Anna Moneymaker/Getty Images
TWALELELENIHO KUTONA!
Baka-sayansi Banashwenesa Litangwa lya Kunyonga kwa Kaye Kulutwe—Bika Biyendeka Mbimbiliya?
Ha January 24, 2023, baka-sayansi baswenesele simbu ha Waci Imwesa Simbu ya Kunyonga kwa Kayea kuyehi na hakati ka butsiki, kumwesa ngwabo litangwa lya kunyonga kwa kaye lili muyehi.
Webusaiti ya AFP International Text Wire ngwayo: “Lyamucibali, baka-sayansi banashwenesele oni manene ije ‘Waci Imwesa Simbu ya Kunyonga kwa Kaye’ kuyehi na hakati ka butsiki mwafwa ya nzita ili ku Ukraine na kulishoshomwena nzita ya nuclear na kutenguluka kwa byuma mu kaye.”
“Lyamucibali baka-sayansi banendekele ngwabo ‘Waci Imwesa Simbu ya Kunyonga kwa Kaye’ banaishwenesa, co kunasala lika masekondi 90 mangana yete hakati ka butsiki, kulumbununa ngwabo banu banashwene oni manene ku simbu ya amagidoni.”—ABC News.
“Cibunga ca baka-sayansi ba mu kaye koshe cinendekele ngwaco banu ololo balitsiyanga na kunyonga.”—Lipapelo lya mizimbu lya The Guardian.
Kuma simbu ya kunyonga kwa banu na lifuti-libu ili muyehi ndi? Kuma tunapande kulijujukila byuma bija kulutwe ndi? Bika biyendeka Mbimbiliya?
Bika bija kulutwe?
Mbimbiliya imwesa ngwayo “lifuti-libu likalako myaka yoshe,” co banu “bakakalamo myaka yoshe.” (Ekelesiya 1:4; Samu 37:29) Ngeci, banu kubabiisa manene lifuti-libu mangana mujeneke kukala byuma bya kuyoya, embwe.
Oloni Mbimbiliya imwesa ngwayo kukakala mamaneselelo. Cakumwenako, inendeka ngwayo “kaye kali na kuhwa.”—1 Iwano 2:17.
Nga mushaka kuzibuka biilumbununa Mbimbiliya muinendeka bya kuhwa kwa kaye, tandeni ñanda ya “Is the World Coming to an End? What Is the Apocalypse?”
Nga mushaka kuzibuka biyendeka Mbimbiliya kutalesa ku byuma bimwesa simbu inasalako mangana kaye kanyonge, tandeni ñanda ya “When Will the World End?”
Moneni byuma mu ngila inapande
Mbimbiliya yasa kutukwasa kumona byuma mu ngila inapande nameme mu kaye muli bukalu. Mu ngila muka?
Mbimbiliya ikatwana binangulo bije bitukwasa mu kuyoya. (2 Timothi 3:16, 17) Cakumwenako, tandeni ñanda ya “How to Control Worry” mangana mumone Mbimbiliya muyasa kumikwasela mupwe ba kubwahelela nameme muli na kuliwana na bukalu.
Mbimbiliya itukwasa tukale na lilabelelo. (Loma 15:4) Inalumbununa mwamubwa byuma bituliwana nabyo ha simbu ino na kulutwe, co kuzibuka ebi byuma kutukwasa tukale na likulahelo nameme mu kaye muli na kulingiwa byuma byabibi.
Mangana byuma bimutanda mu Mbimbiliya bimikwase mwamubwa, tumilanya ngwetu mweseke kulilongesa netu Mbimbiliya kwa kujeneka kufweta lelo.
a “Waci Imwesa Simbu ya Kunyonga kwa Kaye inapu waci ije ibanabwahesela kunangula banu ngwabo tuli na kushwena manene muyehi na kunyonga kwa kaye mwafwa ya makina na byuma bikwabo bibali na kupanga banu. Inapu endekesi ya cifwisa ije imwesa byuma bitunapande kulinga mangana tutwaleleleho kuyoya ha lifuti-libu.”—Bulletin of the Atomic Scientists.