Biñanda bya Kupangesa mu Mukanda wa Biwano bya Buyoye Bwetu Baka-Kristu na Cipangi Cetu
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MARCH 3-9
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 3
Mweseni Ngweni Munakulahela Yehova
ijwbv cilongesa 14 ¶4-5
Provebia 3:5, 6—“Keti Ujendamene ha Kuzibisisa Kwobe”
“Kulahela Yehova na mbunge yobe yoshe.” Tumwesa ngwetu twakulahela Njambi nga tulinga byuma mu kulitombola na mashiko endi. Tunapande kukulahela Njambi na mbunge yetu yoshe. Mbimbiliya muikendeka bya mbunge ikatalesa ku munu wa mukati, kulumbununa mwakalizibila, bisinganyeka byendi na byuma bikamulingisa alinge byuma bimo. Ngeci, kukulahela Njambi na mbunge yetu yoshe kukulumbununa lika mutukalizibila. Oloni tukangula kumukulahela mwafwa tunakulahela mu kushula ngwetu ishamatanga yetu azibuka byuma byabibwa bitutonda.—Lom 12:1.
“Keti ujendamene ha Kuzibisisa Kwobe.” Tunapande kukulahela Njambi, keti kulikulahela yetu babenya mwafwa kutwalumbunukile. Nga tulikulahela yetu babenya nambe kwangula byuma kwesekesa nomu mu tuli na kulizibila, twasa kwangula kulinga byuma bije bisholoka ngwe byabibwa hakulibanga oloni mukwita kwa simbu byasa kutukobelesa mu bukalu. (Pro 14:12; Jel 17:9) Mana a Njambi analisezela kulako nawa etu. (Isa 55:8, 9) Nga tutabesa mashiko endi mangana atutwamenene, co tupwa bakubwahelela.—Sm 1:1-3; Pro 2:6-9; 16:20.
ijwbv cilongesa 14 ¶6-7
Provebia 3:5, 6—“Keti Usindamene ha Kuzibisisa Kwobe”
“Mwanuke mu bingila byobe byoshe.” Tunapande kuzibuka biyongola bya Njambi mu byuma byoshe bya seho bitwangula kulinga. Tulinga ngoco nga tulomba ngwetu atutwamenene na kwononoka byatuleka kwitila mu Lijwi lyendi Mbimbiliya.—Sm 25:4; 2Ti 3:16, 17.
“Co ikeye olola bingila byobe.” Njambi akolola bingila byetu mwakatukwasa mangana tuyoye mu kulitombola na mashiko endi a kusungama. (Pro 11:5) Ngeci, oku kukatukwasa mangana keti tuliwane na bukalu bukaija mwafwa ya kujeneka kwangula mwamubwa byuma. Co tukapu bakubwahelela mu kuyoya kwetu.—Sm 19:7, 8; Isa 48:17, 18.
be 76 ¶4
Twaleleleniho Kukola
Nga munu naliwana na byeseko byakulisezaseza mu kuyoya, asa kwendeka ngwendi: ‘Njaliwanaho laja nebi byuma, co njizibuka binjinapande kulinga.’ Oku kumwesa ngwabo tunalikulahela yetu babenya. Mukanda wa Provebia 3:7, uli na kutunangula ngwawo: “Keti ulimone kunyanyama.” Nameme ngwabo byuma bitunaliwana nabyo byasa kutukwasa kwangula byakulinga mu kuyoya, oloni nga tushaka kukola ku sipilitu tunapande kwanuka lalo ngwetu tutonda bukwasi bwa Yehova mangana twangule mwamubwa byakulinga. Tumwesa ngwetu tuli na kukola kusipilitu nga kutulikulahela yetu babenya, oloni nga tukulahela Yehova na kumulomba ngwetu atutwamenene mu kuyoya kwetu. Co lalo twasa kumwesa ngoco nga tukulahela ngwetu cahi cuma casa kulingiwa nga kacitabesele. Kutundaho, tumwesa ngoco nga tutwalelelaho kukanyamesa busamba bwetu na Tate yetu wa mwilu.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w06 9/15 17 ¶7
Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Provebia
3:3. Cizemo cije kucesi kutenguluka na kulongwa byapwa bifwa bya seho manene, co tunapande kubimwesa ku bakwetu ngeci lika mutukazalela busanga bwa seho manene. Co lalo ebi bifwa tunapande kubisoneka mu mbunge yetu, kulumbununa ngwabo tunapande kubimwesa ha litangwa na litangwa.
MARCH 10-16
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 4
“Nyunga Mbunge Yobe”
Mwasa Kunyunga Bati Mbunge Yeni?
Ku mukanda wa Provebia 4:23, lijwi lya “mbunge” lilumbununa “munu wa mukati,” nambe ngwetu bisinganyeka byetu, nomwo mutukalizibila na mashungu etu. Lilumbununa bunu bwetu bwa mukati, keti sholwesi yetu ya hanja.
Mwasa Kunyunga Bati Mbunge Yeni?
Nga tushaka ngwetu tunyungilile mbunge yetu, co tunapande kunanguka bushonde na kubujenjuka bwasi bwasi. Ku Provebia 4:23, lijwi libanalumbununa ngwabo ‘kunyunga,’ litwanukisa cipangi ca baka-kunyunga. Ha simbu yayoyele Solomoni, baka-kunyunga bakele na kwimana ha tuposhi twa nganda, co bakele na kuleka banu nga bamona bukalu. Eci cakumwenako cimwesa bikwapwila kwa seho kulinyungilila mangana Satana keti atungumune.
