Bimunapande Kulinga Nga Mumona Bilinga Byabibi

1-2. Bika bibakalingi banu babangi mubakamono banu balinga bakwabo mwamubi, co bika bitusimutwiya?

BANU babangi ano matangwa bakabalingi mwamubi. Bakabalingi mwamubi mwafwa ya buhutu, mwela kubatunda, sholwesi yabo nambe byuma byeka. Banu babangi bali na kuyanda mwafwa baka-mingoso ba kufuka nambe bantwama ba bifulumende banaka manene mbunge ku kutonda bimbongo. Hamo bilinga byabo bya kuhenga binatulingisa tuyande nambe kuyandesa munu ituzibuka.

² Banu babangi ano matangwa bakalubala mwafwa ya kubalinga mwamubi nambe kumona banu balinga bakwabo mwamubi. Tubaboshe twashaka kutulinga mwamubwa na kuyoya mu kwoloka. Ngeci bamo bakeseka kumanesa bukalu bubali na kumona mu kaye nambe mu lifuti lyabo. Co bakalingi ngoco ha kulikobelesa mu bibunga bije bikanene bimpindangano mu kushaka kulwisa bifulumende na mashiko, nambe kuvotela bantwama ba bupolitiki baje banakulahesa kumanesa bilinga bya kuhenga. Oloni ha kupwa tu baka-Kristu tukalilongesa ngwetu ‘kutwapandele kupwa baka-kaye,’ co tunapande kukulahela ngwetu Bumwene bwa Njambi bukebwo lika bwasa kumanesa bilinga byoshe byabibi. (Iwano 17:16) Nameme ngoco, tukazibi kubabala ku mbunge nambe kulubala mutukamono banu balinga bakwabo mwamubi. Co tunasa kulihula ngwetu: ‘Bika binjasa kulinga nga njimona byuma bya cifweci bilingiwa? Kuma kuli bimo binjasa kulinga nga njimona banu balinga bakwabo mwamubi ndi?’ Tukumbululeni ebi bihula ha kusimutwiya tahi mwakalizibila Yehova na Yesu mubakamono banu balinga bakwabo mwamubi.

YEHOVA NA YESU BAKAKULA MWAMUBWA

3. Mwafwa bika tukalubala nga batulinga mwamubi nambe nga tumona bakwetu babalinga mwamubi? (Isaya 5:7)

³ Mbimbiliya inalumbununa mwamubwa bikatulingisa tulizibe kubihya nga batulinga mwamubi nambe nga tumona bakwetu babalinga mwamubi. Inalumbununa ngwayo Yehova watutangele mu cifwa cendi, co “wazema kusungama na kwakula mwamubwa.” (Samu 33:5; Gene 1:26) Yehova kesi kulinga bakwabo mwamubi, co katondo ngwendi banu balinge bakwabo mwamubi. (Detro 32:3, 4; Mika 6:8; Zaka 7:9) Cakumwenako, mu simbu ya kapolofweto Isaya, Yehova wazibile “miteto ya baje babakele na kulinga mwamubi” kuli bakwabo Baisalele. (Tandeni Isaya 5:7.) Yehova wanene kashitiko banu baje belukilile-ilukilile kupokola Mashiko endi na kulinga bakwabo mwamubi.—Isaya 5:5, 13.

4. Yesu akalizibi bati nga amona munu bamulinga mwamubi? (Taleni na cikupulo.)

⁴ Ngecilika mwa Yehova, Yesu nendi wazema kwakula mwamubwa, co wazinda kumona banu balinga bakwabo mwamubi. Cakumwenako, litangwa limo Yesu mwakele mu cipangi cendi ca hano hasi, wamwene munalume wa kusekwa liboko. Yesu wazibilile uje munalume ngozi na kumukangwisa. Oloni bakulunu ba bulombelo mubamwene byuma byalingile Yesu balubalele manene. Bakele manene mbunge ku kusingimika lishiko lya Sabata kutubakana kwaka mbunge ku kukwasa uje munalume wakele na kuyanda. Yesu walizibile bati ha byuma bibalingile? “Wazibile manene busiwa mwafwa ya kukaluwa kwa bimbunge byabo.”—Maki 3:1-6.

5. Mwafwa bika kutwapandele kutwalelelaho kulubala nga tumona banu babalinga mwamubi?

⁵ Tunalimwena ngwetu Yehova na Yesu bakalubala nga bamona banu balinga bakwabo mwamubi. Ngeci netu kukwabihile kulubala nga tumona banu balinga bakwabo mwamubi. (Efeso 4:26) Nameme tumona banu babalinga mwamubi, tunapande kukwata mbunge na kwanuka ngwetu kutwasa kumanesa tuyando. Nga tutwalelelaho kulubala ha simbu yailaha, twasa kubinja nambe kwombwa. (Samu 37:1, 8; Jems 1:20) Ngeci, bika bitunapande kulinga nga batulinga mwamubi nambe nga bakwetu babalinga mwamubi? Twasa kulilongesako bimo ku mwanja wa Yesu.

