MWAHA WOOSOMIYA 21
NCIPO 21 Ukhaliha Umwene wa Nluku itthu yoopacera muukumini
Nhihiyerere ukhuluvela isittatti inhala uwa
“Khanirina isittatti inkhala mpanka, masi nihaana uwehaweha ile inhala uwa.”—MABERE. 13:14.
ITTHU INHALEEHU WIITTHUCA
Manannani Maberewu ikapiitulu 13 inhalaaya unikavihera mahukwaala ni wahoolo?
1. Isiyani Yesu yaahimilyaawe wiira yanhala wiirannya niisittatti yo Yerusalemu?
YESU hinaaya ukhwa, ahaahimeerya inatiri imoca attharyaawe. Iyo inatiriiyo yaapacenre wiirannyaa ukati isittatti yo Yerusalemu nkhayi ni itempulu yaakwanyulaciyaaya. Uyo ahaahimeerya wiira isittatti yo Yerusalemu wanihukuni yanhala “urukureriya naanakhotto.” (Luka 21:20) Yesu ahowiirela ayo attharyaayo wiira yoonaka isittatti yo Yerusalemu irukureriyaka naanakhotto oorooma, yahaana yakhumaka uyo ncokooyo woohipicapica.—Luka 21:21, 22.
2. Ikanoni apostolu Paulu aavahilyaawe makristau o maheperewu yaakhala u Yutaa ni u Yerusalemu?
2 Cihaleelaka myaakha vakaani wiira anakhotto oorooma arukurerye isittatti yo Yerusalemu, apostolu Paulu ahantikha iwarakha nna coo incuweliya ukhala iwarakha yo Maberewu. Nhina iyo iwarakheeyo, apostolu Paulu ahaavaha ikano makristau o Yutaa ni o Yerusalemu yaahala waakavihera wiitthenkaca saana wiira akhitiri waanana masakha yaahala ukhumelela wahoolo. Masi isiyani yaahala wiirannyaa? Isittatti yo Yerusalemu yanhala ukwanyulaciya. Wiira ayo makristawaayo yoopwe, yahaana yahiyaka inupa caya ni anakoswaaya. Phimaana, uulumaka isittatti yo Yerusalemu, Paulu ahantikha co: “Khanirina isittatti inkhala mpaka.” Vano, aheera-tho co: “Masi nihaana uwehaweha ile inhala uwa.”—Mabere. 13:14.
3. Isittattini irina aliserise oolipa ni kontha isiyani ninlamuliyeehu uwehaweha?
3 Ukati makristau waalakenlyaaya uthama u Yutaa ni u Yerusalemu, atthunaka atthu akhwaawe yaawoona ukhala matirikhi ni yanaathyaa. Masi itthu yaalakenlyaaya upanka yahoopola ukumyaaya. Mahukwaala, hiiva ninaatarawaciya nlattu wohaakhuluvela apinaatamu awula nlattu woohiwehaweha mihakhu co ila ituniyeela. Kontha isiyani ninlakeleehu ayo manannaayo? Hi ninaacuwela wiira ila ituniyeela khinhala ukhala mpaka. Ninwehaweha “isittatti irina aliserise okhweeli” awula “isittatti inhala uwa,” Umwene wa Nluku.a (Mabere. 11:10; Mat. 6:33) Nhina ula mwahoola, ninaahala wiitthuca: (1) manannani ikano ya apostolu Paulu caakavihenryaaya makristau o iseekulu yoopacera “uwehaweha isittatti inhala uwa,” (2) manannani apostolu Paulu aatthenkacilyaawe wiira yaanane masakha yaahala ukhumelela uhoolo, ni (3) manannani ikano cawe cinhalaaya unikavihera mahukwaala.
MUNKHULUVELE ULE NOHALA UHUUNYANYALANI
4. Kontha isiyani makristau yoonaaya ukhala yofayita isittatti yo Yerusalemu?
4 Isittatti yo Yerusalemu naari nipuro nofayita para makristau. Nloko no makristau o iseekulu yoopacera, naathukumana iriyari waya iyo isittattiiyo mwaakha 33 nawile Kristu ni mayamunna yaapanka mphantte nhina mphwinko wo mahumu unhoolela yaakhala iyo isittattiiyo. Uhiya commo, makristau menci yahaana inupa caya ni citthu cinci nhina iyo isittattiiyo. Masi Yesu ahaakurumica attharyaawe uthama isittatti yo Yerusalemu ni ncoko wo Yutaa.—Mat. 24:16.