Baka-kunyunga baje bakele ha tuposhi bakele na kupangela hamo na baka-kunyunga ku bikolo. (2Sa 18:24-26) Bakele na kupangela hamo mu kumona ngwabo nga kwija bitozi, co bashoka bikolo. (Neh 7:1-3) Citakutaku cetu citunalongesa na Mbimbiliya cinapu ngwe muka-kunyunga. Co citunangula nga Satana ashaka kubiisa mbunge, bisinganyeka, biyongola na mashungu etu. Nga citakutaku cetu citunangula, tunapande kucitolilila na kunyungilila bwasi mbunge yetu.
Mwasa Kunyunga Bati Mbunge Yeni?
Nga tushaka kunyungilila mbunge yetu, tunapande kuishoka kutewa mukobela byuma byabibi, co lalo tunapande kuishokolola mangana mukobele byuma byabibwa. Acisinganyekeni lalo ha cakumwenako ca nganda ije ibanazengelaka na bibumbe. Baka-kunyunga bakele na kushoka ku bikolo bya nganda mangana bitozi keti babakobelele. Oloni bisimbu bimo bakele na kushokolola ku bikolo mangana bakobelesemo byakulya na byuma byeka. Baka-kunyunga, ngwe kubakele na kushokolola ku bikolo, banu mu nganda ngwe batsile ku njala. Mu cifwa cimo lika, tunapande kushokolola bimbunge byetu mangana bisinganyeka bya Njambi bikobele muli yetu na kutwendesa.
w12 5/1 32 ¶2
“Nyunga Mbunge Yobe”
Mwafwa bika tunapande kunyungilila mbunge yetu ya cifwisa? Njambi wahwiminine Mwene Solomoni asoneke ngwendi: “Nyunga mbunge yobe kutubakana byuma byoshe mwafwa mbunge yobe ikeyo nsina ya kuyoya.” (Pro 4:23) Kuyoya kwetu kwa simbu ino na kulutwe kunemana ha cifwa ca mbunge yetu ya cifwisa. Bika twendekela ngoco? Mwafwa Njambi akamono bili mu mbunge yetu. (1Sa 16:7) Bunu bwetu bwa mukati bukebo bukalingisa Njambi alizibe kubwaha nambe kubihya.—1Pi 3:4.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
Kuma Mutwalelelaho Kubandamena Kuli Yehova Ndi?
Mukanda wa Provebia 4:18 ngwawo: “Oloni ngila ya banu ba kusungama inapu ngwe ceke ca kukya kwa litangwa Cije ciya na kutwa kamandondo-kamandondo kweta noho litangwa lili hakati ka mutwe.” Eyi vesi itulongesa ngwayo Yehova akakwasa banu bendi bazibisise biyongola byendi kamandondo-kamandondo. Oloni eyi vesi imwesa lalo mwakakolela muka-Kristu ku sipilitu. Munu akakolo ku sipilitu kamandondo-kamandondo. Nga tupangesa binangulo bya mu munga ya Njambi na mu Lijwi lyendi, co tushangumuka kukala na bifwa byakala nabyo Kristu kamandondo-kamandondo. Co lalo tuzibuka mwamubwa Njambi. Tusimutwiyeni ha cakumwenako capangesele Yesu cije citukwasa kuzibisisa mwamubwa eyi simpi.
MARCH 17-23
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 5
Teweni Bupangala
w00 7/15 29 ¶1
Mwasa Kupwa ba Kujela Muno mu Kaye Kakujwala
Ku mukanda wa Provebia, munu wa kulumbuka banamwesekesa ku munakazi wa lihule. Majwi akapangesa munakazi wa lihule mukukokweya munu yashaka kulinga nendi bupangala akatobala ngwe ngenga ya buki, co akaseneta kutubakana mazi a olive. Kuma omu keti mukemwo mubakalingi banu baje bashaka kukokweya bakwabo mangana balinge nabo bupangala ndi? Cakumwenako, tusimutwiyeni ha byuma byaliwanene nabyo ndokazi umo wamubwa wa lizina Amy uje wakele na myaka 27. Ou ndokazi ngwendi: “Ku bipangi kwakele munalume umo wakele na kunjishangazala manene ha byuma binjakele na kulinga. Co njakele na kuliziba kubwaha. Njanangukile ngwangwe wakele na kunjishangala mwafwa washakele ngwendi njipwe lipangala lyendi. Oloni njamubyanene.” Muka-kukokweya akapangesa majwi amabwa ngeci, tunapande kunanguka nga munu apangesa majwi a cifwa eci kuli yetu. Twasa lika kulinga ngoco nga tupangesa cashu cetu ca kunanguka.
w00 7/15 29 ¶2
Mwasa Kupwa ba Kujela Muno mu Kaye Kakujwala
Byuma bikatundu mu kulinga bupangala byakulula ngwe cimena ca kulula, co byakubambuka ngwe mukwale wa bubela kubali. Co lalo byuma bikatundumo bikazibisa kubabala na kunena kutsa. Ebi byuma binapu, kujeneka kukala na citakutaku ca kujela, kukala na limo lya kujeneka kubandamena, mishongo ikeja mwafwa ya kulinga bupangala. Co acisinganyekeni kubabala kwakazibi munu uje nalyambata na munu wa mesho-mesho. Kulinga bupangala nambe bukoi kwasa kuzibisa manene kubabala ku mbunge ku munu itunalyambata nendi mu kuyoya kwendi kwoshe. Cili bene, byuma bitunda mu kulinga bupangala binapu byabibi manene.
w00 7/15 29 ¶5
Mwasa Kupwa ba Kujela Muno mu Kaye Kakujwala
Kutwapandele kulikwatasana na banu baje bali na bilinga bya kujwala nambe kutolilila ku myaso yabo, kukenga ma vidio amwesa byuma bya mazilo nambe kukenga bikupulo na ma vidio amushelengwa. (Pro 6:27; 1Kr 15:33; Efe 5:3-5) Nga tulipasula na banu ba cifwa eci nambe kuzala mu ngila kuyapandele, co tumwesa ngwetu kutwesi na mana.—1Ti 4:8; 1Pi 3:3, 4.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w00 7/15 29 ¶7
Mwasa Kupwa ba Kujela Muno mu Kaye Kakujwala
Solomoni namwesa byuma byakama bikatundu mu kulinga bupangala. Nga munu alinga bukoi, co kesi na kulisingimika ikeye babenya. Kuma keti cuma ca shwamwa nga munu atupangesa lika mu kushulisilila mashungu endi nambe nga tupangesa munu mu kushulisilila lika mashungu etu ndi? Nga tulinga bupangala na munu uje kutwalyambatele nendi, kuma oku kumwesa ngwabo tuli na kulisingimika yetu babenya ndi?
