akakwilwisila.

19 “Likeleni kulikungulwila bufuko hano hasi haje hali tulongolo na ñalawe bije byasa kububiisa, co lalo hali bezi baje bakatubu na kwiba. 20 Oloni likungulwileni bufuko mwilu muje kumwesi tulongolo nambe ñalawe bije byasa kububiisa, co lalo kumwesi bezi baje basa kutuba na kwiba. 21 Mwafwa kuje kuli bufuko bwobe kukekwo kuli na mbunge yobe.

22 “Ndeya ya mubila inapu lisho. Nga lisho lyobe linatala ha cuma cimo,* co mubila wobe woshe utwa ceke. 23 Oloni nga lisho lyobe lili na cipululu,* mubila wobe woshe uzibala. Nga ceke cili mu mubila wobe cinazibala, co kuzibala kuli mu mubila wobe kwakama manene!

24 “Naumo wahi asa kupangela bashukulu babali, mwafwa azindaho umo na kuzema mukwabo, nambe alikundika kuli umo na kulumbilisa mukwabo. Kumwasa kupangela Njambi na kupangela Bufuko.

25 “Ngeci njimileka ngwange: Likeleni kulishoshomwena ha kuyoya* kweni ngweni tulya bika nambe tunwa bika nambe ngweni tuzala bika. Kuma kuyoya* keti kwa seho kutubakana byakulya, nambe mubila keti wa seho kutubakana bizalo ndi? 26 Taleseseni mwamubwa tuzila, kubesi kukuna bimbuto nambe kuteja nambe kutulika mu bishete, oloni Ishweni wa mwilu ali na kubashuka. Kuma yeni keti mu ba seho manene kutubakana tuzila ndi? 27 Iya mukati keni asa kubwezelela kyubiti* imo ku kuyoya kwendi mwafwa ya kulishoshomwena? 28 Co lalo bika bimulishoshomwena ha byuma bimuzala? Lilongeseni ku bintemo bya mu shwata, kubyesi kufwitangana nambe kutunga bizalo, 29 oloni njimileka ngwange nameme Solomoni mu bumpau bwendi bwoshe kazalele ngwe imo yabyo. 30 Eni baka-likulahelo lyalindondo, nga Njambi azika ngacije bimena bya mu shwata bije bikalako lelo imene babyumbila mu tuhya, kuma yeni kamiziki manene kutubakana bikebyo ndi? 31 Ngeci, keti mulishoshomwene ngweni, ‘Tulya bika?’ nambe, ‘Tunwa bika?’ nambe, ‘Tuzala bika?’ 32 Mwafwa ebi byuma byoshe bikebyo bibali na kutonda manene baka-mafuti. Ishweni wa mwilu azibuka ngwendi mutonda byuma byoshe ebi.

33 “Ngeci, twaleleleniho kutonda tahi Bumwene bwendi na kusungama kwendi, co ebi byuma bikwabo byoshe bakamibwezelelabyo. 34 Ngeci, keti mulishoshomwene bya imene, mwafwa litangwa lya imene lija na bishoti byalyo. Litangwa na litangwa lili na bukalu bwalyo.

7 “Likeleni kusompa bakweni mangana neni keti bamisompe, 2 mwafwa kusompa kumusompa nakwo bakweni neni kukekwo kubakamisompa nakwo. Co seteko imuseteka nayo bakweni neni ikeyo ibakamiseteka nayo. 3 Bika utalela kacishoni kali mu lisho lya ndolome yobe, oloni kuunanguka lishoko lili mu lisho lyobe? 4 Wasa kuleka bati ndolome yobe ngwobe, ‘Tumone njikutundise kacishoni mu lisho lyobe,’ okuni mu lisho lyobe muli lishoko? 5 Obe muka-kulikwisa! Tundisa tahi lishoko lili mu lisho lyobe asina umona bwino mwakutundisila kacishoni mu lisho lya ndolome yobe.

6 “Keti mwane tutali byuma bya kujela, nambe kwashela bingulu bimpasi* kutewa babilyatangela, co bamitengulukila na kumibulumuna manene.

7 “Twaleleleniho kulomba, co bakamyana, twaleleleniho kutonda, co mukawana, twaleleleniho kutota, co bakamishokolwela. 8 Woshe alomba bamwana, woshe atonda awana, woshe atota bamushokolwela. 9 Mwa busunga bene, iya hakati keni asa kwana munendi limanya nga amulomba likende? 10 Nambe iya asa kwana munendi linyoka nga amulomba isi? 11 Ngeci, nga yeni baka-bubi muzibuka kwana bana beni bwana bwabubwa, Ishweni uje ali mwilu ikeye amitubakana manene mu kwana byuma byabibwa kuli baje bamulomba.

12 “Byuma byoshe bimushaka ngweni bakweni bamilingile, neni balingilenibyo. Aha hakeho hanemana Lishiko na Bisoneka bya Tupolofweto.

13 “Kobeleni mu cikolo cacindondo, mwafwa cikolo cakama na ngila yakama itwala ku kunyonga, co babangi bali na kuyamo. 14 Oloni cikolo cacindondo na ngila yaindondo itwala ku kuyoya, co babandondo bali na kuiwana.

15 “Nyanyameni na tupolofweto ba makuli baje bali na kwija kuli yeni oku banalifwiki bilambu bya bimanga, oloni mukati banapu tungunga baje banatsi njala. 16 Mukabazibukila ku bushuka bwabo. Kuma banu basa kupotola bushuka bwa binyu ku mingonga nambe kupotola mikuyu ku bimena bya mambimbo ndi? 17 Mu ngila imolika, muti woshe waubwa ukemi bushuka bwabubwa, oloni muti woshe wa kubola ukemi bushuka bwabubi. 18 Muti waubwa kuwasa kwima bushuka bwabubi, co muti wa kubola kuwasa kwima bushuka bwabubwa. 19 Muti woshe uje kuwimi bushuka bwabubwa baushinja na kuumbila mu tuhya. 20 Cili bene mukabazibukila ku bushuka bwabo.

21 “Keti munu woshe anjitumbula ngwendi, ‘Mwata, Mwata,’ akakobela mu Bumwene bwa mwilu, oloni kubanga uje lika alinga cizango ca Tate uje ali mwilu. 22 Ha litangwa lije, banu babangi bakendeka kuli yange ngwabo: ‘Mwata, Mwata, kuma kutwapolofwetele mu lizina lyobe na kusheka badimona mu lizina lyobe na kulinga bipangi bya nzili mu lizina lyobe ndi?’ 23 Co njikabaleka ngwange: ‘Kunjimizibuka! Tundeni aha, eni baka-kupokola mashiko.

24 “Co woshe aziba awa majwi ange na kuwakabangeya apwa ngwe munalume wa kunyanyama uje watungilile njibo yendi ha limanya. 25 Co nyonzi yanyokele, libazi lyezile, co lihunzi lyahuwile na kupupa haje ha njibo, oloni kuyawile mwafwa waitungilile ha limanya. 26 Woshe aziba awa majwi ange, oloni kawakabangeya napu ngwe munalume wa kweba uje watungilile njibo yendi ha mushekesheke. 27 Nyonzi yanyokele, mema asindumukile, lihunzi lyahuwile na kupupa haje ha njibo. Co ije njibo yawile na kubihya manene.”

28 Yesu mwamanesele kwendeka ebi byuma, banu balikomokelele manene mubazibile kulongesa kwendi, 29 mwafwa wabalongesele ngwe munu uje ali na moko ya kutunda kuli Njambi, keti ngwe baka-kusoneka babo.

8 Mwatundile ha munkinda, mbunga ya banu bamukabele. 2 Muka-mbumba wezile kuli ikeye, co wamutsikamenene. Wendekele ngwendi: “Mwata, nga ushaka wasa kunjijelesa.” 3 Yesu wolwele liboko lyendi, co wamukwatele na kumuleka ngwendi: “Njishaka! Jela.” Haje bene bamujelesele ku mbumba yendi. 4 Yesu wamulekele ngwendi: “Keti ulekeko munu, oloni ya ukalisholole kuli kapilistu, co ukane bwana bwashikile Mosesa mangana bupwe bukaleho kuli bakebo.”

5 Yesu mwakobelele mu Kapenamu, kapitau ka maswalale wamulambelelele 6 ngwendi: “Mwata, ngamba yange nalala mu njibo ali na kubinja kalepa, ali na kuyanda manene.” 7 Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Njikamukangwisa munjiyako.” 8 Kapitau ka maswalale wamukumbulwile ngwendi: “Mwata, kunjafwililile kukutambula mu njibo yange, endeka lika lijwi, co ngamba yange akanguka. 9 Mwafwa nange njili mwisi ya banu bali na moko, co lalo njili na maswalale bali mwisi yange. Nga njileka umo ngwange, ‘Ya,’ co aya. Nga njileka mukwabo ngwange, ‘Ija,’ co aija. Co lalo nga njileka ndungo yange ngwange, ‘Lingeci,’ co acilinga.” 10 Yesu mwazibile ngoco, wakomokele manene, co walekele baje bakele na kumukabangeya ngwendi: “Njimileka busunga ngwange wahi injinawana mu Isalele ali na likulahelo lyakama ngeci mweli. 11 Oloni njimileka ngwange banu babangi bakatunda ku butuhukilo bwa litangwa na ku bulahukilo bwa litangwa, co bakashendabala ku mesa hamolika na Abrahamu na Isaki na Jakobu mu Bumwene bwa mwilu. 12 Oloni bana ba Bumwene bakabombila hanja mu lisusulungu, co hakeho habakalilila na kulishuma ku mayo.” 13 Co Yesu walekele uje kapitau ka maswalale ngwendi: “Ya. Byuma biunalombo bilingiwe kwesekesa na likulahelo lyobe.” Co uje ngamba wakangukile ha simbu ije bene.

14 Yesu mwakobelele mu njibo ya Pita, wamwene inamweno ya Pita nalala ha mwela abinja lisika-sika. 15 Yesu wamukwatele ku liboko, co lisika-sika lyamutundile. Ngeci wendukile na kushangumuka kupangela Yesu. 16 Ku mangwezi, bamunenelele banu babangi baje bakele na badimona, co watundisile badimona na lijwi na kukangwisa boshe baje bakele na kuyanda 17 mangana ashulisilile majwi endekele kapolofweto Isaya ngwendi: “Ikeye wambatele kubinja kwetu, co walitwikile mishongo yetu.”

18 Yesu mwamwene mbunga inamuzengeleka, walekele bandongesi bendi ngwendi basunune bwato mangana baye musambwa. 19 Co muka-kusoneka umo wezile kuli ikeye na kumuleka ngwendi: “Mulongesi, njikukabangeya kwoshe kuuya.” 20 Oloni Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Bimbanje bali na mena, tuzila bali na mashwa, oloni Muna munu kesi naha ha kusindamena mutwe wendi.” 21 Co umo wa bandongesi bendi wamulekele ngwendi: “Mwata, njitabese njikatsinde tahi tate.” 22 Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Njikabangeye lika, ecela batsi batsinde batsi babo.”

23 Mwakobelele mu bwato, bandongesi bendi bamukabele. 24 Co ha kalunga-ndonga hakatukile lihunzi lyakama, mankimba akele na kulyasha ha bwato, co mema akele na kukobela mukati, oloni Yesu walalele. 25 Ngeci bakamwindwile na kwendeka ngwabo: “Mwata, twobole tutsa!” 26 Oloni wabehwile ngwendi: “Eni baka-likulahelo lyalindondo bika bimutewa?” Co wendukile na kutenukila lihunzi na kalunga-ndonga, co kwolokele kuluu. 27 Bandongesi bakomokele, co bendekele ngwabo: “Munu wa kufwa bati ou? Mwafwa nameme lihunzi na kalunga-ndonga bimwononoka.”

28 Yesu mwetele musambwa lije, mu mutambela wa baka-Gadaleni, banalume babali baje bakele na badimona batundile ha bihilo, co baile kuli ikeye. Batewesele manene ngeci wahi wakele na kwita ije ngila. 29 Co batambekele ngwabo: “Obe Muna Njambi, utonda bika kuli yetu? Kuma unaija na kutuyandesa oku simbu ibanangula kanda yete ndi?” 30 Kulako nabo kwakele butanga bwa bingulu buje bwakele na kulya. 31 Co baje badimona bashangumukile kulambelela Yesu ngwabo: “Nga ututundisa, tutabese tukakobele muje mu butanga bwa bingulu.” 32 Co wabalekele ngwendi: “Yeni!” Ngeci batundile na kukakobela mu bingulu. Buje butanga bwoshe bwa bingulu bwashatukilile ku mungenyangenya* wa kalunga-ndonga na kukawila mu mema, co bwatsile. 33 Oloni tunyungi batewele, co baile mu nganda na kwambulula byuma byoshe byalingiwile kwambateselela na bya banalume baje bakele na badimona. 34 Co banu boshe ba mu nganda bakatukile na kuya kuli Yesu, co mubamumwene, bamulambelelele ngwabo atunde mu mutambela wabo.

9 Yesu wakobelele mu bwato, wajabukile na kuya mu nganda yendi. 2 Co bamunenelele munalume uje wakele na kalepa oku nalala ha citalatala.* Yesu mwamwene likulahelo lyabo, walekele uje muka-kalepa ngwendi: “Simpa, munange! Bubi bwobe banabukonekela.” 3 Co baka-kusoneka bamo bendekele mukati kabo ngwabo: “Ou munalume ali na kushaula Njambi.” 4 Yesu mwazibukile bibakele na kusinganyeka, wendekele ngwendi: “Bika bimuli na kusinganyekela byuma byabibi mu bimbunge byeni? 5 Cakumwenako, cuma cacasi cili, kwendeka ngwange, ‘Bubi bwobe banabukonekela,’ indi kwendeka ngwange, ‘Katuka wende’? 6 Oloni njishaka muzibuke ngweni Muna munu ali na moko hano hasi ya kukonekela bubi—,” co walekele uje muka-kalepa ngwendi: “Katuka, ambata citalatala* cobe uye kwimbo lyobe.” 7 Uje munalume wakatukile na kuya kwimbo lyendi. 8 Mbunga ya banu mubamwene ebi byuma, bazibile manene lyoba, co bashangazalele Njambi uje wanene banu moko ya cifwa cije.

9 Yesu mwatundile kuje, wamwene munalume wa lizina lya Mateu natumama ku ofisi ya kutelela mitelo, co wamulekele ngwendi: “Njikabangeye.” Haje bene wakatukile na kumukabangeya. 10 Ha simbu ikwabo, Yesu mwakele na kulya* mu njibo, baka-kutelesa mitelo babangi na baka-bubi bezile, co bashangumukile kulya nendi* na bandongesi bendi. 11 Oloni Bafalisi mubamwene ebi, balekele bandongesi bendi ngwabo: “Mwafwa bika mulongesi weni ali na kulya na baka-kutelesa mitelo na baka-bubi?” 12 Yesu mwabazibile, wendekele ngwendi: “Bakangule kubesi kutonda muka-kusaka, oloni baje babinja bakebo bakamutondo. 13 Ngeci, yeni mukalilongese biwalumbununa awa majwi: ‘Njishaka ngwange mutetele bakweni, keti kunjenyekela milambu.’ Mwafwa yange kunjezile na kusana baka-kusungama embwe, oloni baka-bubi.”

14 Co bandongesi ba Iwano bezile kuli Yesu na kumwihula ngwabo: “Mwafwa bika bandongesi bobe kubesi kulibindika kulya, oloni yetu na Bafalisi tukalibindika kulya?” 15 Co Yesu wabakumbulwile ngwendi: “Kuma babusamba ba cambato banapande kuziba busiwa nga cambato acili nabo ndi? Oloni matangwa akaija omwo bakabanyekaye, co bakalibindika kulya. 16 Naumo wahi atungila cikamba ca nanga yaiha ha cizalo ca laja, mwafwa ije nanga yaiha ijamuka haje ha cizalo ca laja, co mbengwa yama manene. 17 Co lalo banu kubesi kwaka binyu byabiha mu bingonga bya binyu bya laja. Nga balinga ngoco, co bije bingonga bitabuka, binyu bitikila hasi, co bingonga bibihya. Oloni banu bakaka binyu byabiha mu bingonga bya binyu byabiha, co byoshe bibali bikala mwamubwa.”

18 Co mwakele na kubaleka ebi byuma, muka-kuyula umo wezile kuli ikeye na kumutsikamena. Wendekele ngwendi: “Ha simbu ino hamo munange wa mumbanda natsi, oloni tuye ukamukambeke liboko lyobe, co akayoya lalo.”

19 Yesu wakatukile na bandongesi bendi, co bakabangeyeye uje munalume. 20 Co munakazi uje wabinjile mushongo wa kwita maninga ha myaka 12 wezile kunima ya Yesu, co wakwatele ku tubinzombo twa ku mungundo wa cizalo cendi. 21 Mwafwa wakele na kwendeka mu mbunge yendi ngwendi: “Nga njikwata lika ku cizalo cendi, njikanguka.” 22 Yesu mwatengulukile, wamwene uje munakazi, co wendekele ngwendi: “Simpa, munange! Likulahelo lyobe linakukangwisa.” Kutunda haje bene uje munakazi wakangukile.

23 Co mwakobelele mu njibo ya uje muka-kuyula, wamwene baka-kwimba kanamutolilo na mbunga ya banu bali na kuliuya. 24 Yesu wendekele ngwendi: “Tuhukeni hanja, mwafwa ou mwanike wa munakazi katsile, oloni nalala lika.” Mubazibile ngoco, bashangumukile kumujola na kumushendumuna. 25 Mbunga muyatuhukilemo, Yesu wakobelelemo, co wakwatele ku liboko lya uje mwanike wa munakazi, ngeci uje mwanike wendukile. 26 Ou muzimbu wajalakanene mu mutambela mwoshe.

27 Yesu mwatundile kuje, tupuputwa babali babanalume bamukabele oku bali na kutambeka ngwabo: “Tuteteleko, obe Muna Devidi.” 28 Yesu mwakobelele muje mu njibo, baje tupuputwa bezile kuli ikeye, co wabehwile ngwendi: “Mwakulahela ngweni njasa kumitonesa ndi?” Bakumbulwile ngwabo: “Eyo Mwata.” 29 Co wakwatele ha mesho abo na kwendeka ngwendi: “Cilingiwe kuli yeni kwesekesa na likulahelo lyeni” 30 Co bashangumukile kumona. Oloni Yesu wabalekele ngwendi: “Keti mulekeko munu.” 31 Oloni mubatuhukile hanja, bashangumukile kumutsimanesa ku mbunga, muje mu mutambela mwoshe.

32 Co mubakatukile, banu bamunenelele munalume wa kabebebe uje wakele na dimona. 33 Mubamutundisile dimona, uje munalume wa kabebebe washangumukile kwendeka. Mbunga ya banu balikomokelele manene na kwendeka ngwabo: “Kanda tucimoneho laja byuma bya cifweci mu Isalele.” 34 Oloni Bafalisi bendekele ngwabo: “Ali na kutundisa badimona kupangesa nzili ya muka-kuyula badimona.”

35 Co Yesu waile na kwitangana mu binganda byoshe na mu membo mwoshe, walongesele mu masinagogi abo na kwambulula muzimbu waubwa wa Bumwene na kukangwisa mishongo yoshe na mabezi oshe. 36 Co mwamwene mbunga ya banu, wabazibilile ngozi, mwafwa bakele na kuyanda, co balishandokele ngwe bimanga ba kujeneka kanyungi. 37 Co walekele bandongesi bendi ngwendi: “Cili bene, cipangi ca kuteja cinapu cakama, oloni baka-kupanga banapu babandondo. 38 Ngeci, lombeni Babenya cipangi ca kuteja mangana atume baka-kupanga mu cipangi cendi ca kuteja.”

10 Co wasanene bandongesi bendi 12 na kubana moko ya kuhyana badimona, mangana base kubatundisa na kukangwisa mishongo yoshe na mabezi oshe.

