Mauri Bona Hesiai Ḡaukara Hebou Pepana Ena Referens
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
SEPTEMBER 1-7
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO HEREVA LADA-ISIDIA 29
Baibul Ena Taravatu E Utumu Kastom Karadia Ba Dadaraidia
Moale Dirava Ena amo Ta Abia Karana Ta
Danu, Iehova e hamoaleamu ḡaukaradia bo karamu neganai emu moale bo habadaiamu. (Sal. 35:27; 112:1) Dahaka dainai? Badina Baibul na e gwaumu: “Dirava garina ba gari, bona ena haheḡani ba badinadia; badina be una na taunimanima ena kara korikori idoinai.” (Koh. 12:13) Dirava ese ita e karada na iena ura baita karaia. Una dainai Iehova ta hesiai heniamu neganai, eda mauri baita moalelaiamu.
Mase Anina Korikorina Ba Diba
13 Bema kastom karana ta na so lalopararalaia namonamomu, ḡuriḡuri amo Iehova ba noia aonega baine henimu. (Iakobo 1:5 ba duahia.) Bena eda pablikeisin ai heduru herevadia ba tahu. Bema heḡereḡere, emu kongrigeisin elda taudia amo heduru ba tahu. Idia ese oi na basie hamaoromumu dahaka ba kara, to Baibul ena hahekau herevadia, heḡereḡere ina atikol ese e herevalai ḡaudia be herevalaimu. Unu dala bo badinamu neganai, ‘lalomu’ o daramu na bo hadibaiamu, bena be durumumu “namo bona dika toadia” bo dibamu.—Heb. 5:14.
“Emu Momokani ai Baina Raka”
12 Baibul ena taravatu e utumu kastom karadia. Nega haida ruma bese taudia, ta ḡaukara heboumu taudia, bona ta sikuli heboumu taudia ese be doridamu edia moale karadia ai baita vareai. Bema idia ese e doridamu Iehova se hamoaleamu kastom karadia bona dina helaḡadia ai baita vareai, edena dala ai baita dadaraidia? Namona na Iehova ese unu kara se moalelaimu badidia baita lalopararalai. Eda pablikeisen ai e halasi herevadia baita tahu unu amo dina helaḡadia e hematama badidia baita diba namonamo. Baibul ena sisiba heḡereḡerena ai unu dina helaḡadia ai e karamu karadia ta dadaraimu neganai, “Lohiabada” ta hamoaleamu. (Efe. 5:10) Iehova bona ena Hereva baita abidadama henidiamu neganai, taunimanima na basita gari henidiamu—Her. 29:25.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
Matamata Tadikakamui, Lo Kristen Taudia ai Baola
Namona na elda taudia na basie haraḡaharaḡa sisiba bae heni totona. Elda ta na sisiba do se heni neganai, sibona do baine henanadai: ‘Hereva ta baina gwauraia be namo, eiava? Lau na na uramu baina sisiba henia tauna ese e karaiamu karana be kerere, a? Ia ese e karaia karana be Baibul ese e gwauraiamu kerere, a? Eiava ia e karaia karana ai emai lalohadai na i’idau?’ Aonega karana na elda taudia na basie “hereva haraḡa.” (Her. 29:20, NWT) Bema elda ta na e daradaramu ta baine sisiba henia eiava lasi, namona na elda ma ta baine nanadaia bema ia danu e laloamu una tadikaka ese e karaiamu karana na Baibul ena hahekau herevana ta e utuamu.—2 Tim. 3:16, 17.
SEPTEMBER 8-14
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO HEREVA LADA-ISIDIA 30
“Ogoḡami Eiava Taḡa Basio Henigu”
Edena Lalokau ese Moale Korikori E Havaraiamu?
10 Momokani, moni na mai ena namo. Ia na hegima ḡauna. (Koh. 7:12) To, taunimanima ta baine moale diba bema ena moni na heḡereḡere ena dabu ḡaudia iabidia totona, a? Oibe! (Kohelete 5:12 ba duahia.) Aguru Iake na eto: “Ogoḡami eiava taḡa basio henigu, a egu hitolo heḡereḡerena ai mo ba ubugu.” Ta lalopararamu dahaka dainai ia na se ura baine ogoḡami. Ia na ma eto, ia na se ura baine henaohenao, badina henaohenao karana ese Dirava ladana e hadikaiamu. To dahaka dainai ia na e ḡuriḡuri basine taḡa totona? Ia na eto: “Bogagu baine kunu bena baina ḡoremu, bainato ‘Iehova be daika?’ na garina.” (Her. 30:8, 9) Edia taḡa e lalo badamu to Dirava asie laloa badamu taudia haida na reana mai dibamu.
11 Moni e ura heni badamu taudia ese Dirava na basie hamoalea diba. Iesu na eto: “Asi tauna ta ese biagu rarua isiaidia baine lao heni diba. Badina be ta baine inai henia, ta baine lalokau henia; eiava ta baine badinaia, ta be baine dadaraia. Dirava bona Taḡa isiaidia basio lao heni diba.” Una hereva do se gwauraia neganai, Iesu na ini e gwau toma: “Emui kohu na ina tanobada ai basio habou, iniseni ai pitopito bona hogohogo ese e ani oremu, iniseni ai danu henao taudia ese ruma e dareamu bona e henaomu. A emui kohu na guba ai ba habou, unuseni ai pitopito bona hogohogo ese asie ani oremu, unuseni ai danu henao taudia ese ruma asie dareamu, asie henaomu.”—Mat. 6:19, 20, 24.
12 Momo na e davaria moni bona kohu momo asie tahumu karana ese dia e hamoalediamu mo, to danu idia na mai edia nega Iehova bae hesiai henia totona. United States ai e nohomu tadikakana, Jack, ese ena ruma badana bona bisnes e hoihoilai badina mai dibana unu baine kara toma neganai, ia bona adavana na bae painia diba. Ia na eto: “Emai ruma namona bona tano baia hoihoilai na auka. To, laḡani momo lalodiai, ruma na maiva neganai ḡaukara gabunai e varava hekwakwanaidia daidiai na lalohisihisiva. Adavagu na regula painia, bona hanaihanai e moaleva. Ia ese e hamaoroguva, ‘Egu bosi na bosi hereadaena!’ Hari, lau danu na painiamu, bona ai raruosi na biagu tamona, Iehova, a hesiai heniamu.”