MARCH 24-30
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 6
Bika Bitulilongesa ku Mashatoka?
it-1 115 ¶1-2
Mashatoka
‘Mana Anabana Njambi.’ Njambi ikeye nana mashatoka mana abakala nawo. Mbimbiliya inamwesa ngwayo mashatoka “bakatulika byakulya byabo ha ntondwe na kukungulula byakulya byabo ha simbu ya kuteja.” (Pro 6:8) Mashatoka baje banalisala manene mu Palesitina bakabatumbula ngwabo, baka-kuteja nambe baka-kulima. (Messor semirufus), Aba mashatoka bakatulika byakulya byabingi kushangumuka mu ngonde ya March kutwala mu August, co bakabipangesa mu bingonde binatako na simbu ikukakaluwa kuwana byakulya. Kakangi aba mashatoka bakawaniwa ku bijungwilo kuje kuli bimbuto na binona byabingi. Nga nyozi ilingisa byakulya bibanatulika mashatoka bijule, bakambata ebi byakulya na kubishanda ha katanya mangana byume. Co lalo aba mashatoka bakatundisa bimbunge bya bimbuto mangana keti bimene ha simbu ibanabitulika. Banu bakananguka ngwabo ha mutambela umo hali bibunga bya mashatoka mwafwa ya bingila mubaketi na bijubu bya bimbuto bibakaseze kubukobelelo bwa mena abo.
Bitulilongesa ku Byuma Bibakalingi Mashatoka. Bibanawana baka-kutondesesa ha Mashatoka bilitombola na majwi a mu Mbimbiliya aje endeka ngwawo: “Obe mulwa ya ku mashatoka, talesesa mubakapangela mangana ukale na mana.” (Pro 6:6) Mashatoka bakalibwehesela byuma bija kulutwe, nga bashangumuka cipangi kubesi kucisezela hakati. Co kakangi bakajundula byuma byakulema manene bije bibatubakana, kubesi kuzeya nameme nga nzili inabahwila. Co lalo bakala na likwatasano, bakajelesa mwamubwa mu mena abo na kukwasa bakwabo baje banabetwa nambe baje banajuka na kubakwasa kwiluka ku mena abo.
w00 9/15 26 ¶3-4
Nyunga Mbunge Yobe
Netu tunapande kupanga na nzili ngwe mwa mashatoka. Kupanga na nzili kwapwa kwakubwa ipwe kuli umo ali na kutupangesa nambe kukwesi. Tunapande kupanga na nzili ipwe ku sikola, ku bipangi nomwo tupangela Yehova. Ngwe mwa mashatoka mubakawana bukwasi mwafwa ya kupanga na nzili, Njambi ashaka ngwendi netu tulimwene bubwa bukatundu mu kupanga na nzili. (Eke 3:13, 22; 5:18) Nga tupanga na nzili tukala na citakutaku ca kujela na kujauka na byuma bituli nabyo.—Eke 5:12.
Solomoni wapangesele bihula bibali mukukwasa mulwa ananguke ngwendi napande kupanga na nzili. “Obe mulwa, ulaloho simbu ya kupwa hali? Omwo mu tulo windukamo tangwa lika?” Mwene Solomoni watembwininine mwakendekela mulwa omwo wendekele ngwendi: “Ulala kamandondo, ushulubala kamandondo, ubunga-bunga maboko mangana uhwime, co buhutu bukwizila ngwe lipwepwe na bujene bukwizila ngwe munu uje nambata bitwa.” (Pro 6:9-11) Omwo mulwa nacikosa, buhutu bumwizila ngwe lipwepwe na bujene bumwizila ngwe munu uje nambata bitwa. Co lihya lyendi likala na shaku na tunjata. (Pro 24:30, 31) Mingoso yendi iwa mu simbu yaindondo lika. Mukulunu wa bipangi asa kupangesa mulwa ha simbu ya kupwa hali? Kuma muna sikola uje ali na bulwa bwa kutanda asa kulinga mwamubwa ku sikola ndi?
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w00 9/15 27 ¶3
Nyunga Mbunge Yobe
Mukanda wa provebia unendeka ha bubi bwa kupwa 7. “Mesho a kulyalesa” na “mbunge ije itumba matumbe amabi,” obu bunapu bubi bwakalingi munu mu bisinganyeka. “Ndaka ya kukwisa na mukaleho uje endeka makuli acashama lika mu kanwa kendi” obu bunapu bubi bwakalingi munu kwitila mu byuma byendeka. “Mendi aje ashatukila ku bubi na maboko aje etila maninga a kujeneka mulonga” ebi binapu bilinga byabibi. Co Yehova wazinda manene munu uje washaka kumanesa kwoloka kuli mukati ka banu. Hakulibanga, mukanda unendeka ha bilinga byabibi bya kupwa 6, co lalo unabwezelelako kwendeka na bubi bwabu 7, oku kumwesa ngwabo bilinga byabibi bitwalelelaho kulibwezelela.
