‘Saneni Bakulunu ba Cikungulukilo’

1. Yehova namwesa bati ngwendi waka mbunge bimanga bendi?

YEHOVA wazema boshe baje bakamupangela, co wabaka mbunge ngwe kanyungi mwakela mbunge bimanga bendi. Wabalandele na maninga a Yesu, co lalo nana bakulunu cipangi ca kubanyunga. (Bili 20:28) Njambi atonda ngwendi bakulunu banyunge mwamubwa bimanga bendi. Bakulunu bakakabangeya mashiko a Kristu mubakashongangeya bandolome na bandokazi babo na kubakwasa batwaleleleho kupwa ba kulongwa kuli Yehova.—Isaya 32:1, 2.

2. Kwesekesa na mukanda wa Ezekiele 34:15, 16, Yehova akakwasa beya?

² Yehova waka mbunge bangamba bendi boshe, co nalibwahesela kubakwasa nga baliwana na tuyando. Akapangesa bakulunu ba cikungulukilo mu kukwasa bangamba bendi baje banazeye ku sipilitu. (Tandeni Ezekiele 34:15, 16.) Oloni atonda ngwendi baje banazeye ku sipilitu balombe bukwasi nga babutonda. Yehova atonda ngwendi tulombe bukwasi kuli ikeye na ku “tunyungi na balongesi” ba cikungulukilo.—Efeso 4:11, 12.

3. Kusimutwiya ha cipangi cibakala naco bakulunu ba cikungulukilo kutukwasa bati tubaboshe?

³ Muno mu cilongesa tusimutwiya omwo Yehova akapangesela bakulunu ba cikungulukilo mu kukwasa baje banazeye ku sipilitu. Tusimutwiya ha bihula binatako: ‘Simbu muka itunapande kulomba bukwasi ku bakulunu ba cikungulukilo? Mwafwa bika tunapande kulomba bukwasi? Co bakulunu ba cikungulukilo basa kutukwasa bati?’ Hamo ha simbu ino busamba bweni na Yehova bunakanyama, co kumutondo bukwasi ku bakulunu ba cikungulukilo. Nameme ngoco, cino cilongesa citukwasa tumone seho ya kulomba bukwasi ku bakulunu ba cikungulukilo. Co citukwasa lalo tuzibuke byakulinga nga tutonda bukwasi ku bakulunu ba cikungulukilo.

SIMBU MUKA ITUNAPANDE ‘KUSANA BAKULUNU BA CIKUNGULUKILO’?

4. Mwafwa bika twendeka ngwetu mukanda wa Jemusi 5:14-16, 19, 20 uli na kwendeka bya kubinja ku sipilitu? (Taleni na bikupulo.)

⁴ Kapositolo Jemusi walumbunwine mwamubwa Yehova mwakapangesela bakulunu mu kutukwasa mwendekele ngwendi: “Kuma kuli umo ali na kubinja mukati keni ndi? Asane bakulunu ba cikungulukilo.” (Tandeni Jemusi 5:14-16, 19, 20.) Oku ku mukanda Jemusi wakele na kwendeka bya kubinja ku sipilitu. Nangukeni ngweni Jemusi ali na kuleka muka-kubinja ngwendi asane bakulunu ba cikungulukilo keti ndotolo embwe. Kutundaho, Jemusi watwaleleleleho kulumbununa ngwendi uje ali na kubinja akanguka mubamukonekela bubi bwendi. Nga munu ashaka ngwendi akanguke napande kulimona na ndotolo na kumuleka bukalu bwendi na kukabangeya byamuleka ndotolo. Mu ngila imolika, nga tutonda kushwena lalo kuyehi na Yehova, co tunapande kuya ku bakulunu na kubaleka bukalu bwetu na kukabangeya binangulo bya mu Mbimbiliya bibatwana.