BIKA BYALINGILE YESU MWAMWENE BANU BABALINGA MWAMUBI?

6. Bukalu muka bubakele na kuliwana nabwo banu Yesu mwakele hano hasi? (Taleni na cikupulo.)

⁶ Mwakele hano hasi, Yesu wamwene banu babangi babalinga mwamubi. Walimwenenene omwo banu bakwisi bakele na kubalyatelela kuli bantwama ba bulombelo. (Mate 23:2-4) Wazibukile lalo ngwendi, baka-kuyula ba Baloma bakele na kulinga banu mwamubi. Bajuda babangi batondele kupatuka ku ciyulo ca Baloma. Bamo babo bamungile bibunga bya kulwisa Baloma. Oloni Yesu kalikobelesele mu bibunga bije byakele na kulwa mu kushaka kutengulula fulumende. Mubashakele kumupwisa mwene, Yesu watundile kuje na kuya kweka.—Iwano 6:15.

7-8. Mwafwa bika Yesu kamanesele tuyando mwakele hano hasi? (Iwano 18:36)

⁷ Yesu mwakele hano hasi, kalikobelesele mu biñanda bya bupolitiki mu kushaka kumanesa bilinga byabibi byakele na kumona. Mwafwa bika? Mwafwa wazibukile ngwendi banu kubesi na lisesa nambe nzili ya kuliyula bakebo babenya. (Samu 146:3; Jele 10:23) Co lalo wazibukile ngwendi banu kubasa kumanesa byuma bili na kunena tuyando mu kaye. Kaye bali na kukayula kuli Satana Liyabolo, cikenya wamubi uje akashongangeya banu balinge bakwabo mwamubi. (Iwano 8:44; Efeso 2:2) Co lalo kujeneka kulumbunuka kukalingisa nameme banu ba bimbunge byabibwa kubapwile kwakukalu kulinga bakwabo mwamubwa simbu yoshe.—Ekele 7:20.

⁸ Yesu wazibukile ngwendi Bumwene bwa Njambi bukebwo lika bukamanesa byuma byoshe bili na kunena tuyando. Mukemwo Yesu wapangesele simbu na nzili yendi mu “kwambulula muzimbu waubwa wa Bumwene bwa Njambi.” (Luka 8:1) Wakwasele banu “baje banatsi njala na lihwila lya byuma bya kusungama” bakulahele ngwabo tuyando twoshe na kwakula mu kuhenga bikahwa. (Mate 5:6; Luka 18:7, 8) Kukwesi fulumende ya banu yasa kumanesa tuyando kubanga lika Bumwene bwa Njambi. Co lalo Bumwene bwa Njambi “keti bwa muno mu kaye.”—Tandeni Iwano 18:36.

TEMBWININENI YESU NGA MUMONA BANU BABALINGA MWAMUBI

9. Bika bimilingisa mukulahele ngweni Bumwene bwa Njambi bukamanesa tuyando twoshe?

⁹ Tuli na kuyoya mu “matangwa a mamaneselelo” a kano kaye. Ngeci kuli tuyando twatwingi kutubakana ha simbu yakele Yesu hano hasi. Oloni ngwe mukwafwililile mu simbu ya Yesu, Satana na banu bababi bakebo bali na kunena tuyando. (2 Timo 3:1-5, 13; Kujo 12:12) Ngecilika mwa Yesu, netu twakulahela ngwetu Bumwene bwa Njambi bukebwo lika bukamanesa byuma byoshe bili na kunena tuyando. Kutwesi kulinga bimpindangano nambe kukulahela ngwetu bifulumende byasa kumanesa bilinga byabibi mwafwa tukakundwiya Bumwene bwa Njambi. Tucisimutwiyeni ha byuma byaliwanene nabyo ndokazi Stacy.a Simbu kanda alilongese busunga, walikobelesele mu bibunga bije bikanene bimpindangano mu kushaka kumanesa bilinga byabibi. Oloni washangumukile kuuwasana ha byuma byakele na kulinga. Wendekele ngwendi: “Bisimbu bimo mutwakele na kunena bimpindangano, njakele na kuliziba ngwe kunjakele kulwila byuma binapande. Oloni hano munjili na kwimanena Bumwene bwa Njambi, njinazibuka ngwange njili na kulinga byuma binapande. Co njazibuka ngwange Yehova akamanesa tuyando twoshe, cuma cije kunjasa kulinga.”—Samu 72:1, 4.