“Oi ese O Lalokau Henigu Badamu A?”
15 Hari ina negai, momo ese dabua matamatadia, mobael fon o kompiuta, bona ma ḡau haida e ura heni badamu. Una dainai, namona na Kristen taudia ta ta na hanaihanai edia ura ḡaudia bae haerodia namonamo, sibodia bae henanadai: ‘Lau be kohu na lalo badamu dainai egu nega bada na haoreamu motuka eiava dabua matamatadia na tahumu bona na lalohadailaimu, to kongrigeisen heboudia totona asina heḡaeḡaemu, a? Dina ta ta ḡaukaradia na karamu dainai asi egu nega baina ḡuriḡuri bona Baibul baina duahia, a?’ Bema ita na ta dibamu kohu momo iura henina karana ese Keriso ilalokau henina karana e kouamu, namona na Iesu ena hereva baita laloa, eto: “Nahuamui ba toho, kohu iura-henina ena lalo-ani garina.” (Luka 12:15) Dahaka dainai Iesu ese una mai anina bada herevana e gwauraia?
16 Iesu na eto, “asi tauna ta ese biagu rua isiaidia baine lao heni diba.” Bena ma eto: “Dirava bona taḡa isiaidia basio lao heni diba.” Badina unu “biagu” rua na basita hesiai henidia hebou diba. Iesu na e gwa: “Ta baine inai henia, ta baine lalokau henia; eiava ta baine badinaia, ta baine dadaraia.” (Mat. 6:24) Ita na dia ḡoevadae tauda dainai, namona na baita hekwarahi “tau-anina ena ura,” bona kohu itahuna karadia baita dadarai.—Efe. 2:3.
17 Tauani ḡaudia e lalo badamu taudia ese kohu momo itahuna karana bae laloa maoromaoro na auka. Dahaka dainai? Badina lauma ḡaudia na asie lalo badamu. (1 Korinto 2:14 ba duahia.) Kohu momo itahuna karana ese edia haerohaero karana e kouamu neganai, maoro bona kerere toadia na asie dibamu. (Heb. 5:11-14; NWT) Una dainai, haida na e ura dikadikamu kohu momo bae abi, bona una ura na basie koua diba. (Koh. 5:10) To, kohu momo ilalona karana baine koua ḡauna ta na, Dirava ena Hereva, Baibul, baita duahia hanaihanai. (1 Pet. 2:2) Iesu na Dirava ena hereva momokani e laloa dobu karana ese e durua hedibaḡani e dadarai, ita danu Baibul ena hahekau herevadia ibadinadia karana ese baine duruda kohu momo iura henina karana baita dadaraia. (Mat. 4:8-10) Unu baita kara tomamu neganai, baita hahedinaraiamu ita na Iesu ta lalokau henia badamu, dia kohu.
w11-E 6/1 rau 10 par. 4
Edena Dala ai Dekemu ai Miana Monina Na Ba Ḡaukaralaia Namonamo?
Moni ba habou guna gabeai ba hoihoi. Reana haida na be lalomu moni ihabouna karana na idaunega karana, to una ese be durudamu moni hekwakwanaidia lalodiai na basita vareaimu. Bona una kara e badinaiamu taudia ese abi-torehai bona abi-torehai ese e havaramu hekwakwanaidia ai danu asie vareaimu. Baibul ese e hahedinaraiamu dimairi na mai ‘aonegadia’ badina “taboro negana ai adia e haboumu” gabeai bae ḡaukaralai.—Hereva Lada-isidia 6:6-8; 30:24, 25.
Hanaihanai Iehova Baita Hetura Henia!
18 Ita siboda ese moni ta laloamu dalana na baita haeroa namonamo. Siboda baita henanadai: ‘Lau be nega momo moni bona baina hoi ḡaudia na lalomu, a? Bema moni na abi torehaimu, ihalouna be asina haraḡamu badina na laloamu e heni tauna na mai ena moni, a? Lau be mai egu moni dainai na laloamu haida na na hereadia bona harihari karana na asina goadalaiamu, a? Na laloamu tadikaka taihu na mai edia moni momo badina moni mo e lalomu, to Iehova na se laloamu, a? Lau be na uramu taḡa taudia mo baina hetura henidia to ogoḡami taudia be basina hetura henidia, a?’ Unu henanadai baita lalodia na mai anina bada badina ita na Iehova ese e boirida iena ruma ai baita noho. Iehova na baita hetura henia hanaihanai diba, bema moni iura henina baita dadaraiamu. Unu baita kara tomamu neganai, Iehova ese basine rakatanidamu!—Heberu 13:5 ba duahia.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
bh karoa 11 rau 114 par. 19-20
Dahaka Dainai Dirava ese Hisihisi Se Kouamu?
19 Karoa 5 ai ta itaia, Dirava ese taunimanima e havaradia na mai edia ura kwalimu. Una na harihari ḡauna hereana, ani? Dirava ese animal momo herea e karadia, bona lalodiai e miamu aonegana ese e biagudiamu. (Hereva Lada-isidia 30:24) Taunimanima ese misini haida na e karadia edia haheḡani bae badina totona. Bema Dirava ese ita na unu bema karada toma, ta ma moale, eiava? Lasi. Ta moalemu badina mai eda ura kwalimu dainai baita abi hidimu ita be ede bamona taudia ai baitala, edena mauri dalana baita badinaia, daika baita bamoa, bona ḡau ma haida. Ta moalemu badina ita na mai eda ura kwalimu, bona Dirava na unu e ura tomamu.