MARCH 31–APRIL 6
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 7
Jenjukeni Byuma Bije Byasa Kumikobelesa mu Ceseko
w00 11/15 29 ¶5
“Nyunga Mashiko Ange Mangana Utwaleleleho Kuyoya”
Omwo kwakele na kuya na kuzibala Solomoni watalele hasi mu windo ya njibo yendi, mu bimbengwa byayo. Wamwene mukwenje uje waliwanene na ceseko. Ou mukwenje kakele na mana hamolika na cashu ca kunanguka. Co wakele na kushaka kulinga byuma biitonda mbunge yendi. Co lalo cisholoka wazibukile bilinga bya banu bomwo mu mwela mwakele na kuya nebi byasele kulingiwa kuli ikeye mwayako. Ou mukwenje wetile kuyehi na masambwa-ngila kuje kwakele njibo ya munakazi. Ou munakazi iya? Butumbe muka bwali nabwo?
w00 11/15 30 ¶4-6
“Nyunga Mashiko Ange Mangana Utwaleleleho Kuyoya”
Tunwa twou munakazi twa kuseneta. Co akendeka mu kusimpa. Nasinganyekesesa ha byuma byoshe byashaka kwendeka mangana akokweye ou mukwenje. Akalimwesa ngwe napu muka-kusungama uje nakolo ku sipilitu ha kwendeka ngwendi nana milambu ya kulila hamo na kushulisilila byuma byanalikumiya lije bene litangwa. Milambu ya kulila hamo ibakele na kwana ku tempele mu Jelusalema, yapwile situ, fulawa, mazi na binyu. (Lev 19:5, 6; 22:21; Num 15:8-10) Ha kuwana ngwe ikeye na baka-naanga yendi banene milambu ya kulila hamo, wamwesele ngwendi wakele na byakulya na binyu byabingi ku njibo yendi. Majwi endekele ou munakazi amwesele ngwawo uje mukwenje wasele kukalikuwa nga aya ku njibo yendi. Ou munakazi watundile mu nijbo yendi na kuya na kushakezeka uje mukwenje. Munu uje wasele kutaba makuli ou munakazi wabindamene. Muka-kulilongesa Mbimbiliya umo wendekele ngwendi: “Cili bene ou munakazi wakele na kushakezeka munu.” kuma wakele na munu umo mu biyongola yakele na kushakezeka ndi? Kubanga cilema lika ikeye wasele kutaba makuli endi.”
Ou munakazi walingisile uje mukwenje amushungwiye ha kuzala bizalo byabibwa, kumuleka majwi akukokweya, kumubumbateya na kumutsemba hamolika na kulikwita mazi a lwengo lwalubwa. Co lalo ou munakazi wendekele ngwendi: “Njinajala binanga byabibwa ha mwela wange, binanga bya mibala-mibala bya ku Ijipiti. Ha mwela wange njinashamwinaho mira na aloe na sinamoni.” (Pro 7:16, 17) Najala binanga ha mwela wendi bya mibala-mibala bya ku Ijipiti, co nashamwinaho mira na aloe na sinamoni.
“Tuye tukalikuwe cizemo cetu kweta ku mutondo,” co watwaleleleho kwendeka ngwendi “tukalizibise kubwaha mu cizemo.” Eci cilanyo keti ca kukalya lika byakulya mu bubali bwabo. Oloni ali na kumulanya mangana bakalikuwe kulilala. Mukwenje nabwahelela mubanamulanya. Ou munakazi watwaleleleho kumukokweya ngwendi: “Mwafwa munalume wange wahiho ha njibo, nai bungenzi bwa kulako. Nambata ngonga ya bimbongo, kubanga ngonde inatuhuka yamutunu.” (Pro 7:18-20) Ou munakazi asimpisa mukwenje ngwendi kubakobela mu bukalu nga baya ku njibo yendi mwafwa munalume wendi nai bungezi, co keluka bwasi. Ou manakazi ali na butongwe mu kukokweya mukwenje. Co lalo “Amungumuna na majwi endi a kukokweya manene. Amukokweya na majwi a kulikwisa kumushangazala.” (Pro 7:21) Kubanga lika banu ba kufwa ngwe Jozefu bakebo basa kukolesa nga babakokweya mu ngila eyi (Gen 39:9, 12) Kuma ou mukwenje asa kukolesa ndi?
w00 11/15 31 ¶2
“Nyunga Mashiko Ange Mangana Utwaleleleho Kuyoya”
Mukwenje kasele kubyana cije cilanyo. Kasinganyekele ha bukalu bwasele kuliwana nabwo, co waile na uje munakazi ngwe ‘ngombe ibaya na kutsiya.’ Ngeci lika munalume ibanakutu mu tukunju kasa kutewa kashitiko, co nou mukwenje nendi wawililile mu ceseko. Kamwene bukalu bwasele kutundamo kweta noho “mukili unatibi lishuli lyendi,” kulumbununa ngwabo kubanga noho hashangumukila kubinja kuje kumutwala ku kutsa. Eci kutsa keti ca cifwisa mwafwa mu kulinga bupangala mukatundu mishongo ya kulitambwisa ije ikatsii. Co lalo busamba bwendi na Yehova bwasa kutsa na ‘kwitikisamo mwonyo wendi.’ Kutundaho, aliwana na bukalu bwakwana mu kuyoya kwendi mwafwa na biisila manene Njambi. Co bwasi-bwasi ashatukila ku kutsa ngwe kazila uje ashatukila mu muheto.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w00 11/15 29 ¶1
“Nyunga Mashiko Ange Mangana Utwaleleleho Kuyoya”
Solomoni watwaleleleleho kwendeka ngwendi, “Bikutiiye ku minye yobe. Bisoneke mu mbunge yobe.” (Pro 7:3). Co ngeci lika mutukapangesa minye mu kupanga bipangi bya kuliseza-seza, tunapande kupangesa binangulo bya mu Mbimbiliya na kubitabesa mangana bitutwamenene omwo twangula byuma bitulinga mu kuyoya kwetu. Kutundaho, tusoneka binangulo bya Njambi mu mbunge yetu nga tubipangesa ha litangwa na litangwa.
