Makina Asa Kunena Bukalu Muka Nga Muli Na Kulilongesa?

Simbu yoshe banu bali na kulilongesa, ipwe ku masikola, ku bipangi nambe mu byuma byeka. Makina asa kutukwasa. Ano matangwa, kuwana mizimbu kunapu kwakwasi manene. Munu katondeka kutunda ha njibo nambe kukatuka mu citwamo cendi.

Oloni banu babangi baje bakapangesa makina mu kutubakanesa . . .

kukabakaluwila kwaka mana ku byuma bibatanda.
kukabakaluwila kulinga cuma cimolika ha simbu imo.
kubasa kukala likalyabo, co bwasi-bwasi buli bwabawana.

BIMUNAPANDE KUZIBUKA

Mumbanda ali na kulinga byuma byabingi ha simbu imo. Ali na kusoneka kamuzimbu ha foni yendi, ali na kusimutwiya na kabusamba kendi ha kompyuta, co lalo ali na kupangesa kompyuta na libulu mu kulilongesa.

KUTANDA

Baje bakalikwasesa manene makina, bisimbu bimo kubesi kutanda biñanda byoshe kweta na kushongo. Baketisaho lika mesho na kutanda bwasi-bwasi, co banaseze.

Tunasa kutanda biñanda mu bwasi-bwasi nga tushaka lika kuwana bwasi cikumbululo. Oloni nga tushaka kuzibisisa mwamubwa bitutanda, tunapande kusinganyekesesa.

BYAKUSINGANYEKESESA: Kuma mwasa kutanda biñanda byabingi ndi? Kusinganyekesesa ha byuma bimutanda, kumikwasa bati omwo mulilongesa?—VISIMO 18:15.

KWAKA MANA KU CUMA CIMO

Banu bamo bakasinganyeka ngwabo makina asa kubakwasa kulinga byuma bibali ha simbu imolika. Cakumwenako, bakasinganyeka ngwabo basa kutumina tumizimbu babusamba babo oku bali na kutanda. Oloni kulinga byuma bibali ha simbu imo kwasa kubonowesa kubilinga mwamubwa, maneneni nga kulinga obyo byuma kutondeka kwaka mana ku cimo na cimo.

Kwaka mana ku cuma kesi kwakwasi, oloni kulinga ngoco kwapwa kwa seho. Mumbanda umo wa lizina lya Grace ngwendi: “Kulinga ngoco kumikwasa mutepulule ku kulimbenja, co lalo kutepulula ku bishoti. Njalilongesa kwaka mana ku cuma cinjilinga kutubakana kulinga byuma byabingi ha simbu imolika.”

BYAKUSINGANYEKESESA: Kuma kulinga byuma byabingi ha simbu imo kukamyonowesa kwaka mana ku byuma bimutanda na kubyanuka ndi?—VISIMO 17:24.

BULIKA

Bamo bakazibi buli kukala kwa likalyabo. Co mu kushaka kulizima buli, bakalizezamesa na makina. Munakazi umo wa lizina lya Olivia ngwendi: “Kunjasa kukala minutu 15 kwa kujeneka kutala ha foni, ha tabuleti nambe kukenga TV.”

Oloni simbu ya kukala munu endilika, yapwa simbu yaibwa ya kusinganyekesesa, ipwe mwanike nambe mukulunu.

BYAKUSINGANYEKESESA: Kuma mukapangesa mwamubwa simbu imukakala likalyeni ndi?—1 TIMATEO 4:15.

BIMWASA KULINGA

ILULENI MUMULI NA KUPANGESELA MAKINA

Mwasa kupangesa bati makina mangana amikwase kulilongesa byuma bya seho? Makina asa kutwonowesa bati kwaka mana ku byuma bitulilongesa?

CINANGULO CA MU MBIMBILIYA: “Nyunga mana obe na kuzibuka kwobe kwakubwa.”—VISIMO 3:21.

LIHULENI NGWENI . . .

Kuma kukanjikaluwila kwaka mana ku biñanda byabingi binjitanda nga njibitandela ha likina ndi? Nga mukemwo, bika bikanjitanganesa?
Bika binjinapande kulinga mangana keti kukale byuma bije byasa kunjitanganesa?

Bimwasa kulinga: Shangumukeni kutanda biñanda byabindondo, co mu kwita kwa simbu bwezeleleni ku biñanda bimutanda. Tandeni mu kuzibika mangana mwake mbunge ku byuma bimutanda.

Kuma kuli bimo binjinapande kulinga mangana njiwane simbu yaingi ya kusinganyekesesa ha byuma binjitanda ndi?

Bimwasa kulinga: Mu minutu 10, itulukeni mu byuma bimunalilongesa.

Bika byasa kunjilingisa njilinge byuma byabingi ha simbu imo?
Bika binjinapande kulinga mangana njake mana ku cuma cimo ha simbu imo?

Bimwasa kulinga: Keti kukale byuma bije byasa kumitanganesa nga muli na kulilongesa mangana keti mulinge byuma byabingi ha simbu imo.

CINANGULO CA MU MBIMBILIYA: ‘Tambula mana, tambula kuzibisisa.’—VISIMO 4:5.