20 Iehova na se uramu hahedua dainai iena ura baita karaia. (2 Korinto 9:7) Ini aita haheitalaia toma: Tama eiava sina ese edena be moalelaiamu—ta ena hahedua dainai natuna baine gwa “na lalokau henimumu,” eiava ia kudouna amo una hereva baine gwauraia? Una dainai, baita henanadai, Iehova ese e henimu ura kwalimuna be ede bo ḡaukaralaia tomamu? Satana, Adam, bona Heva ese edia ura kwalimu na asie ḡaukaralaia namonamo. Idia ese Iehova Dirava e dadaraia. Oi be dahaka ba kara?
SEPTEMBER 15-21
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO HEREVA LADA-ISIDIA 31
Sina Ena Hahediba Namodia amo Ḡau Momo Baita Dibamu
wp24.1 rau 13 poin 4
Maoro Bona Kerere: Baibul Ena Hahekau Dalana Namona
4. Mahuta Hebou Karana
Mahuta hebou karana ai taunimanima edia lalohadai na idauidau.
BAIBUL E GWAUMU: “Badina be Dirava ena ura binai: ba helaḡa, mata-bodaḡa karadia basio kara; bona iboumui ai ba diba, ta ta adavamui bavabidia mai helaḡamui bona mai hematauraimui ida, dia mata-dika ena ura bodaḡadia daidiai basio abidia, Dirava asi dibadia besedia na heheto.”—1 Tesalonika 4:3-5.
ANINA: Baibul na mahuta hebou urana ai eda hetoa na e atoa. Ina hereva “matabodaḡa karadia” na kara ini bamodia e gwauraimu: heudahanai, prostitution, do asie headava taudia e mahuta heboumu, hahine ma hahine ta ida e mahuta heboumu bona tau ma tau ta ida e mahuta heboumu, bona animal ida e mahuta heboumu karana. (1 Korinto 6:9, 10) Mahuta hebou karana na harihari ḡauna ta Dirava amo, bona ia na e gwa headava tau bona hahine sibodia mo bae mahuta hebou na maoro.—Hereva Lada-isidia 5:18, 19.
ijwhf-MO atikol rau 4 par. 11-13
Natudia Dekenai Alkahol Herevalaia
Dala karaia unai topik herevalaia. Britain ai, tamana ta ladana Mark ia gwau: “Natudia be alkahol gaukaralaia karana dekenai do idia daradara diba. Egu natuna mero ena mauri lagani be 8 lau nanadaia, bema ia dekenai alkahol inua karana be maoro eiava kerere. Lau hahedinaraia do ia gari lasi, bona unai ese ia durua iena lalohadai ia gwauraia hedinarai namonamo.”
Bema unai topik oi herevalaia loulou, natuna ena lalona ai do ia noho diba. Emu natuna ena mauri lagani hegeregerena unai topik umui herevalaia, mauri ai idia vara gaudia oi gaukaralaia danu, hegeregere dala ena seifti bona mahuta hebou karana dekenai.
Haheitalai namona oi hahedinaraia. Natudia be spans bamona—edia badinai idia vara gaudia idia abia—bona tahua gaukarana ese ia hahedinaraia natudia be tama sina ese idia karaia gaudia amo diba idia abia. Unai ena anina be, bema alkahol oi inua lalohekwarahi hamaragia totona, emu natudia danu do idia laloa alkahol inua karana ese lalohekwarahi ia hamaragia. Namona be oi be haheitalai namona. Dala maorona ai alkahol oi gaukaralaia.
g19.2-MO rau 7 par. 6-9
Emu Natuna Oi Durua Ia Manau Totona
Emu natudia oi hadibaia ma haida durua karana be mai ena namo.
BAIBEL ENA HAKAUA HEREVANA: “Mai manau ida do umui laloa ma haida ese umui idia hereaia, umui sibona emui namo do umui laloa lasi, to ma haida edia namo danu do umui laloa.”—Filipi 2:3, 4.
● Emu natuna oi durua ruma gaukaradia ia karaia totona. Bema emu natuna oi koua ruma gaukaradia ia karaia lasi totona, do ia laloa ruma gaukaradia be mai anina bada lasi. Namona be ruma gaukaradia ia karaia guna, gabeai ia gadara. Oi hadibaia ruma gaukaradia ia karaia neganai, ia be ruma taudia ia durua bona unai kara dainai ma haida ese ia do idia hanamoa bona matauraia.
● Oi hahedinaraia ma haida durua karana be mai ena namo. Ma haida durua karana ese natudia ia durua diba taunimanima badadia bamona idia kara totona. Unai dainai emu natuna oi hadibaia heduru idia ura abia taudia ia tahua bona durua. Ma haida durua totona, ia karaia diba gaudia umui herevalaia hebou. Unai ia karaia neganai namona be ia oi hanamoa bona durua.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
Matamata Taihumui, Lo Kristen Taihudia ai Baola
12 Herevahereva daladia namodia ba diba. Kristen taudia ediai una na mai anina bada. Hahediba tauna Iakobo ese sisiba namona ta e gwauraia, eto: “Ta ta hereva ikamonaina ai baine haraḡa, hereva igwauraina ai baine halahe.” (Iak. 1:19) Bema ta be herevamu bona oi na bo hakala namonamomu, anina na ia o laloa badamu bona o uramu ba durua. (1 Pet. 3:8) Bema ta ena hemami o hereva na so lalopararalaimu, henanadai maorodia ba henia diba. Bona do so hereva ai ba gwaurai herevadia na ba haerodia guna. (Her. 15:28) Sibomu ba henanadai: ‘Lau ba gwauraimu herevadia be momokani bona ta be hagoadaiamu, eiava? Lau ba gwauraimu herevadia ese be hahedinaraimu ia be na matauraiamu bona na bogaia hisimu, eiava?’ Namona na e hakala namonamomu bona mai edia gado namo ida e herevamu taihudia ba tohotohodia. (Hereva Lada-isidia 31:26 ba duahia.) Idia e gwauraimu herevadia bona daladia ba haerodia. Emu herevahereva dalana bo hanamoamu neganai, emu hetura karana ma haida ida na be namomu.