5. Manannani Paulu aakavihenryaawe makristau wiitthenkaca wiira yaanane masakha yaahala ukhumelela?
5 Wiira aakavihere makristau ukhitiri waanana masakha yaahala uwa, Paulu ahaakavihera uwehera isittatti yo Yerusalemu khampa Yehova caaweheraawe. Apostolu Paulu ahowuupusera wiira itempulu ni ciicammo itthuvo caavahereriya khacaarina-tho ifayita uhoolo wa Yehova. (Mabere. 8:13) Atthu enci yaakhala isittatti yo Yerusalemu yaahonkhotta Mesiya. Itempulu yo Yerusalemu khanaari-tho nipuro nooswaleliya Yehova ni mananna omaana ni yanhala ukwanyulaciya.—Luka 13:34, 35.
6. Manannani ikano yaapostolu Paulu imphwanyannya nhina Maberewu 13:5, 6 yaakavihenryaaya makristau o iseekulu yoopacera?
6 Ukati apostolu Paulu wantikhilyaawe iwarakha yo Maberewu, isittatti yo Yerusalemu yaari isittatti yoocara mihakhu. Namantikha mmoca oorooma o ule ukatyuule aheehana isittatti yo Yerusalemu “isittatti yootepa ucuwelaciya ule ncokoole.” Ayuuta yaakhumaka ilapo cikhwaawe, yankhuma khula mwaakha wiira arwee yoone ifesta yo ile isittattiile. Ni iyo itthwiiyo, yantepihaca winciva mihakhu ile isittattiile. Woohaakanyaca, makristau makhwaawe o ile isittattiile yankhitiri ukhalana mihakhu. Pooti ukhalaka wiira iyo itthwiiyo, phaamwiirihile apostolu Paulu wantikha co: “Nhikhale wuucivakani nsurukhu muukumini winyu ni nkhale ootteeliya nrima ni citthu cirineenyu.” Wiira wawe commo, uyo ahohimya nikhuluveliho na Yehova nimphwanyannya mbiibiliyani, nineera: “Mi akinhala wuuhiyani ni akinhala wuunyanyalani.” (Nsome Maberewu 13:5, 6;b Deut. 31:6; Isaa. 118:6) Makristau yaakhala u Yerusalemu ni u Yutaa yampheela nno nikhuluvelihonno. Kontha isiyani? Kontha, woohipica, ukati waahalaaya waakhela iyo iwarakheeyo, ayo yaalamuliya uhiya inupa caya, anakoswaaya ni citthu cikhwaawe caarinaaya. Vano, yahaana waanana masakha yaahala waakhumelela.
7. Kontha isiyani ninlamuliyeehu ulipihaca unkhuluvela wihu Yehova nenna coo?
7 Itthu ineetthuceehu: Isiyani inweherereehu? Woohipica anaahala wiirannya “masakha moolupale” ahinapaca wiirannya nenne nokhalayi ni inaahala umalamalihiya ila ituniya yo masakheela. (Mat. 24:21) Khampa makristau o iseekulu yoopacera, hiiva ninlamuliya uhihiyerera ukhala ookhuluvelyaa ni wiitthenkaca nenna coo uhinaaya uphiya uyo ukatyuuyo. (Luka 21:34-36) Ukati wo masakha moolupale, atthunaka hiiva ninaahala upheela uhiya citthu cotheene cirineehu nankhuluvelaka Yehova wiira khanhala unihiya. Hataa nenna coo, ahinaaya ukhumelela masakha moolupale, nihaana woonihera unkhuluvela Yehova. Mwiikohe co: ‘Kiireke citthu cimpankaaka cinawoonihera wiira akinkhuluvela mihakhu?’ (1 Tim. 6:17) Khweeliini, hataa ukhalaka wiira ninawiitthucera cinene itthu yaawiirannyenle makristau o iseekulu yoopacera, ukati wo masakha moolupale unhala ukhala ukati wootepa urika cinene. Vano, manannani ninhaleehu ucuwela itthu yoohala upanka yapaceraka masakha moolupale?
