Biñanda bya Kupangesa mu Mukanda wa Biwano bya Buyoye Bwetu Baka-Kristu na Cipangi Cetu
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
NOVEMBER 6-12
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOMBI 13–14
“Nga munu atsa, kuma asa kuyoya lalo ndi?”
w99 10/15 3 ¶1-3
Tukashaka Kuyoya Simbu Yailaha
NAMEME awa majwi amwesa ngwawo banu kubasa kuyoya simbu yailaha bawasonekele myaka 3,500 kunima, banu bamo kubawakulahelele. Banu kubashaka kuyoya lika simbu yaindondo, kukulubala na kutsa. Ngeci, kutunda lika kusañulu banu baneseka kuwana bingila bya mwakuyoyela simbu yailaha.
Mu simbu ya Yombi, baka-Ijipiti bakele na kulya bilyo bya lusemo bya tusitu ba nkomba mu kushaka kwilukila ku bukwenje. Kusañulu banu bamo bakele na kukumbasana byuma bimo mangana base kulinga bumbanda bwa manseno buje bubasinganyekele ngwabo bubalingisa bayoye simbu yailaha. Bwingi bwaba banu bakulahelele ngwabo goldi ibakele na kulipangela ibalingisa bajeneke kutsa. Bakulahelele lalo ngwabo kulila ha malonga a goldi kubalingisa bayoye simbu yailaha. Mu bulombelo bumo bwa kusañulu bwa ku China bubatumbula ngwabo Taoism bakulahelele ngwabo basa kutengulula muukapangelamo mubila wa munu kwitila mu byuma bya kufwa ngwe kusinganyekesesa, bweho bwa kuhwima na kulya byakulya bimo bya kulitila. Bakulahelele ngwabo ebi byuma bilingisa munu ajeneke kutsa.
Muka-kutondesesa umo wa ku Spain wa lizina lya Ponce de León walifwitile kutondesesa byuma byasa kulingisa munu ajeneke kukulubala. Ndotolo umo uje wayoyele mu myaka ya ma 1700 wendekele mu libulu lyendi lya Hermippus Redivivus ngwendi bakwenje na bambanda baje kanda balilaleho na munu babake mu kamulili kakandondo mu simbu ya ntondwe mangana base kwambata mpunzi ibahwima na kuyaka mu mitumwa mangana baipangese mu kubwezelela ku buyoye. Ebi bingila byoshe bibanapangesa banu kubyakwasele nambe kamandondo.
Muti Ubanashinji Wasa Kujobelela Lalo Ndi?
MUTI wa kulizenga-zenga wa olive [Olea europaea] unasa kumoneka ngwe keti waubwa nga banu bawesekesa ku muti wa kendale wa ku Lembanone. Oloni muti wa olive wasa kutwalelelaho kwoboka nameme nga byuma kubyesi mwamubwa. Miti imo ya olive ngwabo ili na myaka ya kweta ku 1,000. Mizi ya muti wa olive ije ikajalakana manene, ikaulingisa ujobelele lalo nameme nga unau. Ou muti ukajobelela nga mizi yawo iciyoya.
Yombi wakulahelele ngwendi namene atsa, akayoya lalo. (Yombi 14:13-15) Cisholoka wapangesele cakumwenako ca muti wa olive mangana amwese ngwendi Njambi ali na nzili ya kumusangula. Yombi wendekele ngwendi: ‘Kucili lilabelelo nameme ku muti, omwo baushinja, co ujobelela lalo.’ Nga kunakele lilanga, co nyonzi inyoka, cimbundi ca kuma ca muti wa olive casa kujobelela mwafwa ya mizi yawo, co “ujobelela ngwe muti wauha.”—Yombi 14:7-9.
“Ukashaka Kumona”
Majwi endekele Yombi amwesa ngwawo Yehova wakala na ngozi, co wazema manene bangamba bendi ba kufwa ngwe Yombi baje banamukulahela, co bashaka ngwabo abamunge mu ngila ije yatonda. (Isaya 64:8) Yehova waka mbunge bangamba bendi ba kulongwa. ‘Ashaka kumona’ lalo bangamba bendi ba kulongwa baje banatsi. Muka-kulilongesa umo ngwendi, lijwi lya Cihebelu libananungulula ngwabo ashaka kumona “linapu limo lya majwi akama amwesa cuma canashungwiya manene kumona munu.” Yehova kesi na kwanuka lika bangamba bendi, oloni ashaka ngwendi bayoye lalo.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
it-1 191
Lito
Lito lyemanenene byuma byangoco nambe bya kujeneka seho. Cakumwenako, Abrahamu walekele Yehova ngwendi wapwile likungu, co lalo wapwile lito. (Kus 18:27; taleni lalo Isa 44:20; Yom 30:19.) Kutundaho, Yombi wendekele byuma bibendekele babusamba bendi ba makuli ngwendi byapwile ‘bisimo byangoco ngwe lito.’—Yom 13:12.
NOVEMBER 13-19
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOMBI 15–17
“Elifaze Kapwile Muka-kuzembeleka Wamubwa”
w05 9/15 26 ¶4-5
Byaneni Bisinganyeka bya Kuhenga!
