MAPINDA

 2 Yakalenga umuntu ukuya na mano nu kusalapulwa;

Yakalenga umuntu ukwiluka mazwi ya mano;

 3 Yakalenga umwi ukupokelela ukusalapula ukungamwavwa ukwiluka,

Ukuya umulungami, kupingula ningo pa vintu nu kuya nu ufumacumi;

 4 Yakalenga umuntu aatamanyikisha ivintu ukuya umucenjele;

Nu kulenga umulumendo ukuya nu kumanya nu kwelenganya ningo pa vintu.

 5 Umuntu wa mano akakutika nu kusambilila ivingi;

Umuntu aakailuka akalondela utunguluzi wa mano

 6 Pakuti ailuke ipinda nu mulumbe,

Kuli kuti mazwi ya yantu ya mano nu tucole twao.

 8 Mwanane kutika uku kusalapula kwakwe ya tata yako,

Nupya utasuula masunde yakwe ya mayo yako.

 9 Vyaya wa cisote icisuma uku mutwe wako

Nupya wa ciyembelo umu nsingo yako.

12 Tumayamila aapuma wakwe vino Ilindi* likacita,

Kwati a yano yakuya ukwi lindi.

13 Tupoke ivyuma vyao vyonsi;

Nu kuzuuzya mang’anda itu ni vintu vino tumapoka.

14 Uombele pamwi naswe,

Nupya tulankana vyonsi vino tuliiya.”

Utapita umu nzila yao,

16 Pano yakautukila uku kucita iviipe,

Yakautukila uku kukoma antu.

18 Ali mulandu uno antu yaa yakateyamila auze pakuti yayakome;

Yakafisama pakuti yakome antu yauze.

19 Zii ali nzila zyakwe yayo aakazana ivyuma mu nzila ya ucenjezi,

Cikalenga ukuti yayo aakavikwata yafwe.

Lyene ndapongolwela umupasi wane pali mwemwe;

Ndaleka ukuti mazwi yane yamanyikwe kuli mwemwe.

24 Pano namwamile lelo mwatwalilile ukukana,

Nakonzolwile ikasa lyane nomba kusi nanti awenga uwisileko mano,

25 Mwatwalilile ukusuula ukupanda mano kwane konsi

Nu kukana ukusunda kwane,

26 Nani kwene ndamiseka lino mulakwata intazi;

Ndamutumfya lino vino mukatiina vilamucitikila,

27 Lino vino mukatiina viliza pali mwemwe wa cimuza,

Nupya lino uzanzo uliza pali mwemwe wa mvula ya cimuza,

Na lino ulanda ni ntazi viliza pali mwemwe.

28 Pa nsita iiya yalatwalilila ukungama lelo ntalayasuka;

Yalandondesha lelo yatalanzana,

29 Pano yapasile mano,

Nupya yataasoolwile ukoopa Yeova.

30 Yakanyile ukupanda mano kwane;

Yatacindike ukusunda kwane konsi.

31 Fwandi yalapokelela icilambu ukulingana na vino yakacita,

Nupya yalikuta ukusunda kwao.

32 Pano ukupumbuka kwa yantu aatakwata mano kulayakoma,

Nu mulekelezya wa yawelewele ulayonona.

33 Lelo aakanguvwila alacingililwa

Nu kukanaopa intazi.”

2 Mwanane ndi cakuti wapokelela mazwi yane

Nu kusunga masunde yane,

 2 Kupitila umu kukutika uku mano

Nu kuya nu mwenzo wa kwiluka;

 3 Nupya ndi cakuti waleenga ukuti uvwikishe

Nu kuleenga ukwiluka;

 4 Ndi cakuti watwalilila ukuvilonda wakwe siuva,

Nu kuvilonda wa vyuma ivyafiswa;

 5 Lyene uluvwikisha vino ukoopa Yeova kwaya,

Nupya ulamanya Leza.

 6 Pano Yeova aaliwe akapeela mano;

Nupya umu kanwa kakwe mukafuma ukumanya nu kwiluka.

 7 Akasungila antu alungame mano;

Nupya akacingilila aakaele.

 8 Akalinda inzila zya mulinganya,

Nu kulinda inzila zya yantu yakwe aacisinka.