2 Awa akewo mazina a tupositolo ba Yesu ba kupwa 12: Wakulibanga Simoni uje ibatumbula ngwabo Pita na ndolome yendi Andru, Jemusi muna Zebedi na ndolome yendi Iwano, 3 Filipu na Batolomeu, Tomasi na Mateu muka-kutelesa mitelo, Jemusi muna Afeyasi, Tadeyasi, 4 Simoni wa Kananeya,* na Judasi Isikalioti uje wendele Yesu bungungu.

5 Yesu watumine bandongesi bendi 12, co wabanene awa mashiko ngwendi: “Keti muye mu mukwakwa wa baka-mafuti, co keti mukobele mu binganda bya Basamaliya, 6 oloni yeni lika ku bimanga bakunjibo ya Isalele baje banazimbala. 7 Omwo muya na kwambulula, yeni na kwendeka ngweni: ‘Bumwene bwa mwilu buli muyehi.’ 8 Kangwiseni babezi, sanguleni batsi, jeleseni baka-mbumba, co tundiseni badimona. Bamyanene bya bwana, co neni aneni bya bwana. 9 Keti mwambate goldi, nambe siuva, nambe kopa mu bimboloso bya ha miba yeni* 10 nambe ngonga ya byakulya bya mu bungenzi, nambe bizalo bibali,* nambe masanda, nambe mulamu, mwafwa muka-kupanga banapande kumwana byakulya byendi.

11 “Nga mukobela mu nganda nambe mwimbo, tondenimo uje napande, co kalenimo kweta noho hamutundilamo. 12 Nga mukobela mu njibo, menekeni banu bomwo mu njibo. 13 Nga banu bali omwo mu njibo banapande, co kwoloka kweni kukale nabo, oloni nga banu balimo kubapandele, co kwoloka kweni kwiluke kuli yeni babenya. 14 Woshe abyana kumitambula nambe kumitolilila, mumutunda muje mu njibo nambe muje mu nganda, totomoneni likungu ku mendi eni. 15 Cili bene njimileka ngwange, kashitiko kabakana ije nganda ha Litangwa lya Kusompa kakapwa kakama manene kutubakana ka Sodoma na Gomola.

16 “Taleni! Njili na kumituma ngwe bimanga mukati ka tungunga. Ngeci pweni ba kunyanyama ngwe manyoka, co lalo pweni ba kulikongomeka ngwe mayembe. 17 Nyanyameni na banu, mwafwa bakamitwala ku binkuta byabindondo na kumipupa makote mu masinagogi abo. 18 Co bakamitwala ku bangubulu na ku bimyene mwafwa yange mangana bukapwe bukaleho kuli bakebo na kuli baka-mafuti. 19 Oloni mubakamyana mu maboko abo, keti mukalishoshomwene ha byuma bimukendeka nambe mumukabyendekelamo, mwafwa bimukendeka bakamyanabyo ha simbu ije bene, 20 mwafwa keti yeni lika mukendeka, oloni sipilitu ya kujela ya Ishweni ikamikwasa mwendeke. 21 Co lalo ndolome ya munu akatsiisa ndolome yendi, co cisemi wa munalume akatsiisa munendi, bana bakatengulukila bisemi babo, co bakabatsiisa. 22 Co banu boshe bakamizinda mwafwa ya lizina lyange, oloni uje nakolesa* kweta na kushongo akoboka. 23 Nga bamiyandesa mu nganda imo, teweleni mu nganda ikwabo, cili bene njimileka ngwange, Muna munu akumiwana simbu kanda mumanese kuzenguluka mu binganda byoshe bya mu Isalele.

24 “Ndongesi katubakana mulongesi wendi, co ndungo katubakana shukulu yendi. 25 Ndongesi nafwila kupwa ngwe mulongesi wendi, na ndungo kupwa ngwe shukulu yendi. Nga banu batumbula babenya njibo ngwabo Beuzebabu,* bakunjibo yendico bakabatumbula bati? 26 Keti mubatewe, mwafwa kukwesi cuma ca kufwika cije kucikafukuka, co lalo kukwesi lihungu lije kubakazibuka banu. 27 Binjimileka mu lisusulungu, byendekeni mutanya-mwelu, co binjimiyebetela, byambulwileni helu ya binjibo. 28 Keti mutewe baje batsiya mubila, oloni kubasa kutsiya mwonyo, oloni teweni uje asa kunyongesa mwonyo na mubila mu Gehena.* 29 Kuma tunzilili babali kubesi kubalanda na koini ya ndando ya kwisi* ndi? Oloni naumo wahi akawila hasi oku Ishweni kazibuka. 30 Nameme binkambu bya ku mitwe yeni byoshe babitanda laja. 31 Ngeci keti muzibe lyoba, yeni mu ba seho kutubakana tunzilili babangi.

32 “Woshe anjitaba ku mesho a banu, nange njikamutaba kuli Tate uje ali mwilu. 33 Oloni woshe anjibyana ku mesho a banu, nange njikamubyana ku mesho a Tate uje ali mwilu. 34 Keti musinganyeke ngweni njinanene kwoloka hano hasi. Kunjanenele kwoloka, oloni njinanene moko ya mukwale. 35 Mwafwa njinaija na kulingisa banu balyangunune mu naanga. Mwana wa munalume akalwisa ishe, mwana wa munakazi akalwisa ina, co munakazi wa munu akalwisa inamweno. 36 Cili bene bitozi ba munu bakapwa ba mu naanga yendi. 37 Woshe azema manene ishe nambe ina kutubakana yange, kapandele kupwa ndongesi yange, co lalo woshe azema manene munendi wa munalume nambe wa munakazi kutubakana yange, kapandele kupwa ndongesi yange. 38 Co woshe abyana kwambata citi cendi ca kuyandesela* na kunjikabangeya, kapandele kupwa ndongesi yange. 39 Woshe anyungilila mwonyo* wendi, akauzimbalesa, oloni woshe azimbalesa mwonyo* wendi mwafwa yange, akauwana.

40 “Woshe amitambula, nange anjitambula, co woshe anjitambula, atambula na Uje wanjitumine. 41 Woshe atambula kapolofweto mwafwa napu kapolofweto, akatambula cikandelela ca kapolofweto, co woshe atambula muka-kusungama, mwafwa napu muka-kusungama, akatambula cikandelela ca muka-kusungama. 42 Woshe ana nganja ya mema a kutonola kuli umo wa aba babandondo mwafwa napu ndongesi, cili bene njimileka ngwange akatambula cikandelela cendi.”

11 Yesu mwamanesele kwana mashiko ku bandongesi bendi 12, watundile kuje, co waile na kulongesa na kwambulwila mu membo aje akele hayehi.

2 Iwano mwakele mu kamenga, wazibile bipangi bya Kristu. Ngeci watumine bandongesi bendi 3 bakamwihule ngwabo: “Yobe ibendekele ngwabo akaija indi tubandameneko weka?” 4 Yesu wabakumbulwile ngwendi: “Yeni mukaleke Iwano byuma bimuli na kuziba nebi bimuli na kumona, ngweni: 5 Tupuputwa bali na kumona, biyanga bali na kwenda, baka-mbumba bali na kubajelesa, tusinda-matwi bali na kuziba, batsi bali na kubasangula, co tuhutu bali na kubambulwila muzimbu waubwa. 6 Nabwahelela munu uje kawana cuma cimo muli yange cije cimutanwisa.”

7 Bandongesi ba Iwano mubaile, Yesu washangumukile kuleka mbunga ya banu bya Iwano ngwendi: “Bika bimwakamwene mu mambo? Mwakamwene lihongo lije lyakele na kuninganga na lihunzi ndi? 8 Indi bika bimwakamwene? Mwakamwene munu uje nazala bizalo bya kuseneta* ndi? Baje banazala bizalo byabibwa bali mu binjibo bya bimyene. 9 Indi bikoni bimwailililile? Kukamona kapolofweto ndi? Cili bene njimileka ngwange natubakana kapolofweto. 10 Ou ikeye ibendekele mu bisoneka ngwabo: ‘Taleni! Njituma katumwa kange kulutwe lwobe* mangana akakubwahesele ngila.’ 11 Cili bene njimileka ngwange ku banu boshe baje banasemuka ku banakazi, kanda kukale umo natubakana Iwano Muka-kumbwitika, oloni munu wamundondo mu Bumwene bwa mwilu napu wakama kutubakana Iwano. 12 Kushwa mu matangwa a Iwano Muka-kumbwitika kweta na lelo lino, banu bali na kupanga na nzili mangana bawane Bumwene bwa mwilu, co baje bali na kupanga na nzili bali na kubuwana. 13 Mwafwa Bisoneka bya Tupolofweto na Lishiko, byapolofwetele kweta na ha simbu ya Iwano. 14 Mushake kumwashakele, Iwano ikeye ‘Eliya ibendekele tupolofweto ngwabo akaija.’ 15 Woshe ali na matwi atolilile.

16 “Eci cisemwa njicesekesa kuli beya? Cinapu ngwe banike babandondo baje banatumama ha maliketi, baje bali na kutambekela bakwabo babakehe nabo 17 ngwabo: ‘Twamimbilile kanamutolilo, oloni kumwakinine, twambolozokele, oloni kumwalipupile ha binulo byeni mu busiwa. 18 Mu ngila imolika, Iwano mwezile, kalile nambe kunwa, oloni banu ngwabo, ‘Ali na dimona.’ 19 Muna munu naija, ali na kulya na kunwa, oloni banu ngwabo, ‘Taleni ou munalume watsa ha kulya na ha kunwa binyu, kabusamba ka baka-kutelesa mitelo na baka-bubi.’ Nameme ngoco, mana akasholoka kupwa a kusungama mu bipangi byawo.”

20 Co Yesu washangumukile kupaya bije binganda muje mwalingilile bipangi bya nzili byabingi mwafwa baje bakelemo kubatengulukile. Wendekele ngwendi: 21 “Lubinda lwobe, obe Kolazini! Lubinda lwobe, obe Betisaida! Ngwe banu ba ku Tile na ba ku Sidoni bakebo bamwene ebi bipangi bya nzili ngwe batengulukile laja na kuzala bikeleya na kutumama mu lito. 22 Oloni njimileka ngwange, ha Litangwa lya Kusompa, kashitiko kabakakwana kakapwa kakama manene kutubakana ka Tile na Sidoni. 23 Co yobe Kapenamu, usinganyeka ngwobe bakakujundula kweta na mwilu ndi? Ukasikumukila mu Cihilo,* mwafwa bipangi bya nzili bibalingile kuli yobe ngwe babilingilile mu Sodoma, na lelo lino ngwe Sodoma kuicili. 24 Oloni njikuleka ngwange ha Litangwa lya Kusompa, kashitiko kabakakwana kakapwa kakama manene kutubakana ka mu mutambela wa Sodoma.”

25 Co Yesu wendekele ngwendi: “Tate, Mwata wa mwilu na hasi njikushangazala ku mbunga, mwafwa ebi byuma unabishwekela baka-mana na baka-kulilongesa, oloni unabijombolwela banike babandondo. 26 Mukemwo bene Tate, mwafwa mukemwo muutondela. 27 Tate nanjana byuma byoshe, co naumo wahi azibuka mwamubwa Mwana kubanga Ishe. Co lalo naumo wahi azibuka mwamubwa Ishe kubanga Mwana na uje yashaka Mwana ngwendi amusholweleye. 28 Ijeni kuli yange yeni boshe muli na kuundangana na kwambata byakulema, co njakumihwimisa. 29 Ambateni joko yange na kulilongesa kuli yange, mwafwa njawa mbunge, co lalo njiwa kulikehesa mu mbunge, co mukahwima. 30 Mwafwa joko yange yayasi kuyambata, co citele cange cacehu.”

12 Ha simbu ije, Yesu wetile mu lihya lya tiliku ha Sabata. Bandongesi bendi batsile njala, co bashangumukile kwolomona mitwe ya tiliku na kuilya. 2 Bafalisi mubabamwene, balekele Yesu ngwabo: “Tala! Bandongesi bobe bali na kulinga cuma cije kubatabesa ha Sabata.” 3 Wabakumbulwile ngwendi: “Kuma kumwatandele byuma byalingile Devidi omwo ikeye na banalume baje bakele nabo batsile njala ndi? 4 Wakobelele mu njibo ya Njambi na kulya makende abanene kuli Njambi* aje kubatabesele ikeye nambe banalume baje bakele nabo kuwalya kubanga tupilistu lika. 5 Co lalo kuma kumwatandele mu Lishiko ngweni tupilistu bakele na kupokola lishiko lya Sabata mu tempele, oloni kubakele na mulonga ndi? 6 Oloni njimileka ngwange uje wakama kutubakana tempele hali hano. 7 Ngwe munazibisisile biwalumbununa awa majwi a kwendeka ngwawo, ‘Njishaka ngwange mutetele bakweni keti kunjenyekela milambu,’ ngwe kumwapayele banu baje kubesi na mulonga. 8 Mwafwa Muna munu Mwata wa Sabata.”

9 Yesu mwatundile kuje, waile mu sinagogi yabo. 10 Muje mu sinagogi mwakele munalume wa kusekwa liboko. Co behwile Yesu ngwabo, “Kuma batabesa kukangwisa munu ha Sabata ndi?” Bamwihwile ngoco mangana bamuwane na mulonga. 11 Wabakumbulwile ngwendi: “Nga umo hakati keni ali na manga umo, co uje manga awila mu bwina ha Sabata, kuma kuli umo hakati keni katundisa uje manga muje mu bwina ndi? 12 Munu napu wa seho kutubakana manga. Ngeci, batabesa kulinga cuma cacibwa ha Sabata.” 13 Co Yesu walekele uje munalume ngwendi: “Olola liboko lyobe.” Walyolwele, co lyakangukile na kukala mwamubwa ngwe likwabo. 14 Co Bafalisi batuhukile hanja na kukaliyongola bya kutsiya Yesu. 15 Yesu mwazibukile biyongola byabo, wabasezele. Banu babangi bamukabele, co wakangwisile boshe baje bakele na kubinja. 16 Oloni wabalekele ngwendi keti bamutsimanese ku banu 17 mangana ashulisilile majwi endekele kapolofweto Isaya ngwendi:

18 “Taleni! Ngamba yange injangwile, injazema, akanjizibisa kubwaha! Njikaka sipilitu yange hali ikeye, co akamwesa baka-mafuti mucafwa kwakula mu kusungama. 19 Kakalingi bimata, kakalili mu kutambeka, co wahi akaziba lijwi lyendi mu bingila byakama. 20 Kakafunyula lihongo lya kutepama, nambe kuzima mukole wa ndeya uje uli na kukakama bwisi, kweta noho hakakwila mu kusungama. 21 Cili bene, baka-mafuti boshe bakakulahela lizina lyendi.”

22 Co banu banenelele Yesu munalume uje wakele na dimona, wapwile kapuputwa, co lalo kabebebe. Wamukangwisile, co washangumukile kwendeka na kumona. 23 Mbunga ya banu balikomokelele, co balihwile ngwabo: “Kumou munalume keti ikeye Muna Devidi ndi?” 24 Bafalisi mubazibile ngoco, bendekele ngwabo: “Ou munalume kesi na kutundisa badimona mu nzili yendi, oloni ali na kubatundisa mu nzili ya Beuzebabu* muka-kuyula badimona.” 25 Yesu wazibukile biyongola byabo, co wabalekele ngwendi: “Bumwene bwoshe bulilwisa bukebwo babenya bunyonga. Co nganda yoshe nambe njibo yoshe ije ililwisa ikeyo babenya kuyasa kwimana. 26 Mu ngila imolika, nga Satana atundisa Satana, co alilwisa ikeye babenya. Ngeci bumwene bwendi bwasa kwimana batijo? 27 Nga njili na kutundisa badimona mu nzili ya Beuzebabu,* bana benico bali na kubatundisa mu nzili yeya? Mukemwo bakamisompa. 28 Oloni nga njili na kupangesa sipilitu ya Njambi mu kutundisa badimona, co Bumwene bwa Njambi bunamiti. 29 Munu asa kukobela bati mu njibo ya munalume wa nzili na kupukula bufuko bwendi nga kabangele kumukuta? Kubanga namukutu asina asa kupukula njibo yendi. 30 Woshe kesi ku mutambela wange ali na kunjilwisa, co woshe kakungulwila hamo nange ali na kushandola.

31 “Ngeci njimileka ngwange bubi bwoshe bwalinga munu na kushaula kwoshe bakabikonekela, oloni woshe ashaula sipilitu ya kujela kubakamukonekela. 32 Cakumwenako, woshe endeka mwamubi Muna munu, bakamukonekela. Oloni uje endeka mwamubi sipilitu ya kujela, kubakamukonekela embwe, ipwe mu katumameno ka myaka ino* nambe kaje kali na kwija kulutwe.

33 “Yeni banu mukalingisa muti ubwahe na bushuka bwawo bubwahe nambe kuulingisa ubole na bushuka bwawo bubole, mwafwa muti woshe bauzibukila ku bushuka bwawo. 34 Eni bana ba mambwambwa,* mwasa kwendeka bati byuma byabibwa okuni mu banu bababi? Mwafwa kanwa kakendeka byuma binashulu mu mbunge. 35 Munu wamubwa atuhwisa byuma byabibwa ku bufuko bwendi. Oloni munu wamubi akendeka byuma byabibi mwafwa mu mbunge yendi muli byuma byabibi. 36 Njimileka ngwange aba banu bakalitabela ha Litangwa lya Kusompa mwafwa ya byendeka byabo byangoco, 37 mwafwa kwitila mu majwi obe bakusana ngwabo muka-kusungama, co lalo kwitila mu majwi obe bakuhisa.”

38 Baka-kusoneka na Bafalisi bamo bamukumbulwile ngwabo: “Mulongesi, tushaka ngwetu utumwese cizibukiso.” 39 Yesu wabakumbulwile ngwendi: “Eci cisemwa cacibi na bukoi* cili na kutwalelelaho kutonda cizibukiso, oloni nacimo cizibukiso cibabamwesa cahi kubanga cizibukiso ca Jona. 40 Ngwe mwa Jona mwakele matangwa atatu butsiki na mutanya mwimo lya isi wakama, na Muna munu nendi akakala kwisi ya libu matangwa atatu butsiki na mutanya. 41 Ha kusompa, banu ba ku Ninive bakasanguka hamolika neci cisemwa, co bakacihisa, mwafwa bakebo batengulukile mwabambulwilile Jona. Oloni taleni! Uje natubakana Jona hali hano. 42 Ha kusompa, mwene wa munakazi wa ku mbwela* akasanguka hamo neci cisemwa, co akacihisa, mwafwa ikeye watundile kushongo ya lifuti-libu, wezile na kutolilila ku mana a Solomoni. Oloni taleni! Uje natubakana Solomoni hali hano.

43 “Sipilitu wa kujwala mwakatundu ku munu akai na kwendangana mu myela muje kumwesi mema kuya na kutonda hatulila. Oloni kesi kuwanaho. 44 Co endeka ngwendi, ‘Njiluka ku njibo yange kuje kunjatundile.’ Mweta kuje, awana ije njibo yamupulungwa banaikombo na kuibwahesa mwamubwa. 45 Co aya na kukambata basipilitu beka 7 bababi manene kutubakana ikeye, co bakobela mukati na kutumamamo. Ngeci, mamaneselelo a uje munu apwa amabi manene kutubakana mwapwile hakulibanga. Mukemwo mucikafwa neci cisemwa cacibi.”

46 Yesu mwakele na kwendeka na mbunga ya banu, ina na bandolome bendi bemanene hanja, bashakele kwendeka nendi. 47 Co munu umo wamulekele ngwendi: “Tala! Noko na bandolome bobe banemana hanja bashaka kwendeka nobe.” 48 Co Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Iyajo napu nana, co beyajo banapu bandolome bange?” 49 Yesu wolwele liboko lyendi na kwinika bandongesi bendi, co wendekele ngwendi: “Tala! Nana na bandolome bange aba. 50 Mwafwa woshe alinga cizango ca Tate uje ali mwilu ikeye ndolome yange na ndokazi yange na nana.”