Mu majwi oshe endekele, Elifaze wamwesele ngwe Njambi ashaka ngwendi bangamba bendi balinge byuma bije kubasa, co kesi kumona bibakalingi kupwa bya seho. Elifaze walekele Yombi ngwendi: ‘Njambi kakulahelele bangamba bendi. Ikeye akawana milonga nameme ku tungelo twendi.’ (Yombi 4:18) Wendekele lalo hali Njambi ngwendi: ‘Njambi kakulahelele tungelo twendi ba kujela, na melu kuapwile a kujela ku mesho endi.’ (Yombi 15:15) Co wehwile lalo ngwendi: “Kuma bilinga byobe bya busunga bili na seho kuli Njambi?” (Yombi 22:3) Mbilendande nendi walitombwele na Elifaze. Wendekele ngwendi: “Ngonde kuyasa kutwa ceke ca kubyazima ku mesho a Njambi, nameme bingongonosi kubyasa kupwa bya kujela embwe.”—Yombi 25:5.
Tunapande kunyanyama mangana bisinganyeka bya kuhenga keti bitungumune. Bisinganyeka bya cifweci byasa kutulingisa tusinganyeke ngwetu Njambi ashaka ngwendi tulinge byuma kutwasa. Co byasa kutsiya busamba bwetu na Yehova. Kukala na biyongola bya cifweci kwasa kutulingisa tujeneke kutambula binangulo byabibwa. Kutubakana kulikehesa na kupangela ha buzeye bwetu, tunasa ‘kulubalela Yehova’ na kukala na likitikiti. (Visimo 19:3) Kulinga ngoco kwasa kutwonowesa kukola ku sipilitu!
Tembwinineni Kulikehesa na Kutetela kwa Yesu
16 Majwi etu amabotsi. Kutetela bakwetu kutulingisa ‘tuzembeleke baje banombwa.’ (1 Tesa 5:14) Bika bitwasa kwendeka mangana tuzembeleke baje banombwa? Twasa kubatakamesa nga tubamwesa ngwetu twabaka mbunge. Twasa kwendeka majwi amabwa aje abalingisa bamone bifwa byabibwa bibakala nabyo nambe cashu cabo. Twasa lalo kubanukisa ngwetu Yehova ikeye wabakokelele kuli Munendi, co bapwa ba seho kuli ikeye. (Iwano 6:44) Twasa kubaleka lalo ngwetu Yehova waka mbunge bangamba bendi baje banapokoka bimbunge nambe “baje banazeye.” (Myaso 34:18) Majwi etu amabotsi asa kukangwisa nambe ngwetu kutakamesa baje banazeye.—Visi 16:24.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
Bisimpi bya mu Mukanda wa Yombi
7:9, 10; 10:21; 16:22—Kuma awa majwi ali oku ku mikanda amwesa ngwawo Yombi kakele na lilabelelo lya kusanguka kwa batsi ndi? Awa majwi amwesa byuma byasinganyekele Yombi ngwendi bilingiwa haje bene munima ya kutsa kwendi. Walumbunwine bika? Hamo walumbunwine ngwendi mwatsa, banu bakele na kuyoya nabo kubamumono lalo. Kwesekesa nomu mubamwenenenemo byuma baje banu, Yombi kasele kwilukila lalo ku njibo yendi, co lalo banu kubasele kumumona lalo kweta noho hakabwahesela byuma Njambi. Yombi hamo walumbunwine ngwendi wahi asa kutunda mu cihilo mu nzili yendi babenya. Mukanda wa Yombi 14:13-15 umwesa ngwawo Yombi wakele na lilabelelo lya kusanguka kwa batsi.
NOVEMBER 20-26
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOMBI 18–19
“Keti Muyengule Bandolome na Bandokazi Beni”
Bika Bitulilongesa Kuli Yesu Omwo Walilile?
9 Mwasa kuzembeleka baje bali mu busiwa. Yesu kalilile lika na Matha na Maliya, oloni wabatolililile na kubazembeleka. Netu tunapande kuzembeleka baje bali mu busiwa. Ndolome Dan wa ku Australia uje wapwa mukulunu mu cikungulukilo wendekele ngwendi: “Munjatsisile munakazi wange njashakele kunjizembeleka. Bandolome babangi na banakazi babo bakele na kwija na kunjimona simbu yoshe, co banjitolililile. Banjitabesele njendeke mwoshe munjakele na kulizibila, co kubakomokele munjakele na kulila. Banjikwasele lalo kulinga bipangi bimo bya kufwa ngwe kunjikushila munyau wange na kunjilandelako byuma bimo na kunjitelekelako byakulya munjalizibile ngwange kunjasa kulinga ngoco. Co lalo kakangi bakele na kulombela nange. Bamwesele ngwabo bapwile babusamba ba busunga na bandolome baje ‘banasemukila ngeci tumwene hamo tuyando.’”—Visi 17:17.
Bika Bimikwasa Mukolese Nga Kabushoko Keni Alikela Kupangela Yehova?