 9 Lyene uluvwikisha vino ulungami, nu upinguzi nu mulinganya vikapiliula,

Alino ni vintu vyonsi ivisuma.

10 Ndi cakuti ukutaizya pa mano

Nu kumanya kukulenga ukuti wasansamuka,

11 Lyene maka ya kwelenganya yalakulinda

Nu kwiluka kulakucingilila,

12 Vilakupususha uku viipe,

Nu ku muntu aakalanda ivya ufi,

13 Kuli yayo aakafuma umu nzila zya ulungami

Nu kupita umu nzila zya mfinzi,

14 Kuli yayo aakazangila umu kucita iviipe,

Nupya aakasansamukila umu iviipe nupya ivya ufi,

15 Yano inzila zyao zyaya izya ucenjezi

Nupya aatanga yatailwe.

16 Yalakupususha uku mwanaci uwa miyele iipe,

Nu ku mazwi aakulyombeleka aa mwanaci umwipe,

17 Aakasha cuza wakwe umupalamishe* uwa ku ukazyana wakwe

Nupya aakailila upangano uno wapangiine na Leza;

18 Pano aakaya uku ng’anda yakwe, cikaya kwati yakuya uku mfwa,

Ni nzila zya kuila uku ng’anda yakwe zikatungulula ukwi lindi.

19 Kusi ali wensi aakacita uzelele nawe aalawela,

Nanti ukuya umu nzila zya ku umi nupya.

20 Fwandi uwalondela inzila zya yantu aasuma

Nu kutwalilila ukupita umu nzila zya yantu alungame,

21 Pano aantu sile aalungame aalikala umu nsi,

Na akaele aalatwalilila ukwikalamo.

22 Lelo antu aipe yalafumiziwa umu nsi,

Na antu aucenjezi yalafumiziwamo.

3 Mwanane utailila vino nkukusambilizya,

Nupya umwenzo wako walondela amasunde yane,

 2 Pano yalalenga ukuti wikale manda aingi

Ni myaka ingi nupya ulaya nu mutende.

Uvinyepelele umu nsingo;

Nu kuvilemba umu mwenzo wako;

 4 Lyene Leza na antu yalakutemwa

Nupya yalamanya ukuti ukailuka.

 5 Uwataila Yeova nu mwenzo wako onsi,

Nupya utaasintilila pa mano yako.

 6 Uwaiusha Leza muli vyonsi vino ukucita,

Nawe alaleka inzila zyako ziye izyololoke.

 8 Ukucita vivyo kulapozya umwili wako

Nu kukomya mafupa yako.

 9 Uwacindika Yeova ukuomvya ivyuma vyako,

Kuli kuti ukuomvya ivyakulya vino watandikilapo ukuzombola;

10 Lyene umu nkoma zyako mulazuula ivintu visuma,

Nu mu ncende zyako izya kufenelamo waini mulaasampooka waini umupya.

11 Mwanane utaakana ukusalapula kwakwe Yeova,

Nupya utapata ukusunda kwakwe,

12 Pano Yeova akasunda yano watemwa,

Wakwe vino isi akacita uku mwana wino watemwa.

13 Uwa nsansa u muntu aakazana mano

Nupya wino akasambilila ivya kwiluka;

14 Ukuzana mano kwazipa ukucila ukukwata siuva,

Nupya ukuzana mano kwazipa ukucila ukuzana goldi.

15 Mano yacindama ukucila mawe yano yakati kolo;*

Kusi cili consi cino ungalinganya uku mano.

16 Kutantalizya umi kwaya umwi kasa lya kwi lunji;

Ivyuma nu ucindami vyaya umwi kasa lya kuli cimani.

17 Ndi cakuti waya na mano ulaya ni nsansa,

Nupya ulaya nu mutende.

18 Mano yaya kwati umuti wa umi kuli yayo akayalondela,

Nupya yayo akayalondela yalaya ni nsansa.

20 Walesile ukuti manzi aingi yankanikane pakasi pa mulandu na mano yakwe

Nupya walesile ukuti makumbi yaponya imvula.

Uwacingilila mano nu kucenjela;

22 Vilalenga ukuti uye nu umi

Nupya vilaya i ciyembelo cako ica mu nsingo;

23 Lyene ulaapita umu nzila yako umu mutende,

Nu lwazo lwako lutalatala lupumike.