SEPTEMBER 22-28
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO HADIBAIA TAUNA 1-2
Uru Matamatana Na Treinin Dounu Ba Henidia
“Na Hamaorolaimu Herevadia Na Kamonai Taudia Ba Hamaorolaidia”
3 Ita momo ese eda ḡaukara na ta ura heniamu bona ta uramu baita karaia hanaihanai. To, Adam ena nega amo ema bona hari, uru ta e oremu bena uru ta ese gabudia e abimu. (Koh. 1:4) Una e varamu dainai, hari ina negai Kristen momokanidia na hekwakwanai haida e davarimu. Heḡereḡere, Iehova ena taunimanima edia ḡaukara na e bada e laomu bona ḡau momo e idaumu. Ḡaukara matamatadia ta karamu lalonai, ḡau ikaradia daladia matamatadia e varamu—nega momo unu dala na teknoloji ena idau heḡereḡerena ai e varamu. Burukadia haida ediai unu dala matamatadia iḡaukaralaidia na auka. (Luka 5:39) Ena be nega haida idia ese unu dala matamatadia na bae badina diba, to eregabe edia goada ese burukadia edia goada na e hereaia. (Her. 20:29) Una dainai, burukadia ese eregabe bae durudia maduna badadia bae hua karana na aonega bona lalokau karana.—Salamo 71:18 ba duahia.
4 Maduna e huamu taudia na reana asie uramu edia ḡaukara haida na eregabe bae henidia. Haida na asie uramu e moalelaiamu ḡaukarana bae rakatania. Ma haida na e lalohekwarahimu, e laloamu eregabe taudia ese ḡaukara na basie kara namonamomu. Haida na e laloamu idia na asi edia nega ma ta bae hadibadia. To danu, eregabe taudia na maduna ma haida do asie abi neganai, bae haheauka na namo.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
Dirava Ese E Heni Harihari Ḡaudia O Lalo Badamu, A?
6 Ranu na se siahu hereamu bona se paraka hereamu badina tanobada na gabu maorona ai e hadaia. Bema tanobada na sisina mo dina bema hakahikahia, ranu na bema siahu herea bona mauri ḡauna ta eiava taunimanima ta basinema mauri diba. To bema tanobada na sisina mo bema hadaudaua, ranu na bema paraka herea tanobada ibounai na ice bona snow ese bema ḡovaia ahu. Iehova ese tanobada na gabu maorona ai e hadaia dainai, tanobada ena water cycle ese mauri na e duruamu. Davara bona tanobada latanai e miamu ranuna na dina ese e hasiahuamu bona e veria daemu ori ai e laomu. Laḡani ta ta ai, ranu lita milioni momo e hakaukaumu. Una ranu na atmosphere ai dina ten e miamu murinai medu eiava snow bamona e dihomu. Unu amo ranu na davara eiava ranu gabudia ma haida e lou henimu bena water cycle na ma ena heau dalana e badinaia loumu. Iehova ese una mauri iduruna ḡauna e heḡaeḡaelaia amo e hahedinaraia ḡoevaḡoevamu, ia na aonega bona siahu ibounai Diravana.—Iobu 36:27, 28; Koh. 1:7.
SEPTEMBER 29–OCTOBER 5
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO HADIBAIA TAUNA 3-4
Iehova Bona Adavamu ida Ba Hetura Hanaihanai
ijwhf-MO atikol 10 par. 2-8
Teknoloji Gaukaralaia Namonamo Dalana
● Teknoloji gaukaralaia namonamo karana ese headava ia durua diba. Hegeregere, headava taudia haida be gabu idauidau idia noho neganai, teknoloji amo edia adavana idia hereva henia diba.
“Teks meseij kwadogina ai oi gwau, ‘Oi lau lalokau henia’ o ‘Oi lau laloa noho’ ese emu hetura karana ia hagoadaia diba.”—Jonathan.
● Teknoloji gaukaralaia namonamo lasi karana ese headava ia hadikaia diba. Hegeregere, haida be hanaihanai edia fon idia gaukaralaia dainai, idia be nega lasi edia adavana ida idia herevahereva o gau ma haida idia karaia totona.
“Lau diba nega haida reana egu tau ia ura lau ia hereva henia, to egu fon lau gaukaralaia dainai, unai ia karaia lasi.”—Julissa.
● Haida idia gwau idia be fon idia gaukaralaia noho lalonai edia tau o hahine ida idia herevahereva namonamo diba. Diba bada hahinena Sherry Turkle ia gwau, unai be “gau rua nega tamona idia karaia taudia edia lalohadaina kererena.” Momokani, gau rua nega tamona karaia karana be lalohadai kererena. Ia gwau, “gau rua nega tamona ita karaia neganai, gau ta ta do ita karaia namonamo lasi.”
“Egu adavana ida herevahereva karana lau moalelaia, bema ia be gau ma ta ia karaia lasi. Bema ia be gau ma ta ia karaia, lau mamia iena nega bada be unai gauna dekenai do ia henia.”—Sarah.
Laloatao: Teknoloji oi gaukaralaia dalana ese emu headava ia durua o hadikaia diba.
Hanaihanai “Iah Ena Lahi Hururu-hururuna” Ba Habadaia
12 Headava taudia be edena dala ai Akula bona Priskila bae tohotohodia diba? Adavamu ida ba kara hebou ḡaudia momo ba lalodia. Ḡau haida na umui raruosi ese ba karadia hebou diba, dia ta ta sibomui. Heḡereḡere, Akula bona Priskila na e haroro hebou. Umui be hanaihanai nega o atomu unu ba kara toma, a? Danu, Akula bona Priskila na e ḡaukara hebou. Reana oi bona adavamu emui moni ḡaukaradia na i’idau, to ruma ḡaukaradia ba kara hebou diba, a? (Koh. 4:9) Ḡaukara ta ikarana ai bo heduru hehenimu neganai, bo mamiamu umui na tim ta bamona bona dala be hekehomu ba herevahereva. Robert bona Linda edia headava laḡanidia na 50 mai kahana. Robert na e gwaumu: “Ai emai nega na dia bada moale karadia baia kara hebou. To mereki na hurimu bona adavagu ese e hakaukaumu eiava emai uma-uma ai na ḡaukaramu bona adavagu ese e durugumu neganai, na moalemu. Ḡau a kara heboumu ese ai na e hatamonamaimu. Bona emai lalokau na e badamu.”