APRIL 7-13
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWILYA NJAMBI PROVEBIA 8
Tolilileni ku Mana a Yesu
cf 131 ¶7
“Njazema Tate”
Ha vesi 22, mana ali na kwendeka ngwawo: “Yange wamashangumukilo ku byuma byatangele Yehova, yange wakulibanga ku bipangi byendi bya kusañulu.” Aha Mbimbiliya kuyesi na kwendeka bya mana mpundu, mwafwa mana “kubawatangele.” Mana kuwakele na mashangumukilo mwafwa Yehova natwalelelaho kukalako, co lalo natwalelelaho kukala na mana. (Sm 90:2) Oloni Muna Njambi ikeye “ntwatwa ku byakutanga byoshe.” Bamutangele, co ikeye wa kulibanga ku byuma byoshe byatangele Yehova. (Kol 1:15) Ngwe muumwesela mukanda wa Provebia, Muna Njambi kwakele simbu kanda lifuti-libu na lilu bikaleko. Co hakupwa Lijwi na muka-kwendekelako Njambi, wemaneneneko mana a Yehova mu kulumbunuka.—Iwa 1:1.
cf 131-132 ¶8-9
“Njazema Tate”
Muna Njambi wakele na kulinga bika simbu kanda aije ha lifuti-libu? Vesi 30 ngwayo wakele ku nyonga ya Njambi, co wapwile “muka-kupanga wa mutongwe.” Awa majwi alumbununa bika? Kolose 1:16 ngwayo: “Mwafwa kwitila muli ikeye byuma bikwabo byoshe babitangele, mwilu na hasi . . . Byuma bikwabo byoshe babitangele kwitila muli ikeye, co babitangelele ikeye.” Ngeci, Yehova uje wapwa Ishamatanga wapangele kwitila muli Munendi uje wapwa “Muka-kupanga wa Mutongwe” mu kutanga byuma bikwabo byoshe. Kushangumukila ku tungelo na byuma byoshe bya mwilu kwambateselela na lifuti-libu hamolika na byuma byabibwa byoshe bilimo byakufwa ngwe bimena, tusitu na banu. Ngeci, Yehova mwapangele hamo na Munendi, twasa kubesekesa kuli Manjinela na muka-kutunga. Nga tukakomoka mutukamono byakutanga bimo, tunapande kwana bumpau kuli Yehova uje wapwa Manjinela Wakama. (Sm 19:1) Co lalo tunapande kwanuka kubwahelela na likwatasano lili mukati ka Ishamatanga na “muka-kupanga wa mutongwe.”
Nga banu babali bakujeneka kulumbunuka bapangela hamo, kubesi kulitombola bisimbi bimo. Oloni omu keti mukemwo mukwafwile kuli Yehova na Munendi. Mwana wapangele hamo na Ishe ha myaka yaingi manene, co wendekele ngwendi: “Njabwahelelele ku mesho endi simbu yoshe.” (Pro 8:30) Cili bene, wabwahelelele kukala na Ishe. Co mwana watwaleleleho kutembwinina bifwa bya Njambi. Mukemwo Mwana na Ishe balizemene manene. Co kukwesi banu beka lalo balizema ngwe mwa Mwana na Ishe.
w09 4/15 31 ¶14
Kukandelela Kuli Yesu uje Natubakana Devidi na Solomoni
Mu kaye koshe, munu umo lika ikeye watubakanene Solomoni ku mana. Ou munu napu Yesu Kristu, co walyendekele ngwendi “Uje natubakana Solomoni hali hano.” (Mat 12:42) Yesu wendekele “majwi a kuyoya kwa myaka yoshe.” (Iwa 6:68) Cakumwenako, mu ñanda ya Yesu ya ha munkinda muli binangulo bimo bya mu bisimo bya Solomoni. Solomoni wendekele ha byuma bimo bije byasa kulingisa ngamba wa Yehova apwe wa kubwahelela. (Pro 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20) Yesu nendi wendekele ngwendi munu asa kupwa wa kubwahelela nga alinga byuma bije binakundama kukulemesa Yehova na kuzibuka ngwendi bikulaheso byendi bikalishulisilila. Wendekele ngwendi: “Banabwahelela baje bazibuka ngwabo batonda Njambi, mwafwa Bumwene bwa mwilu bunapu bwabo.” (Mat 5:3) Baje bakapangesa binangulo bya mu bilongesa bya Yesu bakashwene kuli Yehova uje napu “ntsina ya kuyoya.” (Sm 36:9; Pro 22:11; Mat 5:8) Kristu wakala “na mana a Njambi.” (1Kr 1:24, 30) Ha kupwa Mwene wa Bumwene bwa Njambi, Yesu Kristu ali na ‘Sipilitu ya mana.’—Isa. 11:2.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
g 5/14 16
Mana Alinakutambeka, Kuma Muli na Kuaziba ndi?
▪ Libulu bya The World Book Encyclopedia ngwalyo “Mbimbiliya inalisala manene ku banu kutubakana libulu lyoshe-lyoshe.” Banainungulula ha bisimbu byabingi na mu bindaka byabingi kutubakana libulu lyoshe-lyoshe. Ipwe mutamba wayo nambe ya mutunu ili mu bindaka byakukokela ku 2,600, co banu bakweta ku 90 pesenti bali nayo.
▪ Mana “ali na kutwalelelaho kutambeka” mu ngila ikwabo lalo. Mukanda wa Mateu 24:14 ngwawo: “Co ou muzimbu waubwa wa Bumwene bakawambulula hasi hoshe, mangana upwe bukaleho ku mafuti oshe asinoni mamaneselelo akaija.”
