Kweta ku Bimbunge bya Babushoko Baje Kubapwile Bakaleho

YESU Kilistu walekele munalume umo uje washakele kupwa muka-kumukabangeya ngwendi: ‘Iluka kwimbo kuli babushoko bwobe ukabaleke ebi byanakulingila Yehova na muje mwanakuzibilako mema ku mbunge.’ Cisholoka ngwe ha simbu oyo, Yesu wakele mu Ngandalene, mu mbwela ya mwijatangwa ya kalunga-ndonga wa Ngalileya. Majwi a Yesu amwesa ngwawo nendi wazibukile ngwendi banu bakashaka kulekako babushoko bwabo biñanda bimo bya seho nambe bibashaka.—Mako 5:19.

Mukemwo mubakalingila na banu babangi ano matangwa, butu mu bisemwa bimo keti manene. Ngeci, nga munu napu ngamba ya Yehova Njambi, kakangi akashaka kulekako babushoko bwendi byuma byanakulahela. Oloni asa kulinga bati ngoco? Asa kweta bati ku bimbunge bya babushoko bwendi baje bapwa ba bulombelo bweka nambe baje kubakulahelele kuli Njambi? Mbimbiliya inamwesa mwasa kulingila ngoco munu mu ngila yaibwa.

‘TUNAWANA MESIYA’

Mu cita ca myaka cakulibanga, Anduleo wapwile umo wa banu ba kulibanga kunanguka ngwabo Yesu ikeye Mesiya. Co iya yabangele kuleka byei ñanda? ‘Haje bene Anduleo wawanene ndolome yendi Simoni, co wamulekele ngwendi, ‘Tunawana Mesiya’ (kulumbununa ‘Kilistu’). Anduleo watwamenenene Petulu kuli Yesu, co wamukwasele kupwa umo wa bandongesi ba Yesu.—Yowa 1:35-42.

Munima ya myaka 6, Petulu wakele mu Yopa, co bamulanyele kuya mu kunto ku Sesaliya kuli Konelyasi uje wapwile liswalale. Beya bakawanene Petulu oku banalikungulwila mu njibo ya Konelyasi? ‘Konelyasi wakele na kubandamena [Petulu na baje bakele na kwenda nabo] hamo na babushoko na babusamba baje baalanyele.’ Ngeci, Konelyasi wakwasele babushoko bwendi bazibe byendekele Petulu na kulyangwila byakulinga.—Vili 10:22-33.

Bika bitulilongesa kuli Anduleo na Konelyasi mubalingilile babushoko bwabo?

Anduleo na Konelyasi kubecelelele lika babushoko bwabo ngwabo balimwena. Anduleo watwamenenene Petulu kuli Yesu, Konelyasi wabwahesele ngwendi babushoko bwendi bazibe byendekele Petulu. Oloni kubalingile ngoco mu linyanyamena nambe kubasindiya kukabangeya Kilistu. Bika bitulilongesako? Netu tunapande kulinga ngwe mubalingilile. Twasa kulekako babushoko bwetu biñanda bimo bili mu Mbimbiliya na kubakwasa bazibuke busunga na kulikwatasana na bandolome na bandokazi. Nameme ngoco, tunapande kusingimika lisesa lyabo lya kulyangwila byakulinga na kujeneka kubasindiya kukulahela bitwakulahela. Tusimutwiyeni ha cakumwaneko cimo ca Jürgen na Petra baje bapwa munu na muka-limbo lyendi mu Germany.

Petra walilongesele Mbimbiliya na Bakaleho ba Yehova, co mu kwita kwa simbu bamumbwitikile. Muka-limbo lyendi Jürgen wapwile liswalale. Co ha kulibanga, byuma byangwile mwebwendi kubyamuzibisile bwino ku mbunge. Nameme ngoco, mu kwita kwa simbu wanangukile ngwendi Bakaleho bakambulula busunga bwa mu Mbimbiliya. Co nendi walikundikile kuli Yehova. Hano napu mukulunu mu cikungulukilo. Cinangulo muka canana ha kweta ku bimbunge bya babushoko baje bakulahela byuma byeka?

