Nom Bondie dan Bann Lekritir Ebre

Nom Bondie, ki reprezante par kat konsonn Ebre יהוה, aparet preske 7,000 fwa dan bann Lekritir Ebre. New World Translation inn tradir sa kat let ki nou apel Tetragram la, par “Jéhovah.” Sa nom-la se nom ki aparet pli boukou fwa dan Labib. Bann ekrivin Labib inn servi boukou tit ek bann expresion kouma “Tou-Pwisan,” “Pli Gran,” ek “Segner,” pou fer referans ar Bondie. Me, Tetragram (יהוה) se sel nom personel ki zot finn servi pou idantifie Bondie.

Jéhovah Limem finn pous bann ekrivin Labib pou servi so nom. Par exanp, Limem ki’nn inspir profet Yoël pou ekrir: “Tou dimounn ki invok nom Jéhovah pou sape.” (Yoël 2:32) Ek Bondie finn fer enn ekrivin Psaume ekrir: “Ki bann dimounn kone ki twa, ki apel Jéhovah, to tousel Pli Gran lor later antie.” (Psaume 83:18) Ofet, zis dan liv Psaumes​—enn liv kot ena bann poem ki pep Bondie ti sante ek resite​—nom Bondie aparet plis ki 700 fwa. Alor, kifer pena nom Bondie dan boukou tradiksion Labib? Kifer sa tradiksion-la servi form “Jéhovah”? Ek ki sinifikasion nom Bondie, Jéhovah?

Kifer pena sa nom-la dan boukou tradiksion Labib? Ena plizir rezon. Sertin panse ki Bondie Tou-Pwisan pa bizin enn nom presi pou idantifie Limem. Li posib osi ki sertin finn les zot inflianse par enn tradision Zwif​—zot ti evit servi nom Bondie, kitfwa parski zot ti per atansion zot mank respe anver sa nom sakre-la. Ena lezot ankor ki panse ki, parski personn pa sir san poursan kouma pronons nom Bondie, li pli bon servi enn tit kouma “Segner” ouswa “Bondie.” Me sa bann pwin ki zot pe avanse la pa tini pou sa bann diferan rezon ki site anba la:

• Bann ki dir ki Bondie Tou-Pwisan pena enn nom presi inior enn prev: dan bann pli ansien kopi So Parol, ek mem bann kopi avan lepok Christ ki’nn prezerve, nou kapav trouv nom Bondie. Parey kouma nou’nn examine avan, Bondie ti pous bann ekrivin pou met so nom dan so Parol, anviron 7,000 fwa. Alor, li kler ki Li anvi nou konn so nom ek nou servi sa nom-la.

• Bann tradikter ki’nn tir nom Bondie zis pou respekte bann tradision Zwif pa’le rekonet enn verite bien inportan. Mem si sertin skrib Zwif ti refiz pronons nom Bondie, zot pa ti tir sa nom-la dan zot bann kopi Labib. Bann dimounn finn dekouver bann ansien roulo pre ar Lamer Morte dan Qumrân, ek dan sa bann roulo-la plizir plas ti ena nom Bondie. Pou donn enn indikasion kot nom Bondie ti aparet dan text orizinal, sertin tradikter Labib inn ranplas li par tit “SEGNER” an kapital. Me nou kapav poz nou enn kestion: Kifer sa bann tradikter-la finn pran liberte pou ranplas ouswa tir nom Bondie dan Labib, alor ki zotmem zot rekonet ki ti ena sa nom-la plizir milye fwa dan Labib? Kisannla ki’nn donn zot lotorite pou fer enn zafer koumsa? Sa, se zis zotmem ki kone!

• Bann ki dir swadizan nou pa kapav servi nom Bondie zis parski nou pa kone kouma pou pronons li exakt-exakt, pena okenn problem pou servi nom Jésus. Parkont, bann disip Jésus dan premie siek pa ti pronons nom Jésus parey kouma laplipar Kretien pronons li zordi. Kitfwa bann Kretien Zwif ti pronons nom Jésus Yéshoua ek ti pronons tit “Christ” Mashiah, ouswa “Mesi.” Bann Kretien Grek ti apel li Iêsous Khristos, ek bann Kretien ki koz latin ti apel li Iesus Christus. Kan bann ekrivin ki inspire par Bondie finn ekrir Labib, zot finn met tradiksion nom Jésus an Grek. Sa montre ki zot pa finn esey gard so prononsiasion orizinal an Ebre. Okontrer, zot finn fer seki ti pli rezonab pou zot kan zot finn servi enn form komin sa nom-la dan zot lang. Li parey osi pou Komite Tradiksion New World Translation. Zot inn panse ki li pli rezonab pou servi form “Jéhovah,” mem si se pa koumsa exakt-exakt ki ti pou pronons nom Bondie dan ansien Ebre.

Kifer New World Translation servi form “Jéhovah”? An angle, sa kat let ki form Tetragram la (יהוה) zot reprezante par kat konsonn YHWH. Lontan, dan tou bann mo Ebre ki ti ekrir, pa ti ena okenn vwayel. Li parey osi pou Tetragram. Dan zot lavi toulezour, kan bann Zwif ti fer enn lektir, zot ti azout bann vwayel ki bizin.

