Muthzimbu Wa Mu Kuyoya
Yehova Nanjikwatha mu Kumupangela
Njalekele kapokola ngwange vavangele kunjikuta, mwafwa njavyanene kulwa. Njamwihwile ngwange: “Nove ushaka kunjikuta lalo ndi? Washakele lalo ngwendi njilikwatathane na mbunga ya mashwalale va ku United States.
NJATHEMUKILE mu 1926 ku Crooksville, Ohio, mu United States. Vatate na vanana kuvapwile vaka kulombela, oloni vakele na kuleka yetu vana vavo vakupwa 8 kuya ku chachi. Njashangumukile kuya ku Chachi ya Methodist. Munjakele na myaka 14, mukulunu womwo mu chachi wanjanene vwana mwafwa njakele na kuya ku chachi lya chalumingo na lya chalumingo ha mwaka wa mutunu.
Margaret Walker (ndokathzi wa mu chivali kutunda ku chimoshwe) ike wanjikwathe njithzivukuke vuthunga
Ha thimbu eyi vene, kwakele Mukaleho wa Yehova umo wa lithzina lya Margaret Walker uje washangumukile kuthimutwiya na vanana vya mu Mbimbiliya. Litangwa limo, nange njakatolililileko. Vanana vathinganyekele ngwavo njaile na kuvatangula, cho vanjishekele mu njuvo. Oloni njatwaleleleho kutolilila. Munima ya matangwa, va Margaret vanjihwile ngwavo: “Uthzivuka lithzina lya Njambi ndi?” Njavakumbulwile ngwange: “Vanu voshe valithzivuka, ngwetu ikeye Njambi.” Cho vakevo vanjilekele ngwavo: “Ambata Mbimbiliya yove ufukule ku Myatho 83:18.” Omwo njatandele echi chithoneka, njawanene ngwavo lithzina lya Njambi lyapwa Yehova. Njashatukilile hanja nakukaleka vavuthamba vange ngwange: “Mumuketa ku vinjuvo vyeni, mukatande Myatho 83:18 mangana mukamone lithzina lya Njambi mu Mbimbiliya.” Munatha kwendeka ngweni njashangumukile kwambulula ha litangwa lije vene.
Nange Njalilongethele Mbimbiya, cho vanjimbwitikile mu 1941. Omwo mwetile lika thimbu yaindondo kutunda ha kunjimbwitika, vanjanene kutwamenena chilongetha cha livulu cha chikungulukilo. Njashongangeyeye vanana na vavushoko kukala oku ku chilongetha, cho vashangumukile kukala-kalako. Oloni vatate kuvashakele.
VANJILWITHA HEMBO
Vanjanene vipangi vyavingi mu chikungulukilo, cho njakele na kwambata mavulu amangi a Vakaleho va Yehova. Litangwa limo, vatate venikile ha mavulu ange na kwendeka ngwavo: “Mutaleni, kuli utwala mavulu oshe awa? Kethi uatulikile mu njuvo yange, ya nawo kwoshe kushaka.” Njatundile hembo na kukakala ku Zanesville, Ohio. Omwo hapwile hayehi, njichinakele na kuya kwimbo kukatakametha vaka-nanga yange.
Vatate vakele na kuvindika Vanana kuya na kukunguluka. Thimbu imo vanana muvakele na kuya ku viwano, vatate vakele na kuvashatukitha na kukavakwata na kuvapulunya kuvelwitha mu njuvo. Oloni vanana vakele na kuthevunuka kupangetha chikolo cheka na kuya ku viwano. Njalekele vanana ngwange: “Kethi muthzeye nana, tangwa valikela kumishatukitha.” Kukapwa muje, Vatate vechelele kuvavindika. Ngechi, vanana vashangumukile kuya na kukunguluka mu kuthuvuluka.
Omwo Sikola ya Kulilongetha Kwambulula yashangumukile mu 1943, njashangumukile kwendeka viñanda mu chikungulukilo chetu. Kunangula chivakele na kunjana munima ya kwendeka viñanda vyange, chanjilingithile njipwe muka-kwendeka viñanda wamuvwa.