13 Ha litangwa lije bene, Yesu watundile muje mu njibo, co wakatumamene ku kalunga-ndonga. 2 Mbunga ya banu mubezile kuli ikeye, wakobelele mu bwato na kutumamamo. Ije mbunga yemanene ha nunda. 3 Co wabalekele byuma byabingi kupangesa byakumwenako. Wendekele ngwendi: “Tolilileni! Muka-kukuba umo waile na kukuba. 4 Mwakele na kukuba, bimbuto bimo byawililile kumukulo wa ngila, co tuzila bezile na kubilya byoshe. 5 Bikwabo byawililile ha mamanya haje kuhakele libu lyalingi, co byamenene bwasi mwafwa hakele libu lyalindondo. 6 Oloni litanya mulyezile, lyakubyenyekele, co byajujwamene mwafwa kubyashimbikile mizi. 7 Bikwabo lalo byawililile mu mingonga. Ije mingonga yakolele, co yakimbitisile bije bimbuto. 8 Byeka byawililile ha libu lyalibwa, co byashangumukile kwima bushuka, bimo byemine bushuka 100, bikwabo 60, byeka 30. 9 Woshe ali na matwi atolilile.”

10 Bandongesi bezile kuli ikeye, co bamwihwile ngwabo: “Bika biuli na kwendekela nabo mu byakumwenako?” 11 Wabakumbulwile ngwendi: “Yeni banamikwasa muzibisise mahungu a kujela a Bumwene bwa mwilu, oloni bakebo kubabakwasele kuwazibisisa. 12 Woshe ali na byuma, bakamubwezelelako bikwabo, co akakala na byabingi. Oloni woshe kesi na byuma, bakamunyeka na bije byali nabyo. 13 Mukemwo njili na kwendeka nabo kupangesa byakumwenako, mwafwa bali na kutala, oloni kubesi na kumona, bali na kuziba, oloni kubesi na kuzibisisa, co kubesi na kunangukaho cimo. 14 Bupolofweto bwa Isaya buli na kulishulisilila kuli bakebo buje bwendeka ngwabwo: ‘Kuzibani mukaziba, oloni kumukanangukaho cimo. Kutalani mukatala, oloni kumukamono. 15 Mwafwa bimbunge byaba banu binominina, kuziba bali na kuziba na matwi abo, oloni bali na kaliu, co banafwiki mesho abo mangana keti bamone na mesho abo, banaziki lalo matwi abo mangana keti bazibe na matwi abo, na kunanguka na bimbunge byabo, co batenguluke mangana njibakangwise.’

16 “Oloni yeni munabwahelela mwafwa mesho eni ali na kumona, co matwi eni ali na kuziba. 17 Cili bene njimileka ngwange tupolofweto babangi na baka-kusungama bashungwiiye kumona byuma bimuli na kumona, oloni kubabimwene. Bashungwiiye kuziba byuma bimuli na kuziba, oloni kubabizibile.

18 “Tolilileni bicilumbununa cakumwenako ca muka-kukuba. 19 Kumukulo wa ngila kuje kubakubile mbuto, ou ikeye munu woshe aziba lijwi, oloni kanangukaho cimo, co uje wamubi aija na kumunyangula lije lijwi libakubile mu mbunge yendi. 20 Ha mamanya haje habakubile mbuto, ou ikeye munu uje aziba lijwi, co haje bene alitambula mu kubwahelela. 21 Oloni muli ikeye kumwesi mizi, co atwalelelaho lika ha simbu yaindondo. Mwaliwana na kayando nambe mapakeso mwafwa ya lijwi lyanazibi, haje bene atanuka. 22 Co mu mingonga muje mubakubile mbuto, ou ikeye munu uje aziba lijwi, oloni bishoti bya mu katumameno ka myaka ino* na bufuko buje bwakala na nzili ya kungumuna bikimbitisa lije lijwi, co kemi bushuka. 23 Oloni ha libu lyalibwa haje habakubile mbuto, ou ikeye munu uje atolilila ku lijwi na kunangukaho cimo, co ema bushuka. Bumo 100, bukwabo 60, bweka 30.”

24 Wabalekele lalo cakumwenako cikwabo ngwendi: “Bumwene bwa mwilu bunapu ngwe munalume uje wakunine mbuto yaibwa mu lihya lyendi. 25 Banu mubalalele, citozi cendi wezile na kukuba shaku mu tiliku, co waile. 26 Ije mbuto yamenene na kutema na kwima bushuka, co shaku nayo yasholokele. 27 Co bindungo baile kuli babenya njibo na kumwihula ngwabo, ‘Shukulu, kuma kuwakunine mbuto yaibwa mu lihya lyobe ndi? Kunaija batyoni mangana mukale shaku?’ 28 Wabakumbulwile ngwendi, ‘Citozi ikeye nalingi ngoco.’ Co bindungo bamwihwile ngwabo, ‘Ushaka ngwobe tukatukulemo shaku ndi?’ 29 Wabakumbulwile ngwendi, ‘Embwe. Nga mutukula shaku mutukwila kumo na tiliku. 30 Byeceleni bikolele hamo kweta na ha simbu ya kuteja, co ha simbu ya kuteja, njikaleka baka-kuteja ngwange: Bangeni tahi kutukula shaku na kuikuta mikuta, asinoni mukateja tiliku na kuyaka mu cishete cange.’”

31 Wabalekele cakumwenako cikwabo ngwendi: “Bumwene bwa mwilu bunapu ngwe nona ya mastadi* ije yambatele munu umo na kuikuna mu lihya lyendi. 32 Ikeyo nona yaindondo manene ku binona byoshe, oloni muikakolo ikapu yakama manene ku bimena byoshe na kupwa muti, co tuzila bakeja na kukala ha minango yawo.”

33 Wabalekele cakumwenako cikwabo lalo ngwendi: “Bumwene bwa mwilu bunapu ngwe musima* uje wambatele munakazi na kuushingasana na fulawa ya mu biseteko byakama bitatu* kweta noho hayafutunukilile yoshe.”

34 Yesu wendekele ebi byuma byoshe ku mbunga ya banu kupangesa byakumwenako. Cili bene kendekele nabo kwa kujeneka byakumwenako 35 mangana ashulisilile byuma bibendekele kwitila muli kapolofweto uje wendekele ngwendi: “Njikabalongesa kupangesa byakumwenako. Njikambulula byuma bibashwekele kushwa ku mashangumukilo.”*

36 Mwamanesele kusuula mbunga ya banu, wakobelele mu njibo. Co bandongesi bendi bamulekele ngwabo: “Tulumbunwine cije cakumwenako ca shaku ya mu lihya.” 37 Wabakumbulwile ngwendi: “Muka-kukuba mbuto yaibwa napu Muna munu, 38 lihya linapu kaye. Mbuto yaibwa inapu bana ba Bumwene, co shaku inapu bana ba uje wamubi. 39 Citozi uje wezile na kuikunamo napu Liyabolo. Simbu ya kuiteja inapu mamaneselelo a katumameno ka myaka ino,* baka-kuteja banapu tungelo. 40 Ngwe mwa shaku mubaikutile mikuta na kuyenyeka mu tuhya, na mamaneselelo a katumameno ka myaka ino* mukemwo muwakafwa. 41 Muna munu akatuma tungelo bendi, co bakatundisa byuma byoshe bije bitanwisa banu na kutundisa baka-kupokola mashiko mu Bumwene bwendi. 42 Co bakabombila mu litende lya tuhya. Mukemwo mubakalilila na kulishuma ku mayo. 43 Ha simbu ije, baka-kusungama bakatwa ceke ngwe litangwa mu Bumwene bwa Ishabo. Woshe ali na matwi atolilile.

44 “Bumwene bwa mwilu bunapu ngwe bufuko bunabanda mu libu buje bwawanene munu na kubushweka. Co mwafwa ya kubwahelela, aya na kulandesa byuma byoshe byali nabyo na kulanda lije libu.

45 “Bumwene bwa mwilu bunapu lalo ngwe muka-mingoso wa kwendangana uje aya na kutonda bimpasi* byabibwa. 46 Mwawanene mpasi imo ya seho yakama manene, haje bene waile na kulandesa byuma byoshe byakele nabyo na kulanda ije mpasi.

47 “Bumwene bwa mwilu bunapu lalo ngwe bwanda bwakama buje bubatele mu kalunga-ndonga, co bwakungile bisi ba miyati yoshe. 48 Buje bwanda mubwashulile babukokelele ha nunda, co batumamene hasi na kwangula bisi bababwa na kubaka mu bizuma. Oloni bisi bababi babombilile kuti. 49 Ngeci, na mamaneselelo a katumameno ka myaka ino* nawo mukemwo muwakafwa. Tungelo bakangununa banu bababi ku banu ba kusungama. 50 Co baje banu bababi bakabombila mu litende lya tuhya, mukemwo mubakalilila na kulishuma ku mayo.

51 “Kuma munazibisisa ebi byuma byoshe ndi?” Bamukumbulwile ngwabo: “Eyo.” 52 Co wabalekele ngwendi: “Ngeci bene, mulongesi woshe ibanalongesa bya Bumwene bwa mwilu, napu ngwe babenya njibo uje atuhula byuma byabiha na byuma bya laja mu cishete cendi.”

53 Yesu mwamanesele kwendeka ebi byakumwenako, watundile kuje ku mutambela. 54 Mwetele ku mutambela wa kwimbo lyendi, washangumukile kubalongesa mu sinagogi yabo, co bakomokele na kwendeka ngwabo: “Ou munalume kuli kwanawana mana akufwa ngacije na nzili ya kulinga ebi bipangi bya nzili? 55 Kumou keti ikeye muna muka-kushonga ndi? Kuma ina keti Maliya ndi? Ngwetu Jemusi, Jozefu, Simoni, na Judasi bakebo bandolome bendi ndi? 56 Kuma bandokazi bendi kutwesi nabo kuno ndi? Co kulyoni kwanawana awa mana oshe?” 57 Ngeci, bashangumukile kutanuka mwafwa yendi. Oloni Yesu wabalekele ngwendi: “Kapolofweto bakamusingimika kweka, keti ku mutambela kwatunda na mu njibo yendi.” 58 Co kalingilileko bipangi bya nzili byabingi mwafwa kubakele na likulahelo.

14 Ha simbu ije, Heloda muka-kuyula mbongi* wazibile byuma byalingile Yesu, 2 co walekele bangamba bendi ngwendi: “Ou napu Iwano Muka-kumbwitika. Banamusangula ku batsi mukemwo ali na kulinga ebi bipangi bya nzili.” 3 Heloda* wakutile Iwano na kumwaka mu kamenga mwafwa ya Helodiasi uje wapwile munakazi wa ndolome yendi Filipu. 4 Mwafwa Iwano wakele na kumuleka ngwendi: “Lishiko kulikutabesa kwambata ou munakazi.” 5 Ngeci, Heloda washakele kutsiya Iwano, oloni watewele mbunga ya banu mwafwa banu bamwene Iwano ngwabo kapolofweto. 6 Mukwakele cilika ca kwanuka litangwa lyasemukile Heloda, muna Helodiasi wa munakazi wakinine, co wazibisile Heloda kubwaha. 7 Ngeci Heloda walisingile na kumukulahesa ngwendi amwana byoshe byamulomba. 8 Uje mumbanda wakabangeyeye byamulekele ina, co wendekele ngwendi: “Njane mutwe wa Iwano Muka-kumbwitika ha lilonga eli.” 9 Mwene walibeyele, oloni mwafwa ya kulisinga kwalisingile, co lalo mwafwa ya banu bakele na kulya nendi,* washikile ngwendi bamwanewo. 10 Ngeci watumine munu ngwendi akatape mutwe wa Iwano mu kamenga. 11 Mutwe wa Iwano baunenele ha lilonga na kuwana kuli uje mumbanda, co wautwalele kuli ina. 12 Mu kwita kwa simbu, bandongesi ba Iwano bezile na kwambata mubila wendi na kukautsinda. Kutundaho, bakalekele Yesu byuma byalingiwile. 13 Yesu mwazibile ngoco, watundile kuje na bwato, co waile kwa likalyendi. Oloni banu mubazibukile kwaile, batundile mu binganda byabo, co bamukabele na mendi.

14 Mwetele ha nunda, wamwene mbunga yakama ya banu, wabazibilile ngozi, co wabakangwisile. 15 Oloni ku mangwezi, bandongesi bendi bezile kuli ikeye na kumuleka ngwabo: “Tuli kulako na banu, co lyatoko laja. Leka ei mbunga ya banu baye ku membo mangana bakalilandele byakulya.” 16 Oloni Yesu wabalekele ngwendi: “Kubapandele kuya. Baneni byakulya.” 17 Bandongesi bendi bendekele ngwabo: “Kutwesi na byakulya kuno, tuli lika na makende atanu na bisi babali.” 18 Wabalekele ngwendi: “Bineneni kuno.” 19 Co walekele mbunga ishendabale ha mwila. Wambatele makende atanu na bisi babali, watalele mwilu na kulombela. Mwamanesele kumungula makende, wawanene bandongesi bendi. Co bandongesi bendi bawapangezelele mbunga. 20 Boshe balile, bakutile. Bakungulwile bimbazubwila byasaleleko, co bashulisile bizuma 12. 21 Baje balile bapwile banalume ba kweta ku 5,000, kwakako na banakazi na banike babandondo. 22 Haje bene walekele bandongesi bendi bakobele mu bwato mangana baye musambwa omwo ikeye wacikele na kuleka mbunga ngwendi ilishandoke.

23 Mwamanesele kuleka mbunga ngwendi ilishandoke, waile ha munkinda na kulombela. Litangwa mulyatokele, anga wacikele kuje likalyendi. 24 Ha simbu ije, bwato bwakele kulako manene* na nunda, co bwakele na kupinda na mankimba mwafwa lihunzi lyakele na kubanakula. 25 Ha cilo camuciwana,* Yesu wezile kuli bakebo oku ali na kwenda ha kalunga-ndonga. 26 Bandongesi bendi mubamumwene ali na kwenda ha kalunga-ndonga, bazibile lyoba na kwendeka ngwabo: “Eci ciyobo!” Co batetubukile mwafwa ya lyoba. 27 Co haje bene Yesu wabalekele ngwendi: “Simpeni! Yange, keti muzibe lyoba.” 28 Pita wendekele ngwendi: “Mwata, nga yobe, njileke njije kuli yobe oku njenda ha mema.” 29 Yesu wendekele ngwendi: “Ija!” Pita watundile mu bwato, co washangumukile kuya kuli Yesu oku ali na kwenda ha mema. 30 Oloni mwamwene lihunzi lyakama, wazibile lyoba, co washangumukile kumbwitama, ngeci watambekele ngwendi: “Mwata, njobole!” 31 Bwasi-bwasi Yesu wolwele liboko lyendi na kumukwata, co wamulekele ngwendi: “Obe muka-likulahelo lyalindondo, bika biuli na kuuwasanena?” 32 Mu bakobelele mu bwato, lije lihunzi lyakama lyemanene. 33 Co baje bakele mu bwato bamutsikamenene na kwendeka ngwabo: “Cili bene u Muna Njambi.” 34 Bajabukile na kukatutika mu Genesaleti.

35 Banalume ba muje mubamuzibukile, batumine lijwi mu lifuti lyoshe, co banu bamunenelele baka-kubinja boshe. 36 Bamulambelelele ngwabo bakwate nambe lika ku tubinzombo twa ku mungundo wa cizalo cendi, co boshe baje bakwateleko bakangukile.

15 Bafalisi na baka-kusoneka batundile ku Jelusalema na kwija kuli Yesu, co bendekele ngwabo: 2 “Mwafwa bika bandongesi bobe kubesi na kukabangeya cisemwa ca bakukulwila betu? Cakumwenako, kubesi kutana ku maboko* simbu kanda balye byakulya.”

3 Yesu wabakumbulwile ngwendi: “Bika bimuli na kujombokela lishiko lya Njambi mwafwa ya cisemwa ceni? 4 Cakumwenako, Njambi wendekele ngwendi, ‘Singimika isho na noko,’ co lalo ngwendi, ‘Woshe ashaula* ishe na ina banapande kumutsiya.’ 5 Oloni mukendeka ngweni, ‘Woshe aleka ishe nambe ina ngwendi: “Byoshe binjili nabyo bije binapandele kumikwasa binapu bwana bunjinakundika kuli Njambi,” 6 co kapandele kusingimika bisemi bendi embwe.’ Munalingisa lijwi lya Njambi lipwe lyangoco mwafwa ya cisemwa ceni. 7 Eni baka-kulikwisa, Isaya wapolofwetele mwamubwa byeni ngwendi: 8 ‘Aba banu bali na kunjisingimika na tunwa twabo, oloni bimbunge byabo bili kulako nange. 9 Kulemesa kubali na kunjilemesa kunapu kwangoco mwafwa bali na kulongesa mashiko a banu kupwa ngwe mashiko a Njambi.’” 10 Yesu wasanene mbunga ya banu bashwenye kuyehi nendi, co wabalekele ngwendi: “Tolilileni mangana muzibisise ano majwi: 11 Cuma cije cikobela mu kanwa ka munu keti cikeco cimujwalesa, oloni cije citunda mu kanwa kendi cikeco cimujwalesa.”

12 Bandongesi bezile kuli ikeye na kumwihula ngwabo: “Uzibuka ngwobe Bafalisi banatanuka mubanazibi byuma biunendeka ndi?” 13 Wabakumbulwile ngwendi: “Cimena coshe cije kakunine Tate wa mwilu, bakacitukula. 14 Beceleni. Banapu bantwama ba tupuputwa. Ngeci, nga kapuputwa atwamenena mukwabo kapuputwa, boshe babali bawila mu bwina.” 15 Pita wendekele ngwendi: “Tulumbunwine mwamubwa eci cakumwenako.” 16 Yesu mwazibile ngoco wendekele ngwendi: “Kuma neni nawa kweta na simbu ino kumwazibisisile ndi? 17 Kuma kumuzibuka ngweni byoshe bikobela mu kanwa biketi mwimo na kuya mu cimbushu ndi? 18 Oloni byuma byoshe bije bikatundu mu kanwa ka munu, bikatundu ku mbunge, co bikebyo bikajwalesa munu. 19 Cakumwenako, mu mbunge mukemwo mukatundu bisinganyeka byabibi, kutsiya, bukoi, bupangala,* bwizi, bukaleho bwa makuli na kushaula. 20 Ebi bikebyo byuma bijwalesa munu, oloni kulya byakulya kwa kujeneka kutana ku maboko* kukujwalesa munu.”

21 Yesu mwatundile kuje, waile ku mutambela wa Tile na Sidoni. 22 Co munakazi wa ku Fonisha wa kuje ku mutambela wezile oku ali na kutambeka ngwendi: “Njiteteleko, obe Mwata, Muna Devidi, munange wa munakazi ali na dimona uje ali na kumuyandesa manene.” 23 Oloni kamukumbulwile. Ngeci bandongesi bendi bezile na kumulambelela ngwabo: “Muleke aye mwafwa ali na kutwalelelaho kutambeka munima yetu.” 24 Wabakumbulwile ngwendi: “Kubanjitumine ku munu woshe-woshe kubanga ku bimanga ba kuzimbala bakunjibo ya Isalele.” 25 Oloni uje munakazi wezile kuli ikeye na kumutsikamena, co wendekele ngwendi: “Mwata, njikwase.” 26 Wamukumbulwile ngwendi: “Keti kwakubwa kwana byakulya bya banike ku twana twa tutali.” 27 Uje munakazi wamukumbulwile ngwendi: “Mukemwo bene Mwata, na twana twa tutali tukali bungululu buje bukau ku mesa ya bashukwaina.” 28 Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Obe munakazi, uli na likulahelo lyakama, ngeci cilingiwe cuma ciunalombo.” Co haje bene uje munendi wa munakazi wakangukile.