16 Twaleleleniho kukwasa bandolome na bandokazi baje bali na babushoko bwabo banatundu mu cikungulukilo. Ino ikeyo simbu ibatonda manene ngwabo mubatakamese na kubamwesa cizemo. (Heve 10:24, 25) Simbu imo, baka-naanga ya munu uje natundu mu cikungulukilo banasa kuliziba ngwabo bandolome na bandokazi bali na kubayengula. Twesekeni mwoshe mutwasela kubakwasa mangana keti balizibe ngoco. Co lalo, nga bisemi ba ndokazi nambe ndolome wa mwanike banatundu mu cikungulukilo, tunapande kumushongangeya na kumushangazala. Muka-limbo lya ndokazi Maria bamutundisile mu cikungulukilo, co lalo wasezele naanga yendi. Maria wendekele ngwendi: “Babusamba bange bamo bakele na kwija ku njubo yange kwa kututelekela byakulya na kulingila hamo netu kulemesa kwa naanga. Bazibisisile munjakele na kulizibila, co bakele na kulila nange. Bakele na kunjimanena omwo banu bamo bakele na kwendeka byuma bya makuli hali yange. Ngeci, banjitakamesele manene.”—Loma. 12:13, 15.
w90 9/1 22 ¶20
Kuma Muli na Kupanga na Nzili Mangana Bamyane Bipangi mu Cikungulukilo Ndi?
20 Cibunga ca bakulunu cinapande kwanuka ngwaco kutunda ha bukulunu nambe kwecela kupwa ngamba wa cikungulukilo kwasa kulingisa munu akale na bishoti nameme nga ikeye babenya nalilombela kwecela. Nga katundile mu cikungulukilo, co lalo owo ndolome amoneka ngwabo nazeye, bakulunu banapande kumukwasa mu cizemo. (1 Tesalonika 5:14) Banapande kumukwasa amone ngwendi acili wa seho mu cikungulukilo. Nameme munu banamunangwile, banasa kumwana lalo bipangi nga atwalelelaho kupwa wa kulikehesa na kupwa wa kulongwa.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w94 10/1 32
Majwi Amabwa Akala na Nzili
Yombi mwatondele kumuzembeleka, Elifaze na babusamba bendi kubapangesele majwi amabwa. Banene Yombi mulonga. Bendekele ngwabo bukalu bwaliwanene nabwo bwezile mwafwa ya bubi bumo bwalingile ku bushweke. (Yombi 4:8) Mbimbiliya ya The Interpreter inendeka ha byuma byaliwanene nabyo Yombi ngwayo: “Yombi watondele kumumwesa mema ku mbunge. Oloni byuma bibamulekele baje babusamba bendi bya muzeyesele, co belukilile-elukilile kubyendeka.” Yombi mwazibile aje majwi a Elifaze na babusamba bendi wendekele oku nazeye ngwendi: “Bisimbu bingai mukayandesa mwonyo wange na kunjipunzozola na majwi?”—Yombi 19:2.
Majwi atwendeka kuwapandele kuzeyesa bakwetu baka-Kristu na kubalingisa balizibe ngwe banapu bangoco. (Esekeseni Kwituluka mu Mashiko 24:15.) Cisimo cimo ca mu Mbimbiliya ngwaco: “Byuma biwendeka byasa kunyungilila munu nambe kumunyongesa, ngeci tunapande kuliwana na byuma bitunda mu majwi atwendeka.”—Visimo 18:21, TEV.
NOVEMBER 27–DECEMBER 3
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOMBI 20–21
“Kupwa Muka-busunga Kukwemanene ha Kukala na Bufuko”
w07 8/1 29 ¶12
‘Munafukila Kuli Njambi Ndi?’
12 Mu majwi endekele Yesu, kufukila kuli Njambi kunapu kwa seho manene kutubakana kulikungulwila bufuko bwa muno mu kaye. Ngeci, Yesu walumbunwine ngwendi kutwapandele kwaka mbunge ku kulikungulwila bufuko nambe kushaka manene kulikuwa byuma bya ku mubila. Oloni tunapande kupangesa byuma bituli nabyo ku mubila mu kukanyamesa busamba bwetu na Yehova. Nga tulinga ngoco, co tufukila kuli Yehova. Mwafwa bika? Nga tulinga ngoco, co Yehova atubezikisa. Mbimbiliya ngwayo: ‘Cibezikiso ca Shukulu Kalunga cikeco cifukisa, co kesi kubwezelelako kayando.’—Visimo 10:22.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w95 1/1 9 ¶19
Kuhyana Satana na Bipangi Byendi
19 Yombi ngamba ya Njambi wakele na kulwa na ‘biyongola bya kuhenga’ bya Elifaze na Zofale baje bapangesele Satana. (Yombi 4:13-18; 20:2, 3) Oku kwalingisile Yombi alubale manene na kuzeya, co wendekele ‘majwi a kuhenga’ mwafwa ya bishoti byakele nabyo. (Yombi 6:2-4; 30:15, 16) Elihu watolililile mwamubwa Yombi mwakele na kwendeka, co wamukwasele amone byuma ngwe mwakabimwena Yehova. Mu ngila imolika bakulunu bakamwesa ngwabo bali na kuzibisisa baje banazeye ha kujeneka kubwezelela ku bukalu bwabo. Ngwe mwa Elihu, bakakwata mbunge na kutolilila mwamubwa baje banazeye, co bakapangesa Lijwi lya Njambi mu kubatakamesa. (Yombi 33:1-3, 7; Jemusi 5:13-15) Ngeci, baje banazeye mwafwa ya byuma binalingiwa nambe bya kulisinganyekela, nambe baje bali na kuziba lyoba mwafwa ya ‘bilota’ nambe ‘bimona’ basa kuwana bukwasi ku cikungulukilo.—Yombi 7:14; Jemusi 4:7.
DECEMBER 4-10
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOMBI 22–24
Kuma Munu Asa Kupwa wa Seho Kuli Njambi Ndi?
w05 9/15 27 ¶1-3
Byaneni Bisinganyeka bya Kuhenga!