13 To ba helalotao, emui hebamo heheni lalonai lalotamona karana ba hagoadaia na namo. Brazil ai, hahine ta na e gwa: “Hari ina negai, eda mauri lalonai ta bisimu dainai, baita lalomu adavada ida ruma tamona ai ta nohomu na heḡereḡere baita hebamo heheni totona. To na diba una mo na dia heḡereḡere, namona na adavagu ena ura danu baina laloa.” Bruno bona adavana Tays na unu e kara toma dalana mani a laloa. Bruno na e gwa: “Asi emai ḡaukara negadia ai emai fon na ato tabemu, unu amo emai hebamo baia moalelaia hebou.”
14 To, bema adavamu ida emui hebamo so moalelaiamu be ede bamona? Reana emui ura na i’idau, eiava reana ta ta emui kara amo o haheisi hehenimu. Dahaka ba kara diba? Mani matamanai tame herevalaia haheitalaina aita laloa. Lahi e ara matamamu neganai, ia na dia maoromaoro e hururumu, to au badadia taidia ruadia baita rakumu neganai, be hururumu. Una heḡereḡerena, dina ta ta ai nega bavato ba hebamo heheni. Namona na bae hamoalemui ḡauna ta ba karaia hebou, dia bae habadamui ḡauna. (Iak. 3:18) Unu bo kara tomamu neganai, emui lalokau na be badamu.
Hanaihanai “Iah Ena Lahi Hururu-hururuna” Ba Habadaia
3 Headava taudia ese “Iah ena lahi hururu-hururuna” bae habadaia totona, namona na bae hekwarahi edia hetura karana Iehova ida bae hagoadaia. Edena dala ai una ese edia headava baine durua? Headava taudia ese Tamadia guba ai ihetura henina karana be laloa badamu neganai, be uramu iena sisiba bae badina, bona una ese be durudiamu edia lalokau baine hakerua hekwakwanaidia bae dadarai eiava bae hanaidia. (Kohelete 4:12 ba duahia.) Edia hetura karana Iehova ida e hagoadaiamu taudia na e hekwarahimu Iehova bae tohotohoa bona iena kara namodia, heḡereḡere hebogahisi, haheauka, bona dika igwautaona karadia e hahedinaraimu. (Efe. 4:32–5:1) Headava taudia ese unu kara be hahedinaraimu neganai, edia lalokau bae habadaia na dia auka. Taihu ta ladana Lena, ena headava laḡanidia na 25 mai kahana, na e gwa: “Iehova e laloa badamu tauna ba lalokau henia bona ba matauraia na dia auka.”
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
Mauri Hanaihanai Na Baita Abia Diba
Danu Iehova ese ita e karada neganai mauri hanaihanai urana e henida. Baibul na e gwaumu Dirava ese taunimanima “kudoudia ai noho hanaihanai urana e atoa.” (Koh. 3:11, NWT) Ita ese mase ta inai heniamu badina ta be una. (1 Kor. 15:26) Bema ta gorere dikadikamu, ita be ḡau ta asita karaiamu to ta narimu baita mase, a? Lasi. Vaia, dokta dekena baita laomu eiava nega haida muramura baita abimu baita namo helaoreana. Oibe, ḡau idauidau ta karamu basita mase totona. Bona ta lalokau heniamu tauna ta, maraḡina o badana, e masemu neganai, nega daudau lalonai ta lalohisihisimu, ani? (Ioa. 11:32, 33) Momokani, e Havarada Tauna lalokauna na e uramu baita mauri hanaihanai, una dainai harada e karaia dalana na diba baine abi hanaihanai bona kudouda ai noho hanaihanai urana e atoa. To ma badi momo daidiai baita abia dae ita na baita mauri hanaihanai diba. Mani Iehova ese guna e kara ḡaudia bona hari e karamu ḡaudia baita herevalai, unu ese be hamomokanimu iena ura ginigunana na se haidaua.
OCTOBER 6-12
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO HADIBAIA TAUNA 5-6
Eda Dirava Hereadaena Baita Matauraia Bada Dalana
lff-MO lesen 52 poin 1
Iseda Toana Bona Dabua be mai Anina Bada
1. Iseda toana bona dabua ita abia hidi neganai, edena hakaua herevadia ita badinaia be namo?
Namona be ita ese “mai hemataurai bona mai laloa maoromaoro ida dabua namona” ita abia hidi, bona iseda toana goevana ese do ia hahedinaraia ita be ‘Dirava ita tomadiho henia.’ (1 Timoteo 2:9, 10) Mani inai hakaua herevadia foa ita laloa: (1) “Dabua namona” do ita atoa. Kongrigeisen heboudia ai oi itaia hegeregerena, Iehova ena taunimanima be sitaelo idauidau dabua idia hahedokilaia. To, edia dabua bona huina edia sitaelo ese Dirava matauraia karana ia hahedinaraia. (2) “Mai hemataurai” ida dabua ita hahedokilaia be namo badina ita ura lasi iseda toana dainai, taunimanima be ita do idia raraia momo eiava lalohadai kereredia do idia abia. (3) Iseda tauanina ena toana o dabua ita ura abia hidi neganai, namona be ita “laloa maoromaoro,” bona tanobada ena sitaelo do ita badinaia lasi. (4) Namona be iseda toana amo haida do idia diba ita be ‘Dirava momokanina ita tomadiho henia.’—1 Korinto 10:31.