29 Yesu mwatundile kuje, waile kuyehi na kalunga-ndonga wa Galileya, co wakakandukile ha munkinda na kukatumamaho. 30 Mbunga ya banu bamukabele, co bamutwalelele biyanga, baka-kutenguka, tupuputwa, tubebebe, na babezi bakwabo babangi. Bakabakele ku mendi endi, co boshe wabakangwisile. 31 Mbunga yakomokele muyamwene tubebebe bali na kwendeka, baka-kutenguka bali mwamubwa, biyanga bali na kwenda, co tupuputwa bali na kumona. Ngeci bashangazalele Njambi ya Isalele.

32 Oloni Yesu wasanene bandongesi bendi na kubaleka ngwendi: “Njili na kuzibila mbunga ya banu ngozi, mwafwa banatumama nange matangwa atatu, co kubesi na byakulya. Kunjishaka kubaleka baye na njala yabo, mwafwa banasa kulezumukila mu ngila.” 33 Oloni bandongesi bendi bamwihwile ngwabo: “Kuli kutwasa kuwana makende a kushuka ei mbunga ya kupwa aha kuno ku mutambela kwa kujeneka banu?” 34 Co Yesu wabehwile ngwendi: “Muli na makende angahi?” Bamukumbulwile ngwabo: “Akupwa 7 na tubisi tumo twatundondo.” 35 Mwamanesele kuleka mbunga ngwendi ishendabale hasi, 36 wambatele aje makende 7 na tuje tubisi. Mwamanesele kulombela, wabimungwile na kushangumuka kupangezela bandongesi bendi, co bandongesi bendi bapangezelele mbunga. 37 Boshe balile, bakutile, co bandongesi bakungulwile bimbazubwila bije byasaleleho, bashulisile bizuma byakama 7. 38 Baje balile bapwile banalume 4,000, kwa kujeneka kutandako banakazi na banike babandondo. 39 Mwamanesele kuleka mbunga ya banu ngwendi balishandoke, wakobelele mu bwato na kuya ku mutambela wa Magadani.

16 Bafalisi na Basaduki bezile kuli Yesu na kumweseka. Bamulekele ngwabo abamwese cizibukiso ca kutunda mwilu. 2 Yesu wabakumbulwile ngwendi: “Ku simbu ya mangwezi, mukendeka ngweni, ‘Imene kukya bwino mwafwa mwilu munabenguluka.’ 3 Ku mutondo mukendeka ngweni, ‘Lelo kukala lisika, co lalo kukala nyonzi mwafwa mwilu munabenguluka, co lalo kuli lifwike.’ Muzibuka kulumbununa mwamubwa sholwesi ya mwilu, oloni kumuzibuka kulumbununa bizibukiso bili na kulingiwa ha simbu ino. 4 Eci cisemwa cacibi na bukoi* cili na kutwalelelaho kutonda cizibukiso, oloni nacimo cizibukiso cibabamwesa cahi kubanga cizibukiso ca Jona.” Mwamanesele kwendeka ngoco, wabasezele.

5 Bandongesi bajabukile musambwa, oloni bebalele kwambata makende. 6 Yesu wabalekele ngwendi: “Twaleleleniho kutona, co nyanyameni na musima* wa Bafalisi na Basaduki.” 7 Co bashangumukile kwendeka mukati kabo ngwabo: “Kutwambatele makende.” 8 Yesu wazibukile byuma bibakele na kwendeka mukemwo wendekele ngwendi: “Eni baka-likulahelo lyalindondo, bika bimuli na kwendekela mukati keni ngweni kumwambatele makende? 9 Kuma na simbu ino kumwakwatele simpi ndi? Kuma kumwanuka makende atanu aje abalile banu 5,000, na bizuma byabingi bije bimwashulisile ndi? 10 Kuma kumwanuka makende 7 aje abalile banu 4,000, na bizuma byakama bije bimwashulisile ndi? 11 Mwonowa bati kuzibisisa ngweni kunjesi na kwendeka bya makende? Nyanyameni na musima* wa Bafalisi na Basaduki.” 12 Bazibisisile oni ngwabo wakele na kwendeka ngwendi banyanyame na bilongesa bya Bafalisi na Basaduki, keti bya musima* wa makende.

13 Yesu mwetele mu mutambela wa Sezaliya Filipi, wehwile bandongesi bendi ngwendi: “Banu bali na kwendeka ngwabo Muna munu ikeye iya?” 14 Bamukumbulwile ngwabo: “Bamo ngwabo Iwano Muka-kumbwitika, bakwabo ngwabo Eliya, beka ngwabo Jelemiya nambe umo wa tupolofweto.” 15 Wabehwile ngwendi: “Yenico ngweni yange iya?” 16 Simoni Pita wamukumbulwile ngwendi: “Yobe Kristu, Muna Njambi wa kuyoya.” 17 Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Unabezika Simoni muna Jona, mwafwa keti situ na maninga* binakujombolwela ebi byuma, oloni Tate wa mwilu ikeye na kujombolwelabyo. 18 Njikuleka lalo ngwange: Yobe Pita. Co ha limanya eli njikatungaho cikungulukilo cange, bikolo bya Cihilo* kubikacihyana. 19 Njikakwana masapi a Bumwene bwa mwilu, co byuma byoshe biukuta hano hasi, bikapwa bya kukuta laja mwilu, byuma byoshe biuzitula hano hasi, bikapwa bya kuzitula laja na mwilu.” 20 Co walekele bandongesi bendi ngwendi keti baleke banu ngwabo ikeye Kristu.

21 Kutunda haje bene, Yesu washangumukile kulumbunwina bandongesi bendi ngwendi napande kuya ku Jelusalema, co bakulunu na tupilistu bakama na baka-kusoneka bakamuyandesa manene na kumutsiya. Co ha litangwa lyamucitatu bakamusangula. 22 Pita mwazibile ngoco, wasanenene Yesu kumukulo na kukamutenukila ngwendi: “Mwata lizibileko ngozi, ebi byuma keti bilingiwe kuli yobe.” 23 Yesu watalesele Pita nima, co wamulekele ngwendi: “Ita kunima yange obe Satana! Unapu ucitanwiso kuli yange mwafwa bisinganyeka byobe keti bya Njambi, oloni bya banu.”

24 Yesu walekele bandongesi bendi ngwendi: “Nga munu ashaka kunjikabangeya napande kulibyana ikeye babenya na kwambata citi cendi ca kuyandesela,* co atwaleleleho kunjikabangeya. 25 Woshe ashaka kunyungilila mwonyo* wendi, auzimbalesa. Oloni woshe azimbalesa mwonyo* wendi mwafwa yange, akauwana. 26 Bubwa muka bwawana munu nga afuka kaye koshe, oloni azimbalesa mwonyo wendi? Nambe cuma muka canasa kwana munu mangana alande mwonyo* wendi? 27 Muna munu akaija na tungelo bendi mu bumpau bwa Ishe, co akelwisila munu na munu kwesekesa na bilinga byendi. 28 Cili bene njimileka ngwange kuli bamo banemana hano baje kubakatsi kubanga banamono Muna munu aija mu Bumwene bwendi.”

17 Mukwetile matangwa 6, Yesu wambatele Pita, Jemusi na ndolome yendi Iwano, waile nabo ha munkinda waulaha. 2 Co Yesu watengulukile mweka ku mesho abo. Ku mesho endi kwabyakumine ngwe litangwa, bizalo byendi byatokele to ngwe ceke. 3 Co haje bene bamwene Mosesa na Eliya bali na kusimutwiya na Yesu. 4 Ngeci, Pita walekele Yesu ngwendi: “Mwata, cibwaha nga tukala hano bene. Nga ushaka njasa kushimbika bitenti bitatu, imo yobe, ikwabo ya Mosesa, ikwabo ya Eliya.” 5 Simbu wacikele na kwendeka, lishelwa lya kubyakuma lyabafwikile. Co muje mu lishelwa mwatundile lijwi ngwalyo: “Ou ikeye Munange, injazema, akanjizibisa kubwaha. Mutolilileni.” 6 Bandongesi mubazibile ngoco, batsikamene na kukulamena hasi mwafwa bazibile manene lyoba. 7 Yesu wabashwenene, co wabakwatele na kubaleka ngwendi: “Katukeni. Keti muzibe lyoba.” 8 Mubandwile mesho abo, naumo wahi ibamwene kubanga Yesu lika. 9 Mubakele na kusikumuka haje ha munkinda, Yesu wabalekele ngwendi: “Keti muleke munu eci cimona kubanga noho Muna munu nasanguka ku batsi.”

10 Oloni bandongesi bamwihwile ngwabo: “Mwafwa bikoni baka-kusoneka bali na kwendeka ngwabo Eliya napande kulibanga kwija?” 11 Yesu wabakumbulwile ngwendi: “Cili bene Eliya ali na kwija, co akelwisa byuma byoshe ngwe mubyapwile hakulibanga. 12 Njimileka ngwange Eliya naija laja, oloni kubamuzibukile, ngeci balingile byuma byoshe bibashakele kulinga kuli ikeye, co mukemwo lalo mubakayandesela na Muna munu.” 13 Co bandongesi bendi banangukile ngwabo wakele na kubaleka bya Iwano Muka-kumbwitika.

14 Mubetele kuyehi na mbunga ya banu, munalume umo wezile kuli Yesu, wakumutsikamenene, co wendekele ngwendi: 15 “Mwata, tetelako munange, mwafwa wapwa muka-kushinya, co ali na kubinja manene. Bisimbu byabingi akawila mu tuhya na mu mema. 16 Njinamunenele kuli bandongesi bobe, oloni banonowa kumukangwisa.” 17 Yesu wakumbulwile ngwendi: “Eni cisemwa ca kujeneka likulahelo na kuka, njikala neni simbu ya kupwa hali? Njimyecelela simbu ya kupwa hali? Munene kuno.” 18 Yesu watenukilile uje dimona, co uje dimona watundile. Ngeci haje bene uje mwanike wa munalume wakangukile. 19 Bandongesi bezile kuli Yesu kwa likalyabo, co bendekele ngwabo: “Yetwoni bika bitunonowela kutundisa uje dimona?” 20 Wabakumbulwile ngwendi: “Mwafwa muli na likulahelo lyalindondo. Cili bene njimileka ngwange, ngwe likulahelo lyeni linapu hamo na nona ya mastadi,* ngwe mwasa kuleka ou munkinda ngweni, ‘Tundaha, ya haje,’ co utundaho, co nacimo cahi cimwonowa.” 21 ——

22 Ha simbu ibalikungulwile mu Galileya, Yesu wabalekele ngwendi: “Muna munu bakamwenda bungungu na kumwana mu maboko a banu. 23 Co bakamutsiya, oloni ha litangwa lyamucitatu bakamusangula.” Mubazibile ngoco, bazibile manene busiwa.

24 Mubetele mu Kapenamu, banalume baje bakele na kutelesa mutelo wa madrakima abali* ku tempele bashwenene kuli Pita na kumwihula ngwabo: “Kuma mulongesi weni kesi kutela mutelo wa ku tempele ndi?” 25 Wakumbulwile ngwendi: “Akafwete.” Omwo Pita wakobelele mu njibo, Yesu walibangele kumwihula ngwendi: “Simoni, yobe wasinganyeka bati? Bimyene ba hano hasi bakatambula mitelo ya kuliseza-seza kuli beya? Ku bana babo, indi ku banu beka?” 26 Pita mwakumbulwile ngwendi: “Ku banu beka,” Yesu wendekele ngwendi: “Nga ngoconi, bana kubapandele kutela mutelo. 27 Oloni kutushaka kubatanwisa, ngeci ya ku kalunga-ndonga ukalobele. Co ukambate isi wakulibanga iukalobela. Muukafukula mu kanwa kendi, ukawanamo koini* imo ya siuva. Uyambate ukabane, ipwe mutelo wange nou wobe.”

18 Ha simbu ije bene, bandongesi bashwenene kuyehi na Yesu, co bamwihwile ngwabo: “Iya wakama mu Bumwene bwa mwilu?” 2 Co Yesu wasanene mwanike wamundondo na kumwimika mukati kabo. 3 Wendekele ngwendi: “Cili bene njimileka ngwange kubanga mutenguluke na kupwa ngwe banike babandondo, nga kumulingi ngoco kumukakobela mu Bumwene bwa mwilu. 4 Woshe alikehesa ngwe ou mwanike wamundondo, ikeye wakama mu Bumwene bwa mwilu. 5 Woshe atambula ou mwanike wamundondo mwafwa ya lizina lyange, nange nanjitambula. 6 Oloni woshe atanwisa umo wa aba babandondo baje bananjikulahela, mwamubwa kwambata limanya lya kulolela bunga lije lyakazengulwisa cimulu na kumukutiiyalyo mu nsingo na kumumbila mu kalunga-ndonga.

7 “Kanabindama kano kaye mwafwa kali na bitanwiso. Cili bene, bitanwiso bikaija, oloni lubinda lwa munu uje anena citanwiso. 8 Nga liboko lyobe nambe lindi lyobe likutanwisa, libatule ulyumbile kuti. Kwakubwa ukawane kuyoya oku unatenguka nambe uciyanga kutubakana bakumbile mu tuhya twa myaka yoshe oku uli na maboko abali nambe mendi abali. 9 Nga lisho lyobe likutanwisa, licakubulemo ulyumbile kuti. Kwakubwa ukawane kuyoya oku uli na lisho limo, kutubakana kukakumbila mu Gehena* ya tuhya oku uli na mesho abali. 10 Keti mulumbilise umo wa aba babandondo, njimileka ngwange simbu yoshe tungelo babo mwilu bali na kutala ku mesho a Tate uje ali mwilu. 11 ——

12 “Mumona bati? Nga munu ali na bimanga 100, co azimbalesaho umo, kuma kaseze baje 99 ha minkinda na kuya na kutonda manga umo uje nazimbala ndi? 13 Nga nawana uje manga, cili bene njimileka ngwange abwahelela manene kutubakana mwabwahelela hali baje 99 baje kubazimbalele. 14 Mu ngila imolika, Tate* uje ali mwilu kashaka ngwendi umo wa aba babandondo anyonge.

15 “Nga ndolome yobe nalingi bubi, ya ukamuleke* bubi bwanalingi oku muli lika mu babali. Nga akutolilila, co unobola ndolome yobe. 16 Nga shendi kukutolilila, co ambatako umo nambe babali mangana ha bukaleho* bwa banu babali nambe batatu ñanda yoshe ikale na bukaleho bwa kushula. 17 Nga kabatolilila, co leka cikungulukilo. Nga katolilila cikungulukilo, co kuli yobe apwe ngwe muka-lifuti nambe muka-kutelesa mitelo.

18 “Cili bene njimileka ngwange byuma byoshe bimukuta hano hasi, bikapwa byakukuta laja mwilu. Co lalo byuma byoshe bimuzitula hano hasi, bikapwa bya kuzitula laja mwilu. 19 Cili bene njimileka lalo ngwange, nga banu babali hali yeni hano hasi balizibasana cuma cimo ca seho cibalomba, Tate wa mwilu akabanaco. 20 Mwafwa haje hanakungulukila banu babali nambe batatu mu lizina lyange, nange hanjili.”

21 Pita wezile kuli Yesu na kumwihula ngwendi: “Mwata, nga ndolome yange nanjibulumwina njinapande kumukonekela lungahi? Njinapande kumukonekela lwa kupwa 7 ndi?” 22 Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Njikuleka ngwange keti lwa kupwa 7, oloni lwa kupwa 77.

23 “Bumwene bwa mwilu bunapu ngwe mwene uje washakele ngwendi bindungo bendi bamwilwisile bimbongo byendi bibakongwele. 24 Mwashangumukile kutambula mikuli yendi, bamunenelele munalume uje wakele na mukuli wa matalenti 10,000.* 25 Oloni uje munalume kakele na bimbongo bya kufweta uje mukuli, ngeci shukulu yendi washikile ngwendi bamulandese na kulandesa munakazi wendi na bana bendi na byuma byoshe bije byakele nabyo mangana afwete uje mukuli. 26 Uje ndungo wawililile hasi, watsikamene na kwendeka ngwendi, ‘Acinjaneko tahi simbu, njikwilwisila bimbongo byobe byoshe.’ 27 Shukulu yendi wamuzibilile ngozi na kumuleka ngwendi aye, co wazimanganene mukuli wendi. 28 Oloni uje ndungo mwaile, wawanene mukwabo ndungo uje wakele na mukuli wendi wa madinari 100, co wamukwatele na kumutikinya ha milibu na kumuleka ngwendi, ‘Njifwete mukuli wange woshe.’ 29 Oloni uje mukwabo ndungo wawililile hasi, co wamulambelele ngwendi, ‘Njaneko simbu, njikufweta.’ 30 Oloni uje ndungo wabyanene kumukonekela, co wamwambatele na kukamwaka mu kamenga kweta noho hafwetela mukuli. 31 Bakwabo bindungo mubamwene bije byuma byalingiwile, bazibile manene kubabala ku mbunge, ngeci bakalekele shukulu yabo byuma byoshe bije byalingiwile. 32 Shukulu yendi wamusanene, co wamulekele ngwendi, ‘Obe ndungo wamubi, muunanjilambelelele, njinazimanganene mukuli wobe. 33 Kuma kuwapandele kutetela mukweni ndungo ngwe munjinakutetelele yange ndi?’ 34 Shukulu yendi walubalele manene, ngeci wamwakele mu kamenga kweta noho hafwetela mukuli woshe wakele nawo. 35 Mu ngila imolika, na Tate wa mwilu mukemwo mwakamilinga nga kumukonekela bandolome beni kutundilila kwisi ya bimbunge byeni.”

19 Yesu mwamanesele kwendeka ebi byuma, watundile ku Galileya, co waile ku binginga bya Judeya musambwa lya Jodani. 2 Mbunga ya banu bamukabangeyeye, co wakangwisile baje bakele na kubinja.

3 Bafalisi bezile kuli Yesu na kumweseka, co bamwihwile ngwabo: “Kuma batabesa munalume kulukulula* munakazi wendi ha mulonga woshe-woshe ndi?” 4 Yesu wabakumbulwile ngwendi: “Kuma kumwatandele ngweni uje wabatangele ku mashangumukilo wabatangele munalume na munakazi, 5 na kwendeka ngwendi: ‘Ngeci bene, munalume akaseza ishe na ina na kulipandakana na munakazi wendi, co aba babali bakapwa situ imolika* ndi’? 6 Ngeci kubakapu lalo babali, oloni bakapwa situ imolika.* Co canaka hamo Njambi, munu keti acangunune.” 7 Bamwihwile ngwabo: “Mwafwa bikoni Mosesa wendekele ngwendi munalume asa kusonekela munakazi wendi mukanda wa kutsiya bulo na kumulukulula?” 8 Wabakumbulwile ngwendi: “Mosesa wamitabesele mukondole banakazi beni mwafwa ya kukaluwa kwa bimbunge byeni. Oloni ku mashangumukilo kucapwile ngoco. 9 Njimileka ngwange woshe alukulula munakazi wendi nga keti ha mulonga wa bupangala* na kwambata weka, alinga bukoi.”

10 Bandongesi bendekele ngwabo: “Nga mukemwo mucafwa kuli munalume na munakazi wendi ngoco, co kwakubwa kujeneka kwambata.” 11 Wabakumbulwile ngwendi: “Keti banu boshe basa kulinga ngoco, kubanga baje lika bali nobu bwana. 12 Kuli bamo kubasa kwambata mwafwa basemukile ngoco bene, kuli bakwabo baje kubasa kwambata mwafwa banu banabalingi ngoco, kuli bakwabo lalo baje kubashakele kwambata mwafwa ya Bumwene bwa mwilu. Woshe asa kulinga ngoco, alinge ngoco.”