Banu bamo bakasinganyeka ngwabo Njambi akatondo ngwendi balinge byuma kubasa, co lalo wabamona kupwa bangoco. Mu majwi endi amamaneselelo Elifaze wehwile ngwendi: ‘Kuma munu asa kupwa wa seho kuli Njambi ndi? Kuma munu uje ali na mana ali na seho ku mesho endi ndi?’ (Yombi 22:2) Elifaze wamwesele ngwe munu kesi na seho kuli Njambi. Mu ngila imolika Mbilendande nendi wendekele ngwendi: ‘Kuma munu asa kupwa muka-busunga, nambe munu uje nasemuka kuli munakazi kuma asa kupwa wa kujela ndi?’ (Yombi 25:4) Kwesekesa nebi biyongola bya kuhenga, kuma Yombi wasinganyekele ngwendi asa kupwa kabusamba ka Njambi ndi?
Banu bamo ano matangwa bali na bisinganyeka bya kuhenga hali bakebo babenya. Byuma bya kufwa ngwe mwanakolela munu, bishoti bya mu kuyoya, kumulwisa mwafwa ya mubala nambe muyati wendi byasa kulingisa munu alizibe kupwa wangoco. Kutundaho, Satana na badimona bendi bakazibi bwino kuyandesa banu. Basa kulingisa munu alizibe ngwendi byuma byali na kulinga kubyesi na kuzibisa Njambi Muka-nzili Yoshe kubwaha. Nga munu ashangumuka kusinganyeka mu ngila ei asa kwombwa manene. Nga munu akala na bisinganyeka bya cifweci, mu kwita kwa simbu asa kushangumuka kutunda kuli Njambi kamandondo-kamandondo.—Bahebelu 2:1; 3:12.
Bukulukazi na kujeneka kulikangula mwamubwa byasa kutwonowesa kupangela mwamubwa Njambi. Byuma byalinga munu mu cipangi ca Njambi ha simbu ino, byasa kumoneka kupwa byabindondo nga abyesekesa ku bipangi byakele na kupanga mwapwile mwanike, mwakele na bukangule bwabubwa nambe mwapwile wa kukanyama. Ngeci, kunapu kwa seho kunanguka ngwetu Satana na badimona bendi bashaka ngwabo tusinganyeke ngwetu byuma bituli na kulinga kubyasa kuzibisa Njambi kubwaha. Tunapande kubyana bisinganyeka bya cifweci.
w95 2/15 27 ¶6
Byuma Byasa Kutukwasa Kumanesa Bukalu.
Babusamba ba Yombi batatu bamuzeyesele manene mwafwa byuma bibakele na kwendeka byapwile bya kulisinganyekela kubyapwile biyongolya bya Njambi. Elifaze watwaleleleleho kwendeka ngwendi ‘Njambi kasa kukulahela bangamba bendi’, co Yehova kakandelelele Yombi mwapwile wa kulongwa. (Yombi 4:18; 22:2, 3) Byuma byendekele Elifaze byazeyesele manene Yombi. Mukemwo Yehova wanangwile Elifaze na babusamba bendi ha majwi a kushaula abendekele. Wendekele ngwendi: “Kumwendekele bya busunga hali yange.” (Yombi 42:7) Oloni kuli byuma bikwabo lalo byalingiwile.
Bakwenje na Bambanda Baje Bakazibisa Yehova Kubwaha
10 Ngwe muinamwesela Mbimbiliya, ñanda yakatwile Satana kuyakundamene lika kulongwa kwa Yombi, oloni inakundama na baje boshe bali na kupangela Njambi kwambateselela neni. Satana walekele Yehova ngwendi: “Munu [keti lika Yombi, oloni munu woshe] ana byoshe bije alinabyo ngeci ayoye.” (Yombi 2:4) Kuma munananguka muinamikundamena ei ñanda ya seho ndi? Ngwe muumwesela mukanda wa Visimo 27:11, Yehova nendeka ngwendi kuli bimo bimwasa kulinga mangana ase kukumbulula Satana uje akamupaya. Acisinganyekeni ha ñanda ei, Mwene wa Mwilu na Hasi ashaka ngwendi neni mulingeko bimo mu kumanesa ñanda yakama ije inakalako ha simbu yailaha. Eci cinapu cipangi ca kulitila na kubezika kwakama. Kuma mwasa kulinga byuma byali na kumilomba Yehova ndi? Yombi wasele. (Yombi 2:9, 10) Yesu nendi wasele hamolika na bangamba ba Yehova babangi kushwa lika kusañulu. Kwambateselela na bakwenje na bambanda babangi. (Filipu 2:8; Kujombolola 6:9) Neni mwasa kulinga ngoco. Kuli bimo bimunapande kulinga kutalesa kuli ei ñanda, kumwapandele lika kukala ngoco. Bilinga byeni byasa kumwesa indi muli na kwimanena Satana indi Yehova. Mulyangwila kwimanena iya?
Yehova Wamyaka Mbunge!