Anviron mil an apre ki redaksion bann Lekritir Ebre inn termine, bann gran ansegnan Zwif finn devlop enn sistem lekritir avek bann pwin, ouswa bann sign. Sa bann sign-la ti indike ki vwayel bizin servi ek kouma bizin pronons sa mo-la kan pe lir enn text an Ebre. Me, ver sa mem lepok-la, enn siperstision ti koumans devlope parmi boukou Zwif. Zot ti panse ki li pa bon pronons nom Bondie for-for, alor zot ti ranplas li par bann lezot expresion. Li paret ki letan zot inn kopie Tetragram, zot inn pran bann vwayel ki sorti dan sa bann lezot expresion-la ek zot inn azout sa avek sa kat konsonn ki reprezant nom Bondie la. Akoz sa, bann maniskri kot ena sa bann pwin ki reprezant bann vwayel la pa ed nou pou kone kouma ti pronons nom Bondie exakteman kouma bizin an Ebre. Sertin panse ki ti pronons li “Yahweh,” alor ki lezot donn diferan posibilite. Dan enn porsion liv Lévitique, ki ti trouv dan enn Roulo Lamer Morte, nou trouv mo lao. Zot inn pran nom Bondie an Ebre, zot finn ekrir li avek bann alfabet Grek ek zot finn gard mem prononsiasion. Apart form Iao, bann premie ekrivin Grek finn sigzer osi prononsiasion Iaé, Iabé, ek Iaoué. Me, nou pa kapav sir san poursan. Nou pa kone exakteman kouma bann serviter Bondie dan lepase ti pronons sa nom-la an Ebre. (Genèse 13:4; Exode 3:15) Me, seki nou kone se ki plizir fwa Bondie ti servi so nom kan Li ti koz avek so pep. Nou kone osi ki zot ti apel Li par so nom ek ki zot ti servi sa nom-la san okenn problem dan zot bann konversasion.​—Exode 6:2; 1 Rois 8:23; Psaume 99:9.

Kifer alor, New World Translation servi form “Jéhovah”? Se parski depi bien lontan servi sa form-la an Angle.

Premie fwa ki nom Bondie ti aparet dan enn Labib Angle se an 1530, dan tradiksion Pantatek ki William Tyndale ti fer. Li ti servi form “Iehouah.” Avek letan, lang Angle finn sanze, ek fason pronons nom Bondie finn vinn pli modern. Par exanp, an 1612, Henry Ainsworth ti servi form “Iehovah” toutlong so tradiksion liv Psaumes. Apre sa, an 1639, kan finn reviz ek finn inprim sa liv-la ansam avek Pantatek, zot finn servi form “Jehovah.” An 1901, bann tradikter ki finn fer Labib American Standard Version finn servi form “Jehovah” la kot nom Bondie ti aparet dan text Ebre.

Dan so liv Studies in the Psalms, ki li’nn ekrir an 1911, Joseph Bryant Rotherham, enn spesialis Labib bien respekte, ti explike kifer li’nn prefer servi “Jehovah” olie ki “Yahweh.” Li dir ki li ti anvi servi enn “form ki pli familie (ek totalman akseptab) pou bann lekter Labib an zeneral.” An 1930, A. F. Kirkpatrick, enn lot spesialis, finn dir apepre mem zafer an rapor avek form “Jehovah.” Li ti dir: “Bann ki etidie gramer modern dir ki bizin pronons li Yahveh ouswa Yahaveh kan pe lir li. Me li paret ki form JEHOVAH li bien anrasine dan lang Angle, ek seki pli inportan se pa kouma pronons li exakteman, me se plito ki nou rekonet li kouma enn Nom Prop, pa zis kouma enn tit kouma par exanp ‘Segner.’”

Ki sinifikasion nom Jéhovah? Nom Jéhovah sorti dan verb Ebre (hwh) ki vedir “arive.” Boukou Biblis panse ki fason ki sa verb-la akorde li donn lide enn kikenn ki fer enn kitsoz ouswa enn lot dimounn fer enn aksion ziska ki li realiz seki li anvi. Alor, apre ki zot inn fer bann resers, Komite New World Bible Translation inn konpran ki nom Bondie vedir “Li Fer Arive.” Bann Biblis ena diferan lopinion lor fason ki sa verb-la akorde, alor nou pa sir san poursan lor so sinifikasion. Me, sa sinifikasion-la dekrir bien rol Jéhovah antan ki Kreater tou kitsoz ek Sa Kikenn ki Realiz so proze-la. Li pa’nn zis fer liniver ek bann kreatir intelizan existe, me ninport ki arive, Li kontign fer so volonte ek so proze realize.

Alor, sinifikasion nom Jéhovah inplik plis ki sa verb ki nou trouve dan Exode 3:14 la ki dir: “Mo Pou Vinn Seki Mo Swazir pou Vini” ouswa, “Mo Pou Vinn Seki Mo Pou Vini.” Sa bann parol-la pa donn vremem definision nom Bondie. Okontrer, zot revel enn laspe so personalite ek montre ki Li vinn seki bizin dan tou sitiasion pou realiz so proze. Li vre ki nom Jéhovah kapav inplik sa lide-la, me sinifikasion so nom inplik plis ki sa. Sa nom-la vedir osi ki Li kapav fer seki Li anvi avek so kreasion pou realiz so proze.