13 Co bamunenelele banike babandondo ngwabo abakambeke maboko na kubalombelela, oloni bandongesi babatenukilile. 14 Yesu wabalekele ngwendi: “Eceleni banike babandondo baije kuli yange, keti mubabindike mwafwa Bumwene bwa mwilu bunapu bwa aba ba cifweci.” 15 Wabakambekele maboko, co watundile kuje.

16 Munu umo wezile kuli ikeye na kwendeka ngwendi: “Mulongesi, byuma muka byabibwa binjinapande kulinga mangana njikayoye myaka yoshe?” 17 Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Bika biunjihwila ha byuma byabibwa? Kuli umolika wamubwa. Nga ushaka ukayoye, twalelelaho kunyunga mashiko.” 18 Uje munu wehwile Yesu ngwendi: “Mashiko muka?” Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Keti utsiye munu, keti ulinge bukoi, keti wibe, keti wane bukaleho bwa makuli, 19 singimika isho na noko, co unapande kuzema mukweni ngwe muwalizema yobe babenya.” 20 Uje mukwenje wakumbulwile ngwendi: “Awa mashiko oshe njinawanyungu. Byuma muka bikwabo binjinapande kulinga?” 21 Yesu wamulekele ngwendi: “Nga ushaka kupwa wa kulumbunuka* ya ukalandese byuma byobe na kwana bimbongo ku tuhutu. Co ukakala na bufuko mwilu. Kutundaho, wije wakunjikabangeye.” 22 Uje mukwenje mwazibile ngoco, waile oku nazeye mwafwa wakele na bufuko bwabwingi. 23 Co Yesu walekele bandongesi bendi ngwendi: “Cili bene njimileka ngwange, kukapwa kwakukalu manene kuli muka-kufuka kukobela mu Bumwene bwa mwilu. 24 Njimileka lalo ngwange, kwakwasi kuli kamele kwita mu lisho lya nguya kutubakana muka-kufuka akobele mu Bumwene bwa Njambi.”

25 Bandongesi mubazibile ngoco, bakomokele manene, co bendekele ngwabo: “Iyoni akoboka?” 26 Yesu wabatalele shwii, co wendekele ngwendi: “Ku banu kucasiwa, oloni kuli Njambi byuma byoshe byasiwa.”

27 Co Pita wamukumbulwile ngwendi: “Tala! Yetu tunaseze byuma byoshe na kukukabangeya, byuma mukoni bitukawanaho?” 28 Yesu wabalekele ngwendi: “Cili bene njimileka ngwange mubakalinga byuma bipwe byabiha, omwo Muna munu akatumama ha litanda lyendi lya bumpau, yeni munamukabangeya mukatumama ha matanda 12 na kusompa miyati 12 ya Isalele. 29 Co woshe naseze binjibo, nambe bandolome, nambe bandokazi, nambe ishe, nambe ina nambe bana, nambe mahya, mwafwa ya lizina lyange akatambula byuma byabingi manene, co lalo akayoya myaka yoshe.

30 “Oloni babangi baje banalibanga bakapwa bamamaneselelo, co bamamaneselelo bakapwa bakulibanga.

20 “Bumwene bwa mwilu bunapu ngwe babenya njibo uje wendukile cimene-mene, co waile na kutonda banu bakapange mu lihya lyendi lya binyu. 2 Mwamanesele kulizibasana na baka-kupanga ngwendi abafweta dinari imo ha litangwa, wabalekele bakapange mu lihya lyendi lya binyu. 3 Co waile ku maliketi kuma 09:00,* wakawanene bakwabo banemana kwa kujeneka bipangi. 4 Wabalekele ngwendi, ‘Neni yeni mu lihya lyange lya binyu, co njikamifweta fweto ije inapande.’ 5 Baje banu baile. Uje babenya lihya lya binyu waile lalo ku maliketi kuma 12:00,* na kuma 15:00,* co wakalingile byuma bya kulifwa. 6 Mamaneselelo, welukilileko lalo kuma 17:00,* co wakawanene bakwabo banemana lika ngoco kwa kujeneka bipangi. Ngeci, wabehwile ngwendi, ‘Bika munemanena lika ngacije litangwa lyoshe lya mutunu kwa kujeneka bipangi?’ 7 Bamukumbulwile ngwabo, ‘Mwafwa wahi natukobelesa bipangi.’ Wabalekele ngwendi, ‘Neni nawa yeni mu lihya lyange lya binyu.’

8 “Ku mangwezi, babenya lihya lya binyu walekele muka-kunyunga byuma byendi ngwendi, ‘Sana baka-kupanga mangana ubane fweto yabo. Shangumukila bamamaneselelo ukamanese na bakulibanga.’ 9 Baje bakobelele kuma 17:00 mubezile, umo na umo wabo bamufwetele dinari imo. 10 Baje bakobelele hakulibanga mubezile basinganyekele ngwabo batambwila hakama, oloni nabo babafwetele dinari imo. 11 Mubaitambwile, bashangumukile kuyayabala kuli babenya njibo 12 ngwabo, ‘Aba banalume bamamaneselelo banapanga lika ola imo, oloni unabana fweto ya kupwa hamo nei iunana yetu tunapanga litangwa lyoshe lya mutunu oku tuli na kwenya na litanya.’ 13 Oloni wakumbulwile umo wabo ngwendi, ‘Mbai, byahi binjinabiisa kuli yobe. Twalizibasanene dinari imo indi bati? 14 Ambata fweto yobe uye. Njishaka kwana ou wamamaneselelo fweto ya kupwa hamo nei injinakwana. 15 Kuma kunjasa kupangesa byuma byange mwoshe munjishakela ndi? Indi uli na kunjizibila cipululu mwafwa njinabalingi mwamubwa?’* 16 Ngeci bene, bamamaneselelo bakapwa bakulibanga, co bakulibanga bakapwa bamamaneselelo.”

17 Mubakele na kukanduka ku Jelusalema, Yesu watwalele bandongesi bendi 12 kwalikalyabo, co mu ngila wabalekele ngwendi: 18 “Taleni! Tuli na kuya ku Jelusalema, co Muna munu bakamwana mu maboko a tupilistu bakama na mu maboko a baka-kusoneka. Bakamusompela kutsa. 19 Co lalo bakamwana mu maboko a baka-mafuti mangana bakamushendumune na kumupupanga makote na kumupameya ha citi, co ha litangwa lyamucitatu bakamusangula.”

20 Ina ya bana ba Zebedi wezile kuli Yesu na bana bendi ba banalume, watsikamene na kumulomba cuma cimo. 21 Yesu wamwihwile ngwendi: “Bika biutonda?” Wamukumbulwile ngwendi: “Tabesa bana bange bakatumame, umo ku liboko lyobe lya cilyo, mukwabo ku liboko lyobe lya cimoshwe, mu Bumwene bwobe.” 22 Yesu wakumbulwile ngwendi: “Kumuzibuka cuma cimuli na kulomba. Kuma mwasa kunwa nganja injishaka kunwa ololo ndi?” Bamukumbulwile ngwabo: “Eyo twasa.” 23 Yesu wabalekele ngwendi: “Cili bene mukanwa nganja yange, oloni bya kutumama ku liboko lyange lya cilyo na lya cimoshwe kubyesi mu nzili yange, oloni ei myela inapu ya baje banabwahesela Tate.”

24 Baje bandongesi bakwabo 10 mubazibile ngoco, balubalelele uje munu na ndolome yendi. 25 Yesu wabasanene na kubaleka ngwendi: “Muzibuka ngweni baje bali na kuyula baka-mafuti bali na kulyatelela banu bali mwisi yabo, co banu ba bulemu bali na moko ha banu babo. 26 Oloni yeni kumwapandele kulinga ngoco. Woshe ashaka kupwa wakama hakati keni napande kupwa muka-kumipangela. 27 Co lalo woshe ashaka kupwa wakulibanga hakati keni napande kupwa ndungo yeni. 28 Muna munu nendi kezile mangana bamupangele, oloni wezile na kupangela banu na kwana kuyoya* kwendi kupwa ndando ya kupatula mangana apatule babangi.”

29 Mubatundile mu Jeliko, mbunga ya banu bamukabangeyeye. 30 Co kwakele banalume babali batupuputwa baje batumamene kumukulo wa ngila. Mubazibile ngwabo Yesu ali na kwita, batambekele ngwabo: “Tuteteleko, obe Mwata, Muna Devidi!” 31 Oloni mbunga ya banu yabatenukilile ngwabo boloke, oloni bakebo batambekele manene ngwabo: “Tuteteleko, obe Mwata, Muna Devidi!” 32 Yesu wemanene, co wabasanene na kubehula ngwendi: “Mushaka ngweni njimilingile bika?” 33 Bamukumbulwile ngwabo: “Mwata, tonesa mesho etu.” 34 Yesu wabazibilile ngozi, co wakwatele ha mesho abo, ngeci haje bene bashangumukile kumona, co bamukabangeyeye.

21 Mubetele kuyehi na Jelusalema, bemanene mu Betifagi ha Munkinda wa Olive. Co Yesu watumine bandongesi babali, 2 wabalekele ngwendi: “Yeni muje mu limbo limuli na kumona, co mukawana cimulu ibanakutu na munendi. Yeni mukabazitule mubanene kuno. 3 Nga munu umo akamihula, mukamuleke ngweni, ‘Mwata ali na kubatonda.’ Mwakaziba ngoco, co haje bene akamyanabo.”

4 Ebi byalingiwile mangana bishulisilile majwi abendekele kwitila muli kapolofweto uje wendekele ngwendi: 5 “Leka muna Siyone wa munakazi ngwobe: ‘Tala! Mwene yobe ali na kwija kuli yobe, nau mbunge, co nalondo ha cimulu, eyo nalondo ha muna cimulu, ha muna cimulu uje muka-kwambata bitenga.’”

6 Bandongesi baile, co balingile byuma byabalekele Yesu. 7 Bamunenelele uje cimulu na munendi, co bandongesi bajalele bizalo byabo bya helu hali baje bimulu, ngeci Yesu walondeleho. 8 Banu babangi bakele na kujala bizalo byabo bya helu mu mukwakwa, bakwabo bakele na kuteta minango ku miti na kuijala mu ngila. 9 Co mbunga ya banu baje bakele kulutwe lwendi na baje bakele na kumukaba munima bakele na kutambeka ngwabo: “Tukulomba, mwobole Muna Devidi! Nabezika uje aija mu lizina lya Yehova! Tuli na kukulomba yobe wakala mwilu ngwetu mwobole!”

10 Mwakobelele mu Jelusalema, banu boshe mu nganda bakele na kuliuya ngwabo: “Iya ou?” 11 Mbunga ya banu batwaleleleleho kwendeka ngwabo: “Ou ikeye Yesu, kapolofweto wa ku Nazaleta ya mu Galileya!”

12 Yesu wakobelele mu tempele, co washekele baje bakele na kulandesa na kulanda byuma mu tempele, co lalo wandumwine bimesa bya baka-kucinca bimbongo na bitwamo bya baka-kulandesa mayembe. 13 Yesu wendekele ngwendi: “Banasoneka ngwabo, ‘Njibo yange bakaisana ngwabo njibo ya kulombelela,’ oloni yeni muli na kuipwisa njibo ya mapwepwe.” 14 Tupuputwa na biyanga bezile kuli ikeye mu tempele, co wabakangwisile.

15 Tupilistu bakama na baka-kusoneka balubalele manene mubamwene byuma bya kukomokesa byalingile Yesu, nomu lalo mubazibile banike bali na kutambeka mu tempele ngwabo, “Tukulomba, mwobole Muna Devidi! 16 Bamwihwile ngwabo: “Unazibi bibali na kwendeka aba ndi?” Yesu wabakumbulwile ngwendi: “Njabazibi. Kuma kanda mutandeho awa majwi a kwendeka ngwawo, ‘Unalingisa tunwa twa banike notu twa bimbututu tukushangazale’?” 17 Co wabasezele, watundile mu nganda na kuya ku Bethani, co kukekwo kwakalalele.

18 Cimene-mene mwakele na kwiluka muje mu nganda, wazibile njala. 19 Wamwene mukuyu uli kumukulo wa ngila, co waileko, oloni byahi byakawaneneko kubanga maputa lika. Ngeci waulekele ngwendi: “Kutunda litangwa lya lelo, keti ukeme lalo bushuka.” Co haje bene uje mukuyu womine cau. 20 Bandongesi mubamwene byuma byalingiwile bakomokele manene. Co bendekele ngwabo: “Kunaija bati mangana ou mukuyu ume cau hano bene?” 21 Yesu wabakumbulwile ngwendi: “Cili bene njimileka ngwange nga muli na likulahelo, co lalo kumuuwasana, kumukalingi lika binjinalingi kuli ou mukuyu. Oloni nameme muleka ou munkinda ngweni, ‘Junduka aha ukalyashe mu kalunga-ndonga,’ co cilingiwa bene ngoco. 22 Byuma byoshe bimukalomba nga muli na likulahelo mukabitambula.”

23 Yesu wakobelele mu tempele, co tupilistu bakama na bakulunu ba banu bezile kuli ikeye mwakele na kulongesa. Bamwihwile ngwabo: “Unawana kuli moko ya kulinga ebi byuma? Co iya nakwana ei moko?” 24 Wabakumbulwile ngwendi: “Nange njimihula cuma cimo. Nga munjileka, co nange njimileka kunjikawana moko ya kulinga ebi byuma: 25 Moko yapangesele Iwano mu kumbwitika banu yatundile kuli? Yatundile mwilu indi ku banu?” Oloni bashangumukile kwendeka mukati kabo ngwabo: “Nga twendeka ngwetu, ‘Yatundile mwilu,’ co atwihula ngwendi, ‘Mwafwa bikoni kumwamutabele?’ 26 Oloni nga twendeka ngwetu, ‘Yatundile ku banu,’ tutewa biyasa kutulinga ei mbunga ya banu, mwafwa bamona ngwabo Iwano wapwile kapolofweto.” 27 Ngeci bakumbulwile Yesu ngwabo: “Kutuzibuka.” Co Yesu nendi wabalekele ngwendi: “Kumani nange kunjimileke kunjinawana moko ya kulinga ebi byuma.

28 “Mumona bati? Munalume umo wakele na bana babali. Waile kuli munendi wakulibanga na kumuleka ngwendi, ‘Munange, lelo ya ukapange mu lihya lya binyu. 29 Uje mwana wakumbulwile ngwendi, ‘Kunjiiko.’ Oloni mu kwita kwa simbu, watengulwile bisinganyeka byendi, co waile. 30 Waile kuli wamucibali, co wamulekele byuma bya kulifwa. Uje mwana wakumbulwile ngwendi, ‘Eyo tate njiya.’ Oloni kaileko. 31 Iya walingile cizango ca ishe hali baje bana babali?” Bendekele ngwabo: “Uje wakulibanga.” Yesu wabalekele ngwendi: “Cili bene njimileka ngwange baka-kutelesa mitelo na mahule bakalibanga kukobela mu Bumwene bwa Njambi kutubakana yeni. 32 Mwafwa Iwano mwezile na kumileka ngila ya kusungama, kumwamutabele. Oloni baka-kutelesa mitelo na mahule, bamutabele. Co lalo nameme mwamwene ebi byuma, kumwatengulwile bisinganyeka byeni mangana mumutabe.

33 “Tolilileni ku cakumwenako cikwabo: Kwakele munalume umo wakunine binyu mu lihya lyendi co watungileko cipatanga.* Kutundaho, wendilemo citikilo ca binyu na kutungamo kaposhi, co wabisezele mu maboko a bandimi, ikeye waile ku lifuti lyeka. 34 Simbu ya kuteja bushuka muyetele, watumine bindungo bendi ngwendi bakambate bushuka bwendi kuli bandimi. 35 Oloni baje bandimi bakwatele baje bindungo bendi. Umo bamupupile, mukwabo bamutsiile, mukwabo lalo bamwashele mamanya. 36 Watumine lalo bindungo babangi kutubakana batumine hakulibanga, oloni nabo babalingile ngwe muje mubalingile bakulibanga. 37 Lwamamaneselelo watumine munendi, co wendekele ngwendi, ‘Munangeni bakamusingimika.’ 38 Baje bandimi mubamwene munendi, bendekele mukati kabo ngwabo, ‘Ou ikeye swana. Tuyeni tumutsiye mangana twambate buswana bwendi.’ 39 Ngeci bamukwatele na kumukokela hanja ya lihya lya binyu, co bakamutsiile. 40 Nga babenya lihya lya binyu aija, musinganyeka ngweni akubalinga bati baje bandimi?” 41 Bamukumbulwile ngwabo: “Akubanyongesa mwafwa banapu banu bababi, co akana lije lihya lya binyu ku bandimi beka baje basa kumwana bushuka nga bunahi.”

42 Yesu wabalekele ngwendi: “Kuma kanda mutandeho laja majwi a mu Bisoneka a kwendeka ngwawo, ‘Limanya libabyanene baka-kutunga likelyo linapu limanya lya seho lya mu mbango* ndi? Yehova ikeye nalingisa ngoco, eci cinapu cuma cacibwa manene mu mesho etu.’ 43 Mukemwo njimileka ngwange bakaminyeka Bumwene bwa Njambi na kubwana ku muyati weka uje wima bushuka. 44 Munu akawila aha ha limanya akasanyozoka. Co woshe ilikawila likamutika-tika.”

45 Tupilistu bakama na Bafalisi mubazibile byakumwenako byendi, bazibukile ngwabo wakele na kwendeka bakebo. 46 Nameme bashakele kumukwata,* batewele mbunga ya banu mwafwa baje banu bamumwene ngwabo wapwa kapolofweto.

22 Yesu wabalekele lalo byakumwenako bikwabo ngwendi: 2 “Bumwene bwa mwilu bunapu ngwe mwene uje walingilile munendi wa munalume cilika ca bulo. 3 Uje mwene watumine bindungo bendi mangana bakasane banu balanyele ku cilika ca bulo, oloni baje banu babyanene kwija. 4 Watumine lalo bindungo bakwabo, wabalekele ngwendi, ‘Yeni mukaleke baje banjinalanya ngweni: “Taleni! Njinabwahesa laja cakulya ca mutanya, njinatsii bingombe bange na bimuna ba kununa, co byuma byoshe binabwaha laja. Ijeni ku cilika ca bulo.”’ 5 Oloni baje banu basembulwile, co baile ku byabo. Umo waile ku mahya endi, mukwabo waile ku mingoso yendi. 6 Co baje basaleleho bakwatele baje bindungo bendi, babashawile na kubatsiya.

7 “Mwene walubalele manene. Ngeci watumine maswalale bendi, co bakatsiile banu baje batsiile bindungo bendi, co lalo bakenyekele na nganda yabo. 8 Co walekele bindungo bendi ngwendi, ‘Cilika ca bulo cinabwaha laja, oloni baje banjinalanyele kubafwililile kukalako. 9 Ngeci bene, yeni mu mikwakwa ije itunda mu nganda, co boshe bamuwana balanyeni ku cilika ca bulo.’ 10 Baje bindungo baile mu mikwakwa, co bakakungulwile boshe babawanene. Bakakungulwile banu bababi na bababwa, co mulili wakulingila cilika ca bulo woshe washulile na banu baje bakele na kulya.*

11 “Mwene wakobelele mangana amone bangenzi. Co wamwene munalume uje kazalele bizalo bya cilika ca bulo. 12 Wamwihwile ngwendi, ‘Mbai, unakobela bati muno oku kuwazalele bizalo bya cilika ca bulo?’ Oloni uje munalume kamukumbulwile. 13 Ngeci, mwene walekele bindungo bendi ngwendi, ‘Mukuteni ku maboko na ku mendi, mumumbile hanja mu lisusulungu. Co hakeho hakalilila na kulishuma ku mayo.’

14 “Babangi babanalanya, oloni babandondo babanangula.”