11 Kuma Yehova akaka mbunge ku byuma bimwangula kulinga ndi? Kuma banu babangi kubatwaleleleleho kupwa ba kulongwa kuli ikeye mangana ase kukumbulula Satana muka-kumupaya ndi? Liyabolo wendekele ngwendi wahi asa kupangela Yehova mwafwa ya kumuzema, co ei ñanda inapu ya makuli. Nameme ngoco, Yehova ashaka ngwendi mwimane ku mutamba wendi kutalesa ku ñanda ya kuyula banu mwafwa wamyaka mbunge. Yesu wendekele ngwendi: “Tate uje ali mwilu kashaka ngwendi umo wa aba babandondo anyonge.”—Mateu 18:14.
12 Yehova ashaka ngwendi mwangule mwamubwa. Mwafwa byuma bimwangula kulinga byamukundama. Mbimbiliya inamwesa mwamubwa mwakalizibila Yehova ha byuma bibakalingi banu ipwe byabibwa nambe byabibi. Cakumwenako Baisalele mubatwaleleleho kumutengulukila Yehova wazibile kubabala ku mbunge. (Myaso 78:40, 41) Simbu kanda libazi lya mu Matangwa a Nowa lyete Yehova ‘wazeyele manene ku mbunge mwafwa biyongola bya bimbunge bya banu byoshe byapwile byabibi.’ (Kushangumuka 6:5, 6) Acisinganyekeseseni ha ñanda ei. Nga kumwangula mwamubwa bya kulinga mwasa kuzibisa Ishamatanga yeni kubabala ku mbunge. Awa majwi kuwalumbununa ngwawo Njambi wapwa wa kuzeya, co akalingi byuma kwesekesa nomu mwalizibila. Oloni amwesa ngwawo wamizema, co ashaka ngwendi byuma bimyendele mwamubwa. Nga mwangula kulinga byuma byabibwa, muzibisa Yehova kubwaha ku mbunge. Apwa wa kubwahelela, mwafwa akumbulula Satana na kumibezikisa. Co Yehova ashaka bene kulinga ngoco. (Bahebelu 11:6) Yehova Njambi wapwa Tate wa cizemo!
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
Lyakeleni Bilengo Bije Byana Bumpau Ishamatanga
Tucisimutwiyeni mwatangelele Yehova melu na kaye na biyongola byakele nabyo omwo watangele lifuti-libu. Majwi endeka ngwawo “cingwezi lyatokele, co mutondo lyakile,” amwesa ngwawo Yehova wamanesele mwamubwa cipangi ca kutanga kwesekesa na simbu yabwahesele. (Kushangumuka 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Ku mashangumukilo a simbu na simbu yabwahesele kutanga byuma bimo, wazibukile mwamubwa cilengo cendi nambe byuma byayongwele kulinga olyo litangwa. Co Njambi watangele byuma kwesekesa na biyongola byakele nabyo. (Kujombolola 4:11) Yombi wendekele ngwendi ‘naumo wahi asa kuyeluwisa [Yehova] nambe kumubindika bije byashaka kulinga.’ (Yombi 23:13) Yehova walizibile kubwaha mwamwene ‘byuma byoshe byatangele,’ co wendekele ngwendi ‘binabwaha manene’!—Kushangumuka 1:31.
Nga mushaka ngweni bilengo byeni bilishulisilile, munapande kukala manene na lishungu lya kubishulisilila. Bika bimikwasa kukala neli lishungu? Nameme te kanda atange lifuti-libu, Yehova wasele kumwena cimweja ngwendi lipwa lyalibwa omwo likala mu bukambwila, co limwana bumpau na kasingimiko. Mu ngila imolika, twasa kukala na lishungu lya kushulisilila cilengo cetu nga tusinganyekesesa ha bubwa butundamo. Ebi bikebyo byalingile Tony mwakele na myaka 19. Kebalele byuma byamwene mwaile ha munango wa Bakaleho ba Yehova muyatangwa ya Europe. Kutunda bene oho, Tony wakele na kulihula mukwasa kuzibikila kuyoya na kupangela ha mwela wa cifweci. Kutunda bene olyo litangwa, kecelele kusinganyekesesa ha ñanda ei, co watwaleleleleho kulingako bimo mangana nendi akapangeleho. Munima ya myaka, Tony wabwahelelele manene mubatambwile fomu yendi ya kulomba kukapangela ha munango!
DECEMBER 11-17
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOMBI 25–27
“Kulongwa Kukwemanene ha Kupwa wa Kulumbunuka”
it-1 1210 ¶4
Kulongwa
Yombi. Yombi uje cisholoka wayoyele mu simbu ya Mosesa, munima ya kutsa kwa Jozefu, banamwendeka ngwabo wapwile ‘muka-busunga [mu Cihebelu tam] na kulongwa, co wazibilile Njambi lyoba na kulitenga ku bubi.’ (Yombi 1:1; taleni YOMBI.) Ñanda ya kulongwa inambateselela na byuma byalingiwile omwo Yehova Njambi wehwile Citozi cendi Satana bya Yombi ha simbu ya ciwano ca tungelo mu nkuta ya mwilu. Satana wabangeyeye Yombi ñanda ya makuli. Wamwesele ngwe Yombi kakele na kupangela Njambi kutundilila kwisi ya mbunge, ngwendi washakele kuwanenaho bimo. Co walingileko bimo mu kushaka kwonowesa Yombi kupwa wa kulongwa kuli Njambi. Oloni Satana wonowele kushulisilila butumbe bwendi nameme Njambi wamutabesele kweseka Yombi. (Yombi 1:6–2:3) Munima yobyo, Satana wendekele ngwendi Yombi washakele kunyungilila mwonyo wendi nameme byuma byakele nabyo byanyongele, co lalo bana bendi boshe batsile. (Yombi 2:4, 5) Omwo wabinjile mushongo uje wamuzibisile manene kubabala, munakazi wendi wamushongangeyeye ngwendi alinge byuma bije kubyapandele na kumupaya. Kutundaho, babusamba bendi ba makuli nabo bamupayele na kwombwanesa binangulo na biyongola bya Njambi. (Yombi 2:6-13; 22:1, 5-11) Oloni Yombi wabalekele ngwendi atwalelelaho kupwa wa kulongwa. Wendekele ngwendi: ‘Kunjumbila kuti kulongwa kwange kweta noho hanjikatsila. Simbu yoshe injiyoya, mbunge yange kuikanjipaya.’ (Yombi 27:5, 6, NWT) Yombi mwatwaleleleleho kupwa wa kulongwa wamwesele ngwendi Satana wapwa muka-makuli.