KUVYANA KUKOVELA MU VINDTHZITA
Mu 1944, vanjishikile njipwe lishwalale omwo kwakele Ndthzita ya Kaye ya mu chivali. Njaile ku Sikola ya Fort Hayes ya ku Columbus, Ohio kukalithoneketha chipangi cha kuthoneka-thoneka, cho vakelwile kulikangula kwange. Njalekele vaka-fulumende ngwange shangeko kupwa lishwalale. Vanjitavethele kwiluka kwimbo. Oloni omwo mwetile lika matangwa, kapokola umo wethzile ku njuvo na kunjileka ngwendi: “Corwin Robison, njinaija na kukukuta.”
Omwo mwetile vyalumingo vivali, lyako wanjilekele ngwendi: “Ngwe yange lika, ngwe ukala mu kamenga mu kuyoya kwove kwoshe. Yove ngwove vati?” Njamukumbulwile ngwange: “Shukulu, yange njinapu lika muka-kupanga. Vikolo vya vanu njavipwitha vutenda vwange ha kwambulwila muthzimbu wauvwa wa Vumwene kuli vakevo.” Ou lyako walekele mbunga ngwendi: “Kumwethzile kwakutuleka ngweni ou mukwenje napu muka-kupanga indi embwe. Oloni tushaka mutuleke indi ou mukwenje watavele kukovela vushwalale indi embwe. Thimbu kanda nambe ola imo ihwe, mbunga yakwile ngwavo njakele na mulonga. Ngechi lyako wanjakwilile kukala mu kamenga myaka 5 ku Ashland, Kentucky.
YEHOVA WANJINYUNGILE MU KAMENGA
Njalivangele kukala mu chitokisi litangwa limo athina vanjake mu kamenga vyalumingo vivali ku Columbus, Ohio. Njalombele kuli Yehova ngwange: “Yehova kunjatha kukala mu kamenga myaka 5. Kunjithzivuka vya kulinga.”
Alikaki muka-kunyunga wanjitavethele kutuhukako hanja. Njaile kuli chindthzinda mukwetu wa vithsili vya kujunduka, cho njakemanene nendi ku njanena na kukenga hanja. Wanjihwile ngwendi: “Ove kambundi ka munyenye utonda vika kuno?” Cho ngwange: “Njapwa Mukaleho wa Yehova? Cho wanjihwile lalo ngwendi: “Umukaleho yove? Vika vanakukutila? Njamukumbulwile ngwange: “Vakaleho va Yehova kuvethi kulwa na kuthsiya vanu.” Cho wendekele ngwendi: “Kumani vanakukutila kujeneka kuthsiya? Vakweni vakavakutu mwafwa ya kuthsiya vanu. Vikevyo vya kukutila munu vene ovyo? Njamukumbulwile ngwange: “Kethi vikevyo.”
Cho wendekele ngwendi: “Mu kamenga kamo munjakele myaka 15, njakele na kutanda mavulu eni. Munjathzivile endeka ngocho, njalombelele ngwange: “Yehova njilomba ngwange ou munalume anjimanene” Oho vene chindthzinda mukwavo wa lithzina lya Paul wendekele ngwendi: “Ava vakwenje nga vakulwitha cho unjileka, mangana njivathake. Ngechi ha thimbu injakele muje mu kamenga vinthzinda vakwetu va kupwa 50 kuvanjikwatele ha muvila.
