KAYE KANASHULU NA BYUMA BYABIBI

1 | Nyungilileni Bukangule Bweni

BIKWAPWILA KWA SEHO

Nga kunasholoka bukalu bwakama bukangule bwetu nambe bwa bakwetu bunasa kukala mu bushonde.

Bukalu bumo bunasa kunenela banu bishoti. Co kukala mu bishoti ha simbu yailaha kwasa kubinjisa munu.
Nga banu babangi babinja, mambanda anasa kukeha, co bipatela nabyo binasa kujeneka kupanga mwamubwa.
Kuliwana na bukalu bwakama kwasa kulingisa banu bajeneke kukala na bimbongo bya kupwamo, co kwasa kubonowesa kuwana byakulya byabibwa nambe bumbanda bubatonda nga babinja.

Bimunapande Kuzibuka

Kubinja na kukala manene na bishoti kwasa kulingisa munu ajeneke kwangula mwamubwa byakulinga. Co nasa kwonowa kulinga byuma bije binyungilila bukangule bwendi. Ngeci, nasa kubinja manene.
Nga bubezi kubabusaka, bunasa kulibwezelela na kwaka buyoye bwa munu mu bushonde.
Nga munu nalikangula, kwasa kumupwila kwakwasi kwangula mwamubwa byakulinga nga aliwana na bukalu bwakama.
Nameme kumwesi na bimbongo byabingi, mwasa kulingako bimo mangana munyungilile bukangule bweni.

Bimwasa Kulinga

Munu wa kunyanyama ananguka byuma byasa kunena bukalu, co alingako bimo mangana alinyungilile nga asa kulinga ngoco. Eci cinangulo cipanga na ku bukangule bwetu. Kakangi banu basa kulinyungilila ku mishongo nambe kuitepulula, nga bapwa ba kujela, bapangesa byuma bya kujela na kukala mwa kujela. Bumbanda bwabubwa kulinyunga.

“Nga tulinga mwoshe mutwasela kupwa ba kujela na kukala mwa kujela, kutupangesa bimbongo byabingi ku kulimona na bandotolo nambe ku kulanda mambanda.”—Andreas.a

a Muno mu Toneni!, mazina amo banawatengulula.

BIKA BYASA KUMIKWASA?—Bimwasa Kulinga

Nga mwaliwana na bukalu bumo bwakama, mwasa kulinga ebi byuma mangana munyungilile bukangule bweni

PWENI BA KUJELA, PANGESENI BYUMA BYA KUJELA NA KUKALA MWA KUJELA

Pweni ba kujela, pangeseni byuma bya kujela na kukala mwa kujela

Mbimbiliya ngwayo: ‘Omwo baka-mana bamona bukalu bwija, balishweka.’ (Visimo 22:3) Nangukeni byuma byasa kwaka bukangule bweni mu bushonde, co bijenjukeni.

Jweleni ku maboko na mulola simbu yoshe, maneneni simbu kanda mukwate byakulya nambe nga mutunda ku cimbushu.
Jeleseni mu njibo yeni simbu yoshe, nambe kuwana ngila ya kutsiilamo tulongolo bakanene mishongo baje banasa kukala ha byuma nambe ha myela haje habakakwata-kwata manene banu.
Nga citaba, keti mulishwenye manene na bakweni baje babinja mishongo ya kulitambwisa.

LYENI BYAKULYA BIJE BIKWASA MUBILA UPWE WA KULIKANGULA

Lyeni byakulya bije bikwasa mubila upwe wa kulikangula

Mbimbiliya ngwayo: “Naumo wahi wazinda mubila wendi babenya. Oloni aulisa na kuulela.” (Efeso 5:29) Tumwesa ngwetu twazema mibila yetu nga twangula mwamubwa bitulya nebi bitunwa nambe byoshe-byoshe biya mu mibila yetu.

Nweni mema amangi
Lyeni bushuka bwa kuliseza-seza na bisapasapa bya kuliseza-seza
Keti mulye manene byakulya bili na mazi amangi, mongwa waungi nambe shuga yaingi.
Keti musipe makaya nambe kunwa manene bwala nambe kupangesa mwamubi bumbanda.

“Tukashaka kulya byakulya byabibwa bije bitukwasa tupwe ba kulikangula na kujeneka kupangesa bimbongo byabingi ku kutonda mambanda nambe ku kutusaka.”—Carlos.

EHENIKO BWEHO BWA KUTAKAMESA MUBILA NA KUWANA SIMBU YA KUPWAMO YA KUHWIMA

Waneni simbu ya kupwamo ya kuhwima

Mbimbiliya ngwayo: “Mwamubwa kukala lika na byabindondo mu kwoloka kutubakana kuungama bisimbu byoshe na kupanga na maboko abali mu kusheka lihunzi.” (Muka-kwambulula 4:6) Tunapande kuwana simbu ya kupwamo ya kuhwima munima ya kupanga bipangi byetu.

Lingeniko byuma bimo bikanyamesa mubila. Mwasa kushangumukila na kwendako nunda imo. Kulingako byuma bije bikanyamesa mubila kumikwasa mupwe ba kulikangula nameme mwakulubala, nameme mu biyanga, nameme nga mwabinja.
Eheniko bweho bwa kutakamesa mubila

Waneni simbu ya kupwamo ya kuhwima. Kujeneka kuwana simbu ya kupwamo ya kulala kwasa kubwezelela ku bishoti byanasa kukala nabyo munu na kumwonowesa kwaka mbunge ku byuma. Co mu kwita kwa simbu nasa kujeneka kukala na bukangule bwabubwa.
Lyakeleni simbu yaibwa ya kulala na kuikabangeya. Esekeni kulala na kwinduka ha simbu ya kulifwa ha litangwa na litangwa.
Nga citaba, keti mukenge TV nambe kupangesa likina oku muli ha mwela.
Jenjukeni ku kulya kwa kukuta ndyakanga, kunwa kofi nambe tii indi byuma byoshe-byoshe bili na caffeine, nambe kunwa bwala simbu kanda mulale.

“Njalimwena ngwange kulala kunakundama bukangule bwange. Bisimbu bimo nga kunjawanene simbu ya kupwamo ya kulala njikabinji mutwe, co mubila nawo ukazibika bikato-kato. Oloni nga njinalala simbu ya kupwamo, njikakala mwamubwa, co lalo njikalizibi kukala na nzili. Kunjesi kubinja kukwatelela.”—Justin.