Ḡuriḡuri Karana Ena Hahenamo Ba Laloa Bada
18 Tadikaka ta na reana be noiamu haroro grup eiava kongrigeisin hebouna totona baine ḡuriḡuri. Una hahenamo baine abia tadikakana ese una hebou baine heabi badina baine laloatao na namo. Ḡuriḡuri na basie ḡaukaralaia kongrigeisin bae sisiba henia eiava hahediba herevadia bae gwaurai. Kongrigeisin heboudia momo ai, ane bona ḡuriḡuri na 5 miniti lalonai bae karaia, una dainai hebou ikehona ḡuriḡurina e gwauraiamu tadikakana ese “hereva momo” basine gwaurai na namo.—Mat. 6:7.
“Emu Gwauhamata Anina Ba Karaia”
12 To, bapatiso ese Dirava ba hetura henia dalana e kehoamu. Bapatiso murinai, ita na ta uramu eda gwauhamata heḡereḡerena Dirava baita hesiai henia hanaihanai. Una dainai, reana siboda baita henanadai: ‘Egu bapatiso negana amo ema bona hari, lau be lauma dalanai dounu na goadamu, eiava? Lau be mai kudougu idoinai ida Iehova na hesiai henia hanaihanaimu, a? (Kol. 3:23) Lau be hanaihanai na ḡuriḡurimu, Dirava ena Hereva na duahiamu, kongrigeisen heboudia na laomu, bona haroro ḡaukara na karaiamu, a? Eiava, egu hesiai ḡaukara urana be e maraḡi e laomu, eiava?’ Aposetolo Petro ese e hahedinaraia bema iseda abidadama, diba, haheauka bona Dirava ibadinana karadia baita goadalaimu, hesiai ḡaukara ai na basita manokamu.—2 Petro 1:5-8 ba duahi.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
Taunimanima Edia Henanadai
Kohelete 5:8 na e gwaumu, lohia tauna ta na ogogami taudia e dagedage henidiamu bona hahemaoro ḡoevaḡoevana e hagagevaiamu. To ina lohia tauna ese baine laloatao, gavamani ai iena dagi e hereaia tauna ta ese ia na e itaiamu. Bona reana idia raruosi daediai, ma haida edia dagi na hereadae. Madi, tanobada gavamanidia lalodiai, dagi taudia iboudiai ese corruption o koikoi karadia e karamu dainai, idia ese e lohiadiamu taudia na hisihisi o metau e davarimu.
Herevana dahaka e varamu, to baita moale badina dibada Iehova ese ‘gavamani tauna e itaiamu.’ Una dainai, Dirava baita noia baine duruda bona iseda metau iboudiai na ienai baita tahoa kau. (Sal. 55:22; Fili. 4:6, 7) Ita mai dibada, “Iehova matana ese tanobada idoinai e neneamu, ena siahu na ienai asie kereremu taudia idurulaidia ai baine hedinarai totona.”—2 Sis. 16:9.
Kohelete 5:8 ese ita e hadibadamu, vaevae gavamani ai bo itaia momomu ḡauna ta bini: Dagi tauna daena na ma dagi tauna ta helai. To ḡau badana binai: Ina siri ese e hadibadamu, Iehova mo sibona Herea Mikamika, oibe, ena dagi na hereadae. Hari ina negai, Dirava ena lohia siahuna e hahedinaraiamu tauna na, Natuna, Iesu Keriso, Basileia ena King. Momokani, Siahu Idoinai Diravana na ḡau iboudiai e karadia bona e itadiamu, bona ia na hahemaoro ḡoevaḡoeva Diravana—Iesu ese danu ia e tohotohoamu.
OCTOBER 13-19
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO HADIBAIA TAUNA 7-8
“Taitai Rumana Ilaohenina be Namo”
Iesu E Tai Karana amo Baita Dibamu Ḡaudia
E dara dokomu taudia ba durudia diba. Iesu na dia Mareta bona Maria ida e tai mo, to danu edia hereva e kamonai bona e hagoadadia. Ita danu dara doko taudia na unu baita kara henidia toma. Dan, elda ta Australia ai e nohomu, na e gwa: “Adavagu e mase neganai, na urava heduru baina abi. Tadikaka haida mai adavadia ida na dina bona hanuaboi ai nega e atova e hakala heniguva. Asie kouguva egu dara doko baina hahedinaraia, bona na taiva neganai idia na asie hemaraiva. Danu asina heḡereḡereva neganai, idurugu karadia e karava, heḡereḡere egu motuka e huriava, stoa ai egu aniani e hahoiva, bona e nanaduva. Bona nega momo lau ida a ḡuriḡuri hebouva. Momokani, idia na tura korikoridia bona tadikaka ‘dika negadia ai.’”—Her. 17:17.
Haida Ba Durudia Edia Lalometau Bae Haheaukalai
15 William—adavana na laḡani haida gunadiai e mase—na ini e gwau toma: “Haida ese adavagu ena kara namodia e herevalaimu neganai na moalemu, badina na dibamu idia ese adavagu na e lalokau heniava bona e matauraiava. Edia hereva ese tauhalo e henigumu badina adavagu na na lalokau heniamu bona egu mauri lalonai ia ese lau na e durugu bada herea.” Vabu ta ladana Bianca na e gwaumu: “Haida ida a ḡuriḡuri heboumu bona siri ta o rua e duahi henigumu neganai, lau na e hagoadagumu. Idia ese adavagu ena kara namodia e herevalaimu bona lau ese iena kara namodia na herevalaimu neganai egu hereva na e hakalamu, una ese lau na e durugumu.”
“E Taitaimu Taudia ida Ba Tai”
16 Eda ḡuriḡuri karana ese danu e lalohisihisimu tadikakadia bona taihudia na be durudiamu. Ena be ḡuriḡuri bo gwauraiamu na auka badina tai mamina bo abiamu, to mai kudoumu idoinai ida bo gwauraiamu ḡuriḡurina ese lalohisihisi tauna na be hagoadaia dibamu. Dalene na e gwa: “Nega haida taihu haida na lau ihagoadagu totona e maiva neganai, na noidiava bema namo ḡuriḡuri ta bae gwauraia. E ḡuriḡuri matamava neganai, nega momo na auka bae hereva totona, to hereva haida e gwauraiva muridiai, lalodia na e goadava bena edia ḡuriḡuri e haḡuḡuruva. Edia abidadama goadana, edia lalokau, bona e lalogu badava karana ese egu abidadama na e hagoadaia.”