5. Twasa kuzibuka bati ngwetu busamba bwetu na Yehova buli na kuzeya?

⁵ Ku mukanda wa Jemusi capita 5, kapositolo Jemusi ali na kutushongangeya kusimutwiya na bakulunu ba cikungulukilo nga tuliziba ngwetu busamba bwetu na Yehova buli na kuzeya. Kwapwa kwa seho manene kulomba bakulunu bukwasi simbu kanda busamba bwetu na Yehova butse. Mbimbiliya ili na kutunangula ngwayo tunapande kunyanyama mwafwa tunasa kusinganyeka ngwetu busamba bwetu na Yehova bunakanyama okuni kubwakanyamene. (Jems 1:22) Mukemwo mubasinganyekele baka-Kristu bamo mu Sadisi. Oloni Yesu wabalekele ngwendi kubakele na kuzibisa Yehova kubwaha. (Kujo 3:1, 2) Twasa kuzibuka bati ngwetu busamba bwetu na Yehova bunakanyama? Ngila imo inapu kwesekesa mutwakele na kulizibila hali Yehova mubatumbwitikile nomu mutuli na kulizibila hali ikeye ha simbu ino. (Kujo 2:4, 5) Mwasa kulihula ngweni: ‘Kuma njikalikuu kutanda Mbimbiliya na kusinganyekesesa ha byuma binjinatanda ngwe munjakele na kulingila kunima ndi? Kuma njikalibwahesela biwano na kuya ku biwano byoshe ndi? Kuma ntwima injakele nayo mu cipangi ca kwambulula inatepuluka ndi? Kuma njikaka manene mbunge ku byuma bakulizima nabyo buli na bimbongo kutubakana munjakele na kulingila kunima ndi?’ Nga mwakumbulula ngweni eyo ku cimo cebi bihula, co nangukeni ngweni busamba bweni na Yehova buli na kuzeya. Ngeci nga kumulingiko bimo bwasi-bwasi, co busamba bweni na Yehova butsa. Nga kutwasa kukanyamesa lalo busamba bwetu na Yehova yetu babenya nambe nga twalingi laja byuma byazinda Yehova, co tunapande kulomba bukwasi ku bakulunu ba cikungulukilo.

6. Bika bibanapande kulinga baje banalingi bubi bwakama?

⁶ Bubi bumo bwapwa bwakama manene, co bunasa kulingisa munu bamutundise mu cikungulukilo nga katenguluka. Nga twalingi bubi bwa cifweci, co tunapande kusimutwiya na mukulunu mu cikungulukilo. (1 Kori 5:11-13) Munu uje nalingi bubi bwakama kasa kwilwisa busamba bwendi na Yehova kwa kujeneka bukwasi. Hakulinga mangana Yehova atukonekele kwitila mu ndando ya kupatula, tunapande kupanga ‘bipangi bije bimwesa ngwabyo tunatenguluka.’ (Bili 26:20) Ebi bipangi binambateselela kulomba bukwasi ku bakulunu nga tunalingi bubi bwakama.

7. Beya lalo banapande kulomba bukwasi ku bakulunu?

⁷ Bakulunu ba cikungulukilo bakakwasa baje banalingi bubi bwakama na baje bali na kuliziba ngwabo kuli na kubakaluwila kuhyana mashungu amabi. (Bili 20:35) Kunasa kumikaluwila kuhyana mashungu amabi maneneni nga simbu kanda mupwe baka-Kristu mwakele na kupangesa mambanda a kupendesa, kukenga bikupulo bya mushelengwa nambe kulinga bupangala. Keti muzibe lyoba kulomba bukwasi. Mwasa kuleka mukulunu uje imunakulahela ngweni amitolilila mwamubwa na kumilumbunwina byuma bimunapande kulinga mangana mutwaleleleho kulwisa mashungu amabi, na kumyanukisa ngwendi Yehova abwahelela nga mutwalelelaho kulwisa mashungu amabi. (Ekele 4:12) Hamo munazeye mwafwa ya kutwalelelaho kukala na mashungu amabi, nga mukemwo, co mukulunu amyanukisa ngwendi Yehova nabwahelela mwafwa munalombo bukwasi. Munamwesa ngweni mu ba kulikehesa, mwazema Yehova, co mushaka kumuzibisa kubwaha.—1 Kori 10:12.

