1-3. Bihula muka bibali na kwihula banu kukundama ku kutsa? Baka-bulombelo bamo bali na kubikumbulula bati?

MBIMBILIYA inatukulahesa ngwayo kulutwe “kukukakala kutsa.” (Kujombolola 21:4) Mu Capita 5, twalilongesele ngwetu ndando ya kupatula inatulingisa twase kukayoya myaka yoshe. Oloni banu anga bali na kutsa. (Muka-kwambulula 9:5) Ngeci tukalihula eci cihula cakama ngwetu: Bika bikalingiwa ku munu nga natsi?

² Kuzibuka mubakumbulwila eci cihula kutukwasa, maneneni nga tunatsisa munu itwazema. Tunasa kulihula ngwetu: ‘Nai kuli? Ali na kutumona ndi? Nasa kutukwasa ndi? Tukamumona lalo ndi?’

³ Baka-bulombelo bali na kukumbulula ebi bihula mu bingila bya kulisezaseza. Bamo bali na kulongesa ngwabo nga munu wamubwa natsi, aya mwilu, oloni muka-bubi, bamwenyeka mu litende lya tuhya. Beka ngwabo nga munu natsi, akapu mukulu, co aliwana na babushoko bwendi baje batsile laja. Bakwabo ngwabo nga munu natsi, bamusompesa, kutundaho asemuka lalo, nambe kusanguka na kupwa munu weka nambe kasitu.

4. Byuma muka bibali na kulongesa mu bulombelo kukundama ku kutsa?

⁴ Mu bulombelo bwabungi bali na kulongesa byuma bya kulisezaseza. Oloni boshe bakulahela mumolika ha ñanda ya kutsa. Bali na kulongesa ngwabo nga munu natsi, kuli ikeye kutunda cuma cimo cije citwalelelaho kuyoya. Mukemwo ndi?

NGA MUNU NATSI AKAI KULI?

5, 6. Bika bikalingiwa ku munu nga tunatsi?

⁵ Yehova azibuka byuma bikalingiwa ku munu nga natsi. Natuleka ngwendi nga munu natsi, kuyoya kwendi kukahu. Munu wa kutsa kesi kuyoya. Nga munu natsi kesi kuliziba mumo nambe kwanuka byuma.a Nga tunatsi kutwasa kumona, kuziba, nambe kusinganyeka.

⁶ Mwene Solomoni wasonekele ngwendi “batsi neci bene bazibuka cahi.” Batsi kubasa kuzema, nambe kuzinda, co mu mbumbo kumwesi ‘bipangi lalo byahi, kumwesi kuyongola, kumwesi kuzibuka, kumwesi mana.’ (Tandeni Muka-kwambulula 9:5, 6, 10.) Ku Myaso 146:4 ngwabo nga munu natsi, “matumbe” endi nawo akatsi.

YESU MWALUMBUNWINE KUTSA

7. Yesu walumbunwine bati kutsa?

⁷ Mwatsile Lazalu, kabusamba ka Yesu, Yesu walekele bandongesi bendi ngwendi: ‘Kabusamba ketu Lazalu nalala tulo.’ Oloni Yesu kalumbunwine ngwendi Lazalu washulubalele lika embwe. Yesu wendekele lalo ngwendi: “Lazalu natsi.” (Yowano 11:11-14) Ngeci, Yesu wesekesele kutsa ku kulala tulo. Kendekele ngwendi Lazalu ali mwilu nambe ngwendi ali na babushoko bwendi baje batsile laja embwe. Kendekele lalo ngwendi Lazalu ali na kuyanda mu litende lya tuhya, nambe ngwendi nasemuka lalo kupwa munu weka, nambe kupwa kasitu embwe. Lazalu wafwile ngwe munu uje nalala tulo twakama. Kuli bisoneka bikwabo bije binesekesa kutsa ku kulala tulo twakama. Ha simbu ikwabo lalo, Yesu wesekesele kutsa ku kulala tulo. Yesu mwasangwile muna Njailosi, wendekele ngwendi: “Ou mwanike katsile embwe, oloni nalala lika tulo.”—Luka 8:52, 53.