15 Co Bafalisi baile na kuliyongola mangana bawaneneho Yesu mulonga mu byuma byendeka. 16 Ngeci batumine bandongesi babo na baka-munga ya Heloda bakendeke ngwabo: “Mulongesi, tuzibuka ngwetu ukendeka busunga, co ukalongesa ngila ya Njambi mu busunga. Co kuwesi kushaka banu bakushangazale, mwafwa kuwesi kutala ha cifwa ca banu ca hanja. 17 Tuleke, umona bati? Kuma batabesa* kutela mutelo kuli Sezale indi embwe?” 18 Yesu wazibukile biyongola byabo byabibi, co wendekele ngwendi: “Eni baka-kulikwisa, bika bimuli na kunjesekela? 19 Njimweseni koini ya mutelo.” Co bamunenelele dinari. 20 Wabehwile ngwendi: “Eci cihanga cili aha, nawa majwi byeya?” 21 Bamukumbulwile ngwabo: “Bya Sezale.” Co wabalekele ngwendi: “Aneni Sezale byuma bya Sezale, oloni aneni Njambi byuma bya Njambi.” 22 Mubazibile ngoco, balikomokelele. Co bamusezele na kuya.

23 Ha litangwa lije bene, Basaduki baje kubakulahelele ngwabo kwakala kusanguka bezile na kumwihula ngwabo: 24 “Mulongesi, Mosesa wendekele ngwendi: ‘Nga munalume atsa, oloni kasezele bana, co ndolome yendi napande kwambata uje munakazi mangana akitile ndolome yendi bana.’ 25 Co kwakele bandolome 7 ba mwimo limo. Wakulibanga wambatele, co watsile, oloni kasezele bana, ngeci ndolome yendi wambatele uje munakazi. 26 Co omu mukemwo mukwapwile na kuli wamucibali, nou wamucitatu, kuketa na ku wa bu 7. 27 Mamaneselelo uje munakazi nendi watsile. 28 Co ha simbu ya kusanguka, uje munakazi akapwa weya hali baje 7? Mwafwa boshe bamwambatele.”

29 Yesu wabakumbulwile ngwendi: “Munalimbenje, mwafwa kumuzibuka Bisoneka nambe nzili ya Njambi. 30 Ha simbu ya kusanguka, banalume kubakambata, co lalo banakazi kubakashomboka, oloni bakapwa ngwe tungelo mwilu. 31 Ha ñanda ya kusanguka kwa batsi, kuma kumwatandele byuma byamilekele Njambi uje wendekele ngwendi: 32 ‘Yange Njambi ya Abrahamu, Njambi ya Isaki na Njambi ya Jakobu’? Kapwile Njambi ya batsi, oloni wapwa Njambi ya baje bali na kuyoya.” 33 Mbunga ya banu mubazibile ngoco, balikomokelele mubamwene mwakele na kulongeselamo.

34 Bafalisi mubazibile ngwabo Yesu nolwesa Basaduki, balikungulwile hamo, co bezile kuli ikeye. 35 Co umo wabo uje wazibukile manene Lishiko wamwesekele. Wamwihwile ngwendi: 36 “Mulongesi, lishiko muka lyakama manene ku Mashiko oshe?” 37 Wamukumbulwile ngwendi: “‘Unapande kuzema Yehova Njambi yobe na mbunge yobe yoshe na mwonyo* wobe woshe na bisinganyeka byobe byoshe.’ 38 Eli likelyo lishiko lyakama manene, co lalo lyakulibanga. 39 Lyamucibali lya kulifwa nalyo, eli: ‘Unapande kuzema mukweni ngwe muwalizema yobe babenya.’ 40 Aha ha mashiko abali hakeho hanemana Lishiko na Bisoneka bya Tupolofweto.”

41 Bafalisi mubalikungulwile hamo, Yesu wabehwile ngwendi: 42 “Musinganyeka bati hali Kristu? Wapwa muna iya?” Bamukumbulwile ngwabo: “Wapwa muna Devidi.” 43 Yesu wabehwile ngwendi: “Kwija batyoni ngwabo Devidi mubamuhwimininine na sipilitu ya kujela, amusane ngwendi Mwata, mwendekele ngwendi: 44 ‘Yehova walekele Mwata wange ngwendi: “Tumama ku liboko lyange lya cilyo kweta noho hanjikakela bitozi bobe mwisi ya mendi obe”’? 45 Nga Devidi wamusanene ngwendi Mwata, co asa kupwa bati lalo munendi?” 46 Naumo wahi wamukumbulwile, co kutunda lije bene litangwa kukwakele munu wamwihwile lalo cihula.

23 Yesu walekele mbunga ya banu na bandongesi bendi ngwendi: 2 “Baka-kusoneka na Bafalisi banalyaka mu citwamo ca Mosesa. 3 Ngeci, byuma byoshe bibamileka, bilingeni, co binyungeni. Oloni keti mutembwinine bilinga byabo, mwafwa bakendeka lika, oloni kubesi kulinga byuma bibendeka. 4 Bakakutu bitele bya kulema na kubitwika banu ha bitsili, oloni bakebo kubesi kubikwata nambe na munye umo. 5 Bipangi byoshe bibakapanga, bakabipanga mangana balimwese ku banu, mwafwa bakamesa tubikasha* twa bisoneka tuje tubakalikutiiya ngwabo tubanyungilile, co bakalahesa tubinzombo twa ku mingundo ya bizalo byabo. 6 Bashaka myela ya bulemu ku kulya ca mangwezi, co lalo bashaka bitwamo bya kulutwe* mu masinagogi 7 na kubameneka mu mamaliketi na kubasana ngwabo Rabi.* 8 Oloni yeni keti bamisane ngwabo Rabi, mwafwa Mulongesi weni umolika, co lalo mubaboshe mu bandolome. 9 Kutundaho lalo, keti musane munu hano hasi ngweni tate, mwafwa Ishweni umolika Uje ali mwilu. 10 Co lalo, keti bamisane ngwabo bantwama, mwafwa Ntwama yeni umolika, Kristu. 11 Oloni uje wakama manene mukati keni napande kupwa muka-kumipangela. 12 Woshe alijundula, bakamukehesa, co woshe alikehesa bakamujundula.

13 “Lubinda lweni baka-kusoneka na Bafalisi, eni baka-kulikwisa! Mwafwa munashokela banu cikolo ca Bumwene bwa mwilu. Yeni kumwesi na kukobelamo, co lalo muli na kubindika baje bashaka kukobelamo. 14 ——

15 “Lubinda lweni baka-kusoneka na Bafalisi, eni baka-kulikwisa! Mwafwa mukai na kwendangana mu kalunga-ndonga na mu mafuti mangana mupwise munu kaproselite* oloni nga natenguluka mumulingisa aye mu Gehena,* co lalo mumulingisa akale na mulonga wakama manene kutubakana weni.

16 “Lubinda lweni bantwama ba tupuputwa, mwafwa muli na kwendeka ngweni, ‘Nga munu alisinga na tempele, co bukalu bwahi, oloni nga alisinga na goldi ya mu tempele, co napande kushulisilila byuma byanalisingi.’ 17 Eni bilema, eni tupuputwa! Cili cuma cakama? Goldi indi tempele ije inajelesa goldi? 18 Co lalo mukendeka ngweni, ‘Nga munu alisinga na mutula, co bukalu bwahi, oloni nga alisinga na bwana buli ha mutula, co napande kushulisilila byuma byanalisingi.’ 19 Eni tupuputwa! Cuma muka cakama? Bwana indi mutula uje ukajelesa bwana? 20 Ngeci, woshe alisinga na mutula, kesi na kulisinga lika nawo, oloni ali na kulisinga na byuma byoshe biliho. 21 Co woshe alisinga na tempele, kesi na kulisinga lika nayo, oloni ali na kulisinga lalo na Uje wakalamo. 22 Co woshe alisinga na lilu, ali na kulisinga na litanda lya Njambi hamolika na Uje natumamaho.

23 “Lubinda lweni baka-kusoneka na Bafalisi, eni baka-kulikwisa! Mwafwa mukana cabulikumi ca minti na dilu na kumini, oloni munombwanesa byuma bya seho bya mu Lishiko. Ebi byuma binapu kwakula mu kusungama, kutetela na kulongwa. Munapande kwana cabulikumi, oloni kumwapandele kwombwanesa ebi byuma bikwabo. 24 Eni bantwama ba tupuputwa, mukatundisa tumbulumbulu mu byuma bimukanu, oloni mukalehula tumele.

25 “Lubinda lweni baka-kusoneka na Bafalisi, eni baka-kulikwisa! Mwafwa mukajelesa lika hanja ya nganja na lilonga, oloni mukati munashulu nuna* na kujeneka kukwata mbunge. 26 Obe Kafalisi wa kapuputwa, jelesa tahi mukati ka nganja na lilonga mangana na hanja hapwe ha kujela.

27 “Lubinda lweni baka-kusoneka na Bafalisi, eni baka-kulikwisa! Mwafwa munapu ngwe bihilo bibanakwiti bulombo bwa kutoka, co bili na kusholoka mwamubwa hanja, oloni mukati binashulu na bitsiya bya banu ba kutsa na byuma byoshe bya mazilo. 28 Mu ngila imolika, hanja mukasholoka ngwe mu baka-kusungama, oloni mukati munashulu kulikwisa na kupokola mashiko.

29 “Lubinda lweni baka-kusoneka na Bafalisi, eni baka-kulikwisa! Mwafwa muli na kutunga bihilo bya tupolofweto na kubwahesa mwamubwa bimbumbo bya baka-kusungama, 30 co mukendeka ngweni, ‘Ngwe twayoyele ha simbu ibayoyele bakululwila betu, ngwe kutwalikwatasanene nabo mu kwitila maninga a tupolofweto.’ 31 Ngeci muli na kulisholola yeni babenya ngweni mu bana ba baje batsiile tupolofweto. 32 Co maneseleleni* bipangi bibashangumukile bakululwila beni.

33 “Eni manyoka, eni bana ba mambwambwa,* mukatewa bati cihiso ca kumyumbila mu Gehena?* 34 Ngeci njili na kumitumina tupolofweto na baka-mana na baka-kulongesa banu. Bamo mukabatsiya na kubapameya ha biti, bakwabo mukabapupanga makote mu masinagogi eni na kubayandesa mu nganda na nganda 35 mangana maninga oshe a baka-kusungama aje abanetila hano hasi akale ha mitwe yeni, kushangumukila ku maninga a Abele uje wapwile wa kusungama kweta na ku maninga a Zakaliya muna Balakiya uje imwatsiilile mukati ka mwela wa kujela na mutula. 36 Cili bene njimileka ngwange, ebi byuma byoshe bikaija hali eci cisemwa.

37 “Jelusalema, Jelusalema, obe muka-kutsiya tupolofweto na muka-kwasha mamanya baje babanatumu kuli yobe. Bisimbu byabingi njashakele kukungulwila hamo bana bobe ngwe cali mwakakungulwila bana bendi mu mambaba endi! Oloni yeni kumwashakele. 38 Taleni! Njibo yeni banamisezelayo.* 39 Njimileka ngwange, kutunda hano kumukanjimono lalo kubanga noho hamukendekela ngweni, ‘Nabezika uje aija mu lizina lya Yehova!’”

24 Yesu mwakele na kutunda ku tempele, bandongesi bendi bezile kuli ikeye, co bamumwesele mitungo ya tempele. 2 Yesu wabalekele ngwendi: “Mwamono ebi byuma byoshe ndi? Cili bene njimileka ngwange, hano kuhakakala limanya likasala helu ya likwabo kwa kujeneka kuliwisila hasi.”

3 Mwatumamene ha Munkinda wa Olive, bandongesi bezile kuli ikeye abolika, co bamwihwile ngwabo: “Tuleke, ebi byuma bikalingiwa mwaka uka, co cizibukiso muka cikamwesa kukalako* kwobe na mamaneselelo a katumameno ka myaka ino?”*

4 Yesu wabakumbulwile ngwendi: “Nyanyameni mangana munu keti amyungumune, 5 mwafwa banu babangi bakaija mu lizina lyange na kwendeka ngwabo, ‘Yange Kristu,’ co bakongumuna banu babangi. 6 Mukaziba binzita na mizimbu ya binzita. Oloni keti mukalijujukile, mwafwa ebi byuma binapande kulingiwa. Oloni mamaneselelo kanda acete.

7 “Mwafwa muyati ukalwisa muyati ukwabo, bumwene bukalwisa bumwene bukwabo, byakulya bikapwa byabindondo, co kukakala mandunduma mu mitambela ya kuliseza-seza. 8 Ebi byuma bikapwa mashangumukilo a bukalu.

9 “Banu bakamiyandesa na kumitsiya, co mafuti oshe akamizinda mwafwa ya lizina lyange. 10 Banu babangi bakatanuka na kulyenda bungungu, co lalo bakalizinda umo na mukwabo. 11 Tupolofweto ba makuli babangi bakaija, co bakongumuna banu babangi. 12 Co lalo mwafwa kupokola mashiko kukalibwezelela, cizemo ca banu babangi cikatonola. 13 Oloni uje nakolesa* kweta na kushongo akoboka. 14 Co ou muzimbu waubwa wa Bumwene bakawambulula hasi hoshe, mangana upwe bukaleho ku mafuti oshe asinoni mamaneselelo akaija.

15 “Ngeci, mumukamona cuma ca bunyengwe cije cinena kunyonga cinemana mu mwela wa kujela ngwe mwendekele kapolofweto Daniele (muka-kutanda anangukeho cimo), 16 co baje bali mu Judeya bashangumuke kutewela ku minkinda. 17 Munu uje ali ha ciluli ca njibo keti ashulukeho na kukambata byuma bili mu njibo yendi. 18 Co munu uje ali mu lihya keti eluke na kwambata cizalo cendi. 19 Lubinda ku banakazi baje bakakala na bikute na baje bakajamwesa mu matangwa aje! 20 Twaleleleniho kulombela mangana simbu imukatewa keti ikapwe simbu ya cisika nambe ha sabata. 21 Mwafwa kukakala kayando kakama kaje kanda kakaleko kutunda habatangelele kaye kwa kweta na lelo lino, co lalo kukakakalako nawa. 22 Ngwe aje matangwa kubakawatepulula, ngwe naumo akoboka bene wahi, oloni mwafwa ya baje babanangula, aje matangwa bakawatepulula.

23 “Nga munu amileka ngwendi: ‘Taleni! Kristu uno ali kuno,’ nambe ngwendi, ‘Uje ali kuje!’ Keti mutabe. 24 Mwafwa kukaija Bakristu ba makuli na tupolofweto ba makuli, co bakalinga bizibukiso byakama na bikomokeso mangana bakongumune banu, nga citaba, bakongumune na baje babanangula. 25 Taleni! Njinaminangwila cimweja. 26 Nga banu bamileka ngwabo, ‘Taleni! Ali mu mambo,’ keti mukayeko. ‘Taleni! Ali mu mulili wa mukati ka njibo,’ keti mutabe. 27 Ngeci mwa muhyato muukahyatula kutunda ku butuhukilo bwa litangwa na kukasholoka na ku bulahukilo bwa litangwa, na kukalako* kwa Muna munu mukemwo mucikafwa. 28 Kwoshe kuli cibimbi kukekwo kubalikungulwila bingonga.

29 “Muwakahwa lika matangwa a kayando, litangwa likazibala, ngonde kuikatu ceke, bingongonosi bikawila hasi kutunda mwilu, co binzili bya mwilu bikaninganga. 30 Cizibukiso ca Muna munu cikasholoka mwilu, co miyati yoshe ya hasi ikamwesa busiwa,* co bakamona Muna munu aija ha mashelwa a mwilu na nzili na bumpau bwakama. 31 Akatuma tungelo bendi na cilumo cakama ca lupembo. Co bakakungulwila hamolika banu bendi baje babanangula kutunda ku bimbango biwana,* kutunda kushongo ya lilu kutwala kushongo ikwabo ya lilu.

32 “Lilongeseniko bimo ku cakumwenako ca mukuyu: Ucisoka lika minango yaiha na kujobelela maputa, muzibuka ngweni ntondwe ili muyehi. 33 Mu ngila imolika, mumukamona byuma byoshe ebi, muzibuke ngweni ali kuyehi, ku bikolo bene. 34 Cili bene njimileka ngwange, eci cisemwa kucikahu kubanga ebi byuma byoshe binalingiwa. 35 Lilu na lifuti-libu bikahwa, oloni majwi ange kuwakahu.

36 “Naumo wahi azibuka lije litangwa nambe simbu, ipwe tungelo ba mwilu nambe Mwana, kubanga Tate lika. 37 Ngecilika mukwafwile mu matangwa a Nowa, na kukalako* kwa Muna munu kukafwa ngoco bene. 38 Mu matangwa aje simbu kanda libazi lije, banu balile na kunwa, banalume bambatele, banakazi bakele na kubashombwesa kweta noho hakobelelele Nowa mu bwato. 39 Co kubanangukileho cimo kweta noho libazi lyezile na kubanyongesa boshe, na kwija kwa Muna munu kukapwa ngoco bene. 40 Banalume babali bakakala mu lihya, bakambataho umo, mukwabo bakamuseza. 41 Banakazi babali bakalolela hamo ku limanya. Bakambataho umo, mukwabo bakamuseza. 42 Ngeci, twaleleleniho kutona, mwafwa kumuzibuka litangwa lyakaija Mwata weni.

43 “Oloni zibukeni eci cuma: Ngwe babenya njibo nazibukile cilo* caija mwizi, ngwe natwaleleleleho kutona mangana keti ecelele njibo yendi baitube. 44 Ngeci bene, libwaheseleni mwafwa Muna munu akaija ha simbu ije kumwasinganyekele ngweni akaija.

45 “Iya napu ndungo wa kulongwa na kunyanyama* uje yanangula shukulu yendi anyunge baka-kupanga ku njibo yendi na kubana byakulya byabo ha simbu inapande? 46 Uje ndungo abwahelela nga shukulu yendi mwaija amuwana ali na kulinga ngoco. 47 Cili bene njimileka ngwange, akamwangula mangana amunyungile byuma byendi byoshe.

48 “Oloni nga uje ndungo endeka mu mbunge yendi ngwendi, ‘Shukulu yange neshwala,’ 49 co ashangumuka kupupanga bakwabo bindungo na kulya na kunwa na bitakwa, 50 shukulu ya uje ndungo akaija ha litangwa lije kamubandamenene, na ha simbu ije kazibukile. 51 Co akumwana kashitiko kakama manene na kumwaka hamo na baka-kulikwisa. Co kuje bene kukekwo kwakalilila na kulishuma ku mayo.

25 “Bumwene bwa mwilu bunapu ngwe bambanda* 10 baje bambatele bindeya, co baile na kushesha cambato. 2 Batanu bapwile ba kweba, batanu lalo bapwile ba kunyanyama.* 3 Baje bakweba bambatele bindeya, oloni kubambatele mazi akwabo. 4 Baje ba kunyanyama bambatele bindeya na malulu* a mazi. 5 Cambato mweshwalele, boshe banengukile na kuya mu tulo. 6 Oloni mukati ka butsiki bazibile mutambi ngwawo: ‘Cambato uno! Tuhukeni mumusheshe.’ 7 Baje bambanda boshe bendukile, co babwahesele mwamubwa bindeya byabo. 8 Baje bambanda ba kweba balekele bambanda ba kunyanyama ngwabo, ‘Twaneniko mazi eni, mwafwa bindeya byetu ololo bizima.’ 9 Bambanda ba kunyanyama bakumbulwile ngwabo: ‘Hamo kutupwisamo nga tulipangela neni. Yeni kuli baka-kulandesa mangana mukalande eni.’ 10 Mubaile na kulanda mazi, cambato wetele. Co baje bambanda balibwaheselele, bakobelele na cambato muje mwakele cilika ca bulo na kushoka ku cikolo. 11 Mu kwita kwa simbu, baje bambanda bakwabo batanu bezile, bendekele ngwabo, ‘Mwata, Mwata, tushokolweleko!’ 12 Wabakumbulwile ngwendi, ‘Njimileka busunga ngwange, kunjimizibuka.’