“E Taitaimu Taudia ida Ba Tai”
17 Taunimanima edia lalohisihisi hetoadia na idauidau. Vaia, lalokau tauna ta e masemu neganai varavara bona bamo momo ese tauhalo e henimu, to mase e guriamu murinai momo na e loumu edia ruma, nega unu bamodiai e lalohisihisimu tauna na dounu baita hagoadaia na namo. “Tau ta turana ese nega iboudiai e lalokau heniamu; bona tadikakana ena lalokau na dika negana ai e hedinaraimu.” (Her. 17:17) Kristen tadikaka bona taihu ese lalohisihisi tauna na dounu bae hagoadaia ela bona lalona baine goada momokani.—1 Tesalonika 3:7 ba duahia.
18 Ba helalotao, ḡau haida ese e lalohisihisimu taudia na be hahelalodiamu, reana edia headava dinana be laloamu, mase tauna ese e ura heniava miusik ta be kamonaimu, laulau haida be itamu, idia ida e kara hebouva ḡaukaradia haida be lalomu, ḡau haida bonadia eiava reḡe haida be lalo loumu. Vabu eiava doḡae na nega ginigunana ḡau ta sibona be karaiamu, heḡereḡere sibona hebouhebou ta eiava Memorial be laomu neganai, be lalohisihisimu. Tadikaka ta na e gwa: “Adavagu e mase neganai na laloava emai headava dinana ilalotaona negana ai ba lalohisihisi badamu. To tadikaka bona taihu haida ese turagu namodia haida e boiridia bona idia ida a moale hebou.”
19 To ba helalotao, lalohisihisi taudia na nega iboudiai baita hagoadadia, dia spesol negadia ai mo. Junia na e gwa: “Nega ma haida ai lalohisihisi taudia baita durudiamu bona baita bamodiamu ese namo bada baine havaraia diba. Unu na mai anidia bada bona ta baine hagoadaia.” Vaia, ta ena lalokau tauna e masemu neganai e mamiamu lalohisihisina na basita haorea dibamu, to kara haida baita kara diba una lalohisihisi tauna baita hagoadaia totona. (1 Ioa. 3:18) Gaby na e gwa: “Iehova na tenkiu heniamu badina egu lalohisihisi negana lalonai elda taudia na mai lalokaudia ida lau e durugu. Edia kara amo Iehova ena lalokau na mamia momokani.”
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
“Unu amo Taunimanima Iboudiai Bae Diba Umui Na Lauegu Hahediba”
18 Nega haida ta lalomu e hahisida tauna baita hereva henia na namo. To, namona na ini henanadai do baita lalo: ‘E vara ḡauna ibounai be mai dibagu?’ (Her. 18:13) ‘Reana ia na se laloa lau baine hahisigu, ani?’ (Koh. 7:20) ‘Lau danu nega ta unu na kerere toma, a?’ (Koh. 7:21, 22) ‘E hahisigu tauna ba hereva heniamu neganai, hekwakwanai ba hamaoromaoroamu eiava ba habadaiamu?’ (Hereva Lada-isidia 26:20 ba duahia.) Nega baita atomu henanadai unu bamodia baita haerodiamu neganai, baita dibamu lalokau dainai tadikakada edia dika baita gwautao.
OCTOBER 20-26
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO HADIBAIA TAUNA 9-10
Hahetoho Negadiai Lalohadai Maorona Bavabia
Iehova ese E Durumumu Ba Kwalimu Totona
4 Baibul na e gwaumu, “ḡau dikadia na taunimanima iboudiai ediai e varamu.” (Koh. 9:11, Holy Bible—Easy-to-Read Version) Nega haida ta davarimu hekwakwanaidia na “taunimanima iboudiai” ese davarimu hekwakwanaidia. (1 Kor. 10:13) Eiava ita na Iesu ena hahediba dainai haida ese e hahisidamu. Heḡereḡere, eda abidadama dainai e kirikirilaidamu, e inai henidamu, eiava e daḡedaḡe henidamu. (2 Tim. 3:12) Herevana oiemu ai edena hahetoho e varamu, to Iehova ese be durumumu bo kwalimumu. Ia ese Iosef be ede e durua toma?
Iehova ese Manau Taudia Na E Lalodia Badamu
10 Baita manaumu neganai eda mauri na baita moalelaiamu. Nega haida eda mauri lalodiai e varamu ḡaudia daidiai baita lalohisihisimu. Aonega tauna King Solomon na eto: “Hesiai taudia vada na itadia, hosi ai e guimu; bona hanua lohiadia vada na itadia, aedia amo e rakamu, hesiai taudia na heheto.” (Koh. 10:7) Nega haida taunimanima haida edia diba na bada bona ḡaukara namodia e karamu, to taunimanima ese asie hanamodiamu. Eiava haida na edia diba na dia bada to edia ḡaukara namodia daidiai taunimanima ese e hanamodiamu. Una dainai Solomon na e laloparara aonega karana na mauri ai e varamu ḡaudia na baita haheaukalai to basita lalohisihisilai. (Koh. 6:9) Bema baita manaumu una ese be durudamu eda mauri ai e varamu ḡaudia baita haheaukalaimu.
w11-MO 10/15 rau 8 par. 1-2
Moale Karadia Abia Hidi Namonamo
BAIBEL ese ia hahedinaraia Iehova ia ura iseda mauri ita moalelaia. Hegeregere, Salamo 104:14, 15 ia gwau: “Oi dainai, ai taunimanima ese, aniani avadia idauidau ai hadoa diba, aiemai aniani totona: Ai ese vain ai hadoa diba, bona uaina ai karaia, aiemai lalona do idia moale totona. Bona ai ese olive ai havaraia diba, olive ena dehoro ese aiemai kopina do ia hanamoa totona. Bona oi dainai ai ese uiti uhena ai hadoa diba, bona uiti dekena amo beredi ai karaia, aiemai tauanina do idia goada totona.” Oibe, ita mauri noho totona Iehova ese ita dekenai aniani idauidau ia henia. Aniani ia hatubua dainai witi, oela bona wain ita abia diba. Ita mauri totona wain be gau badana lasi, to wain ese iseda kudouna ia hamoalea. (Had. 9:7; 10:19) Oibe, Iehova ia ura iseda “kudouna ia hamoalea.”—Kara 14:16, 17.