Vandolome vanjakakele navo mu kamenga ka ku Ashland, Kentucky mwafwa ya kuvyana kukovela vushwalale
Omwo vanjitwalele mu kamenga keka ka ku Ashland, njakaliwanene na vandolome va kukola ku sipilitu vaje vakele omwo mu kamenga. Vanjikwathele njitwaleleleho kukala kuyehi na Yehova, hamo lika na vakwetu. Vatwanene kutanda Mbimbiliya chalumingo na chalumingo, cho twakele nakulivwahethela vihula na vikumbululo vya mu chiwano chitwakele na kutumbula ngwetu Bible Bees. Twakele mu kamenga kakama muje mwakele myela ku vivumbe. Kwakele ndolome umo uje wakele na kututwamenena. Wanjilekele ngwendi: “Robison, yove utala myela ya chingandi. Vanu voshe vaija haje ha myela, vali mu mutamba wove. Unapande kuvambulwila thimbu kanda vavatunditheho.” Omwo mukemwo mutwakele na kwambulwila.
VYUMA VINJALIWANENE NAVYO MUNJAPATUKILE
Ndthzita ya Kaye ya mu chivali yahwile mu 1945, oloni anga njinachikele mu kamenga. Njalishoshomwenene ha kukaliwana na vaka-nanga yange, mwafwa Vatate vendekele ngwavo: “Yove nga utundako, cho vyuma vyoshe vyenda mwamuvwa.” Oloni munjapatukile, vuvwa vunjakawanene kwimbo vwanjikathamethele. Nameme Vatate vapwile vaka-kulwitha, vanu 7 mu nanga yetu vakele na kukunguluka, cho ndokathzi yange umo vamumbwitikile.
Tuli mulihya na ndolome wa kuvwavetha Demetrius Papageorge, uje washangumukile kupangela Yehova mu 1913
Ndthzita ya mu Korea muyashangumukile mu 1950, vanjithindiyiye kupwa lishwalale lalo. Vanjilekele ngwavo njiye ku Fort Hayes lalo. Omwo uje wakele na kutulongetha wamwene chashu change, wanjilekele ngwendi: “Mu chivunga cheni, nove walingi mwamuvwa manene.” Njamukumbulwile ngwange: “mwamuvwa, oloni kunjikovela vushwalale.” Njapangethele mukanda wa 2 Timateo 2:3 mu kumuleka ngwange njapwa ‘lishwalale wa Kilisitu.’ Wolokele tahi ntuli, athinoni endeke ngwendi: “Watha kuya.”
Kutundoho, njakakele ku chiwano cha vaje vashaka kupangela ha Mbetele chije chakele ku chiwano cha mutambela ku Cincinnati, Ohio. Ndolome Milton Henschel watulekele ngwendi ku Mbetele vakele na kutonda vandolome vaje vakele na lishungu na ndthzili ya kupanga vyuma vya Vumwene. Cho njalombele kuyako, ngechi vanjitambwile. Njashangumukile kupangela ha Mbetele ya ku Brooklyn kushwa mu 1954, cho Hakeho hanjichili na lelo lino.
Njakele na vyuma vyavingi vya kulinga ha Mbetele. Ha myaka yaingi njapangelele ku likina lya kushalwitha mema na kupangela ku ofisi ya vya kutunga na kupangetha makina eka akwavo na kuvwahetha vipatetho. Njapangeleko lalo ku kutunga Njuvo ya Viwano Vyakama ya mu nganda ya New York.
Kupangela ku likina lya kushalwitha mema ha Mbetele ya Brooklyn
Njashaka vyuma vikalingiwa ha Mbetele. Nanga ya ha Mbetele vakalemetha hamo chimene na kulilongethela hamo Kaposhi ka Kukengela, cho lalo vakalikwatathana na vikungulukilo mu chipangi cha kwambulwila. Evi vyuma vikevyo vivakalingi mu vinanga vyoshe vya Vakaleho va Yehova thimbu yoshe. Nga vithemi na vana vakelwila hamo mukanda wa litangwa na kulemetha hamo thimbu yoshe na kuya ku viwano na kwambulula na ntwima, vanu va mu nanga eyi voshe vashwenya kuyehi na Yehova.