Twaleleleniho Kupwa ba Kulongwa!
3 Kuli yetu banu ba Njambi, kulongwa kunapu kuzema Njambi na mbunge yetu yoshe na kumupangela na mbunge yetu yoshe na kutwameka cizango cendi omwo twangula byakulinga. Tumoneni mubanapangesela lijwi lya kulongwa mu Mbimbiliya. Lijwi lya Cihebelu libananungulula ngwabo “kulongwa,” lilumbununa cuma camutunu, ca kujeneka kapenga nambe calambwe. Cakumwenako, Baisalele bakele na kwana ñombelo ya tusitu kuli Yehova, co Lishiko lyamwesele ngwalyo baje tusitu kubapandele kukala na kapenga. (Levi 22:21, 22) Banu ba Njambi kubabatabesele kwana kasitu wa kupokoka lindi, wa kujeneka litwi, wa kutibika lisho nambe uje ali na kubinja. Yehova washakele kasitu wamutunu, wa kujeneka kapenga, walambwe. (Mala 1:6-9) Yehova washaka cuma ca kujeneka kapenga nambe camutunu. Cakumwenako, mutukalanda bushuka, libulu nambe cikwata ca kupangesa, kutwesi kulanda bya kutubazeka nambe bya kutabuka. Oloni tukalanda byamutunu, byabibwa na bya kujeneka kapenga. Mu ngila imo lika, Yehova ashaka ngwendi cizemo na kulongwa kwetu kuli ikeye bipwe byamutunu, byalambwe, nambe bya kujeneka kapenga.
4 Kuma tunapande kupwa ba kulumbunuka asina tupwe ba kulongwa ndi? Embwe, mwafwa simbu yoshe tukasebuka. Tumoneni byuma bibali bitwendekesa ngwetu kutwapandele kupwa ba kulumbunuka asinoni tupwe ba kulongwa. Ca kulibanga, Yehova kesi kwaka mana kutupenga twetu. Mbimbiliya ngwayo: “Nga yobe Shukulu Kalunga ukalaba milonga yetu, co iyajo akoboka?” (Myaso 130:3) Azibuka ngwendi kutwalumbunukile, tu baka-bubi, mukemwo wazema kutusambesa. (Myaso 86:5) Ca mu cibali, Yehova azibuka buzeye bwetu, co kesi kutuleka ngwendi tulinge bije kutwasa. (Tandeni Myaso 103:12-14.) Mu ngila muka oni mutunapande kupwila bamutunu, balambwe nambe ba kujeneka kapenga ku mesho a Njambi?
5 Bangamba ba Yehova banapande kukala na cizemo asina bapwa ba kulongwa. Cizemo na kulongwa kwetu kuli Njambi binapande kupwa bya mutunu, byalambwe na bya kujeneka kapenga. Nga mukemwo mucipwa cizemo cetu, co tupwa ba kulongwa nameme tuliwana na byeseko. (1 Mizi 28:9; Mateo 22:37) Tusimutwiyeni lalo hali Bakaleo batatu batunendeka ku maputukilo. Bika byabakwasele balinge byabibwa? Kuma uje ndokazi kashakele kulizibisa kubwaha kuje ku sikola ndi? Kuma uje ndolome wa mwanike washakele ngwendi bakamujole haje ha njubo ndi? Kuma uje ndolome washakele ngwendi bamutundise bipangi ndi? Embwe. Oloni bazibukile ngwabo kukabangeya mashiko a Yehova kukekwo kwakubwa, mukemwo bashakele kumuzibisa kubwaha. Batwamekele cizango ca Njambi kulutwe mukemwo bangwile mwamubwa bya kulinga. Eyi ikeyo ngila ibamweselelemo kulongwa kwabo kuli Njambi.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
Kulinga Byuma mu Kulitombola na Lijwi lya Njambi
3 Byuma bya kutanga bimwesa ngwabo Njambi wapwa muka-kunoneka byuma mu ngila ya kulitila. Mbimbiliya ngwayo: “Shukulu Kalunga watangele kaye na mana endi, mu kuzibuka kwendi wakele lilu mu mwela walyo.” (Visi 3:19) Tuzibuka lika “biyongola bya nzili yendi [Njambi]” byabindondo, co “twabizibile lika na lijwi lya kuyebeta.” (Yombi 26:14) Oloni byuma byabindondo bituzibukako ha bipulaneti na bingongonosi na milalabizi bikatulingisa tumone ngwetu Njambi nabinoneka mu ngila ya kulitila. (Myaso 8:3, 4) Milalabizi yakala na makulukazi a bingongonosi, co byoshe bikende mwamubwa mu ngila yabyo. Bipulaneti bya mwilu bikazenguluka litangwa mu bingila bibanabibwahesela. Byuma bya kukasamesa bije bili mwilu bitukwasa kuzibuka ngwetu Yehova uje “na mana endi watangele melu” na kaye, tunapande kumushangazala na kumwononoka na kumulemesa.—Myaso 136:1, 5-9.