24 Nga walaala utalaopa icili consi;

Ulaalala nupya ulaipakizya utulo.

25 Utalaopa icili consi icikauvwisha intete

Nanti sile icimuza icikaiza pa yantu aipe

26 Pano Yeova aliwe alakucingilila;

Alacingilila ulwazo lwako pakuti lutalemwa.

27 Utaima ivintu visuma kuli yano yakulondekwa uwazwilizyo

Ndi cakuti ungakwanisha ukuyazwa.

29 Utaapangila ukucitila umuzo iciipe

Ndi cakuti akaikala umu mutende naawe.

30 Utaalemanila nu muntu apaula umulandu

Ndi cakuti atakucitiile iciipe icili consi.

31 Utauvwila uzuwa umunkalwe

Nanti ukwezya ukumukolanya,

32 Pano Yeova wapata umuntu wa ucenjezi,

Lelo antu alungame aakaya ya cuza yakwe.

33 Yeova akatiipa ing’anda ya muntu mwipe,

Lelo akapaala ing’anda ya muntu mulungame.

34 Pano akaseka antu ya mitumfyo,

Lelo akauvwila uluse antu afuuke.

35 Antu ya mano yalacindikwa,

Lelo awelewele yalazewana.

4 Yanane kutikini uku kusalapula kwako tata winu;

Mwaikako mano pakuti mwailuka,

 2 Pano namamupanda mano asuma;

Mutalekelezya vino nkumisambilizya.

 3 Naali umwana uwa cisinka kuli ya tata

Nupya ya mayo yantemilwe.

 7 Mano ali cintu icicindamishe, fwandi uwalonda mano,

Nupya pali vyonsi vino ukalonda ukukwata, uwalonda nu kwiluka.

 9 Yalaya wa ciyembelo icisuma uku mutwe wako;

Yalakuyemvya ni ciyembelo icisuma uku mutwe wako.”

10 Kutika mwanane nu kupokelela mazwi yane,

Nupya ulikala imyaka iingi.

11 Ndakusambilizya umu nzila ya mano;

Ndakutungulula umu nzila zya ulungami.

12 Lino ukupita, ingazo zyako zitalafilwa ukutampula;

Nupya ndi cakuti wasimula, utalapumika

14 Utaingila umu nzila ya antu aipe,

Nupya utaapita umu nzila ya antu aipe.

15 Uwataluka inzila iiyo;

Nupya utaapitamo, uwafumamo nu kupita kuze.

17 Iviipe vyaya kwati ali vyakulya vyao,

Nu unkalwe waya kwati ali waini wao.

18 Lelo inzila ya yalungami yaya wa luswepo lwa katondo

Ulukatwalilila ukuswepelako ukufikila umusanya pakasi.

19 Inzila ya antu aipe yaya wa mfinzi;

Yasimanya ivikalenga yapumike.

20 Mwanane ika mano uku mazwi yane;

Kutikisha kuli vino nkulanda.

21 Utalinzile ukuyilila;

Uyasunge umu mwenzo wako,

22 Pano aakayazana yakaya nu umi

Nupya imili yao ikaloleka ningo.

23 Pa vintu vyonsi vino ulinzile ukucingilila, uwacingilila umwenzo wako,

Pano umwaya intulo ya umi.

24 Uwataluka uku milandile ya ucenjezi,

Nu ku mazwi ya ufi.

25 Leka manso yako yalola uku nkoleelo,

Cumi kwene uwalolekesha uku nkoleelo.

26 Zifya umwakulyata ingazo zyako,

Nupya inzila zyako zyonsi zilaya ningo.

Kutikisha kuli vino nkukusambilizya pa kwiluka,

 2 Pakuti uwacingilila maka yako aakwelenganya

Nupya lyonsi uwalanda ukulingana nu kumanya.

 3 Pano imilomo ya mwanaci uwaya ni miyele iipe yalyompa wi lela lya uci,

Nupya kanwa kakwe katelepa ukucila mafuta.

 4 Lelo pa cisila akaiza aalula wa kamuti kalule

Nu kukalipa wa lupanga ulunyolwe koili.

 7 Fwandi lyene yanane, kutikini kuli nene

Nupya mutafuma muli vino nkumunena.