8. Tuzibuka bati ngwetu Njambi watangele banu ngwendi bayoye myaka yoshe?

⁸ Kuma Njambi watangele Adama na Eva mangana ngwendi batse ndi? Embwe. Yehova wabatangele mangana bayoye myaka yoshe na kupwa ba kulikangula. Yehova mwatangele banu, wabanene lishungu lya kuyoya myaka yoshe. (Muka-kwambulula 3:11) Bisemi kubashakele kumona bana babo bakulubala na kutsa, co na Yehova mukemwo mwakalizibi hali yetu. Oloni nga Njambi watutangele ngwendi tuyoye myaka yoshe, co bika bituli na kutsila?

BIKA BITULI NA KUTSILA?

9. Bika twendekela ngwetu lishiko lije Yehova wanene Adama lyapwile lyalibwa?

⁹ Yehova walekele Adama mu citungu ca Edeni ngwendi: “Ukalya ku bushuka bwoshe bwa miti ya mu lihya, oloni ku bushuka bwa muti wa mana a kuzibuka bubwa na bubi, keti ukalyeko. Omwo nga ukalyako, co ukatsa ku litangwa lije bene.” (Kushangumuka 2:9, 16, 17) Adama na Eva bapandele kwononoka lije lishiko mwafwa kulyapwile lyalikalu. Yehova wakele na nzili ya kubaleka byuma byabibwa nebi byabibi. Ngwe bononokele Yehova, ngwe bamwesele ngwabo basingimika ciyulo cendi. Ngwe bamwesele lalo kukandelela ku byuma byoshe byabanene.

10, 11. (a) Satana wongumwine bati Adama na Eva? (b) Bika Adama na Eva kubapandele kubasambesa ha cuma cibalingile?

¹⁰ Oloni calubinda, Adama na Eva kubononokele Yehova. Satana wehwile Eva ngwendi: “Kuma mwa busunga bene Njambi namileka ngwendi keti mulye ku bushuka bwa ku muti woshe woshe wa muno mu lihya ndi?” Eva wamukumbulwile ngwendi: “Tunasa kulya ku bushuka bwa muti woshe woshe wa mu lihya. Oloni ku bushuka bwa muti wa mukati ka lihya, Njambi watulekele ngwendi keti tukalyeko, nameme kukwatako lika, nga tulingamo, co tutsa.”—Kushangumuka 3:1-3.

¹¹ Co Satana wendekele ngwendi: “Omwo keti mwa busunga, kumukatsi embwe. Njambi nendeka ngacije omwo nazibuka ngeci ku litangwa lije mukalyako mesho eni akatona, co mukalifwa na Njambi, mukazibuka bubwa na bubi.” (Kushangumuka 3:4-6) Satana washakele Eva asinganyeke ngwendi asa kulyangwila babenya byuma byabibwa nebi byabibi. Wakwisile lalo Eva ngwendi byahi bitundamo nga kononoka Njambi. Satana walekele Eva ngwendi katsi. Ngeci Eva walile buje bushuka, co waneneko bumo munalume wendi. Adama na Eva bazibukile ngwabo Yehova wababindikile kulya buje bushuka. Oloni omwo balile buje bushuka, babyanene kwononoka lishiko lyalibwa lyabalekele Njambi. Bamwesele lalo ngwabo kubasingimikile Ishabo wamubwa. Ngeci kubapandele kubasambesa ha cuma cibalingile.

12. Bika twendekela ngwetu Adama na Eva babiisile manene ha kutengulukila Yehova?

¹² Baje bisemi betu babiisile manene ha kwonowa kusingimika Ishamatanga yabo. Muliziba bati nga muneni wa kulilelela amitengulukila na kulinga byuma bimunamubindika? Oku kumizibisa ku mbunge kubabala.

13. Yehova walumbunwine bika mwendekele ngwendi “ukeluka lalo ku libu”?

¹³ Adama na Eva kubayoyele myaka yoshe mwafwa kubononokele. Yehova walekele Adama ngwendi: “Omwo yobe watundile ku libu, co ukeluka lalo ku libu.” (Tandeni Kushangumuka 3:19.) Oku kwalumbunwine ngwabo Adama akapwa lalo likungu, kakakalako ngwe muje kakeleko simbu kanda bamutange. (Kushangumuka 2:7) Adama watsile mwafwa walingile bubi, co kakeleko lalo.