APRIL 14-20
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 9
Pweni Baka-Mana Keti Baje Babyana Binangulo
‘Tolilila ku Majwi a Baka-Mana’
Kunasa kutukaluwila kutolilila ku byuma bibatunangula bakwetu. Simbu imo tunasa kulubala. Mwafwa bika? Nameme tuzibuka ngwetu kutwalumbunukile, oloni kunasa kutukaluwila kutolilila kuli uje atunangula maneneni nga endeka ha cuma citunasebuka. (Tandeni Ekelesiya 7:9.) Tunasa kulyamena. Tunasa kusinganyeka ngwetu ou munu natunangula nakala na biyongola byabibi, co lalo katunangwile mu ngila yaibwa. Tunasa lalo kwaka mbunge ku buzeye bwendi na kwendeka ngwetu kapandele kutunangula. Buzeye bwendi co abusezela kuli? Co lalo nga kutwashakele oco cinangulo, tunasa kucombwanesa na kulomba banu beka mangana batunangule mutushakela.
‘Tolilila ku Majwi a Baka-Mana’
Bika bitukwasa tutabe kutunangula? Tunapande kupwa ba kulikehesa na kwanuka ngwetu simbu imo tukalingi byuma bije kubyapandele mwafwa kutwalumbunukile. Ngwe mutunabanga kusimutwiya Yombi nendi wakele na bisinganyeka bya kuhenga. Oloni mu kwita kwa simbu watengulwile biyongola byendi, co Yehova wamubezikisile. Mwafwa bika? Mwafwa Yombi walikehesele. Wamwesele ngwendi wapwile wa kulikehesa omwo watabele kumunangula kuli Elihu uje wapwile mwanike manene kuli ikeye. (Yom 32:6, 7) Co lalo kulikehesa kutukwasa tutabe kutunangula nameme tuliziba ngwetu kubapandele kutunangula nambe nga munu atunangula napu mwanike kuli yetu. Mukulunu umo wa ku Canada wendekele ngwendi: “Nga bakwetu kubatunangula, co kutukaluwila kutwalelelaho kukola ku sipilitu mwafwa bakwetu bakebo basa kumona buzeye butuli nabwo buje kutwasa kumona yetu babenya.” Tubaboshe tushaka kukala na bushuka bwa sipilitu na kupwa baka-kwambulula na balongesi bababwa ba muzimbu waubwa.—Tandeni Bisamu 141:5.
Anukeni ngweni Njambi wamizema mukemwo akaminangula. Yehova ashaka ngwendi byuma bitwendele mwamubwa. (Pro 4:20-22) Ngeci, omwo Yehova atunangula kupangesa Lijwi lyendi, mabulu a kukundama ku Mbimbiliya nambe kupangesa muka-Kristu wa kukola ku sipilitu, co ali na kumwesa ngwendi watuzema. Mukanda wa BaHebelu 12:9, 10 ngwawo: ‘Ali na kulinga ngoco ngeci atukwase.’
Akeni mbunge ku cinangulo keti ku ngila ibanaminangwilamo. Simbu imo tunasa kuliziba ngwetu kubatunangwile mu ngila yaibwa. Muka-kunangula nendi napande kunangula munu mu ngila ije imulingisa kumupwile kwakwasi kupangesa byanamunangula. (Gal 6:1) Oloni nga yetu babali na kunangula, co tunapande kwaka mbunge ku byuma bibanatunangula keti ku ngila ibanatunangwilamo. Tunasa kulihula ngwetu: ‘Nameme kubanjinangwile mu ngila yaibwa, oloni byuma bibananjinangula binjikwasa bati? Nameme munu nanjinangula wakala na buzeye bumo, kuma byuma byananjinangula binjikwasa ndi?’ Tumwesa ngwetu tuli na mana nga tupangesa byuma bibanatunangula.—Pro 15:31.
w01 5/15 30 ¶1-2
‘Mana Atukwasa Kuyoya Matangwa Amangi’
Muka-mana akatambula cinangulo oloni muka-kushendemuna kesi kutaba kumunangula. Mukemwo Solomoni wendekele ngwendi: “Endekela muka-mana, co akuzema. Nangula muka-mana, co akala manene na mana.” (Pro 9:8b, 9a) Muka-mana azibuka ngwendi “kukwesi kunangula kukazibisa munu kubwaha ha simbu ibamunangula, oloni kukazibisa kubabala ku mbunge. Nameme ngoco, mu kwita kwa simbu, kulingisa baje babanalongesa noku kunangula beme bushuka bwa kwoloka bwa kusungama.” (Heb 12:11) Nameme tunasa kuziba kubabala ku mbunge ha simbu ibatunangula oloni tunapande kutambula cinangulo mwafwa citukwasa kukala na mana.
Mwene Solomoni uje wakele na mana wendekele lalo ngwendi, “Longesa munu wa kusungama, co abwezelela ku byuma byali na kulilongesa.” (Pro 9:9b) Ipwe tubanike nambe tubakulunu tunapande kutwalelelaho kulilongesa. Co tukabwahelela manene kumona nameme tukulukazi batambula busunga na kulyangwila kupangela Yehova. Ngeci, netu tutwaleleleniho kukala na lishungu lya kushaka kulilongesa.
w01 5/15 30 ¶5
‘Mana Atukwasa Kuyoya Matangwa Amangi’
Umo na umo wetu napande kulifwita mangana akale na mana. Solomoni mwasele busunga bwei ñanda omwo wendekele ngwendi: “Nga upwa u muka-mana, mana obe akukwasa, oloni nga u muka-kushendumuna, yobe babenya uyandelamo.” (Pro 9:12) Munu nga akala na mana, co ikeye babenya abezika oloni bukalu bwakaliwana nabwo muka-kushendumuna bwakulishakela. Cili bene, munu na munu akateje byuma byakuna. Ngeci, “tujendekeni manene matwi etu ku mana.”—Pro 2:2.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w06 9/15 17 ¶5
Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Provebia
9:17—“Mema a kwiba” apwa aka, co mwafwa bika “atobala”? Mema akwiba alumbununa kulilila na munu uje kutwalyambatele nendi mwafwa Mbimbiliya inesekesa kulikuwa kulilala mukati ka banu baje banalyambata ku kunwa mema aje ashubulwisa aje abanatekula mu lisima. (Pro 5:15-17) Co cuma cikalingisa mema akwiba asholoke ngwe atobala mwafwa banu bakanu awa mema ku bushweke, co bakasinganyeka ngwabo kubasa kubawana.