Njinawana vavuthamba vavangi ha Mbetele na ku chikungulukilo. Vamo vapwile va kuvwavetha, cho vanai laja mwilu. Veka kuvapwile va kuvwavetha. Vaka-Mbetele navo kuvapwile va kulumbunuka ngechi lika mwa vangamba va Yehova voshe. Nga njilithevuka na ndolome yange, njikashakathzeka vingila vya kulitombola nendi. Njikanuka viwendeka mukanda wa Mateo 5:23, 24 uje utuleka vya kulinga nga twalipyakana na mukwetu. Kwakukalu kwendeka ngwavo “njithambetheko mbai,” oloni kulinga ngechi kukekwo kukamanetha vukalu.
VUVWA VUNJINAWANA MU KUPANGELA NJAMBI
Ano matangwa kunjatha vwino kwambulwila ku njuvo na njuvo, mwafwa njakuluvala, oloni kunjechelele. Njalilongetha kwendeka chiChinese, cho njikambulula ku va Chinese vaje veta mu ngila. Thimbu imo chimene, njikana mangazini 30 nambe 40 kuli vaje vashaka.
Kwambulula kuli va Chinese mu Brooklyn, New York
Njikalingi mangendthzi a kwilukila mu China. Litangwa limo, Mumbanda umo wamuvwa wanjimwethwilile omwo wakele na kwititha kametha ka kulandethela vushuka kakele na kulandetha. Nange njamumwethwilile na kumwana Kaposhi ka Kukengela na Toneni! ya mu ndaka ya chiChinese. Watambwile mangazini, cho wanjilekele ngwendi ikeye Katie. Kutunda vene oho, Katie akalingi hoshe hanjiwanena kuvanga tuthimutwiye. Njakele na kumulongetha muvakatumbwilamo vushuka na vithapa-thapa vimo mu Vundele, cho wakele na kutembwinina munjakele na kuvitumbwila. Njamulekele lalo na viñanda vya mu Mbimbiliya, cho watambwile livulu lya Bibele I Lutañi? Oloni munima ya vyalumingo, kunjamumwene lalo.
Munima ya vingonde, njanene mangazini kuli mumbanda umo uje wakele na kulandethako vimo. Chalumingo chateleko, wanjanene foni yendi nakunjileka ngwendi: “Endekeni na vaka-China ava.” Njamukumbulwile ngwange: “Naumo wai injithzivuka ku China.” Oloni wanjithsindiyiye, cho njaitambwile na kukumbulula ngwange: “Mwane, yange Robison.” Owo watumine foni wendekele ngwendi: “Va Robby, yange Katie, njineluka mu China.” Cho njamwihwile ngwange: “Uneluka mu China? Cho ngwendi: “Eyo. Owo mumbanda namyana foni shongo yange. Mwanjilongethele vyuma vyavingi vyavivwa. Njilomba ngwange nendi mumulongethevyo.” Cho njamukumbulwile ngwange: “Njetheka munjathela. Njakandelela munanjileke kuwakala.” Kutundoho, njathimutwiya na shongo ya Katie lwa mamanethelelo. Njakulahela ngwange kwoshe kuvali ava vambanda, vali na kulilongetha vya Yehova.
Njapangela Yehova ha myaka 73, cho njavwahele manene omwo wanjikwathele kujeneka kukovela vushwalale na kupwa wa kulongwa mu kamenga. Vaka-nanga yange vakanjileke ngwavo kutakama kwange muvakele na kunjilwitha vatate, navo kwavatakamethele. Cho mukwetile thimbu, Vanana na vandolome na vandokathzi vange 6 vavambwitikile. Nambe vatate vatengulukile, cho navo vashangumukile kukunguluka thimbu kanda vathse.
Nga Njambi natava, vavushoko vwange vaje vanathsi vakathanguka mu kaye kakaha. Thinganyekeni kuvwaha chitukathziva omwo tukalemetha Yehova na vanu vatwathzema myaka na myaka.a—Kengeni majwi ali mwithi.
a Ndolome yetu Corwin Robison wathsile wa kulongwa kuli Yehova ha thimbu ivakele na kuthoneka eyi ñanda.