14. Bika bituli na kutsila?

¹⁴ Ngwe Adama na Eva bononokele Njambi, ngwe na lelo lino kubali. Oloni balingile bubi mwafwa kubamwononokele, ngeci batsile. Bubi bunapu ngwe mushongo waubi utunatambula ku bisemi betu ba kulibanga. Tubaboshe tunasemuka na bubi, mukemwo tuli na kutsa. (Loma 5:12) Oloni keti mukemwo mwashakele Njambi. Njambi kashakele ngwendi banu batse. Ngeci Mbimbiliya inatumbula kutsa ngwayo “citozi.”—1 Kolinte 15:26.

BUSUNGA BUTUPATULA

15. Kuzibuka mukwapwa kutsa kutupatula bati?

¹⁵ Kuzibuka mukwapwa kutsa kutupatula ku bisinganyeka byoshe byabibi. Mbimbiliya itulongesa ngwayo batsi kubesi kuziba kubabala nambe kukala na busiwa. Kutwasa kwendeka nabo, co nabo kubasa kwendeka netu. Kutwasa kukwasa batsi, co nabo kubasa kutukwasa. Kutwapandele kubatewa mwafwa kubasa kutubulumuna. Oloni mu bulombelo bwabungi bali na kulongesa ngwabo kuli kumo kubali na kuyoya batsi. Co lalo ngwabo twasa kubakwasa nga tulambula bimbongo byabingi ku tupilisitu, nambe bakulunu ba bulombelo. Oloni nga tuzibuka mukwapwa kutsa, co kubasa kutungumwisa.

16. Byuma muka bya makuli bibali na kulongesa mu bulombelo bwabungi?

¹⁶ Satana ali na kupangesa bulombelo bwa makuli mangana atukwise tukulahele ngwetu batsi bali na kuyoya. Cakumwenako, mu bulombelo bumo bali na kulongesa ngwabo nga tunatsi, kuli yetu kutunda cuma cimo cije ciya kweka na kuyoyako. Neni mukemwo mubali na kumilongesa ku bulombelo bweni, indi bali na kumilongesa biinendeka Mbimbiliya ha batsi? Satana ali na kukwisa banu mangana abatundise kuli Yehova.

17. Bika twendekela ngwetu baka-bulombelo bali na kushaula Yehova ha kulongesa ngwabo akenyeka banu mu litende lya tuhya?

¹⁷ Byuma bibali na kulongesa mu bulombelo bwabungi bikomokesa. Cakumwenako, bamo bali na kulongesa ngwabo banu bababi bakenya mu litende lya tuhya myaka yoshe. Oku kunapu kushaula Yehova. Njambi kasa kuyandesa banu ngeci. (Tandeni 1 Yowano 4:8.) Muliziba bati nga mumona munu ana munendi kashitiko ha kukobelesa maboko endi mu tuhya? Musinganyeka ngweni napu cikenya. Kumushaka kumuzibuka nambe kamandondo. Satana ashaka ngwendi tumone Yehova kupwa cikenya.

18. Bika kutwapandele kutewa batsi?

¹⁸ Mu bulombelo bumo lalo bali na kulongesa ngwabo nga banu banatsi, bakapu bakulu. Bali na kulongesa ngwabo tunapande kusingimika na kutewa aba bakulu, mwafwa basa kupwa babusamba betu, nambe kupwa bitozi betu bakama. Banu babangi banataba kubakwisa ngoco. Bakatewe batsi, ngeci bali na kubalemesa kuhyana kulemesa Yehova. Anukeni ngweni kutwapandele kutewa batsi, mwafwa kubesi kuziba, nambe kumona. Yehova ikeye watutangele. Wapwa Njambi wa busunga, co ikeye lika itunapande kulemesa.—Kujombolola 4:11.

19. Kuzibuka mukwapwa kutsa kutukwasa bati?

¹⁹ Nga tuzibuka mukwapwa kutsa, co tupatuka ku bilongesa bya makuli bya mu bulombelo. Obu busunga butukwasa tuzibuke byuma byabibwa byanatukulahesa Yehova ha buyoye bwetu bwa kulutwe.