13 “Ngeci twaleleleniho kutona, mwafwa kumuzibuka litangwa nambe ola.

14 “Kunapu lika ngwe munu uje wakele muyehi na kuya bungenzi bwa ku lifuti lyeka. Co wasanene bindungo bendi na kubasezela byuma byendi. 15 Wabanene kwesekesa na cashu cabo. Wakulibanga, wamwanene matalenti* atanu. Wamucibali, wamwanene matalenti abali. Wamucitatu, wamwanene talenti imo. Co waile ku lifuti lyeka. 16 Haje bene uje watambwile matalenti atanu wakalingile mingoso. Co wawaneneneho matalenti atanu lalo. 17 Co lalo na uje ibanene matalenti abali, wawaneneneho matalenti abali lalo. 18 Oloni uje ndungo ibanene talenti imo wakendile bwina na kushwekamo bimbongo* bya shukulu yendi.

19 “Mukwetile simbu yailaha, shukulu ya baje bindungo welukile mangana akutande nabo bimbongo byendi. 20 Uje wambatele matalenti atanu washwenene, co wezile na matalenti atanu eka a kubwezelelaho. Wendekele ngwendi, ‘Shukulu, unanjanene matalenti atanu. Oloni tala, njinabwezelelaho atanu lalo.’ 21 Shukulu yendi wamulekele ngwendi: ‘Unalingi bwino, u ndungo wamubwa, wa kulongwa. Unalongwa mu byuma byabindondo. Njikwangula mangana unyunge byuma byabingi. Ija ubwahelele hamo na shukulu yobe.’ 22 Uje wambatele matalenti abali washwenene, co wezile na matalenti abali eka akubwezelelaho. Wendekele ngwendi, ‘Shukulu, unanjanene matalenti abali. Oloni tala, njinabwezelelaho abali lalo.’ 23 Shukulu yendi wamulekele ngwendi: ‘Unalingi bwino, u ndungo wamubwa, wa kulongwa. Unalongwa mu byuma byabindondo. Njikwangula mangana unyunge byuma byabingi. Ija ubwahelele hamo na shukulu yobe.’

24 “Mamaneselelo, uje wambatele talenti imolika wezile. Co wendekele ngwendi: ‘Shukulu, njizibuka ngwange u munalume wamukalu, ukateje kuje kuwakunine na kukungulula kuje kuwalelekelele. 25 Ngeci njazibile manene lyoba, co njambatele talenti yobe na kukaishitika mu libu. Talenti yobe ei.’ 26 Shukulu yendi wamukumbulwile ngwendi: ‘Obe ndungo wamubi, wa mulwa, unazibukile ngwobe njikateje kuje kunjakunine na kukungulula haje kunjalelekelele indi bati? 27 Co ngwe unatwalele bimbongo byange ku banki, munjineluka ngwe njinawanenaho bimbongo* bya helu.

28 “‘Munyekeni oyo talenti muyane ou ali na matalenti 10. 29 Woshe ali nabyo bakamubwezelelako bikwabo, co akakala na byabingi. Oloni woshe kesi nabyo, nameme bije byali nabyo bakamunyekabyo. 30 Kwateni ou ndungo wa cilema mumumbile hanja mu lisusulungu. Co hakeho hakalilila na kulishuma ku mayo.’

31 “Muna munu mwakaija mu bumpau bwendi hamolika na tungelo bendi, akatumama ha litanda lyendi lya bumpau. 32 Baka-mafuti boshe bakabakungulwila kulutwe lwendi, co akangununa banu ngwe kanyungi mwakangununa bimanga ku bimembe. 33 Co akaka bimanga ku liboko lyendi lya cilyo, oloni bimembe akabaka ku liboko lyendi lya cimoshwe.

34 “Co Mwene akaleka baje bali ku liboko lyendi lya cilyo ngwendi: ‘Ijeni, yeni babanabezikisa kuli Tate mangana muswane Bumwene buje bubamibwaheselele kushwa hakashangumukilile kukalako kaye. 35 Mwafwa njatsile njala, oloni mwanjanene byakulya. Njatsile lihwila, oloni mwanjanene mema a kunwa. Njapwile nji mungenzi, oloni mwanjitambwile mwamubwa. 36 Njakele mu buzu, oloni mwanjanene byakuzala. Njabinjile, oloni mwanjinyungile. Njakele mu kamenga, oloni mwanjimenekelele.’ 37 Co baka-kusungama bakamwihula ngwabo: ‘Mwata, tangwa lika twakumwene unatsi njala, co twakwana byakulya? Tangwa lika twakumwene unatsi lihwila, co twakwana mema a kunwa? 38 Tangwa lika wapwile mungenzi, co twakutambula mwamubwa? Tangwa lika wakele mu buzu, co twakwana byakuzala? 39 Tangwa lika twakumwene uli na kubinja nambe uli mu kamenga, co twakumenekela?’ 40 Mwene akabakumbulula ngwendi, ‘Cili bene njimileka ngwange, omwo mwacilingile kuli umo wa aba babandondo, bandolome bange, mwacilingile kuli yange.’

41 “Co akaleka baje bali ku liboko lyendi lya cimoshwe ngwendi: ‘Tundeni aha eni babanasingi, yeni mu tuhya twa myaka yoshe tuje tubanabwahesela Liyabolo na tungelo bendi. 42 Mwafwa njatsile njala, oloni kumwanjanene byakulya. Njatsile lihwila, oloni kumwanjanene mema a kunwa. 43 Njapwile nji mungenzi, oloni kumwanjitambwile mwamubwa. Njakele mu buzu, oloni kumwanjanene byakuzala. Njakele na kubinja, co lalo njakele mu kamenga, oloni kumwanjinyungile.’ 44 Nabo bakamwihula ngwabo: ‘Mwata, tangwa lika twakumwene unatsi njala nambe unatsi lihwila, nambe u mungenzi, nambe uli mu buzu, nambe uli na kubinja, nambe uli mu kamenga, co twonowe kukupangela?’ 45 Akabakumbulula ngwendi: ‘Cili bene njimileka ngwange, omwo kumwacilingile kuli umo wa aba babandondo, kumwacilingile kuli yange.’ 46 Aba bakabanyongesa* ku myaka yoshe, oloni baka-kusungama bakayoya myaka yoshe.”

26 Yesu mwamanesele kwendeka ebi byuma byoshe, walekele bandongesi bendi ngwendi: 2 “Muzibuka ngweni kunasala lika matangwa abali mangana Paseka ikaleko, co Muna munu bakamwana mu maboko a banu na kumutsiila ha citi.”

3 Co tupilistu bakama na bakulunu ba banu balikungulwile hamo mu cipango ca kapilistu wahakamwa, wa lizina lya Kayafasi. 4 Co baliyongwele ngwabo bakwate* Yesu kupangesa makuli mangana bamutsiye. 5 Oloni bakele na kwendeka ngwabo: “Keti tumukwate ha simbu ya cilika, mangana banu keti banene mpindangano.”

6 Yesu mwakele mu Bethani mu njibo ya Simoni muka-mbumba, 7 munakazi umo wezile kuli ikeye, wambatele njaba ya alabasta ya mazi a ndando yakama, a lwengo lwalubwa, co washangumukile kuwetila ku mutwe wa Yesu ha simbu yakele na kulya.* 8 Bandongesi mubamwene ngoco, balubalele manene, co bendekele ngwabo: “Bika byabiisila ngacije awa mazi a lwengo lwalubwa? 9 Ngwe banawalandesa na bimbongo byabingi na kubyana tuhutu.” 10 Yesu mwanangukile bibakele na kwendeka, wendekele ngwendi: “Bika bimuli na kupakesela ou munakazi? Nalingi cuma cacibwa kuli yange 11 mwafwa tuhutu muli nabo simbu yoshe, oloni yange kumukala nange simbu yoshe. 12 Mwanetila awa mazi a lwengo lwalubwa ha mubila wange, nalingi ngoco mangana anjibwahesele bya kunjitsinda. 13 Cili bene njimileka ngwange, kwoshe kubakambulula ou muzimbu waubwa mu kaye koshe, nebi byanalingi ou munakazi bakabyambulula mangana bakamwanukileho.”

14 Co umo wa baje 12, ibasana ngwabo Judasi Isikalioti, waile ku tupilistu bakama. 15 Co wabehwile ngwendi: “Munjana bika nga njimwenda bungungu?” Bamukulahesele ngwabo bamwana bimbongo bya siuva bya kupwa 30. 16 Kutunda haje bene, washangumukile kutonda simbu yaibwa yamwenda bungungu.

17 Ha litangwa lyakulibanga lya Makende a Kujeneka Musima,* bandongesi bezile kuli Yesu na kumwihula ngwabo: “Kuli kuutonda ngwobe tukakubwahesele Paseka?” 18 Wabakumbulwile ngwendi: “Yeni mu nganda kuli ngandi mukamuleke ngweni: ‘Mulongesi ngwendi: “Simbu yange ibanangula ololo yeta. Njakulingila Paseka na bandongesi bange mu njibo yobe.”’” 19 Ngeci bandongesi balingile muje mwabalekele Yesu, co babwahesele Paseka.

20 Ha simbu ya mangwezi, Yesu washendabalele ku mesa na bandongesi bendi 12. 21 Mubakele na kulya, wabalekele ngwendi: “Cili bene njimileka ngwange umo weni anjenda bungungu.” 22 Mubazibile ngoco, balinyengele manene, co umo na umo wabo wamwihwile ngwendi: “Mwata, yange ndi?” 23 Wabakumbulwile ngwendi: “Woshe akobelesela hamo nange liboko lyendi mu lilonga ikeye anjenda bungungu. 24 Cili bene, Muna munu ali na kuya ngwe mubanasoneka hali ikeye, oloni lubinda lwa munu uje enda Muna munu bungungu. Kwakubwa ngwe uje munu kasemukile.” 25 Judasi uje wakele muyehi na kumwenda bungungu wamwihwile ngwendi: “Rabi, kuma yange ndi?” Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Omwo bene muunendeka.”

26 Mubakele na kulya, Yesu wambatele likende. Mwamanesele kulombela walimungwile na kwana bandongesi bendi, co wendekele ngwendi: “Tambuleni mulye. Eli likende limanena mubila wange.” 27 Wambatele nganja, walombelele na kubanayo na kubaleka ngwendi: “Nwenimo mubaboshe, 28 mwafwa ebi binyu bimanena ‘maninga ange a cikumiiyo’ aje etika mangana banu babangi babakonekele bubi bwabo. 29 Oloni njimileka ngwange: Kunjikanuho lalo binyu kweta na ha litangwa linjikanwa hamo neni binyu byabiha mu Bumwene bwa Tate.” 30 Mubamanesele kwimba myaso* ya kushangazala Njambi, baile ku Munkinda wa Olive.

31 Yesu wabalekele ngwendi: “Mubaboshe mutanuka mumumona byuma bilingiwa kuli yange butsiki bwa lelo, mwafwa banasoneka ngwabo: ‘Njikatsiya kanyungi, co butanga bwa bimanga bukalishandoka.’ 32 Oloni munjikasanguka, njikalibanga kuya ku Galileya.” 33 Pita wamulekele ngwendi: “Nameme bakwetu boshe batanuka mwafwa ya byuma bilingiwa kuli yobe, oloni yange kunjitanuka!” 34 Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Cili bene njikuleka ngwange, buno bene butsiki, simbu kanda ndemba atambeke, unjibyana lutatu.” 35 Pita wendekele ngwendi: “Kunjikubyana, nameme kutsa njitsa nobe.” Co bandongesi boshe nabo bendekele byuma bya kulifwa.

36 Yesu wezile na bandongesi bendi ku mutambela ubasana ngwabo Getisemani. Co wabalekele ngwendi: “Tumameni hano simbu njiciya kuje na kulombela.” 37 Wambatele Pita na bana ba Zebedi babali na kuya nabo. Co washangumukile kuziba busiwa na kulishoshomwena manene. 38 Wabalekele ngwendi: “Njili* mu busiwa bwakama manene ngwe njitse. Tumameni hano, co twaleleleniho kutona hamo nange.” 39 Waile halutwe kamandondo, co wawililile hasi na kulombela ngwendi: “Tate, nga citaba ei nganja itile kulako nange, nameme ngoco keti kulingiwe cizango cange, oloni kulingiwe cizango cobe.”

40 Welukile kuli bangongesi bendi, oloni wabawanene banalala. Co wehwile Pita ngwendi: “Kuma kumwasele kutwalelelaho kutona hamo nange ha ola imo ndi? 41 Twaleleleniho kutona na kulombela simbu yoshe mangana keti mukobele mu ceseko. Cili bene mbunge* ishaka, oloni situ* inazeye.” 42 Waile lalo lwamucibali, co walombelele ngwendi: “Tate, nga ei nganja kuyasa kwitila kulako nange kubanga njinwemo, co cizango cobe cilingiwe.” 43 Wezile lalo, co wakubawanene banalala, mwafwa mesho abo alemene na tulo. 44 Wabasezele, co waile lalo na kulombela lwamucitatu. Wakendekele byuma bya kulifwa. 45 Welukile kuli bandongesi bendi, co wabalekele ngwendi: “Ha simbu ya cifweci yeni munalala na kuhwima. Taleni! Simbu ya kwenda Muna munu bungungu na kumwana mu maboko a baka-bubi ololo yeta. 46 Katukeni tuye. Taleni! Uje nanjende bungungu ali hayehi.” 47 Simbu wacikele na kwendeka, Judasi umo wa baje 12 wezile na mbunga yakama ya banu baje babatumine tupilistu bakama na bakulunu ba banu. Bambatele bimoko bya mikwale na bimbweti.

48 Uje wamwendele bungungu wabanene cizibukiso. Wabalekele ngwendi: “Woshe injikatsemba ikeye bene. Mukamukwate na kumukuta.” 49 Ngeci wasungamene bene hali Yesu, co wendekele ngwendi: “Rabi, uli bati?” Co wamutsembele. 50 Yesu wamwihwile ngwendi: “Obe mbai, bika biutonda kuno?” Co bashwenene Yesu, bamukwatele na kumukuta. 51 Umo wa baje bakele na Yesu washomwene moko yendi ya mukwale na kubatula litwi lya ndungo ya kapilistu wahakamwa. 52 Yesu wamulekele ngwendi: “Ilwisa moko yobe ya mukwale mu cindalo cayo, mwafwa woshe apangesa moko ya mukwale akanyonga na moko ya mukwale. 53 Kuma usinganyeka ngwobe kunjasa kulomba tate mangana anjitumine bimbunga 12 bya tungelo ha simbu ino ndi? 54 Nga njilinga ngoco, co Bisoneka bije byendeka ngwabyo ebi byuma binapande kulingiwa bene ngacije, bilishulisilila bati?” 55 Yesu walekele ije mbunga ngwendi: “Bika bimunezila na kunjikwata na bimoko bya mikwale na bimbweti ngwe munaija na kukwata lipwepwe?* Ha litangwa na litangwa njakele na kutumama mu tempele na kulongesa, oloni kumwanjikutile. 56 Nameme ngoco, byoshe ebi binalingiwa mangana bishulisilile bibasonekele tupolofweto.” Co bandongesi boshe batewele na kumuseza.

57 Baje bakutile Yesu bamutwalele kuli kapilistu wahakamwa Kayafasi kuje kubalikungulwilile baka-kusoneka na bakulunu. 58 Oloni Pita wakele na kumukaba oku ali halako noho waketele ku cipango ca kapilistu wahakamwa. Co wakobelele mukati, wakatumamene na baka-kupanga ku njibo mangana amone byuma bilingiwa.

59 Tupilistu bakama na baka-nkuta ya Sanihedrini boshe bakele na kutonda bukaleho bwa makuli hali Yesu mangana bamutsiye. 60 Oloni kubabuwanene nameme basanene bakaleho ba makuli babangi. Kutundaho kwezile lalo bakaleho babali, 61 bendekele ngwabo: “Ou munalume wendekele ngwendi, ‘Njasa kusiula ei tempele ya Njambi na kuitunga mu matangwa atatu.’” 62 Kapilistu wahakamwa wemanene, wehwile Yesu ngwendi: “Kuma kuukumbululako ndi? Kuwesi na kuziba biñanda bibali na kukukutiiya aba banalume ndi?” 63 Yesu wolokele lika kulu, co kapilistu wahakamwa wamulekele ngwendi: “Lisinge ku mesho a Njambi wa kuyoya, utuleke indi yobe bene Kristu, Muna Njambi.” 64 Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Omwo bene muunendeka. Oloni njikuleka ngwange: Kutunda hano mukamona Muna munu natumama ku liboko lya cilyo lya nzili aija ha mashelwa a mwilu.” 65 Kapilistu wahakamwa watabwile bizalo byendi. Co wendekele ngwendi: “Nashaula Njambi! Bika lalo bitutondela bakaleho beka? Mwazibi ndi! Mwalizibila mwanashaula Njambi. 66 Yeni mumona bati?” Bamukumbulwile ngwabo: “Napande kutsa.” 67 Bamujekwilile mate ku mesho na kumwasha mafaindi. Bakwabo bamupupile bimbanda ku mesho. 68 Bendekele ngwabo: “Polofweta tuzibe, obe Kristu. Iya nakupupu?”

69 Pita wakele hanja mu cipango, co ngamba umo wa mumbanda wezile kuli ikeye, wamulekele ngwendi: “Nobe nawa unakele hamo na Yesu wa ku Galileya.” 70 Oloni Pita wabyanene ku mesho abo boshe ngwendi: “Kunjizibuka biuli na kwendeka.” 71 Pita mwakele na kuya ku kanjibo ka ku cikolo, mumbanda mukwabo wamumwene, co walekele baje bakele kuje ngwendi: “Ou munalume nendi nakele na Yesu muka-Nazaleta.” 72 Oloni wabyanene lalo, co walisingile ngwendi: “Ou munalume yange kunjimuzibuka.” 73 Mwetile lika simbu yaindondo, co baje bemanene kuje bezile kuli Pita. Bamulekele ngwabo: “Cili bene nobe unapu umo wabo mwafwa endekesi yobe ikeyo inakujombolola.” 74 Co washangumukile kulisinga na kulikuñwila ngwendi: “Ou munalume kunjimuzibuka.” Co haje bene ndemba watambekele. 75 Co Pita wanukile majwi endekele Yesu ngwendi: “Simbu kanda ndemba atambeke, unjibyana lutatu.” Co waile hanja, wakalilile manene.

27 Ku cimene, tupilistu bakama na bakulunu ba banu balikungulwile na kuliyongola bya kutsiya Yesu. 2 Mubamanesele kumukuta, bamutwalele na kukamwana mu maboko a Pilato.

3 Judasi uje wamwendele bungungu mwamwene ngwendi Yesu banamusompela kutsa, wazibile kubabala ku mbunge, co welwisile bimbongo bya siuva bya kupwa 30 kuli tupilistu bakama na bakulunu. 4 Wabalekele ngwendi: “Njinalingile bubi munjinendele bungungu munu wa kujeneka mulonga.” Oloni bamukumbulwile ngwabo: “Yetu tulinge bati? Owo mulonga wobe.” 5 Ngeci wombilile bimbongo bya siuva mu tempele na kuya. Co wakalishukikile. 6 Tupilistu bakama bambatele bije bimbongo bya siuva, co bendekele ngwabo: “Kubatabesa kwaka ebi bimbongo mu mwela wa kujela wa kulambwila, mwafwa binapu bimbongo bya maninga.” 7 Mubamanesele kuliyongola, bambatele bije bimbongo, co bakalandele libu lya baka-kumunga byuma bya buma mangana lipwe bihilo bya kutsinda bangenzi, 8 mukemwo eli libu bakalisana ngwabo Libu lya Maninga kweta na lelo lino. 9 Ngeci, majwi endekele kapolofweto Jelemiya alishulisilile. Wendekele ngwendi: “Bambatele bimbongo bya siuva bya kupwa 30. Ebi bimbongo byapwile ndando ibatomene ya kulandesa munu, ndando ije ibatomene bana ba Isalele bamo. 10 Co balandele libu lya baka-kupanga byuma bya buma kwesekesa nomu mwanjishikile Yehova.”