Jürgen ngwendi: “Kutwapandele kusindiya babushoko bwetu ngwetu bakulahele bitwakulahela nambe kukwatelela kusimutwiya nabo biñanda bya mu Mbimbiliya. Kulinga ngoco kunasa kubalingisa bajeneke kulingako bimo. Cibwaha manene nga tubambulwila kamandondo-kamandondo, mu ngila yaibwa. Cuma cikwabo casa kukwasa cinapu kubakwasa kulizibuka nambe kulikwatasana na bandolome nambe bandokazi baje banapu hamo nabo nambe baje bashaka byuma bibashaka. Kulinga ngoco kulingisa kumipwile kwakwasi kubakwasa.”

Kapositolo Petulu na babushoko bwa Konelyasi batambwile bwasi-bwasi muzimbu wa mu Mbimbiliya. Oloni bamo baje bazibile busunga mu simbu ya tupositolo bambatele simbu asina babutambule.

BATICO BANDOLOME BA YESU?

Kwakele babushoko bwa Yesu babangi baje bakulahelele byambulwile omwo wambulwilile ku mbunga. Cakumwenako, cisholoka kapositolo Yakomba na kapositolo Yowano bapwile babushoko bwa Yesu, mwafwa baina yabo Salome wapwile ndokazi ya baina. Co cisholoka Salome wapwile umo wa ‘banakazi babangi baje bapangesele byabo mu kukwasa Yesu na bandongesi bendi.’—Luka 8:1-3.

Oloni kwakele lalo bamo ba mu naanga ya Yesu baje kubakulahelele muli ikeye oho bene. Cakumwenako, simbu imo munima ya mwaka kutunda habamumbwitikilile, mbunga yakungulukilile mu njibo imo mu kushaka kumuziba. ‘Oloni babushoko bwendi mubazibile byuma byakele na kulingiwa, baile mangana bakamukwate mwafwa bakele na kwendeka ngwabo: “Nazaluka.”’ Omwo kwetile simbu yaindondo kutundoho, Yesu kakumbulwile bandolome bendi mu kubatula omwo bamwihwile bya bungenzi bwendi. Mwafwa bika? Mwafwa “bandolome bendi kubamukulahelele.”—Mako 3:21; Yowa 7:5.

Bika bitulilongesa kuli Yesu mwalingilile babushoko bwendi? Kalubalelele babushoko bwendi bamo baje bamwendekele ngwabo nazaluka. Co nameme munima ya kusanguka, Yesu watwaleleleleho kutakamesa babushoko bwendi omwo washolokele kuli ndolome yendi Yakomba. Kulinga ngoco kukwakwasele lika Yakomba. Kwakwasele na bandolome bendi bakwabo bakulahele ngwabo ikeye bene wapwile Mesiya. Co cisholoka nabo bakele hamo na tupositolo mu mulili wa helu mu Yelusalema, co batambwile sipilitu ya kujela. Mu kwita kwa simbu, Yakomba na Yunda baje bapwile bandolome ba Yesu balikuwile kupanga bipangi bimo mu cikungulukilo.—Vili 1:12-14; 2:1-4; 1 Koli 15:7.

BAMO BATONDA SIMBU YAINGI

Ngwe mukwafwililile mu simbu ya tupositolo, babushoko bwetu bamo nabo kunasa kwita simbu asina bende mu ngila itwala ku kuyoya. Cakumwenako, Roswitha wapwile muka-Katolika wa ntwima omwo munalume wendi bamumbwitikile na kupwa umo wa Bakaleho ba Yehova mu 1978. Roswitha wakulahelele manene bilongesa bya mu bulombelo bwendi, co ha kulibanga walwisile muka-limbo lyendi. Oloni mu kwita kwa simbu, wecelele kumulwisa omwo wanangukile ngwendi Bakaleho bali na kulongesa busunga. Co mu 2003 nendi bamumbwitikile. Byuma muka bimo byamulingisile atenguluke? Muka-limbo lyendi kamulubalelele omwo wamulwisile. Wamwanene lisesa lya kulyangwila. Cinangulo muka canana? Ngwendi: “Kuli byuma byabingi byabibwa byasa kutunda mu kutwalelelaho kukala na mbunge ya kubandamena.”