8. Kuma tunapande kuleka bakulunu ba cikungulukilo simbu yoshe itusebuka ndi?

⁸ Kukutondeka kuleka bakulunu ba cikungulukilo simbu yoshe itusebuka. Cakumwenako, hamo munasa kwendeka majwi aje alubalesa ndolome nambe ndokazi yeni, nambe hamo munasa kumulubalela manene. Kutubakana kusimutwiya na mukulunu mu cikungulukilo, munasa kupangesa cinangulo ca Yesu ca kunena kwoloka mukati keni na ndolome nambe ndokazi yeni. (Mate 5:23, 24) Mwasa kutondesesa mu mabulu etu mangana mumone byasa kumikwasa mukale na mbunge ya kulibindika, kuwa mbunge na kukala na mbunge ya kubandamena. Oloni nga mumona ngweni kuli na kumikaluwila kumanesa bukalu mukati keni, co mwasa kulomba mukulunu mu cikungulukilo amikwase. Yudia na Sintike mubonowele kumanesa bukalu bwakele mukati kabo, kapositolo Paulu walombele ndolome umo mu cikungulukilo mangana abakwase. Neni mukulunu wa cikungulukilo asa kumikwasa mu ngila ya kulifwa.—Filp 4:2, 3.

MWAFWA BIKA TUNAPANDE KUSANA BAKULUNU BA CIKUNGULUKILO?

9. Mwafwa bika kutwapandele kutabesa shwamwa itwonowese kusana bakulunu? (Provebia 28:13)

⁹ Tunapande kukala na likulahelo na kupwa ba kusimpa mangana twase kulomba bukwasi ku bakulunu ba cikungulukilo nga tunalingi bubi bwakama nambe nga kuli na kutukaluwila kuhyana mashungu amabi. Kutwapandele kutabesa shwamwa itwonowese kusana bakulunu ba cikungulukilo. Mwafwa bika? Mwafwa Yehova natwana bakulunu ba cikungulukilo mangana batukwase tutwaleleleho kukanyamesa busamba bwetu nendi. Ngeci nga tusimutwiya na bakulunu ba cikungulukilo, co tumwesa ngwetu twakulahela Yehova na kumwononoka. Tutonda bukwasi bwa Yehova mangana twase kutwalelelaho kulinga byuma byabibwa. (Samu 94:18) Nga tunalingi bubi bwakama, Yehova atutetela nga twendeka bubi bwetu na kutenguluka mu busunga.—Tandeni Provebia 28:13.

10. Bika byasa kulingiwa nga tushweka bubi bwetu?

¹⁰ Nga tuleka bakulunu ba cikungulukilo bubi bwetu, co Yehova atukonekela. Co lalo tukala na busamba bwa kukanyama nendi. Oloni nga kutusimutwiya na bakulunu, co bukalu bwetu bulibwezelela manene. Cakumwenako, Mwene Devidi mwashakele kushweka bubi bwalingile, wazeyele ku sipilitu na ku mubila. (Samu 32:3-5) Mushongo wasa kulibwezelela nga kubausaka bwasi. Mu ngila imolika, nga tunalingi bubi bwakama na kujeneka kulomba bukwasi ku bakulunu twasa kutsiya busamba bwetu na Yehova. Yehova katondo ngwendi busamba bwetu nendi butse, ngeci akatuleke tusimutwiye na bakulunu ba cikungulukilo baje baakapangesa mu kutukwasa mangana tulikute lalo busamba nendi.—Isaya 1:5, 6, 18.

11. Kushweka bubi bwakama butunalingi kwasa kukundama bati bakwetu?

¹¹ Nga kutuleke bakulunu bubi bwakama butunalingi, co bakwetu basa kuyandelamo. Mwafwa bika? Mwafwa twonowesa sipilitu ya Njambi kupanga mwamubwa mu cikungulukilo na kulingisa bandolome na bandokazi bonwe kukala mu kwoloka. (Efeso 4:30) Nga tunanguka ngwetu mukwetu mu cikungulukilo nalingi bubi bwakama, co tunapande kumuleka akasimutwiye na bakulunu ba cikungulukilo.a Nga uje munu shendi kusimutwiya na bakulunu ba cikungulukilo, co tunapande kulinga ngoco yetu. Mwafwa nga kutulingi ngoco, co netu tulinga bubi. (Levi 5:1) Kuzema Yehova kunapande kutushongangeya tuleke bakulunu nga kuli umo nalingi bubi bwakama. Nga tulinga ngoco, co tukwasa mu kunyungilila bandolome na bandokazi mu cikungulukilo na kukwasa uje nalingi bubi alikute lalo busamba bwa kukanyama na Yehova.