APRIL 21-27
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 10
Twasa Kupwa Bati Bakubwahelela mu Kuyoya?
w01 7/15 25 ¶1-3
‘Yehova Akabezikisa Munu Wakusungama’
Muka-kusungama nabezika mwafwa Mbimbiliya inendeka ngwayo. “Maboko a kulitolilila anena buhutu, oloni maboko aje apanga na nzili anena bufuko. Mwana uje ateja bimbuto ha simbu ya ntondwe ali na mana, oloni mwana uje alala tulo ha simbu ya kuteja alikokela shwamwa.”—Pro 10:4, 5.
Awa majwi endekele mwene anapu a seho kuli baka-kupanga ha simbu ya kuteja. Simbu ya kuteja keti simbu ya kulitolilila. Inapu simbu ya kupanga na nzili ha maola amangi. Cili bene, inapu simbu ya kupanga bwasi-bwasi.
Yesu walekele bandongesi bendi bya cipangi ca kuteja, oloni keti ca kuteja binona. Wendekele ngwendi: “Cili bene, cipangi ca kuteja cinapu cakama, oloni baka-kupanga banapu babandondo. Ngeci, lombeni Babenya cipangi ca kuteja [Yehova Njambi] mangana atume baka-kupanga mu cipangi cendi ca kuteja.” (Mat 9:35-38) Mu mwaka wa 2000, banu bakutubakana 14 milyoni banaile ku Cilika ca kwanuka kutsa kwa Yesu, co ei totala inatubakana lubali kuyesekasa ku totala ya Bakaleho ba Yehova. Co iyajo asa kubyana ngwendi ‘cipangi ca kuteja keti cakama’? (Iwa 4:35) Baka-kulemesa babusunga bakalombo babenya cipangi mangana abane baka-kupanga babangi, nameme ngoco, bakatwalelelaho kulinga cipangi ca kupwisa banu bandongesi mu kulitombola na malombelo abo. (Mat 28:19, 20) Co Yehova nabezikisa manene kulifwita kwabo. Mu mwaka wa 2000, banu bakutubakana 280,000 banabambwitikile. Co nabo bali na kulifwita kupwa balongesi ba Lijwi lya Njambi. Nga tulinga mwoshe mutwasele kulinga cipangi ca kuteja, co tulimwena kubwahelela cikatundu mu kulinga eci cipangi.
w01 9/15 24 ¶3-4
Endeni mu “Ngila ya Munu wa Kusungama”
Solomoni nendeka kutalesa ku munu wa kusungama ngwendi: “Bufuko bwa munu wa kufuka ikeyo nganda yendi ya kukola. Buhutu bwa tuhutu bubayandesa. Bipangi bya munu wa kusungama bitwala ku mwonyo, oloni bipangi bya munu wamubi bitwala ku bubi.”—Pro 10:15, 16.
Bufuko bwasa kutukwasa ku byuma bimo, ngeci lika mwa nganda ya kukola ije ikanyungilila banu balimo. Co buhutu bwasa kulingisa byuma bikaluwe nga kuli byuma bimo bitushaka kulinga. (Eke 7:12) Nameme ngoco, hamo mwene Solomoni nakala nakwendeka bya bushonde bukaija mwafwa ya kukala na bufuko nambe kupwa kahutu. Muka-kufuka asa kukobela mu ceseko ca kukulahela bufuko bwendi na kusinganyeka ngwendi bufuko bwendi bunapu ngwe ‘nganda ya kukola.’ (Pro 18:11) Co kahutu nasa kukala na bisinganyeka bya kuhenga ngwendi buhutu bwendi kubukahu. Ngeci, ebi bisinganyeka bibonowesa kukala na busamba bwabubwa na Njambi.
it-1 340
Bibezikiso
Yehova Ikeye Akabezikisa Banu. “Bibezikiso bya Yehova bikebyo bifukisa munu, co kesi kubwezelelako tuyando.” (Pro 10:22) Yehova akabezikisa baje bakamuzibisa kubwaha ku mbunge kwitila mu kubanyungilila, kubatwamenena, kubakwasa mangana byuma bibendele mwamubwa mu kuyoya na kubakwasa bawane byuma bibatonda.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w06 5/15 30 ¶18
Kubwahelela Kuli mu Kupwa wa Kulongwa
“Bibezikiso bya Yehova” bikebyo binafukisa banu bendi ku sipilitu. Co natuleke ngwendi “kesi kubwezelelako tuyando.” (Pro 10:22) Co mwafwa bika oni bangamba ba Njambi ba kulongwa babangi bakaliwana na tuyando na byeseko byabingi? Tukaliwana na tuyando na byeseko mwafwa ya byuma bitatu binatako. (1) Mwafwa ya bubi butwatambwile ku bisemi betu. (Gen 6:5; 8:21; Jms 1:14, 15) (2) Satana na badimona bendi. (Efe 6:11, 12) (3) Kaye kakabi. (Iwa 15:19) Nameme ngwabo Yehova akecelela byuma byabibi kulingiwa kuli yetu, oloni keti ikeye akabinene. Co lalo Mbimbiliya ngwayo: “Bwana bwoshe bwabubwa na bwana bwoshe bwa kulumbunuka bwatunda mwilu, bwatunda kuli Tate wa byeke, uje kesi kutenguluka ngwe minzinzime ije ikatenguluka.” (Jms 1:17) Yehova mwakabezikisa banu kesi kubwezelelako na tuyando.
