8. Iya napu mwene wa ku mbwela, muno mu matangwa a kukotoka?

⁸ Ha Nzita ya Kaye ya Kulibanga, lifuti lya America lyalikwatasanene na lifuti lya Britain mu kulwa nzita. Ngeci, awa mafuti abali apwile Ciyulo ca Nzili ca mu Kaye Koshe ca Anglo-America. Eci ciyulo cakele na “maswalale babangi” ba nzili ngwe mwapolofwetelele Ndanyele. (Ndanye 11:25) Muno mu matangwa a kukotoka, ciyulo ca Anglo-America cikeco cinapu mwene wa ku mbwela.d Co iyoni napu mwene wa ku kunto?

IYA NAPU MWENE WA KU KUNTO?

9. Mwene wa ku kunto washolokele lalo mu mwaka uka, co bupolofweto buli ku Ndanyele 11:25 bwalishulisilile bati?

⁹ Mwene wa ku kunto washolokele lalo mu mwaka wa 1871. Ha simbu ije Russell na bakwabo te banashangumuka laja kulilongesa Mbimbiliya. Mu mwaka uje bene, Otto von Bismarck, wawanesele mitambela yaingi na kuipwisa lifuti lya nzili libasana ngwabo Germany. Wilhelm I ikeye wapwile Mwene wa kulibanga wa lifuti lya Germany. Co wangwile Bismarck kupwa muka-kutwamwena byuma byoshe bya mu lifuti.e Mu kwita kwa myaka, lifuti lya Germany lyashangumukile kuyula mafuti amangi a mu Africa na mitambela ya ku Pacific Ocean. Co baka-Germany bashangumukile kulimona ngwe bali na nzili kutubakana baka-Britain. (Tandeni Ndanyele 11:25.) Baka-Germany bakele na maswalale babangi ba nzili, co bakebo batele kuli baka-Britain. Ngeci, ha Nzita ya Kaye ya Kulibanga, baka-Germany balwisile bitozi babo.

10. Mukanda wa Ndanyele 11:25b, 26, walishulisilile bati?

¹⁰ Ndanyele wapolofwetele byuma bikwabo bije byalingiwile kuli baka-Germany. Wapolofwetele ngwendi mwene wa ku kunto “kakasa kulinga bimo.” Mwafwa bika? Mwafwa ‘bakamunyanyamena. co baka-kumunangula bendi baje banamwata bakebo bakamubiisa.’ (Ndanye 11:25b, 26a) Mu simbu yayoyele Ndanyele, baje ‘batele’ kuli mwene nabo bapangelele ku lipela lya mwene. (Ndanye 1:5) Obu bupolofweto bunatalesa kuli beya? Bunatalesa kuli baje bakele na bitwamo byakama mu ciyulo ca baka-Germany. Aba banu banambatesela bimyata ba mwene na bakulunu ba maswalale baje bakele na kumunangula. Byuma bibalingile bikebyo byamanesele nzili ya ciyulo ca baka-Germany.f Ndanyele wapolofwetele bya kuhwa kwa nzili ya ciyulo ca mwene wa ku kunto nambe ngwetu ciyulo ca baka-Germany. Wapolofwetele lalo ha byuma byalingiwile omwo balwile na mwene wa ku mbwela. Wapolofwetele hali mwene wa ku kunto ngwendi: “Maswalale bendi babangi bakabatsiya, co mbunga yendi ya nzita bakainyongesa.” (Ndanye 11:26b) Ngwe mubapolofwetelele, bwingi bwa maswalale ba baka-Germany na banu beka babatsiile mu Nzita ya Kaye ya Kulibanga. Ije nzita ikeyo yalundumwine banu babangi kutubakana binzita byakele kunima.