NWIIWELELE ALE ANVAHA MALAKIHERO WANLOKONI
8. Malakiheroni Yesu aavahilyaawe attharyaawe?
8 Uvira waya myaakha vakaani anaakhenle iwarakha yo Maberewu Paulu yantikhilyaawe, makristau yahowoona anakhotto oorooma anarukuryenrye isittatti yo Yerusalemu. Nno naari nthoonyero noonihera wiira uhophiya ukati waahalaaya utthawa, kontha isittatti coo Yerusalemu ni yo Yutaa canhala ukwanyulaciya. (Mat. 24:3; Luka 21:20, 24) Masi nipuroni ayo yaahalaaya utthawela? Yesu enre co: “Ale ari u Yutaa, atthawele mmamyaakoni.” (Luka 21:21) Ukhala wiira ule ncokoole cahaawo myaako cinci, vano myaakoni ayo yaahalaaya utthawela?
9. Kontha isiyani makristau yeekohaaya wiira mwaakoni unhaleehu utthawela? (Nwehe ciicammo maapa.)
9 Nttwee noopele mwaha myaako cikhwaawe atthunaka makristau caahalaaya utthawela, khampa myaako coo Samariya, myaako coo Kalileeya, mwaako Hermon, myaako coo Uliipano ni myaako cikhwaawe caaphwanyannya ncoko wowaattamela mooloko Yortani. (Nwehe maapa.) Isittatti cikhwaawe caaphwanyannya nhina nnyo micoko co myaakonnyo, caakhala toko yaari mapuro ookhikicerya. Wootakihera, isittatti yoo Kamla yaari isittatti yaarika uphinnya, kontha yaaphwanyannyaa wariyari myaako coorekama. Ayuuta akhwaawe yoona iyo isittattiiyo ukhala nipuro nooreera utthawela. Phimaana, ukati waarukureriyaaya iyo isittattiiyo naanakhotto oorooma wiira yaanane ayuuta, atthu enci yaakhala iyo isittattiiyo yahokhwa.c
Cahaavo myaako cinci makristau caalamuliyaaya utthawela, masi cotheene khacaari cookhikicerya (Nwehe iparaagarafu 9)
10-11. a) Manannani Yehova aakhikicenryaawe makristau? (Maberewu 13:7, 17) b) Isiyani yaawiirannyenle makristau yaawiiwelenle ale yaavaha malakihero? (Nwehe ciicammo ilatarato.)
10 Unawiira toko Yehova aaweettihera ayo makristawaayo aavarelaka nteko ale yaavaha malakihero wanlokoni. Namasomasoma mmoca neehaniya Eusebio ahantikha eeraka co: “Nluku ahowoonihera ayo mayamunna o Yerusalemwaayo aavarelaka nteko alopwana aakhuluvelaawe; ayo yaheereliya wiira . . . ihinaaya ukwanyulaciya isittatti yo Yerusalemu yaahaana yakhumaka wiira arwee Upeela, isittatti yaaphwanyannya Upereya.” Upeela yaari isittatti makristau yaalamuliyaaya utthawela. Yaari wo waattamela niisittatti yo Yerusalemu ni yaari isittatti yahaarika uphinnya. Atthu enci o iyo isittattiiyo khayaanakhala ayuuta, phimaana, khayaapheela waana naanakhotto oorooma.—Nwehe maapa.
11 Makristau yaatthawenle umwaakoni yahotthara ikano yaapostolu Paulu yo ‘wiiwelela ale anhoolela nloko.’ (Nsome Maberewu 13:7, 17.d) Itthu yiirannyeele phiila: aswali a Nluku yahoopwa. Ihantisi inawoonihera wiira Nluku khaanyanyanle ale “anweherera isittatti irina aliserise okhweeli”—Umwene wa Nluku.—Mabere. 11:10.
Pela naari nipuro nookhikicerya ni yaaphwanyannya waattamela isittatti yo Yerusalemu (Nwehe iparaagarafu 10-11)
12-13. Manannani Yehova naakhikiceraawe apoovwaawe ukati wo masakha?