11 Yesu wemanene ku mesho a ngubulu, co ngubulu wamwihwile ngwendi: “Yobe Mwene wa Bajuda ndi?” Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Omwo bene muunendeka.” 12 Oloni tupilistu bakama na bakulunu mubakele na kukutiiya Yesu biñanda, kabakumbulwile. 13 Ngeci Pilato wamwihwile ngwendi: “Kuma kuwesi na kuziba biñanda bibali na kukukutiiya ndi?” 14 Oloni kamukumbulwile, kendekele nambe lijwi limo. Ngeci ngubulu walikomokelele manene.

15 Ha paseka na paseka, ngubulu wakele na kupatwila mbunga ya banu lipanditi ibatondele. 16 Ha simbu ije, kwakele lipanditi wa cikenya wa kutsimana manene ibakutile wa lizina lya Balabasi. 17 Banu mubakungulukile, Pilato wabehwile ngwendi: “Iya imushaka ngweni njimipatwile, Balabasi indi Yesu, ou ibasana ngwabo Kristu?” 18 Pilato wazibukile ngwendi bamwaneneye mwafwa bamuzibilile cipululu. 19 Mwatumamene mu citwamo cendi ca kusompela, munakazi wendi wamutuminine muzimbu ngwendi: “Keti ulinge cuma cimo kuli ou munalume wa kusungama, njinaloto cilota cacibi manene lelo mwafwa yendi.” 20 Oloni tupilistu bakama na bakulunu bashongangeyeye mbunga ya banu balombe Balabasi, oloni Yesu bamutsiye. 21 Co ngubulu wabehwile ngwendi: “Uli umo imushaka njimipatwile hali aba babali?” Bamukumbulwile ngwabo: “Balabasi.” 22 Pilato wabehwile ngwendi: “Indi ou Yesu ibatumbula ngwabo Kristu njimulinge bati?” Boshe bakumbulwile ngwabo: “Mupameye ha citi!” 23 Wabehwile ngwendi: “Mwafwa bika? Cuma muka cacibi canalingi?” Oloni bakebo batwaleleleleho kutambeka manene ngwabo: “Mupameye ha citi!”

24 Pilato wamwene ngwendi alisina ngoco, mwafwa mpindangano yatwaleleleleho kulibwezelela, ngeci wambatele mema na kutana ku maboko ku mesho a mbunga ya banu. Co wendekele ngwendi: “Yange kunjesi na mulonga ha maninga ou munu. Mulonga ukale hali yeni.” 25 Banu boshe bamukumbulwile ngwabo: “Mulonga wa maninga endi wije ngano ha mitwe yetu na bana betu.” 26 Ngeci, wabapatwilile Balabasi, oloni washikile ngwendi Yesu bamupupange makote, co wabaneneye mangana bakamutsiile ha citi.

27 Maswalale ba ngubulu batwalele Yesu ku njibo ya ngubulu. Co bamukungulwilile cibunga coshe ca maswalale cije camuzengelekele. 28 Bamushulwile bizalo byendi na kumuzika nanga ya kubenguluka. 29 Bamupangelele cilongo ca mingonga na kumuzikaco ku mutwe na kumwaka lihongo mu liboko lyendi lya cilyo. Bashangumukile kumutsikamena na kumushendumuna oku bendeka ngwabo: “Bulye, obe Mwene wa Bajuda!” 30 Bamujekwilile mate na kumunyeka lije lihongo, co bashangumukile kumupupa mu mutwe. 31 Mubamanesele kumushendumuna, bamushulwile ije nanga na kumuzika bizalo byendi bya helu. Co bamutwalele mangana bakamupameye ha citi.

32 Mubakele na kuya, bawanene munalume wa ku Sailini wa lizina lya Simoni. Bamusindiiye ngwabo ambate citi ca kuyandesela* ca Yesu. 33 Mubetele ku mutambela ubasana ngwabo Gologota, kulumbununa Mwela wa Cikola, 34 bamwanene binyu bibakumbasanene na miti ya kulula,* oloni mwabimakelele, wabyanene kubinwa. 35 Mubamanesele kumupameya ha citi, batele biñela mangana balipangele bizalo byendi bya helu. 36 Co batumamene kuje bene na kumunyunga. 37 Bakele libaya helu lya mutwe wendi lije libasonekele mulonga ubamwanene. Basonekele ngwabo: “Ou ikeye Yesu, Mwene wa Bajuda.”

38 Kwakele lalo mapwepwe babali baje babapameyeye hamo nendi ha biti. Umo bamwakele ku liboko lyendi lya cilyo, mukwabo ku liboko lyendi lya cimoshwe. 39 Baje bakele na kwita mu ngila bakele na kumwendeka mwamubi oku bapika ku mitwe yabo. 40 Bakele na kwendeka ngwabo: “Yobe wakele na kwendeka ngwobe wasa kusiula tempele na kuitunga mu matangwa atatu, lyobole yobe babenya! Nga umuna Njambi, shuluka oho ha citi ca kuyandesela!”* 41 Tupilistu bakama na baka-kusoneka na bakulunu nabo bashangumukile kumushendumuna ngwabo: 42 “Wakele na kwobola bakwabo, oloni ikeye kasa kulyobola! Ngwetu Mwene ya Isalele, ashuluke ha citi ca kuyandesela,* co tumutaba. 43 Nakulahela Njambi, co Njambi amwobole nga amutonda, mwafwa wakele na kwendeka ngwendi, ‘Nji Muna Njambi.’” 44 Baje mapwepwe babapamayeye hamo nendi ha biti nabo bakele na kumushaula.

45 Kutunda kuma 12:00* kutwala kuma 15:00,* mu lifuti lyoshe mwakele lisusulungu. 46 Co kuma 15:00, Yesu watambekele ngwendi: “Eli, Eli, lama sabakitani?” kulumbununa ngwabo: “Njambi yange, Njambi yange, bika biunanjisezela?” 47 Mubazibile ngoco, banu bamo baje bemanene kuje bashangumukile kwendeka ngwabo: “Ou munalume ali na kusana Eliya.” 48 Co haje bene umo wabo washatukile na kukambata ciponci. Wakacimbwitikile mu binyu bya kungangamena, co wacakele ku lihongo na kumwana ngwendi anwe. 49 Oloni bakwabo boshe bamulekele ngwabo: “Mweceleni! Tumoneni indi Eliya aija na kumwobola.” 50 Yesu watambekele lalo, co watulile mwonyo wendi.*

51 Co nanga ya mu mwela wa kujela yatabukile hakati kutunda kwilu kweta na kwisi, co hasi haningangele, mamanya atabukile. 52 Bimbumbo byashokolokele, mibila ya bakujela baje balalele tulo twa kutsa yatundilemo, 53 co banu babangi baimwene. (Yesu mwasangukile, banu baje batundile ku bihilo bakobelele mu nganda ya kujela). 54 Oloni uje kapitau ka maswalale na baje bakele hamo nendi mu kunyunga Yesu mubamwene lije lindunduma na byuma byalingiwile bazibile manene lyoba. Co bendekele ngwabo: “Cili bene ou napwile Muna Njambi.”

55 Kwakele banakazi babangi baje bemanenene halako oku bamona byuma bili na kulingiwa. Baje banakazi bezile na Yesu kutunda ku Galileya mangana bamupangele. 56 Haje ha banakazi hakele Maliya Magadalena na Maliya ina ya Jemusi na Jose na ina ya bana ba Zebedi.

57 Mukwabongabongele, kwezile munalume umo wa kufuka wa ku Alimathiya wa lizina lya Jozefu. Ha simbu ije nendi te napu ndongesi ya Yesu. 58 Ou munalume waile kuli Pilato na kukalomba mubila wa Yesu, co Pilato washikile ngwendi bamwanewo. 59 Jozefu wambatele uje mubila na kuubungila ha nanga ya kujela, ya lineni yaibwa. 60 Wakawakele mu mbumbo yendi yaiha ije yacakwile mu limanya. Mwamanesele kusindumwina libwe lyakama ku cikolo ca mbumbo, co waile. 61 Oloni Maliya Magadalena na Maliya mukwabo batwaleleleleho kukala kuje bene, batumamene kulutwe lwa cihilo.

62 Kutunda ha Litangwa lya Kulibwahesela, lyamukwabo lyapwile lya Sabata, co tupilistu bakama na Bafalisi balikungulwilile kuli Pilato. 63 Bendekele ngwabo: “Mwata, tunanuka byendekele uje muka-makuli te aciyoya. Wendekele ngwendi, ‘Munima ya matangwa atatu njikasanguka.’ 64 Ngeci, ana lishiko ngwobe bakanyunge cihilo cendi kweta na litangwa lyamucitatu, mangana bandongesi bendi keti bakamwibemo na kuleka banu ngwabo, ‘Banamusangula ku batsi!’ Mwafwa awa makuli akapwa akama manene kutubakana akulibanga.” 65 Pilato wabalekele ngwendi: “Ambateni baka-kunyunga. Yeni mukacinyungilile mwoshe mumwasela.” 66 Ngeci baile, co bakanyungililile cije cihilo na kusilikako manene libwe na kwakako baka-kunyunga.

28 Sabata muyetile, co mukwaile na kukya ha litangwa lyakulibanga mu calumingo, Maliya Magadalena na Maliya mukwabo bezile na kumona ku mbumbo.

2 Kwetile lindunduma lyakama mwafwa kangelo ka Yehova wezile kutunda mwilu, co wasindumwinine lije libwe kumukulo na kutumamaho. 3 Sholwesi yendi yapwile ngwe muhyato, co bizalo byendi byatokele to ngwe mema a kukonda. 4 Baje baka-kunyunga bazibile manene lyoba mwafwa ya uje kangelo, co balijujukilile na kutsa nzanza-buta.

5 Oloni uje kangelo walekele baje banakazi ngwendi: “Keti muzibe lyoba! Njizibuka ngwange muli na kutonda Yesu uje ibanatsiilile ha citi. 6 Wahimo muno, mwafwa banamusangula ngwe muje mwendekele. Ijeni mumone hanalalele. 7 Zambuleni, yeni mukaleke bandongesi bendi ngweni banamusangula ku batsi. Co Nalibanga kuya ku Galileya, kukekwo kumukamumwena. Ebi bikebyo binjinezile na kumileka.”

8 Ngeci batundile bwasi-bwasi kuje ku mbumbo te bali na kuziba lyoba, oku banabwahelela manene. Co baile lumbisi na kukaleka bandongesi bendi. 9 Yesu wabawanene, co wabamenekele ngwendi: “Indukeni!” Bamushwenene na kumukwata ku mendi, co bamutsikamenene. 10 Yesu wabalekele ngwendi: “Keti muzibe lyoba, yeni mukaleke bandolome bange baye ku Galileya, co kukekwo kubakanjimwena.”

11 Mubakele na kuya, baka-kunyunga bamo baile mu nganda, co bakalekele tupilistu bakama byuma byoshe bije byalingiwile. 12 Mubalikungulwile hamo na bakulunu na kuliyongola, banene maswalale bimbongo byabingi bya siuva 13 na kubaleka ngwabo: “Mwendeke ngweni, ‘Bandongesi bendi banezile butsiki na kumwiba mutunalalele.’ 14 Nga ngubulu aziba ei ñanda, yetu tusimutwiya nendi, yeni keti mulishoshomwene.” 15 Baje maswalale bambatele bije bimbongo bya siuva, co balingile muje mubabalekele. Ou muzimbu wajalakana ku Bajuda boshe kweta na lelo lino.

16 Oloni bandongesi 11 baile ku munkinda kuje kwabalekele Yesu ngwendi bakaliwaneneko. 17 Mubamumwene, bamutsikamenene, oloni bamo bauwasanene. 18 Yesu wabashwenene, co wendekele ngwendi: “Moko yoshe ya mwilu na hasi bananjanayo. 19 Ngeci bene, yeni oni ku banu ba ku mafuti oshe mukabapwise bandongesi. Mukabambwitike mu lizina lya Tate na lya Mwana na lya sipilitu ya kujela. 20 Mukabalongese kunyunga byuma byoshe binjinamishiki. Taleni! Njili hamo neni matangwa oshe kweta na kumamaneselelo a katumameno ka myaka ino.”*

Nambe “cikota.”

Nambe “Mesiya; Wakubwabesa.”

Nambe “ca nzili ya Njambi.”

Mu Bisoneka bya Cigriki bya Baka-Kristu lizina lya Yehova banalitumbula lwa kupwa 237. Aha hakeho habanalitumbula lwakulibanga.

Eli lizina lyalitombola na lizina lya Cihebelu lya Yeshua lije lilumbununa ngwalyo “Yehova Ikeye Mwobole.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “baka-manseno.”

Nambe “Mesiya; Wakubwabesa.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Hamo litunda ha lijwi lya Cihebelu lya “kujobelela.”

Nambe “bana ba manyoka.”

Nambe “Mutambela wa Binganda 10.”

Nambe “baje bali na kulomba sipilitu ya Njambi.”

Nambe “baje bababotsi.”

Nambe “kunyonga.”

Mutambela ubakele na kwenyekela mazilo hanja ya Jelusalema. Taleni Majwi Abanalumbununa.

Lijwi na lijwi “makwadrani a mamaneselelo.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “akondola.”

Mu Cigriki por·nei′a. Taleni Majwi Abanalumbununa.

Lijwi na lijwi “mailo.”

Kulumbununa, kwambata mukuli kwa kujeneka kwakelaho.

Nambe “ba mutunu.”

Nambe “bwana ku tuhutu.” Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “balimone kupwa lya kujela.”

Lijwi na lijwi “likende.”

Lijwi na lijwi “mikuli.”

Lijwi na lijwi “baje bali na mikuli yetu.”

Nambe “twobole.”

Nambe “limona mwamubwa.”

Nambe “lisho lyobe lyalibi.”

Nambe “myonyo.”

Nambe “mwonyo.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Tuma twa seho twa mubundungulu twa kufwa ngwe mamanya tuje tukakala mu mañofwi ba ku kalunga-ndonga.

Nambe “kwa kumbolomoka.”

Kamwela kakandondo ka kwambatela mubezi.

Kamwela kakandondo ka kwambatela mubezi.

Nambe “mwashendabalele ku mesa.”

Nambe “bashendabalele nendi ku mesa.”

Nambe “wa ntwima.”

Lijwi na lijwi “mu bikwama bya mu mbunda.”

Nambe “cizalo cikwabo.”

Nambe “akolesa.”

Eli lizina linatalesa kuli Satana uje napu mwene nambe muka-kuyula badimona.

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Lijwi na lijwi “na asarioni.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “kuyoya.”

Nambe “kuyoya.”

Nambe “bizalo byabibwa.”

Lijwi na lijwi “ku mesho obe.”

Nambe “Hedesi,” kulumbununa, bihilo mubakai banu boshe. Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “makende a kumwesa kuli Njambi.”

Eli lizina linatalesa kuli Satana uje napu mwene nambe muka-kuyula badimona.

Eli lizina linatalesa kuli Satana uje napu mwene nambe muka-kuyula badimona.

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “bana ba manyoka.”

Nambe “na kujeneka kulongwa.”

Nambe “ku south.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Kambuto kakandondo kakala mu Palestine. Kasa kukola kupwa muti wa kweta ku mamita 4.

Nambe “cimela.”

Lijwi na lijwi “cipimo ca siya.” Siya imo yapwile malita 7.33.

Nambe hamo “hakashangumukilile kukalako kaye.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Tuma twa seho twa mubundungulu twa kufwa ngwe mamanya tuje tukakala mu mañofwi ba ku kalunga-ndonga.

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Lijwi na lijwi “ngubulu.”

Kulumbununa, Heloda Antipasi. Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “bashendabalele nabo ku mesa.”

Lijwi na lijwi “masitadiya amangi.” Sitadiya imo inapu mamita 185.

Kulumbununa, kutunda ku ma 03:00 kutwala halikatuhukila litangwa ku ma 06:00.

Kulumbununa, kulijelesa mu cisemwa.

Nambe “endeka mwamubi.”

Mu Cigriki por·nei′a. Taleni Majwi Abanalumbununa.

Kulumbununa, kujeneka kulijelesa mu cisemwa.

Nambe “na kujeneka kulongwa.”

Nambe “cimela.”

Nambe “cimela.”

Nambe “cimela.”

Nambe “keti banu.”

Nambe “Hedesi, kulumbununa, bihilo mubakai banu boshe.” Taleni Majwi Abanalumbununa.

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “kuyoya.”

Nambe “kuyoya.”

Nambe “kuyoya.”

Kambuto kakandondo kakala mu Palestine. Kasa kukola kupwa muti wa kweta ku mamita 4.

Madrakima abali apwile fweto ya munu uje apanga matangwa abali.

Lijwi na lijwi “koini ya sitatera,” hamo ikeyo tetradrakima.

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe hamo “Ishweni.”

Lijwi na lijwi “ya ukamwendekele.”

Lijwi na lijwi “mu tunwa.”

Matalenti 10,000 a siuva apwile hamo na madinari 60 milyoni.

Nambe “kukondola.”

Nambe “mubila umolika.”

Nambe “mubila umolika.”

Mu Cigriki por·nei′a. Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “wa mutunu.”

Lijwi na lijwi “ha ola yamucitatu.”

Lijwi na lijwi “ha ola ya bu 6.”

Lijwi na lijwi “ha ola ya bu 9.”

Lijwi na lijwi “ha ola ya bu 11.”

Nambe “mwafwa nji muka-kwana.”

Nambe “mwonyo.”

Nambe “lilapa.”

Lijwi na lijwi “linapu mutwe wa mu mbango.”

Nambe “kumukuta.”

Nambe “baje bashendabalele ku mesa.”

Nambe “kunapande.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “tumabokisi.”

Nambe “byabibwa manene.”

Nambe “Mulongesi.”

Nambe “munu ibanatengulula.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “bwizi.”

Lijwi na lijwi “shuliseni seteko ya.”

Nambe “bana ba manyoka.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe hamo “banamisezelayo mu ngundu.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “akolesa.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “ikalipupa ha binulo mu busiwa.”

Lijwi na lijwi “mahunzi awana.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “simbu ya butsiki.”

Nambe “mana.”

Mu Cigriki kulumbununa banakazi baje kanda balilaleho na banalume.

Nambe “mana.”

Nambe “mabotela.”

Talenti imo ya Bagriki yapwile makilo 20.4.

Lijwi na lijwi “siuva.”

Lijwi na lijwi “siuva.”

Lijwi na lijwi “bakababatula; bakabateta.”

Nambe “bakute.”

Nambe “yashendabalele ku mesa.”

Nambe “Cimela.”

Nambe “bisamu.”

Nambe “Mwonyo wange uli.”

Lijwi na lijwi “sipilitu.”

Nambe “mubila.”

Nambe “mwizi.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Nambe “byakunwa bya kulula.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Taleni Majwi Abanalumbununa.

Lijwi na lijwi “ha ola ya bu 6.”

Lijwi na lijwi “ha ola ya bu 9.”

Nambe “watsile.”

Taleni Majwi Abanalumbununa.

    Mabulu a Mbunda (1987-2026)
    Tundaho
    Kobela
    • Mbunda
    • Anako bakweni
    • Biushaka
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mashiko a Mwakuipangesela
    • Mwakupangesela Mizimbu Yobe
    • Mwakunonekela Mizimbu Yobe
    • JW.ORG
    • Kobela
    Anako Bakweni