 8 Uwataluka uku mwanaci wiyo;

Nupya utaapalama pa mulyango wa ng’anda yakwe,

 9 Pakuti antu yauze yatata uku kucindika

Na pakuti umi wako utaya umu ntazi;

10 Pakuti antu yauze yatasenda ivyuma vyako

Na vino waombiile vitaya umu ng’anda ya muntu muze.

11 Nga caya vivyo ulalila pa mpela ya umi wako

Lino umwili wako ulacepelwa amaka nu kononeka

12 Nupya ulalanda uti: “Iyee mwe vino napasile ukusalapula!

13 Ntuvwilile aansambilizyanga

Nupya ntisileko mano kuli aliyo.

14 Indi umupiipi nu kufwa,

Namafwila pa manso ya antu aingi.”

15 Uwamwa manzi amu cisima cako

Na manzi aakukonkoloka ukufuma umu kafukoka kako.

16 Uzye ungatemwa utufukoka twako tusalangane,

Nu tunguzi twako twapita umu misolo ya yantu yonsi?

17 Leka tuye sile utwako,

Nupya tutaya utwa kwankana na antu yauze.

18 Si kafukoka kako kapaalwe,

Nupya uwasansamuka na mamako uwa ku ulumendo,

19 Waya wakwe mpombo umutemwikwe nupya wayemba wa mbuzi ya myamba.

20 Fwandi lyene mwanane umulandu ci uno ungasendelwa nu mwanaci uwa miyele iipe

Nanti ukukumbatila icisao ca mwanaci muze?

21 Pano Yeova akalola inzila zya muntu;

Akaceeceta inzila zyakwe zyonsi.

22 Umwipe akaalemwa umu kuluvyanya kwakwe,

Nupya alalemwa umu myando ya luyembu lwakwe.

23 Alafwa pa mulandu wa kukana ukusalapulwa

Nupya alaponga pa mulandu wa kuvulisha kwa uwelewele wakwe.

6 Mwanane ndi cakuti walaya ukulipilila umuzo inkongole,

Ndi cakuti mwapangana icipangano nu muntu aatamanyikwa,

 2 Ndi cakuti walemwa nu ulayo wako,

Walemwa na mazwi ya mu kanwa kako,

 3 Pa mulandu wakuti watuponela umu minwe ya muzo,

Mwanane cita vii nu kuipususha:

 4 Utaleka manso yako yakasule,

Nupya utaleka ivipa vyako vizyate.

 5 Ipusushe wakwe mpombo kuli mfundi,

Nupya ipusushe wa cunyi kuli kateya wa vyunyi.

 6 We mukasu we, yanga ku kanyelele;

Ukalole vino kakacita nupya uye na mano.

 7 Nanti cakuti katakwata uwa kukatungulula, uwa kukangalila nanti kateeka,

 8 Kakapekanya ivyakulya umu nsita ya cisanya,

Nupya kakakolonganika ivyakulya umu nsita ya kuzombola.

10 Wemo ukati ndaleko panono, nsipuleko panono,

Njipete makasa pakuti impuuzeko panono,

11 Upiina uliza pali wewe kwati icipondo,

Ni vyuma vyako vilaya kwati umuntu aali ni vyanzo.

12 Umuwelewele nupya umwipe akapitana ala akulanda ivya ucenjezi;

13 Akasinizya ukuomvya manso ni ngazo nupya akakapizya ukuomvya iminwe.

14 Lyonsi akapanga ukucita iviipe

Nu kusalanganya malyasi ya ufi pa mulandu wakuti umu mwenzo wakwe mwaya ufi.

15 Fwandi uzanzo ulamuponela ukwaula ukwenekela;

Nupya mu kasita sile kanono alononeka cakuti atalapoziwa.

16 Kwaya ivintu 6 vino Yeova wapata;

Ivintu 7 ivikamuvwisha uwinyi:

17 Manso ya cilumba, lulimi lwa ufi, ni minwe ikakoma antu ya kaele,

18 Umwenzo ukapanga ukucita iviipe, ni ngazo izikautukila ku kucita iviipe,

19 Kambone wa ufi aakabepa muli vyonsi,

Na wensi aakapatanya aina.

20 Mwanane uwalondela masunde yakwe ya tata yako,

Nupya utasuula masunde yakwe ya mayo yako.

21 Lyonsi uwayasunga umu mwenzo wako;

Nupya uyanyepelele umu nsingo.