Monika bamumbwitikile mu 1974, co munima ya myaka 10, bana bendi babali ba banalume nabo bapwile Bakaleho. Muka-limbo lyendi Hans kabalwisile. Oloni ikeye kubanga mu 2006 asina bakumumbwitike. Cinangulo muka ciinana ei naanga munima ya kulimwena byoshe ebi? Ngwayo: “Twaleleleniho kupwa ba kulongwa kuli Yehova, na kwanuka ngweni kumuzibisa kubwaha ku mbunge kukekwo kwa seho manene kutubakana kuzibisa babushoko bweni kubwaha.” Monika na bana bendi babali batwaleleleleho kumwesa Hans cizemo nameme simbu kanda bamumbwitike. Co lalo kubazeyele na kumona ngwabo kakatambulaho busunga.

MEMA A BUSUNGA AHWIMISA BANU

Yesu wesekesele busunga ku mema aje asa kulingisa banu bayoye myaka yoshe. (Yowa 4:13, 14) Tushaka ngwetu busunga bubanesekesa ku mema amabwa aje atonola mwamubwa buhwimise babushoko bwetu. Co kutushaka ngwetu basamwe mwafwa ya kubangongomwena mema amangi-mangi ha simbu imolika. Tunasa kubahwimisa nambe kubalingisa basamwe kwesekesa nomu mutubalekela byuma bitwakulahela. Mbimbiliya ngwayo “baka-busunga bakayongola ha kulibanga simbu kanda bakumbulule.” Co lalo ngwayo ‘baka-mana bakasinganyeka simbu kanda bendeke, co bije bendeka bishongangeya.’ Twasa kupangesa bati eci cinangulo?—Visi 15:28; 16:23.

Munakazi nasa kushaka kulekako muka-limbo lyendi byakulahela. Nga ‘asinganyekesesa simbu kanda akumbulule,’ co asa kwangula mwamubwa majwi apangesa na kujeneka kwendeka na lyashamena. Kapandele kumwesa ngwe ikeye wapwa muka-busunga nambe kumwesa ngwe ikeye ali na moko. Nga apangesa majwi amabwa, co naanga ikala mu kwoloka na kupwa ya kubwahelela. Napande kumona simbu yakazituka muka-limbo lyendi na simbu yasa kusimutwiya mwamubwa nendi. Napande lalo kunanguka byuma byashaka manene kusimutwiya nambe kutanda muka-limbo lyendi. Napande kumona indi washaka manene biñanda bya sayansi, indi bya bupolitiki, indi hamo bya bweho. Kutundaho, napande kumona ngila yasa kulingisilamo muka-limbo lyendi ashake kuziba busunga buli mu Mbimbiliya oku nasingimika biyongola byendi. Kusinganyekesesa ha byuma ebi kukwasa munu endeke na kulinga byuma mu ngila yaibwa.

Kuleka babushoko bwetu baje kubapwile Bakaleho byuma bitwakulahela kamandondo-kamandondo keti kukekwo lika kwalibungila mu kubeta ku bimbunge. Bilinga byetu nabyo binapande kwendelela nobyo bitubaleka.

KUKALA NA FUTISI YAIBWA

Jürgen itunabanga kusimutwiya byendi wendekele ngwendi: “Kabangeyeni binangulo bya mu Mbimbiliya ha litangwa na litangwa. Kulinga ngoco kunapu ngila yaibwa manene ije ilingisa kabushoko keni ake mbunge ku busunga bumumwambulwila, nameme kabutambula oho bene.” Co Hans uje ibambwitikile munima ya myaka ya kweta ku 30 kutunda habambwitikilile mwebwendi Monika wendekele ngwendi: “Kukala na bilinga byabibwa ha kupwa muka-Kilistu kunapu kwa seho mwafwa kulingisa babushoko bwetu bamone busunga mubunatengulwila buyoye bwetu.” Babushoko bwetu banapande kumona ngwabo byuma bitwakulahela binatulingisa tuliseze na bakwetu mu ngila yaibwa, keti mu ngila yaibi.