20. Bika bitulilongesa mu capita inatako?

²⁰ Yombi, ngamba ya Njambi wa kusañulu, wehwile ngwendi: “Nga munu atsa, kuma asa kuyoya lalo ndi?” (Yombi 14:14) Kuma munu uje natsi asa kuyoya lalo ndi?Byuma byatuleka Njambi mu Mbimbiliya binapu byabibwa manene. Tulilongesa ebi byuma mu capita inako.

1-3. Tubaboshe tuli mu bunzinda muka? Co Yehova akatupatulamo bati?

ACISINGANYEKENI ngweni banamitumbwila kumikuta mu kamenga myaka yaingi ha mulonga uje kumwalingile. Neni babenya kumwakulahelele ngweni litangwa limo mukatundamo embwe. Munamono bene ngweni muli mu bukalu, co nacimo cahi cimwasa kulingaho. Oloni ha simbu oyo imuliziba ngoco, kwija munu umo uje ali na nzili ya kumipatula. Amikulahesa ngwendi amikwasa mangana mutundemo. Muliziba bati?

² Tubaboshe tuli mu bunzinda bwa kutsa. Nambe tulifwita bati, kutwasa kutewa kutsa. Oloni Yehova ali na nzili ya kutupatula ku kutsa. Nakulahesa ngwendi ‘kutsa kuje kunapu citozi wa kukotokela, bakacitundisako.’—1 Kolinte 15:26.

³ Mukabwahelela manene mwafwa kumukalishoshomwena bya kutsa lalo. Yehova kakatundisako lika kutsa embwe, oloni akasangula na baje batsile laja. Nakulahesa ngwendi banu baje “batsile laja” bakayoya lalo. (Isaya 26:19) Oku kukekwo kubatumbulula mu Mbimbiliya ngwabo kusanguka.

NGA MUNU ITWAZEMA NATSI

4. (a) Bika bituzembeleka nga kabushoko nambe kabusamba ketu natsi? (b) Beya bapwile babusamba ba Yesu?

⁴ Nga kabushoko nambe kabusamba ketu natsi, tukazibi kubabala ku mbunge na busiwa. Binzili byetu byoshe bikatuhu. Tukonowa kuwana mwakulingila mangana ayoye lalo. Oloni Mbimbiliya ituzembeleka manene. (Tandeni 2 Kolinte 1:3, 4.) Tutaleni cakumwenako cimo cije cimwesa ngwaco Yehova na Yesu bakasangula babushoko na babusamba betu. Yesu mwakele hano hasi, wakele na kwendela Lazalu na bandokazi bendi ba Mata na Maliya. Boshe batatu bapwile babusamba bendi. Mbimbiliya ngwayo: “Yesu wazemene Mata na ndokazi yendi Maliya na Lazalu.” Oloni litangwa limo, Lazalu watsile.—Yowano 11:3-5.

5, 6. (a) Yesu walingile bati mwamwene babushoko na babusamba ba Lazalu balila? (b) Kuzibuka mwalizibilile Yesu ha kutsa kutuzembeleka bati?

⁵ Yesu waile na kuzembeleka Mata na Maliya. Omwo Mata wazibile ngwabo Yesu ali na kwija, watuhukile mu nganda na kumushesha. Mata wabwahelelele manene kuliwana na Yesu, oloni wendekele ngwendi: “Nga unakele kuno, ndolome yange nga katsile.” Mata wasinganyekele ngwendi Yesu nakotokela kwija. Kutundaho, Yesu wamwene Maliya ndokazi ya Lazalu alila. Co nendi walilile mwafwa camubabalesale ku mbunge ha kubamona bali mu busiwa. (Yowano 11:21, 33, 35) Wazibile busiwa buje butukazibi nga kabushoko nambe kabusamba ketu natsi.

⁶ Kutuzembeleka kuzibuka ngwetu Yesu nendi akazibi busiwa butukazibi nga kabushoko ketu natsi. Yesu wapwa ngwe Ishe. (Yowano 14:9) Yehova ali na nzili ya kutundisako kutsa, co ololo alinga ngoco.