22 Yalaakutungulula lino ukupita;

Yalaakucingilila lino walaala;

Nupya yalalaanda naawe lino wazyuka.

23 Masunde a lampi,

Nupya u luswepo,

Kusunda nu kusalapula vikatungulula ku umi.

24 Yalakucingilila uku mwanaci umwipe,

Nu ku lulimi lwa kulyombeleka ulwa mwanaci umwipe.

25 Utaakumbwa usuma wakwe umu mwenzo wako

Nanti ukuleka ukuti manso yakwe yakulyombeleke,

26 Umuntu akashala sile na kamukate kanono pa mulandu ni iule,

Lelo umuci wa muntu muze akalunga umi ucindamishe.

29 Vikwene avino caya nu ku muntu akacita uzelele nu muci wa muze;

Wensi aakalema uku muci wa muze atalashala ukwaula ukufululwa.

30 Antu yasipata umupuupu

Ndi cakuti wiya pakuti alye pa mulandu ni nzala.

31 Lelo ndi cakuti yamuzana, alalipila imiku 7;

Alalipila ivintu vyonsi vya mutengo vino wakwata umu ng’anda yakwe.

32 Wensi aakacita ucende nu mwanaci, ataakwata mano;

Aakacita vivyo akailetelela sile umwineco.

33 Alakwata ivilonda nupya alazewana,

Nupya ukuzewana kwakwe kutalafumiziwapo.

34 Pano uzuwa ukalenga iya ukusoka sana;

Atalaya ni cikuuku lino akulandula.

35 Atalazumila ukupoka malipilo;

Cipyu cakwe citalawela nanti ca upe cino wamupeela cingakula uli.

7 Mwanane uwalondela mazwi yane

Nu kusunga masunde yane.

 2 Uwalondela masunde yane pakuti utwalilile ukuya nu umi,

Uwacingilila masunde yane kwati imboni yi linso lyako.

 3 Uyanyepelele uku minwe yako,

Nu kuyalemba umu mwenzo wako.

 5 Pakuti vyakucingilila uku mwanaci uwa miyele iipe,

Nu kukucingilila uku mwanaci umwipe, kumwi nu ku mazwi yakwe aakulyombeleka.

 6 Nasungamiile api windo lya mu ng’anda yane,

Nupya nalolekishe pansi,

 7 Naweni antu aatatala yakula umu mano,

Pali aliyo naweni umulumendo umwi aatakweti mano.

 8 Wapitanga umu mbali ya museo uwayela umupiipi ni ng’anda ya mwanaci umwipe,

Nupya walungime uku ng’anda ya mwanaci kwene wiyo

 9 Mu nsita ya manguzi,

Lino kwatandika ukufiita nupya kwaya imfinzi.

10 Lyene naweni kuno umwanaci wamukomenkanya,

ala azwite kwati iule, wali u mwanaci wa ucenjezi sana.

12 Insita zimwi akaikala panzi, insita zyuze nazyo akaikala umu misolo ya mu misumba,

Akaloleelela mupiipi na mampatu yonsi amiseo.

13 Naweni wakumbatila umonsi nu kumutonsola,

Nupya wapamile nu kumunena ati:

15 Ali mulandu uno inizila kuti nkukomenkanye,

Kuti nkulole, nupya nakuzana!

16 Inanzika insalu izisuma pali bedi yane,

Insalu iziyengese sana izya ku Ijipti.

18 Twapita tukaipakizye icitemwiko suka akatondo;

Tukasansamukile pamwi umu citemwiko,

19 Pano uwane asipo pa ng’anda;

Wapita ukutali sana.

20 Wasenda na kacola ka mpiya,

Nupya atalawela ukufikila lino umwezi ulakoma.”

22 Papo kwene umulumendo wamulondiile kwati a cipambasi wino yakuya umu kukoma,

Kwati u muwelewele wino yakuya umu kunyepa umu makoli,

23 Kufikila lino uluceto lwamutota umwi tima;

Wali wa cunyi icikuitwala umu citeyo, ataamanyile ukuti umi wakwe wali umu uzanzo.

24 Fwandi lyene yanane, kutikini kuli nene

Ikini amano kuli vino nkulanda.

Mutapumbukila umu nzila zyakwe,

26 Pano walenga antu aingi ukukomwa,

Nupya yano wakoma aingi sana.