BAKULUNU BA CIKUNGULUKILO BAKATUKWASA BATI?

12. Bakulunu bakakwasa bati baje banazeye ku sipilitu?

¹² Mbimbiliya inaleke bakulunu bakwase baje banazeye ku sipilitu. (1 Tesa 5:14) Nga mwalingi bubi, bakulunu banasa kumihula bihula mangana bazibe bisinganyeka byeni nomu mumuli na kulizibila. (Prov 20:5) Mukwasa bakulunu nga mubaleka bukalu bweni bwoshe nameme kunasa kukaluwa kulinga ngoco hamo mwafwa ya cisemwa ceni nambe cifwa ceni nambe hamo mwafwa ya kuziba shwamwa ha byuma bimunalingi. Keti mulishoshomwene ngweni hamo mwendeka majwi a kuhenga. (Yombi 6:3) Kubamisompo ha byuma bimwendeka, oloni bamitolilila mwamubwa mangana bazibuke busunga simbu kanda bamyane cinangulo kutundilila mu Mbimbiliya. (Prov 18:13) Bakulunu ba cikungulukilo bazibuka ngwabo kukambata simbu kukwasa munu uje atonda bukwasi. Ngeci bazibuka ngwabo simbu imo banapande kwilukila-ilukila kusimutwiya neni mangana bamikwase.

13. Bakulunu basa kumikwasa bati kwitila mu malombelo abo na binangulo bya mu Mbimbiliya? (Taleni na bikupulo.)

¹³ Nga musana bakulunu, kubamilingisa mulizibe kukala manene na mulonga mwafwa ya bubi bumunalingi. Oloni bamilombelelako. Yehova atolilila ku kulambelela kwabo kuje “kuli na nzili.” Co Yehova amikanyamesa na kumizembeleka kutubakana nomu mumunasinganyekelele. Bakulunu bamikwasa lalo omwo ‘bamikwita mazi mu lizina lya Yehova.’ (Jems 5:14-16) Awa “mazi” anatalesa ku busunga bwa mu Lijwi lya Njambi. Bakulunu bapangesa mavesi a mu Mbimbiliya aje amizembeleka na kumikwasa lalo mukale na busamba bwa kukanyama na Yehova. (Isaya 57:18) Binangulo byabo bije binemana ha Mbimbiliya bimyana nzili imutonda mangana mwase kutwalelelaho kulinga byuma byashaka Yehova. Bamikwasa lalo muzibe lijwi lya Yehova mwamileka ngwendi: “Ngila ei. Endenimo.”—Isaya 30:21.

14. Kwesekesa na mukanda wa Galatiya 6:1, bakulunu ba cikungulukilo bakakwasa bati munu uje nai mu ‘ngila ya kuhenga’? (Taleni na bikupulo.)

¹⁴ Tandeni Galatiya 6:1. Muka-Kristu uje ali na kuya mu “ngila ya kuhenga,” kesi na kulinga byuma mu kulitombola na binangulo bya Yehova. Kuya mu ngila ya kuhenga kunasa kulumbununa kujeneka kwangula mwamubwa byakulinga nambe kulinga bubi bwakama. Cizemo cikashongangeya bakulunu ba cikungulukilo ‘bolole mu kuwa mbunge’ munu uje nashangumuka kuya mu ngila ya kuhenga. Lijwi lya Cigriki libananungulula ngwabo ‘kwolola’ bakele na kulipangesa mu kulumbununa byakele na kulinga ndotolo mu kwolola citsiya ca kupokoka mangana cikale mwamubwa. Ndotolo wamubwa akolola mwamubwa citsiya ca kupokoka mangana keti abwezelele ku bukalu. Mu ngila imolika, bakulunu mubakolola munu uje nai mu ngila ya kuhenga, bakalingi ngoco mu cizemo na ngozi. Bakalingi ngoco mangana uje munu keti alizibe kukala manene na mulonga. Co lalo Mbimbiliya inaleke bakulunu ngwayo ‘umo na umo wabo anyanyame.’ Bakulunu mubakatukwasa twolole bingila byetu, bakanuka ngwabo nabo kubalumbunukile, co simbu imo bakasebuka. Kubesi kusinganyeka ngwabo bapwa ba kulongwa manene kutubakana munu ibali na kukwasa. Oloni bakalikehesa na kumwesa ngozi.—1 Pita 3:8.