DECEMBER 18-24
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOMBI 28–29
Muli na Lutsimo Lwalubwa Ngwe Yombi Ndi?
w02 5/15 22 ¶19
Mweseni Cizemo na Ngozi Baje Bali mu Bukalu
19 Mizimbu ya mu Mbimbiliya itunasimutwiya imwesa ngwayo tunapande kumwesa cizemo na ngozi baje bali mu bukalu buje kubasa kumanesa bakebo babenya. Ha kulinga ngwabo cikota cendi citwaleleleho, Abrahamu wapandele kupangela hamo na Mbetwele. Jakobu watondele bukwasi bwa Jozefu mangana mubila wendi bautwale ku Kanana. Ha kulinga ngwabo akale na swana, Naumi watondele bukwasi bwa Ruthi. Abrahamu, Jakobu, na Naumi kubasele kulinga byuma bibatondele kwa kujeneka bukwasi bwa bakwabo. Mu ngila imolika, netu tunapande kumwesa cizemo na ngozi baje bali mu bujene. (Visimo 19:17) Tunapande kutembwinina Yombi uje wakele mbunge ‘banu bakele mu bukalu bwakama’ baje balombele bukwasi, hamolika na “bisiwa.” Yombi ‘wakwasele na bifwile na kupwa mesho a tupuputwa na mendi a biyanga.’—Yombi 29:12-15.
it-1 655 ¶10
Zalesi
Kuli byuma byabingi bibanesekesa ku zalesi. Yunifomu nambe bizalo bimo bya kulitila byanasa kuzala munu bikamwesa munga nambe cibunga cimo canalikwatasana naco. Mu ngila imolika, zalesi banaipangesa mu Mbimbiliya mu kumwesa mwanafwila munu mwafwa ya byuma byemanena nambe byakalingi ngwe mwaipangeselele Yesu mu cakumwenako ca bizalo bya bulo. (Mat 22:11, 12; taleni BYAKUZALA KU MUTWE; LISANDA.) Ku mukanda wa Kujombolola 16:14, 15, Mwata Yesu Kristu natunangula ngwendi kutwapandele kulala ku sipilitu na kushulula bizalo bya cifwisa bije bimwesa ngwabyo munu napu mukaleho wa kulongwa wa Njambi wa busunga. Nga kutupu ba kutona, tuliwana na bukalu ha litangwa lya “nzita ya litangwa lyakama lya Njambi Muka-nzili Yoshe.”
w09 2/1 15 ¶3-4
Bika Byalibungila mu Lizina?
Banu mubakasemuka kubesi kukala na nzili ya kulyangwila lizina. Nameme ngoco, munu na munu asa kulyangwila futisi yakala nayo. (Visimo 20:11) Lihuleni ngweni: ‘Ngwe Yesu nambe tupositolo kubali ngwe banjisanesa lizina muka? Lizina muka linesi kumwesa mwamubwa futisi yange nambe munjafwila?’
Tunapande kusinganyekesesa manene ha cihula eci. Mwafwa bika? Mwene Solomoni wasonekele ngwendi ‘lizina lyalibwa lili na seho kutubakana siliva na ngolinde.’ (Visimo 22:1) Mukemwo bene. Kukala na lizina lyalibwa nambe ngwetu kukala na futisi yaibwa mu citingitingi kwapwa kwa seho. Nga tukala na lizina lyalibwa kuli Njambi, atubezikisa myaka yoshe. Co eci cikeco cuma ca seho manene. Mu ngila muka? Njambi nakulahesa ngwendi asoneka boshe baje bamuzibila lyoba mu ‘libulu lyendi lya canukiso,’ co nabakulahesa kuyoya kwa myaka yoshe.—Malakiya 3:16; Kujombolola 3:5; 20:12-15.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
g00 7/8 11 ¶3
Kumwesula Kwapwa kwa Seho!
Kuma kumwesula kukwasa ndi? Kuma mwanukako simbu imo imwalizibile kushubuluka mwafwa munu umo wamimweswilile ndi? Indi hamo mwanuka simbu imwakele na bishoti nambe kuliziba ngweni banamiyengula mwafwa kubamimweswilile ndi? Kumwesula kukakwasa. Kukakwasa munu uje amwesula hamolika nowo ibamweswila. Yombi wendekele kutalesa ku bitozi bendi ngwendi: ‘Njabajolelele mwesu-mwesu, oloni kubakulahelele, co kuzanguluka kwange kwabasimpisile.’ (Yombi 29:24) “Kuzanguluka” kwazangulukile Yombi kwamwesele ngwako washubulukile.
DECEMBER 25-31
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOMBI 30–31
“Yombi Wapwile wa Kulongwa Kuli Munakazi Wendi”
Tundiseni Mesho Eni ku Byuma Byabibi!