“LAZALU, TUHUKAMO”

7, 8. Mata wabyanenene bika kutundisa limanya ku mbumbo ya Lazalu? Oloni Yesu walingile bika?

⁷ Omwo Yesu wetele ku mbumbo kubatsindile Lazalu, wawanene banaka limanya lyakama ku cikolo. Co Yesu wendekele ngwendi: “Tundiseni limanya ku cikolo ca mbumbo.” Oloni Mata wabyanene, mwafwa Lazalu wakele mu mbumbo “matangwa awana.” (Yowano 11:39) Mata kazibukile ngwendi Yesu washakele kusangula Lazalu.

⁸ Yesu walekele Lazalu ngwendi: “Tuhukamo.” Mata na Maliya bamwene byuma bya kukomokesa. Lazalu “watuhukilemo, mendi endi na maboko byapwile bya kukuta na binanga bije bibamuzengelele.” (Yowano 11:43, 44) Lazalu wasangukile. Waliwanene lalo na babushoko na babusamba bendi. Bamubumbateyeye, bamukwatele, co basimutwiiye nendi. Eci cakomokesele manene. Yesu wasangwile Lazalu.

“MWANIKE WA MUNAKAZI, NJIKULEKA NGWANGE INDUKA”

9, 10. (a) Iya wanene Yesu nzili ya kusangula batsi? (b) Mizimbu ya banu babasangwile inapwila bika ya seho kuli yetu?

⁹ Kuma Yesu wasangwile banu mu nzili yendi ndi? Embwe. Yesu mwasangwile Lazalu, wabangele tahi kulomba nzili kuli Yehova, co Yehova wamwaneneyo. (Tandeni Yowano 11:41, 42.) Yesu kasangwile lika Lazalu embwe. Mbimbiliya ituleka bya mumbanda wa myaka 12 uje wabinjile manene. Ishe Njailosi washotele mbunge, co walambelelele Yesu mangana amukangule. Ou ikeye lika mwana yakele nendi. Omwo wacikele na kwendeka na Yesu, banalume bamo bezile kuli Njailosi na kumuleka ngwabo: “Munobe natsi, keti upakese mulongesi.” Oloni Yesu walekele Njailosi ngwendi: “Keti uzibe lyoba, kulahela lika, co enduka.” Co waile nendi ku njubo yendi. Omwo betele kuyehi na njubo, Yesu wamwene banu bali na kulila. Co wabalekele ngwendi: “Keti mulile, ou mwanike katsile embwe, oloni nalala lika tulo.” Baishe na baina hamo balikomokelele ha majwi endekele Yesu. Yesu walombele mbunga iye hanja, co wasalele na bisemi ba mwana mu mulili muje mwalalele. Yesu wamukwatele ku liboko na kwendeka ngwendi: “Mwanike wa munakazi, njikuleka ngwange induka.” Bisemi babwahelelele manene kumona munabo enduka na kushangumuka kwenda. Yesu wasangwile munabo. (Mako 5:22-24, 35-42; Luka 8:49-56) Kutunda ha litangwa lije, simbu yoshe ibamwene munabo, banukile bubwa bwabalingilile Yehova kwitila muli Yesu.a

¹⁰ Banu baje basangwile Yesu, batsile lalo. Oloni kutanda eyi mizimbu kunapu kwa seho mwafwa kutulingisa tukale na lilabelelo. Yehova washaka kusangula batsi, co akabasangula bene.

BITULILONGESA KU MIZIMBU YA BANU BABASANGWILE

11. Mukanda wa Muka-kwambulula 9:5 utulongesa bika hali Lazalu?

¹¹ Mbimbiliya inendeka mwamubwa ngwayo: “Batsi neci bene bazibuka cahi.” Omwo mukemwo mwafwile Lazalu omwo watsile. (Muka-kwambulula 9:5) Ngwe muje mwendekele Yesu, Lazalu wapwile ngwe nalala lika tulo. (Yowano 11:11) Lazalu mwakele mu mbumbo, ‘neci bene cazibukile cahi.’