12 Itthu ineetthuceehu: Yehova nawaavarela nteko ale yaavahacenryaawe uhoolela nloko wiira yaavahe malakihero aswalyaawe. Mbiibiliyani khaamala matakihero o mananna Yehova aathanlaawe amakampuci wiira aweettihere apoovwaawe ukati wo masakha. (Deut. 31:23; Isaa. 77:20) Mahukwaala, hiiva ciicammo ninaakhitiri woona wiira Yehova nawaavarela nteko apinaatamu wiira yaahoolele aswalyaawe.
13 Wootakihera, ukati waapacenryaaya ireetta yo koronaviiru, mayamunna anhoolela yahovaha malakihero. Mahumu yahaakhela malakihero mananna o waakavihera mayamunna ni mayanuunu nhina mminepani. Unavinreene ukati vakaani inapacenre ireetta yo koronaviiru, yahopankiya ikonkereesu niiluuka 500 yavareliyaka nteko Interneti, TV ni iraadiyu. Iyo inawoonannyaa wiira ukati wo reetta yo koronaviiru, Yehova khaahiyerenre unilihera nhina mminepani. Vano, yiirannyeele isiyani? Hiiva nanlelo ninaatepa wiiwanana. Pooti wankupaliihu wiira hataa yiirannyaaka isiyani wahoolo, Yehova naahala waakavihera ale annihoolela ulakela citthu nimananna oocuwelaca. Uhiya unkhuluvela Yehova ni ukhala owiiwelela paahi, makhaleloni-tho makhwaawe anhala unikavihera ulakela nimananna oocuwelaca ukati wo masakha moolupale?
NWOONIHERE NIFENTO MAYAMUNNA OTHEENE NI NKHALE NTTHU OOWAAKHELA ALETTO
14. Khampa cinthoonyeraaya Maberewu13:1-3, makhaleloni makristau yaalamuliyaaya woonihera ukati waattamenlyaaya ukwanyulaciya isittatti yo Yerusalemu?
14 Naphiyaka ukati wo masakha moolupale, ninaahala upheela wooniherana nifento nuulupale uvikana khalayi. Wiira nikhitiri, nihaana naatakihaka makristau yaakhala u Yerusalemu ni u Yutaa. Ayo khayaahiyerera wooniherana nifento. (Mabere. 10:32-34) Masi ukati waatepaaya waattamela ukwanyulaciya wo isittatti yo Yerusalemu ni yo Yuuta, makristau yahaana yooniheranaka “nifento nuulupale” ni “waakhela aletto”.e (Nsome Maberewu 13:1-3.f) Hiiva ciicammo nihaana utepa wooniherana nifento uhinaaya uphiya ukati wo masakha moolupale.
15. Kontha isiyani makristau yaatthawile yaalamuliyaaya wooniherana nifento nuulupale ni ukhala atthu oowaakhela aletto?
15 Ukati anatoropa oorooma waarukurenryaaya isittatti yo Yerusalemu ni waakhumalyaaya woohicuwannyaaca, makristau yahotthawa woohikusa citthu cinci. (Mat. 24:17, 18) Ayo yahaana yakaviheranaka ukati waarwaaya umwaakoni ni ukati waathamenlyaaya inupa caya cophiyaaru. Woohaakanyaca, atthu enci yampheela ukaviheriya wowaakuvyaaca ni uyo ukatyuuyo waari ukati womaana wiira makristau yooniherane nifento, ucuwela waakhelana mmapuwani ni ukaviherana nkiina ninkhwaawe.—Titu 3:14.
16. Manannani ninhaleehu uwoonihera nifento mayamunna ampheela ukaviheriya? (Nwehe ciicammo ilatarato.)
16 Itthu ineetthuceehu: Nifento ninaaniiriha upheela waakavihera mayamunneehu ukati umpheelaaya ukaviheriya. Aswali a Yehova enci ari owiitthenkaca wiira yaakavihere mayamunna ni mayanuunu antthawa ilapwaaya nlattu wokhotto ni ihasara. Anuunu amoca atthawile ikhotto u Ucrania aneera: “Ninaakhitiri woona mananna Yehova cinneettiheraawe ni cinnikaviheraawe nlattu wo mayamunna. Ayo ahonakhelela ni ahonikavihera ukati waariihu Ucrania, Hungria ni nna vaa anaanikavihera uno wa Alemanha uriihuuno.” Ale aneevaherera waakhela mayamunna ni mayanuunu nna vaa, anvareliya nteko ni Yehova.—Miru. 19:17; 2 Akor. 1:3, 4.