15. Bika bitunapande kulinga nga tuli na bukalu?

¹⁵ Twasa kukulahela bakulunu. Yehova nabalongesa kutulika mahungu na kwana binangulo bije binemana ha Mbimbiliya kutubakana kwendeka lika biyongola byabo. Co bakatwalelelaho kukwasa bandolome na bandokazi baje bali na kulifwita na bukalu. (Prov 11:13; Gala 6:2) Bakulunu bakala na bifwa bya kuliseza-seza, co bamo banapu bakulunu mu cikungulukilo ha simbu yailaha. Nameme ngoco, mwasa kuleka mukulunu woshe-woshe bukalu bweni. Tunapande kwanuka ngwetu kutwapandele kulomba binangulo ku bakulunu ba kuliseza-seza mu kushaka kuwana mukulunu uje alitombola na biyongola byetu. Nga tulinga ngoco, co tupwa ngwe banu baje bashaka kubaleka lika “byuma bibashaka kuziba ku matwi abo” kutubakana kuziba bilongesa byabibwa bya mu Lijwi lya Njambi. (2 Timo 4:3) Nga tuleka mukulunu bukalu bwetu, nasa kutulomba tumuleke binangulo bibanatwana nga twasimutwiya laja na bakulunu beka. Co mwafwa ya kulikehesa, owo mukulunu nasa kulomba bukwasi ku mukulunu mukwabo simbu kanda atukwase.—Prov 13:10.

BYUMA BITUNAPANDE KULINGA

16. Bika byanapande kulinga umo na umo wetu?

¹⁶ Nameme bakulunu bakatunangula na kutukwasa nga twaliwana na bukalu, kubesi kutwangwila byakulinga. Umo na umo wetu napande kumwesa mu bilinga na mu byuma byendeka ngwendi wazema Yehova, co lalo atonda kumupangela ha litangwa na litangwa. Yehova atukwasa twangule mwamubwa byakulinga na kutwalelelaho kupwa ba kulongwa kuli ikeye. (Loma 14:12) Mukemwo bakulunu ba cikungulukilo kubasa kutuleka byakulinga, oloni bapangesa Mbimbiliya mu kutukwasa tusinganyeke ngwe mwakasinganyekela Yehova mangana twangule mwamubwa byakulinga. Nga tusinganyekesesa ha cinangulo ca mu Mbimbiliya cibatwana na kucipangesa, co tulilongesa kusinganyeka ngwe mwakasinganyekela Yehova na kwangula mwamubwa byakulinga.—Hebe 5:14.

17. Yehova atonda ngwendi tulinge bika?

¹⁷ Twabezika manene kupwa bimanga ba Yehova. Yehova watumine “kanyungi wamubwa” Yesu uje wanene mwonyo wendi na kututsila mangana tukayoye myaka yoshe. (Iwano 10:11) Yehova natwana lalo bakulunu ba cikungulukilo mangana batunyunge ngecilika mwakulaheselele ngwendi: “Njikamyana tunyungi baje bakalingi byuma mwaya mbunge yange, co bakamilisa kuzibisisa na mangana.” (Jele 3:15) Ngeci nga twazeye nambe tuli na kubinja ku sipilitu, tunapande kusana bakulunu bwasi-bwasi mangana batukwase. Nga tulinga ngoco, co tulimwena mwali na kubapangesela Yehova mu kutukwasa.