12. Tuzibuka bati ngwetu cili bene Lazalu wasangukile?

¹² Banu babangi bamwene omwo Yesu wasangwile Lazalu. Nameme bitozi ba Yesu bazibukile ngwabo Yesu nasangula Lazalu. Lazalu wayoyele lalo, co oku kwamwesele ngwabo Lazalu bamusangwile. (Yowano 11:47) Banu babangi baile na kumona Lazalu. Co bakulahelele ngwabo Yesu bamutumine kuli Njambi. Oku kwalubalesale bitozi ba Yesu, ngeci bashakele kutsiya Yesu na Lazalu.—Yowano 11:53; 12:9-11.

13. Tuzibuka bati ngwetu Yehova akasangula batsi?

¹³ Yesu wendekele ngwendi batsi boshe baje bali “mu bimbumbo” bakasanguka. (Yowano 5:28, 29) Oku kulumbununa ngwabo boshe baje babakanuka kuli Yehova bakasanguka. Yehova napande kukanuka cifwa ca munu woshe, asinoni akamusangule. Asa kukalinga ngoco ndi? Mwilu mwakala bingongonosi byabingi manene. Mbimbiliya ngwayo Yehova azibuka mazina abyo byoshe. (Tandeni Isaya 40:26.) Nga asa kwanuka mazina a bingongonosi byoshe, co asa kukanuka lalo banu boshe baje bakasangula. Tuzibuka ngwetu Yehova ali na nzili ya kusangula banu mwafwa ikeye watangele byuma byoshe.

14, 15. Majwi a Yombi atulongesa bika ha ñanda ya kusanguka?

¹⁴ Yombi, munalume wa kulongwa, wakulahelele ngwendi batsi bakasanguka. Wehwile ngwendi: “Nga munu atsa, kuma asa kuyoya lalo ndi?” Co wendekele kuli Yehova ngwendi: “Ukanjisana, co njikakutaba. Co nobe ukashaka kutumbama nange munu iwatangele.” Yombi wazibukile ngwendi Yehova nabandamena simbu ya kulutwe omwo akasangula batsi.—Yombi 14:13-15.

¹⁵ Muliziba bati kuzibuka ngweni batsi bakasanguka? Munasa kwihula ngweni: ‘Kuma babushoko na babusamba bange baje batsa bakasanguka ndi?’ Kutuzembeleka kuzibuka ngwetu cili bene Yehova akasangula batsi. Tumoneni biinendeka Mbimbiliya ha banu baje bakasanguka, nokwo kubakakala.

“BAKAZIBA LIJWI LYENDI, CO BAKATUHUKA”

16. Byuma muka byabibwa bibakalikuwa baje bakasanguka hano hasi?

¹⁶ Banu baje basangukile kusañulu baliwanene na babushoko na babusamba babo hano bene hasi. Omu mukemwo mucikapwa kulutwe, oloni kulutwe kukabwaha manene. Mwafwa bika? Mwafwa baje bakasanguka kubakatsi lalo, oloni bakayoya myaka yoshe hano hasi. Bakayoya mu kaye kakabwa kutubakana kano. Kumukakala binzita, bukenya, nambe kubinja.

17. Beya bakasanguka?

¹⁷ Beya bakasanguka? Yesu wendekele ngwendi: “Batsi boshe bakaziba lijwi lyendi, co bakatuhuka mu bimbumbo byabo.” (Yowano 5:28, 29) Ku Kujombolola 20:13 ngwabo: ‘Kalunga-ndonga atuhwisile batsi baje bakelemo. Co kutsa na Mbumbo lalo byecelele batsi baje bakelemo.’ Banu babangi baje banatsi bakayoya lalo. Kapositolo Paulu nendi wendekele ngwendi banu “bababwa na bababi” bakasanguka. (Tandeni Vilinga 24:15.) Oku kulumbununa bika?

18. Banu muka “bababwa” baje bakasanguka?

¹⁸ ‘Banu bababwa’ banambateselela na bangamba ba Yehova ba kulongwa baje bakeleko simbu kanda Yesu aije hano hasi. Banu ba kufwa ngwe Nowa, Abilahama, Sala, Mosesa, Lute, na Esita bakasanguka na kuyoya hano bene hasi. Mwasa kutanda mizimbu yaba banalume na banakazi bamo ku Vahevelu capita 11. Batico bangamba ba Yehova ba kulongwa baje bali na kutsa ano matangwa? Nabo bakasanguka mwafwa banapu ‘banu bababwa.’