Mahukwaala, mayamunna antthawa ilapwaaya nlattu wo masakha anaapheela ukaviheriya nihiiva (Nwehe iparaagarafu 16)
17. Kontha isiyani ikhanlyaaya itthu yofayita wiitthuca uwoonihera nifento nuulupale mayamunna nenna coo?
17 Khweeliini, iyo inanna yoowaceraneeyo inaahala unikavihera wahoolo. (Habak. 3:16-18) Yehova naanitthenkaca ala mahukwaala wiira nikhalane nifento ni niwaakhela aletto, makhalelo anhala woopola ukumiihu uyo ukatyuuyo.
ISIYANI INHALA WIIRANNYAA WAHOOLO
18. Ninhala waatakiha cani makristau yaatthawile u Yerusalemu?
18 Khampa cinhimyaaya ihantisi, makristau yeewelenle ni yaatthawenle mmamyaakoni yahoopwa ukati waakwanyulaciyaaya isittatti yo Yerusalemu. Ayo yahohiya citthu caya cotheene, masi waanookhalaru commo, Yehova ahaawacera. Isiyani ineetthuceehu? Hiiva khanincuwela sana-saana citthu cinhala wiirannyaa wahoolo. Masi Yesu naanikurumica wiira nihaana nikhalaka owiitthenkaca. (Luka 12:40) Ciicammo nihaana malakihero apostolu Paulu aavahilyaawe makristau maheperewu, ikano ninlamuliyeehu upacera weettela nenna coo khampa makristau o iseekulu yoopacera. Uhiya commo, Yehova honikhuluveliha wiira khanhala uninyanyala. (Mabere. 13:5, 6) Phimaana, niikurumice uwehaweha isittatti inhala ukhala mpaka—Umwene wa Nluku ni ninaahala ukhalana iparakha yookhala mpaka.—Mat. 25:34.
NCIPO 157 Nnema neekhweeli niri wakhiviru!
a Isittatti co khalayi caahooleliya ni mamwene. Isittatti khampa nnyo, hiiva pooti waneehaneehu Umwene.—Upha. 14:2.
b Maberewu 13:5 Nhikhale wuucivakani nsurukhu cinene muukumini winyu; ni nkhale ootteeliya nrima ni citthu cirineenyu. Kontha uyo heera: “Mi akinhala wuuhiya ni akinhala wuunyanyala.” 6 Wiira nikhale oolipa nrima cinene ni niire coo: “Yehova phi nikavihero naka; akinhala woova. Pinaatamu nohala ukiirihani?”
c Iyo yiirannyeele mwaakha 67 nawile Kristu, unavinre ukati mwinci makristau anakhumile u Yutaa ni u Yerusalemu.
d Maberewu 13:7 Nwuupuwele atthu anhoolela iriyariinyu, atthu yuuhimyenreni nuulumo na Nluku, ni ukati wooweha ifayitaaya meettelwaaya, ntakihe waamini waya. 17 Nkhale oowiiwelela ale anhoolela iriyariinyu ni nkhale ootthunela moolumwaaya, kontha ayo phi noowehawehani ni anaahala uhukhumwiya; wiira avare uyo ntekooyo yatteeliyaka nrima, ni kahi yacukulacaka, kontha ucukulaca waya waanaahala wuuhononani.
e Nuulumo “nifento” pooti waaciya waafenta amuciihu, Paulu aahovarela nteko nno nuulumonno wiira ahimye nifento nirineehu nimayamunneehu.
f Maberewu 13:1 Nhihiye wooniherana nifento nuulupale ni mayamunna. 2 Nhiliyale waakhela aletto, nlattu woyeeyo, akina yahaakhela malayikha woohicuwelela. 3 Nwuupuwele ale atthukiye toko ootthukiya nkhayi naayo, ni nhaaliyale ale anhuvihiya, kontha nyuuva ciicammo nri irutthu imoca.