Kapositolo Petulu wanene cinangulo cacibwa kuli banakazi baje banashomboka ku banalume baje kubakulahelele byuma bibakulahela. Wendekele ngwendi: “Yeni banakazi munapande kwononoka kuli banalume beni, ngeci nga umo wabo kakulahela lijwi lya Njambi, bilinga byeni bikabakokela ku kukulahela, omwo bakamona kasingimiko keni na futisi yeni. Kumwapandele kupangesa byuma bya hanja lika mu kulibwahesa, nambe makwalale, nambe na tunzeya, nambe buzalo bwa senga. Oloni bubwa bweni bunapande kupwa bwa busunga bwa mukati, bubwa buje kubwesi kubola, bwa lyobwa-obwa na kwoloka kwa munzinzime. Eci cikeco ca seho yakama manene ku mesho a Njambi.”—1 Petu 3:1-4.

Petulu wendekele ngwendi bilinga byabibwa bya munakazi byasa kulingisa munalume wendi alinge byuma byabibwa. Ndokazi umo wa lizina lya Christa nendi mu kulitombola neci cisoneka neseka kweta muka-limbo lyendi ku mbunge kwitila mu bilinga byendi kushwa habamumbwitikilile mu 1972. Nameme simbu imo muka-limbo lyendi walilongesele na Bakaleho, oloni kanda aije mu busunga. Wakungulukaho ku biwano, co nalikwatasana mwamubwa na baje bali mu cikungulukilo. Nabo banasingimika lisesa lyendi lya kulyangwila byakulinga. Ndokazi Christa akeseka bati kumweta ku mbunge?

Ou ndokazi ngwendi: “Njalyangwila kutwalelelaho kwenda mu ngila yatonda Yehova ngwendi njende. Co lalo njikalingi mwoshe munjikasela kukala na bilinga byabibwa mangana baka-limbo lyange batambule busunga ‘kwa kujeneka lijwi.’ Njikeseka mwoshe munjikasela kulitombola na biyongola byabo, maneneni nga kubililwisi na binangulo bya mu Mbimbiliya. Kutundaho, njikasingimika nzili yabo ya kulyangwila byakulinga na kuseza byoshe mu maboko a Yehova.”

Byuma byakalingi Christa bimwesa seho ya kuzibisisa bakwetu. Natwalelelaho kukala na cinoneko ca byuma bya ku sipilitu bya kufwa ngwe kukunguluka simbu yoshe na kukala na simbu ya kupwamo ya kuzezama na cipangi ca kwambulula. Nameme ngoco, azibuka ngwendi napande kumwesa muka-limbo lyendi cizemo na kuwana simbu ya kupwamo ya kukala hamo nendi. Kupwa bababotsi na kuzibisisa bakwetu kutukwasa manene nga tuli na babushoko baje kubakulahelele bitwakulahela. Mbimbiliya ngwayo ‘byuma byoshe bili na simbu yabyo.’ Ebi binambateselela simbu ya kukala hamo na baka-naanga yetu na simbu ya kukala hamo kwa baje bali mu bulo, maneneni nga umo wabo kakulahela byakulahela mukwabo. Nga banu bali hamo, co basa kusimutwiya mwamubwa. Byuma binalingiwa bimwesa ngwabyo kusimutwiya mwamubwa kukatepulula ku kuliziba buli, kuliziba ngwe munu banamuyengula, nambe kukala na lifuwa.—Kwambu 3:1.

KETI MUZEYE

Baishe ya Holger babambwitikile myaka 20 kutunda habambwitikilile bakwabo mu naanga. Holger ngwendi: “Kumwesa ngwetu twazema owo kabushoko ketu na kumwaka mu malombelo kunapu kwa seho manene.” Christa ikeye ngwendi ‘atwalelelaho kubandamena simbu yakamona muka-limbo lyendi atambula busunga na kupangela Yehova.’ Simbu yoshe tunapande kumona babushoko bwetu baje kubakulahelele bitwakulahela mu ngila yaibwa na kukala na lilabelelo.

Cilengo cetu cinapu kushaka kutwalelelaho kulikwatasana na babushoko bwetu na kubana simbu mangana balimwene busunga, co bubete ku bimbunge. Mu byoshe, tunapande ‘kuwa mbunge na kumwesa kasingimiko kakama.’—1 Petu 3:15.