8 Baka-Kristu ba busunga nabo kubalumbunukile. Ngeci, basa kushungwiya byuma byabibi. Mukemwo Lijwi lya Njambi lyatunangula kukwata mbunge ha byuma bitumona nambe bitushungwiya. (1 Kori 9:25, 27; tandeni 1 Iwano 2:15-17.) Yombi uje wapwile wa kulongwa wanangukile kulitombola kuli mukati ka kutala na kushungwiya. Wendekele ngwendi: “Njinalikumiya cikumiiyo na mesho ange ngeci nalumo lwai njikakenga mumbanda na lishungu.” (Yombi 31:1) Yombi wabyanene kukwata munakazi mu ngila ije kuyapandele, co katabesele nambe biyongola bya kuhenga bikale mu mbunge yendi. Yesu wamwesele ngwendi munu kapandele kukala na bisinganyeka bya kujwala omwo wendekele ngwendi: “Woshe atwalelelaho kutala munakazi na kumushungwiya, nalingi laja nendi bukoi mu mbunge yendi.”—Mate 5:28.
w08 9/1 11 ¶4
Singanyekeseseni ha “Byuma Bitundamo”
Simbu kanda mushangumuke kushungwiya byuma byabibi, lihuleni ngweni, ‘Bika bitundamo?’ Kusinganyekesesa ha “byuma bitundamo” kwasa kumikwasa kujenjuka ku bukalu bunasa kutundamo. Baje bakombwanesa eci cinangulo bakaliwana na bukalu bwa kufwa ngwe kubinja mushongo wa AIDS na mishongo ikwabo ikaija mwafwa ya kulinga bupangala, kukala na memo a kujeneka kubandamena, kwitila memo, kuhwa kwa likwatasano mukati ka banu, hamolika na kujeneka kukala na citakutaku ca kujela. Kapositolo Paulu wendekele ha byuma bilingiwa kulutwe ku banu ba cifweci ngwendi: “Kubakaswana Bumwene bwa Njambi.”—1 Korinte 6:9, 10.
w10 11/15 5-6 ¶15-16
Bakwenje na Bambanda, Tabeseni Lijwi lya Njambi Limitwamenene
15 Simbu muka imumona ngweni kwasa kumikaluwila kupwa ba kulongwa kuli Njambi, nga muli na bakweni, indi nga muli likalyeni? Nga muli ku sikola nambe ku bipangi, munasa kweseka mumwasela mwoshe kutona ku sipilitu. Munasa kwaka mbunge ku byuma bije byasa kumikobelesa mu bukalu ku sipilitu. Oloni nga muli na kulishubulwisa, munasa kujeneka kulinga ngoco.
16 Mwafwa bika munapande kwononoka Yehova nameme muli likalyeni? Anukeni ngweni byuma bimulinga byasa kuzibisa Yehova kubwaha ku mbunge nambe kumulubalesa. (Kusha 6:5, 6; Visi 27:11) Kuli mumo mwakalizibila Yehova ha byuma bimulinga mwafwa “wamyaka mbunge.” (1 Pita 5:7) Ashaka ngwendi mumutolilile mangana byuma bimyendele mwamubwa. (Isaya 48:17, 18) Yehova walizibile kubihya ku mbunge omwo bangamba bendi bamo mu Isalele kusañulu bombwanesele binangulo byendi. (Myaso 78:40, 41) Oloni Yehova walizibile manene kubwaha ku mbunge mwafwa ya kapolofweto Ndanyele uje yalekele kangelo ngwendi ‘Njambi wamuzema.’ (Ndanye 10:11) Mwafwa bika? Ndanyele watwaleleleleho kupwa wa kulongwa kuli Njambi ipwe ku mbunga nambe kwa likalyendi.—Tandeni Ndanyele 6:10.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w05 11/15 11 ¶3
Kutolilila mu Cizemo
Babusamba ba Yombi kubatolililile ku byuma byoshe byendekele. Mukemwo Yombi wendekele ngwendi: “Kuma naumo wai atolilila kuli bije njili na kwendeka ndi?” (Yombi 31:35) Mwafwa bika Yombi wendekele ngoco? Nameme baje babusamba bendi bamutolililile, kubamuzembelekele. Kubamwakele mbunge, co lalo kubazibisisile mwakele na kulizibila. Kubamutolililile mwamubwa mwafwa kubakele mbunge ku bukalu bwendi. Mukemwo kapositolo Pita wendekele ngwendi: “Mubaboshe kaleni na biyongola bimolika, lizibileni ngozi, kaleni na cizemo ca kuzema bandolome, kaleni na mema ku mbunge na kupwa ba kulikehesa.” (1 Pita 3:8) Twasa kumwesa bati bakwetu ngozi? Ngila imo itwasa kulingilamo ngoco inapu kwaka mbunge mubali na kulizibilamo bakwetu na kweseka kubazibisisa. Twasa kwendeka majwi a ngozi a kufwa ngwe: “Byuma byaco kubyabwahele,” nambe “cisholoka kubamizibisisile mwamubwa.” Ei inapu ngila imo ya kumweselamo bakwetu ngwetu tunabaka mbunge. Ngila ikwabo inapu kwilukila byuma byanendeka munu itushaka kuzembeleka kupangesa majwi etu mangana tumwese ngwetu twazibisisa byuma byali na kutuleka. Kutolilila mu cizemo kunambateselela kwaka mbunge ku byuma byendeka munu nomu mwali na kulizibila nameme keti kwakwasi kunanguka ngoco.