19. ‘Banu bababi’ bakebo beya? Yehova akabana simbu ya kulinga bika?

¹⁹ ‘Banu bababi’ banambateselela na mbunga ya banu baje kubawanene simbu ya kuzibuka Yehova. Nameme batsa laja, oloni Yehova kabebalele. Akabasangula, co akabana simbu mangana bakamuzibuke na kumupangela.

20. Bika bitwendekela ngwetu keti banu boshe baje banatsi bakasanguka?

²⁰ Kuma banu boshe baje banatsi bakasanguka ndi? Embwe. Yesu wendekele ngwendi banu bamo kubakasanguka. (Luka 12:5) Iya akangula banu baje banapande kusanguka na baje kubapandele kusanguka? Yehova ikeye Lyako wakama, oloni nana Yesu moko ya kupwa “lyako wa baka-kuyoya na batsi.” (Vilinga 10:42) Woshe ibanahisa ngwabo muka-bubi mwafwa shendi kutenguluka kakasanguka.—Taleni Biñanda bya Kushongo ha 19.

KUSANGUKA NA KUYA MWILU

21, 22. (a) Kusanguka na kuya mwilu kwafwa bati? (b) Iya walibangele kusanguka na kuya mwilu?

²¹ Mbimbiliya inatuleka lalo ngwayo banu bamo bakakala mwilu. Munu uje asanguka na kuya mwilu, kesi kusanguka na mubila wa bunu embwe, oloni asanguka na mubila wa ku sipilitu.

²² Yesu ikeye walibangele kusanguka na mubila wa ku sipilitu. (Yowano 3:13) Yesu mubamutsiile, wakele mu mbumbo matangwa atatu, co Yehova wamusangwile. (Myaso 16:10; Vilinga 13:34, 35) Yesu kasangukile na mubila wa bunu embwe. Kapositolo Petulu wendekele ngwendi Yesu “bamutsiile ku mubila, oloni bamuyoyesale ku munzinzime.” (1 Petulu 3:18) Yesu mwasangukile, wapwile munu wa nzili wa ku sipilitu. (1 Kolinte 15:3-6) Mbimbiliya inamwesa ngwayo Yesu keti ikeye wa mamaneselelo kusanguka na kuya mwilu.

23, 24. Beya bendekele Yesu ngwendi “mbunga yaindondo,” co bakapwa bangahi?

²³ Simbu kanda Yesu atse, walekele bandongesi bendi ngwendi: “Njili na kuya mu kumibwahesela kwa kukala.” (Yowano 14:2) Oku kulumbununa ngwabo bandongesi bendi bamo bakasanguka na kukala nendi mwilu. Bakapwa bangahi? Yesu wendekele ngwendi “mbunga yaindondo.” (Luka 12:32) Kapositolo Yowano wendekele kutuma kwabo. Wendekele ngwendi wamwene Yesu ‘nemana ha Munkinda wa Siyone [wa mwilu], wemanene na banu ba kupwa 144,000.’—Kujombolola 14:1.

²⁴ Simbu muka ibakashangumuka kusanguka aba baka-Kilistu ba kupwa 144,000? Mbimbiliya ngwayo bakashangumuka kusanguka nga Kilistu naputuka kuyula mwilu. (1 Kolinte 15:23) Tuli oni mu simbu ije yali na kuyula Yesu. Bungi bwaba baka-Kilistu ba kupwa 144,000 banasanguka laja na kuya mwilu. Co baje bacili hano hasi basanguka oho bene na kuya mwilu nga batsa. Oloni aba banu beka boshe bakasanguka kulutwe, co bakakala hano hasi mu Paladaisi.

25. Bika bitulilongesa mu capita inatako?

²⁵ Yehova ololo apatula banu boshe ku kutsa, co kutsa kucikalako lalo. (Tandeni Isaya 25:8.) Baje bakaya mwilu, bika bibakalingamo? Mbimbiliya ngwayo bakayula na Yesu mu Bumwene bwendi. Tulilongesa byabingi hali obu Bumwene mu capita inatako.