27 Ing’anda yakwe ikatungulula ukwi Lindi;*

Ikatungulula umu miputule ya mfwa.

 2 Mano yakauvwika pa mwamba mupiipi nu museo,

Yakaimilila pa mampatu ya miseo.

 3 Mano yakapunda umupiipi ni mpongolo zya kwingilila umu musumba,

Pa milyango,

Yakapunda yakuti,

 4 “Nkulanda kuli mwemwe mwe yantu mwensi;

Nkulanda umwi izwi ilyuvwike kuli mwensi.

 5 Mwe yano mutamanya cimwi, sambililini ukuya acenjele;

Mwe yawelewele mwe, muye nu mwenzo wa kwiluka.

 6 Kutikini pano vino nkulanda ivicindame,

Milomo yane ikulanda ivilungame;

 7 Kanwa kane kakalanda ivya cumi,

Ni milomo yane yapata iviipe.

 9 Vyonsi vino nkalanda vyaya i vyangupale uku muntu aakailuka

Nupya vyalungama kuli yano yazana ukumanya.

10 Soololapo ukusalapula kwane ukucila siuva,

Nu kumanya ukucila goldi umusuma sana,

11 Pano amano yacindama ukucila mawe yano yakati koolo;*

Vyonsi ivyashala vino umuntu akalondesha vitanga vilingane na mano.

12 Nemo ne mano, nkaikala pamwi nu kucenjela;

Nazana ukumanya nu kucenjela.

14 Nakwata ukupanda mano ukusuma na mano;

Kwiluka na maka i vyane.

15 Aene yakateeka pa mulandu nani,

Nupya alasi akalamba yakapanga masunde alungame.

16 Ya cilolo ya kateeka pa mulandu nani,

Na antu aacindikwe yakapingwila umu ulungami.

17 Natemwa aantemwa,

Nupya aakandonda yalanzana.

18 Nakwata ivyuma nu lulumbi,

Ivyuma ivikaikalilila nu ulungami.

19 Ivizao vyane vyazipa ukucila goldi, nanti sile a goldi umwengululwe,

Nupya vino nkapeela vyazipa ukucila siuva umusuma sana.

20 Nkapita umu nzila zya ulungami,

Pakasi ka nzila zya mulinganya;

21 Nkapeela ica upyanyi kuli yano yantemwa,

Nupya nkazuzya intanta zyao.

22 Nene Yeova watandikiilepo ukupanga,

Pali vyonsi vino wapanzile mpiti sana.

23 Napanzilwe mpiti sana,

Pa kutandika ale ni nsi itali iyeko.

24 Napanzilwe ale kutatala kwaya manzi azike,

Ale kutatala kwaya nu tufukoka utwakonkolokanga manzi.

25 Napanzilwe lino kutatala kwaya imyamba,

Nu tumyamba,

26 Ale atatala wapanga insi

Nanti umusili uvunde uwa kutandikilako.

27 Akuno nali lino wapekinye mayulu;

Lino wisile umupaka pakasi ka lwelele na yemba,

28 Lino wapanzile makumbi papela,

Na lino wapanzile utufukoka utuzike,

29 Lino wisileko isunde pali yemba,

Ukuti manzi yatalinzile ukupitilila muno yafwile ukupeleela,

Lino wapanzile utufukoka twa mu nsi,

30 Lyene nali umupiipi nawe wa muntu uwamanyikisha imilimo.

Wasansamukilanga muli nene cila wanda;

Nani nasansamukilanga pa nkoleelo yakwe insita zyonsi;

31 Nasansamukilanga umu nsi iyapanzilwe ukuti antu yaikalamo,

Nupya natemilwe sana ana ya yantu.

32 Fwandi lyene yanane kutikini kuli nene;

Ansansa a yayo akauvwila masunde yane.

33 Mwauvwila ukusalapula nu kuya na mano,

Nupya mutaakusuula.

34 Uwa nsansa u muntu aakakutika kuli nene

Lino akwiza katondotondo ku visaasa vyane cila wanda

Nu kuloleela umupiipi ni milyango yane;

35 Pano uwanzana alaya nu umi,

Nupya akatemwikwa kuli Yeova.

36 Lelo uwafilwa ukunzana akailetelela,

Nupya aampata yatemwa imfwa.”