APRIL 28–MAY 4
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI PROVEBIA 11
Keti Wendeke!
w02 5/15 26 ¶4
Kulongwa Kukatwamenena Baka-Busunga
Kulongwa kwa baka-kusungama na bilinga bya baka-bubi bikakundama banu. Solomoni wendekele ngwendi: “Mwafwa ya kanwa kendi, muka-kutengulukila alingisa mukwabo anyonge, oloni mangana a banu ba kusungama abamena.” (Pro 11:9) Cili bene, kubiisa bakwetu lizina, kufweya bakwetu mu ngila yaibi, byendeka bya shwamwa na lyashamena bikazibisa bakwetu kubabala ku mbunge. Oloni muka-kusungama ikeye akasinganyekesesa simbu kanda endeke, co akapangesa majwi amabwa. Co lalo, mana akamwobola mwafwa kulongwa kukamukwasa asinganyekesese mwamubwa na kuwana ngila yanasa kumwesela ngwendi baje bali na kumubangeya bali na kwendeka makuli.
w02 5/15 27 ¶2-3
Kulongwa Kukatwamenena Baka-Busunga
Banu babilinga byabibwa bakanene likwatasano, kwoloka na kukwasa bakwabo bakele mwamubwa mu mbongi mubakala. Ngeci, oku kukwasa baje bali omu mbongi bayoye mwamubwa. Co baje bakabiisa bakwabo mazina, kuzinda bakwabo na kulinga bakwabo mwamubi bakanene bimpindangano, kulingisa banu bajeneke kupwa bakubwahelela, kumanesa likwatasano na kunena bukalu bukwabo. Aba banu basa lika kulinga ngoco nga bali na moko. Mu mbongi ya cifwa eci mukakala bilinga bya kujwala, co byuma kubyesi kwenda mwamubwa, kutundaho bufuko bwa mu mbongi bukatepuluka.
Cinangulo cili ku mukanda wa Provebia 11:11 cinakundama bangamba ba Yehova omwo balikwatasana umo na mukwabo mu mbongi ya cifwisa ije ilumbununa bikungulukilo. Banu mu cikungulukilo basa kupwa bakubwahelela na kukwasa bakwabo na kwana Njambi bumpau nga bakola ku sipilitu na kupwa bakusungama. Nga Yehova abezikisa cikungulukilo, co banu balimo bakakolo ku sipilitu. Nameme ngoco, kuli bamo bakashaka kuwanena milonga na kwendeka byuma byabibi kutalesa ku byuma mubili nakwendela mu cikungulukilo. Co banu ba cifwa eci banapu ngwe “muzi wa bushungu” uje unena bukalu na kujwalesa banu bakwabo baje bapwile bababwa ha kulibanga. (Heb 12:15) Banu ba cifwa eci bakashaka kupwa baka-kutwamenena. Co bakashandola lingwabo, mubakendeka ngwabo bakulunu nambe cikungulukilo kucesi na kulinga mwamubwa banu bamo, co kuli kangu ka miyati na mibala na byuma bikwabo. Cili bene, byuma bibakendeka byasa kwangununa cikungulukilo. Ngeci, kutwapandele kutolilila kubyendeka byabo, oloni tunapande kulifwita mangana tukole ku sipilitu na kunena kwoloka na likwatasano mu cikungulukilo.
w02 5/15 27 ¶5
Kulongwa Kukatwamenena Baka-Busunga
Munu uje kesi kwangula mwamubwa nambe “kulinga lika biishaka mbunge yendi” akanenela bakwabo bukalu bwakama. Munu wa cifwa eci akatwalelelaho na byendeka byabibi, co akapangesa matuka nambe kubiisa bakwabo mazina. Bakulunu banapande kulinga bwasi-bwasi kwecelesa munu wa cifwa eci kungumuna bakwabo. Oloni munu uje “kesi kulinga biishaka lika mbunge yendi” akazibuka simbu ya kwoloka. Co lalo kesi kujombolola mahungu. Kutundaho, akapu wa kulongwa mwafwa azibuka ngwendi kujeneka kunyungilila ndaka kwasa kunena bukalu. Wapwa wa kulongwa kuli bakwabo baka-Kristu, co kesi kujombolola mahungu abo mwafwa kulinga ngoco kwasa kubakobelesa mu bushonde. Kunapu kubezika kwakama manene kukala na bandolome na bandokazi ba cifwa eci mu cikungulukilo.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
g20.1 11, cipalo
Bimwasa Kulinga nga Muli mu Bishoti
“KALENI NA NGOZI MANGANA MUTEPULULE KU BISHOTI BYENI”
“Munu wa ngozi alinenela bubwa ikeye babenya, oloni cikenya alikokela bukalu ikeye babenya.”—PRO 11:17.
Libulu limo libatumbula ngwabo Hyaneni Bishoti lili na kapetulu kali na mutwe wendeka ngwawo: “Maneseni Bishoti Byeni mu Kumwesa Ngozi.” Muka-kusoneka eli libulu, Dr. Tim Cantopher, wendekele ngwendi kumwesa bakwetu ngozi kulingisa tulikangule mwamubwa na kupwa ba kubwahelela. Oloni munu uje kesi na ngozi kasa kupwa wa kubwahelela mwafwa banu bamujenjuka.
Twasa lalo kutepulula ku bishoti nga tulinga byuma bije bitwasa. Cakumwenako, tunapande kuzibuka byuma bitwasa kulinga na bije kutwasa kulinga. Co lalo kutwapandele kulimona ngwe kutwesi na seho. Yesu Kristu wendekele ngwendi. “Unapande kuzema mukweni ngwe muwalizema yobe babenya.”—Mak 12:31.