10. Kwesekesa na mukanda wa Mateu 5:43-48, mwafwa bika kutwesi kutengulula mashiko na bifulumende? (Taleni na cikupulo.)

¹⁰ Banu babangi bakalikobelesa mu bibunga bije bikashaka kutengulula bifulumende. Oloni bwingi bwabo bakalubala manene na kupokola mashiko na kulinga bakwabo mwamubi. Ebi keti bikebyo byalongesele Yesu. (Efeso 4:31) Ndolome Jeffrey wendekele ngwedi: “Njizibuka ngwange nga banu bali na kunena bimpindangano banasa kulubala bwasi-bwasi na kushangumuka kubiisa na kwiba byuma na kubulumuna bakwabo.” Nameme ngoco, Yesu natulongesa ngwendi tumwese banu boshe cizemo nameme kubalitombola na byuma bitubalongesa nambe nga bali na kutuyandesa. (Tandeni Mateu 5:43-48.) Ha kupwa tubaka-Kristu, tukalingi mwoshe mutwasela kutembwinina mwanja wa Yesu.

11. Mwafwa bika simbu imo kunasa kupwa kwakukalu kutembwinina Yesu?

¹¹ Nameme tuzibuka ngwetu Bumwene bwa Njambi bukatundisako bilinga byoshe byabibi, kunasa kutukaluwila kutembwinina Yesu nga bakwetu batulinga mwamubi. Tucisimutwiyeni mwalizibilile ndokazi Janiya uje ibalingile mwamubi mwafwa ya mubala wa cikanda cendi. Wendekele ngwendi: “Byuma bibendekele banu byanjizibisile kubabala ku mbunge. Co njalubalele manene, ngeci njatondele ngwange baje banu babane kashitiko. Kutundaho njayongwele kulikwatasana na cibunga cije cakele na kunena bimpindangano mu kushaka kumanesa kangu ka miyati. Njasinganyekele ngwange kulinga ngoco kwasa kunjilingisa njilizibe mwamubwa.” Oloni mu kwita kwa simbu, ndokazi Janiya wanangukile ngwendi wapandele kutengulula bisinganyeka byendi. Wendekele ngwendi: “Njashangumukile kukulahela manene banu na byuma bibakele na kwendeka kutubakana kukulahela Yehova. Njalyangwilile kutunda mu bibunga binjakele na kulikwatasana nabyo na kujeneka kulikwatasana na bibunga byeka bya kulifwa nabyo.” Nameme tukalubala mubakatulingi mwamubi nambe mutukamono bakwetu babalinga mwamubi, tunapande kupwa ba kunyanyama na kukwata mbunge mangana keti tulikobelese mu biñanda bya kaye.—Iwano 15:19.

12. Mwafwa bika tunapande kunyanyama na kwangula mwamubwa byuma bitutanda na kukenga na kutolilila?

¹² Bika byasa kutukwasa tukwate mbunge nga bali na kutulinga mwamubi nambe nga bakwetu bali na kubalinga mwamubi? Byuma bimo byasa kutukwasa binapu kwangula mwamubwa byuma bitutanda na kutolilila na kukenga. Banu bamo bakatumu mizimbu ha intaneti mu kushaka kukomokesa banu na kubalingisa bayayabale ha fulumende. Kakangi banu baje bakatumu mizimbu bakendeka biyongola byabo kutubakana kwendeka byuma bije binalingiwa. Nameme nga mizimbu yabo inapu ya busunga, kutwasa kumanesa bukalu nga tutwalelelaho lika kutanda oyo mizimbu. Nga tutwalelelaho kutolilila nambe kutanda mizimbu ya cifweci, twasa kuliziba kubabala ku mbunge na kukala manene na bishoti nambe kulubala. (Prov 24:10) Co lalo twasa kulikela kwaka Bumwene bwa Njambi mu mutamba wakulibanga na kwibala ngwetu Bumwene bwa Njambi bukebwo lika bukamanesa tuyando twoshe.

13. Kutanda Mbimbiliya simbu yoshe kutukwasa bati nga tumona banu babalinga mwamubi?

¹³ Nga tutanda Mbimbiliya simbu yoshe na kusinganyekesesa ha byuma bitutanda, co tuzibuka mwamubwa bitunapande kulinga nga batulinga mwamubi nambe nga tumona bakwetu babalinga mwamubi. Ndokazi Alia walizibile manene kubabala ku mbunge mwamwene banu balinga bakwabo mwamubi. Walubalele manene mwafwa baje bakele na kulinga bakwabo mwamubi kubakele na kubana kashitiko. Ndokazi Alia wendekele ngwendi: “Njanangukile ngwange, nga cili bene njakulahela ngwange Yehova akamanesa obu bukalu, co njinapande kutengulula bisinganyeka byange. Ha simbu ei, njatandele mukanda wa Yombi 34:22-29. Awa mavesi anjanukisile ngwawo naumo wahi asa kulishweka ku mesho a Yehova. Yehova ikeye azibuka mwakusompela banu, co lalo ikeye lika akatundisako bukalu bwoshe bubali na kuliwana nabwo banu.” Simbu tucibandamena Bumwene bwa Njambi buje bukamanesa bukalu bwoshe, bika bitunapande kulinga?

