12 Vilengo

VILUMBUNUNA VIKA?

Vilengo vyalithethze na vyuma vitukashungwiya kulinga. Vilengo vinambatethelela na kuthinganyeka mwamuvwa na kutengululatengulula vithinganyeka na kupanga na ndthzili.

Kuli vilengo vyavindondo, (vije vikambata lika matangwa nameme vyalumingo), kuli vya kupwamo (vije vikambata vingonde), kuli vilengo vyakama (vije vikambata mwaka nambe kutuvakana) mangana munu avishulithilile. Vanu vanatha kushulithilila vilengo vyakama nga vavitepa mu vundende mu vundende.

VIKWAPWILA KWA THEHO

Kushulithilila vilengo vyeni kumikwatha mulikulahele na kukanyametha vuthamba vweni na vakweni na kumilingitha mupwe va kuvwahelela.

Kulikulahela: Nga mushulithilila vilengo vyavindondo vimunalyakela, cho muthzivuka ngweni na vilengo vyakama mwatha kuvishulithilila. Kumikwatha lalo mupwe va kuthimpa omwo muliwana na vyetheko vya ha litangwa na litangwa, cho kumutavetha vakweni vamithindiye kulinga vyuma vyavivi.

Vuthamba: Vanu vashaka kulikwatathana na vaje vathzema kushulithilila vilengo vyavo nambe ngwetu vaje vathzivuka vivatonda mu vuyoye, cho vakapanga na ndthzili mangana vavishulithilile. Ngila imo ya kukanyametha vuthamba vweni na vakweni inapu kukala na vilengo vya kulifwa.

Kuvwahelela: Nga mulyakela vilengo na kuvishulithilila, cho mupwa va kuvwahelela.

Christopher ngwendi: “Njashaka kulyakela vilengo. Vikanjikwatha njitwaleleleho kushungwiya kuvishulithilila. Nga mushulithilila chilengo chimunalyakelele, cho munatha kwendeka mu kuvwahelela ngweni, ‘Njashulithilila chilengo change.”

CHINANGULO CHA MU MBIMBILIYA: “Nga uvandamena lihundthzi kuukakunu, cho uje avandamena mashelwa kakateje.”—Muka-kwambulula 11:4.

VIMWATHA KULINGA

Kavangeyeni vingila vinatako mangana vimikwathe kulyakela vilengo na kuvishulithilila.

Vithzivukeni. Thonekeni chinoneko cha vilengo vimushaka kushulithilila, cho anguleniho chimushaka kulivanga kushulithilila, nechi cha mu chivali na cha mu chitatu na kuya vene ngocho.

Thinganyekeni. Lingeni evi vyuma vinatako, ha chilengo na chilengo:

• Lyakeleni thimbu imushaka kumanetha chilengo cheni.

• Thinganyekeni ha vyuma vyalivungilamo.

• Thinganyekeni ha vukalu vulimo nomwo mumwatha kuvuhyanena.

Lingeni. Kethi muvandamene ngweni mukathzivuke vyuma vyoshe athina mukashangumuka kupanga. Lihuleni ngweni, ‘Chuma muka cha kulivanga chinjinapande kulinga mangana njishulithilile chilengo change?’ Cho chilingeni. Nangukeni thimbu imumanetha kulinga chuma chimo na chimo.

CHINANGULO CHA MU MBIMBILIYA: “Matumbe a munu uje apanga na ndthzili amunenela vyuma vyavingi.”—Vithimo 21:5.