Bann Sapit ek Bann Verse—Kisannla Inn Met Zot dan Labib?
ESEY mazine ki ou enn Kretien ki pe viv dan premie siek. Ou kongregasion fek gagn enn let ki lapot Pol inn avoye. Amezir ou pe ekout lektir sa let-la, ou remarke ki plizir fwa Pol sit “Lekritir,” setadir bann Lekritir Ebraik. (2 Timote 3:15) Ou dir oumem: ‘Mo ti pou kontan kone dan ki pasaz ena sa bann verse-la.’ Me sa lepok-la li pa ti fasil pou konn sa. Kifer?
PENA NI SAPIT NI VERSE
Anou gete kouma bann maniskri “Lekritir” ti ete dan lepok Pol. Isi nou kapav trouv enn parti liv Izai ki trouv parmi bann Roulo Lamer Mort. Ki ou trouve? Zis bann text! Pena okenn ponktiasion. Pena bann sapit ek verse avek nimero kouma ena zordi.
Bann ekrivin Labib pa ti diviz zot mesaz an sapit ouswa verse. Zot inn ekrir an-antie mesaz ki Bondie inn donn zot. Koumsa bann lekter osi kapav gagn mesaz-la an-antie, pa zis bann ti parti. Eski pa samem ki ou anvi kan ou gagn enn let inportan ar enn kikenn ki ou kontan? Ou lir let-la an-antie, pa zis bout-bout.
Me parski pa ti ena bann sapit ek bann verse, sa ti enn problem. Pou montre kot sa li ti tir sa bann verse-la, Pol ti servi bann lexpresion kouma “Lekritir dir” ouswa “parey kouma Izai ti dir bien avan.” (Romin 3:10; 9:29) Me li ti difisil pou trouv sa bann verse-la amwin ki ou bien abitie avek bann “Lekritir.”
Anplis, mesaz ki ena dan bann “Lekritir” pa ti trouv zis dan enn sel liv. Ver lafin premie siek Nou Lepok ti ena an tou 66 liv! Akoz samem, laplipar lekter Labib zordi bien kontan ki ena bann sapit ek bann verse avek nimero. Sa ed zot trouv bann linformasion ki zot bizin, parey kouma bann pasaz ki Pol ti repran dan so bann let.
Kitfwa ou demann oumem: ‘Me kisannla inn met bann sapit ek bann verse dan Labib?’
KISANNLA INN MET BANN SAPIT?
Se Stephen Langton, enn pret Angle ki apre inn vinn Levek Canterbury, ki’nn met bann sapit dan Labib. Li ti fer sa dan koumansman 13em siek Nou Lepok kan li ti profeser dan Liniversite Paris, la France.
Avan lepok Langton, bann biblis ti esey diferan fason pou diviz Labib an bann tipti seksion ouswa sapit. Zot ti fer sa sirtou pou fer referans. Ou kapav mazine kouma sa ti pou pli fasil pou zot rod enn verse dan enn sel sapit olie dan enn liv an-antie, kouma par exanp liv Izai ki ena 66 sapit.
Me sa ti kree enn problem parski sak biblis ti ena so fason pou diviz bann sapit Labib. Par exanp, enn sa bann biblis-la ti diviz Levanzil Mark an apepre 50 sapit, pa 16 sapit kouma ena asterla. Dan lepok Langton, ti ena bann zelev ki sorti diferan pei ki ti vinn Paris ek zot ti amenn avek zot bann Labib ki ena dan zot pei. Selman zot pa ti kapav partaz bann referans parski dan sa bann diferan Labib-la bann sapit pa ti divize dan mem fason.
Alor Langton ti diviz bann sapit Labib dan enn nouvo fason. Dapre Liv—Listwar Labib (an Angle), bann lekter ek bann skrib ti bien kontan sa nouvo fason-la ek “bien vit sa inn repann atraver l’Europe.” Azordi dan laplipar Labib bann sapit divize dan sa fason-la.
KISANNLA INN MET BANN VERSE?
Anviron 300 an apre, omilie 16em siek, Robert Estienne, enn inprimer ek biblis renome, ti fer bann kitsoz vinn ankor pli fasil. Li ti anvi ki bann dimounn etidie Labib. Li ti trouve kouma sa inportan pou ena enn sel fason pou nimerot bann sapit ek osi bann verse.
Me pa Estienne ki ti gagn lide pou diviz Labib an bann verse. Ti ena lezot ki ti’nn fini fer sa avan. Par exanp, plizir siek avan, bann kopis Zwif ti diviz bann Lekritir Ebraik ouswa seki bann dimounn apel Ansien Testaman an bann verse, pa an sapit. Ankor enn fwa, pa ti ena enn sistem divizion pou bann sapit ki parey dan tou Labib.
Estienne ti servi enn nouvo sistem pou diviz bann Lekritir Grek Kretien, ouswa kouma bann dimounn apel li osi, Nouvo Testaman, an bann verse nimerote. Apre, li ti konbinn sa sistem-la avek sistem ki ti servi pou diviz bann verse dan bann Lekritir Ebraik pou ki ena enn sel sistem divizion sapit ek verse. An 1553, li ti pibliye premie Labib konple (an Franse) avek bann sapit ek bann verse preske parey kouma ena dan laplipar Labib zordi. Me sertin dimounn ti kritik sa Labib-la. Zot ti dir ki bann verse-la inn diviz mesaz ki ena dan Labib an bout-bout pou fer li paret kouma plizir ti mesaz separe. Me bien vit lezot inprimer ti koumans servi so sistem divizion.
ENN LED POU BANN ETIDIAN LABIB
Li vremem enn bon lide ki’nn met enn nimero pou sak sapit ek sak verse dan Labib. Gras-a sa sistem-la, sak verse dan Labib ena so prop “ladres.” Li vre ki divizion bann sapit ek bann verse pa inspire par Bondie, ek parfwa li kas bann pasaz Labib dan bann plas ki nou pa atann. Selman sa permet nou rod bann verse ki’nn site ek partaz ouswa sit avek lezot bann verse ki nou kontan. Li koumadir nou pe soulign bann lexpresion, bann fraz ki nou anvi rapel dan enn dokiman ouswa enn liv.
Mem si sa li enn led pou nou, ki’nn diviz Labib an sapit ek verse, li bon nou rapel ki li inportan nou get mesaz Bondie an-antie. Li bon nou pran labitid pou lir enn pasaz an-antie plito ki zis enn-de verse ladan. Si ou fer sa, ou pou abitie ou avek bann ‘Lekritir ki kapav donn ou sazes pou ena lafwa dan Lekris Zezi ki sov nou.’—2 Timote 3:15.