BIKA BITUNAPANDE KULINGA HA SIMBU INO?

14. Cuma muka citwasa kulinga ha simbu ino? (Kolose 3:10, 11)

¹⁴ Kutwasa kutengulula bilinga byabibi bya banu. Oloni twasa kweseka mwoshe mutwasela kulinga mwamubwa banu. Ngwe mutunasimutwiya ha kulibanga, tutembwinina Yesu nga tumwesa cizemo. Ngeci tukeseka mwoshe mutwasela kumwesa ngozi banu boshe nameme baje bakatulingi mwamubi. (Mate 7:12; Loma 12:17) Yehova akalizibi kubwaha nga atumona tumwesa ngozi banu boshe na kubalinga mwamubwa.—Tandeni Kolose 3:10, 11.

15. Tukwasa bati banu nga tubaleka busunga bwa mu Mbimbiliya?

¹⁵ Ngila yaibwa itwasa kukwaselamo banu inapu kubalongesa bya Yehova. Mwafwa bika twendeka ngoco? Mwafwa nga banu balilongesa bya Yehova na kushaka kumuzibisa kubwaha, co batenguluka na kukala na ngozi na kumwesa cizemo. (Isaya 11:6, 7, 9) Simbu kanda acililongese busunga, munalume wa lizina lya Jemal walikwatasanene na cibunga cije cakele na kulwa mu kushaka kutengulula fulumende mu lifuti lyendi mwafwa wasinganyekele ngwendi oyo fulumende yapwile yaibi. Ndolome Jemal wendekele ngwendi: “Kumwasa kusindiya banu batenguluke. Cakumwenako, wahi wanjisindiiye njitenguluke, oloni njatengulukile mwafwa ya busunga bwa mu Mbimbiliya bunjakele na kulilongesa.” Byuma byalilongesele Jemal, byamushongangeyeye ecele lwozi. Ngeci nga tulongesa banu busunga bwa mu Mbimbiliya, tubakwasa becele kulinga bakwabo mwamubi.

16. Bika bikamishongangeya mwambulule bya Bumwene?

¹⁶ Ngecilika mwa Yesu, netu tunashungwiya kuleka banu ngwetu Bumwene bwa Njambi bukebwo lika bukamanesa tuyando tubali na kuliwana natwo banu. Eli lilabelelo lyasa kukanyamesa baje babali na kulinga mwamubi. (Jele 29:11) Stacy itunendeka hakulibanga, wendekele ngwendi: “Kulilongesa busunga kwanjikwasele njitwaleleleho kukolesa mubakele na kunjilinga mwamubi nomu munjakele na kumona bakwetu babalinga mwamubi. Yehova akapangesa muzimbu wa mu Mbimbiliya mu kuzembeleka banu bendi.” Tunapande kulibwahesela mangana tuzembeleke bakwetu kupangesa bikulaheso bya mu Mbimbiliya. Nga muzibuka mwamubwa biyendeka Mbimbiliya ha tuyando, co mukulahela manene ebi bilongesa. Co lalo kumipwila kwakwasi kulongesa bamukakobela nabo sikola nambe bamukapanga nabo byuma bili na kulingisa banu bayande na byuma byakalinga Yehova mu kumanesa tuyando.b

17. Yehova ali na kutukwasa bati tukolese nameme banu bali na kutulinga mwamubi?

¹⁷ Calubinda, banu batwalelelaho kulinga bakwabo mwamubi mwafwa Satana ikeye “ali na kuyula kano kaye.” Oloni twakulahela ngwetu byuma bikala mwamubwa mwafwa Yehova natukulahesa kutukwasa ha simbu ino, co kulutwe akatundisako Satana na byuma byoshe byabibi. (Iwano 12:31) Cakumwenako, Yehova natuleke bili na kulingisa mu kaye mukale tuyando na kutuleka ngwendi waka manene mbunge banu babali na kulinga mwamubi. (Samu 34:17-19) Twalilongesa ku mwanja wa Yesu bitunapande kulinga nga banu batulinga mwamubi. Co lalo twalilongesa ngwetu ololo Bumwene bwa Njambi butundisako tuyando, co banu kubakayanda lalo. (2 Pita 3:13) Ngeci twaleleleniho kwambulula bya Bumwene bwa Njambi na ntwima na kutwalelelaho kubandamena omwo kaye koshe kakashula “kwakula mwamubwa na mu kusungama.”—Isaya 9:7.