2 Unai dainai, namona be nega ita atoa “guba manudia” bona “flaoaflaoa” ita moalelaia totona. Unai bamona karadia ese iseda lalona ia hamoalea bona tauanina ia hagoadaia. (Mat. 6:26, 28; Sal. 8:3, 4) Unai bamona moale karadia be “Dirava ena harihari gauna” ta. (Had. 3:12, 13) Unai dainai, unai bamona gaudia ita moalelaia totona nega ita atoa neganai, Dirava ia moale.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
lff-MO lesen 29 poin 1
Ita Mase Neganai Dahaka Ia Vara?
1. Ita mase neganai dahaka ia vara?
Iesu ese mase be mahuta ida ia hahegeregerea. Tau ta ia mahuta mase neganai, ia diba lasi ia badinai dahaka idia vara noho. Edena dala ai mase be mahuta bamona? Tau ta ia mase murinai, hisihisi ia mamia lasi. Iena lalokau turadia bona famili reaia karana ia doko. Baibel ia gwau, “mase taudia be gau ta idia diba lasi.”—Hadibaia Tauna 9:5.
OCTOBER 27–NOVEMBER 2
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO HADIBAIA TAUNA 11-12
Mauri Namona Ba Moalelaia
Iehova ese E Kara Ḡaudia amo Natumu Ba Hadibadia
Ruma bese ese Iehova e kara ḡaudia e moalelai heboumu neganai, ta ta padadiai lalokau karana na e goadamu. Baibul na e gwaumu “kiri mai negana” bona “mavaru mai negana.” (Koh. 3:1, 4) Iehova ese gabu mai hairaidia e karadia, unu amo ta ura henimu ḡaudia baita kara diba. Ruma bese momo na e uramu hanua, ororo, eiava kone ai bae loa hebou. Natu haida na e uramu gabu mai hairaidia ai bae heau, bae gadara, animal bae itadia, eiava sinavai o davara ai bae digu. Iehova ese e kara ḡaudia na dala idauidau ai baita moalelaidia diba!
Dirava Ena Harihari Ḡauna, Mauri Ba Laloa Bada
6 Ena be Baibul na dia eda helt o baita ani ḡaudia e herevalaimu bukana, to Iehova ena lalohadai unu ḡau ai na e hahedinarai. Heḡereḡere, ita e hamaorodamu tauanida bae hahisi o bae hadika ḡaudia na baita dadarai. (Koh. 11:10) Baibul na e gwa basita aniani momo bona basita inuinu kekero, badina unu ese bae hagorereda bona bae hamaseda diba. (Her. 23:20) Iehova na e uramu aniani bona inuinu ḡaudia ta abi hidimu neganai, boga auka karana baita hahedinaraia.—1 Kor. 6:12; 9:25.
7 Dirava ena harihari ḡauna, mauri ta laloa badamu dainai, abi hidi ta karamu negadiai, baita haero namonamo. (Sal. 119:99, 100; Hereva Lada-isidia 2:11 ba duahia.) Heḡereḡere, baita ani ḡaudia na baita haerodia namonamo. Bema aniani ta na ta ura heniamu to mai dibada una ese ita na be ha goreredamu, basita ania na namo. Danu, aonega karana na baita mahuta namonamo, baita eksasais hanaihanai, tauanida bona eda ruma baita haḡoevadia.
“Hereva Ibadinana Taumui Ai Baola”
2 Ita Iehova ta tomadiho heniamu tauda na ta moalemu. Dahaka dainai? Badi na momo, badi badana ta na ina: Hanaihanai Dirava ena Hereva ta duahiamu bona ta hekwarahimu ta dibamu ḡaudia na eda mauri ai baita badina.—Iakobo 1:22-25 ba duahidia.
3 ‘Hereva ibadinana taudia ai baita laomu’ neganai, hahenamo momo baita davarimu. Heḡereḡere, Iehova na be moalemu bona ta dibamu, Ia na e moalemu dainai ita danu baita moalemu. (Koh. 12:13) Danu eda ruma bese maurina na be namomu bona tadikaka taihu ida eda hetura karana be goadamu. Reana emu mauri ai unu hahenamo o davarimu. Bona hahenamo ma ta na, Iehova asie badinaiamu taudia ese e davarimu hekwakwanaidia momo na asita davarimu. Momokani King David ena hereva na ta abia daemu. Ia na ane ai Iehova ena taravatu, haheḡani bona hahemaoro herevadia e gwaurai murinai, eto: “Ibadinadia ahuna na bada.”—Sal. 19:7-11.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
Dirava Ena Harihari Ḡauna, Mauri Ba Laloa Bada
6 Ena be Baibul na dia eda helt o baita ani ḡaudia e herevalaimu bukana, to Iehova ena lalohadai unu ḡau ai na e hahedinarai. Heḡereḡere, ita e hamaorodamu tauanida bae hahisi o bae hadika ḡaudia na baita dadarai. (Koh. 11:10) Baibul na e gwa basita aniani momo bona basita inuinu kekero, badina unu ese bae hagorereda bona bae hamaseda diba. (Her. 23:20) Iehova na e uramu aniani bona inuinu ḡaudia ta abi hidimu neganai, boga auka karana baita hahedinaraia.—1 Kor. 6:12; 9:25.