9 Mano ya cumi iyaikulila ing’anda;

Iyaipangila incesi 7.

 2 Iyapekanya ningo inyama;

Iyapanga waini;

Nupya iyapekanya ni vyakulya pa tebo.

 3 Mano iyatuma aomvi yao aakazyana

Pakuti yakimilile pa ncende zya musumba izitumpuke nu kupunda iyati:

 5 “Iza ulye vyakulya vyane

Nu kumwa waini wino impanga.

 6 Ta ukuya nu uwelewele pakuti uye nu umi;

Uwapita umu nzila ya kwiluka.”

 7 Aakalungika umuntu wa miponto aakasaalulwa,

Na wensi aakasunda umwipe alailetela insonyi.

10 Ukoopa Yeova ali ntandikilo ya mano,

Nu kumanya Uwa Muzilo Sana ali kwiluka.

11 Pa mulandu wane, manda yako yalavula,

Nupya imyaka iya umi wako ilavulilako.

12 Nga waya na mano, mano yalalenga ivintu vikuzipile,

Lelo nga waya uwa miponto ulailetelela wemwineco.

14 Akaikala pa mulyango wa ng’anda yakwe

Pa cilimba icaya umu ncende izitumpuke izya mu musumba,

15 Ala akupundilila aapita nzila,

Na aakuipitila sile aineco ukuti:

17 “Manzi ya kwiya yalyompa,

Ni vyakulya vya mu umfisolo vikauvwika ningo.”

18 Lelo umonsi wino umwanaci wiyo wama asimanya ukuti uku ng’anda ya mwanaci kwaya ivitumbi,

Nu kuti ayenyi yakwe yaya umwi lindi.

Umwana wa mano akalenga isi ukusansamuka,

Lelo umwana umuwelewele akalenga nyina ukuya nu ulanda.

 2 Ivyuma vya kulonkela umu ucenjezi visiavwa,

Lelo ulungami ukapususha umuntu uku mfwa.

 3 Yeova atalalenga umulungami ukuya ni nzala,

Lelo atalapeela antu aipe vino yakulondesha.

 4 Mukasu alaya u mupiina,

Lelo akaombesha alakwata ivyuma.

 5 Umwana akailuka akakolonganika ivyakulya umu nsita ya cisanya,

Lelo umwana wa muzewanya akalaala sile umu nsita ya kuzombola.

 6 Mapaalo yaya pa mutwe wa mulungami,

Lelo kanwa ka mwipe kakafisa unkalwe.

 7 Izina lya mulungami likapaalwa,

Lelo izina lya mwipe lilaola.

 8 Umuntu wa mano akapokelela masunde,

Lelo aakalanda ivya uwelewele alalyatolwa.

 9 Umuntu aakapita muli ukaele alacingililwa,

Lelo umuntu wa ucenjezi alamanyikwa.

10 Aakakonyezya yauze ilinso akaleta ulanda,

Nupya wensi aakalanda ivya uwelewele alalyatolwa.

11 Kanwa ka mulungami iintulo ya umi.

Lelo kanwa ka mwipe kakafisa unkalwe.

12 Lupato lukakatusha ulwete,

Lelo ukutemwa kukavimba pa membu zyonsi.

13 Mano yakazanwa pa milomo ya muntu aakailuka,

Lelo intuwa i ya kumila iciwelewele pa nsizi.

14 Aamano yakasunga ukumanya,

Lelo kanwa ka muwelewele kakaleta intazi.

16 Vino umulungami akacita vikatungulula ku umi;

Lelo ivicitwa vya mwipe vikatungulula uku luyembu.

17 Umuntu aakauvwila ukusalapula akatungulula auze uku umi,

Lelo umuntu aakasuula ukusunda akaponzya auze.

18 Aakafisa ulupato lwakwe akalanda ivya ufi,

Nupya aakasalanganya malyasi aipe i ciwelewele.

19 Mu kuvula kwa mazwi musiulwa ukuluvyanya,

Lelo umucenjele akakaanya imilomo yakwe.

20 Lulimi lwa mulungami lwaya wakwe siuva umusuma sana,

Lelo umwenzo wa muntu umwipe u wa sile sile.

21 Milomo ya mulungami ikatungulula antu aingi,

Lelo awelewele yakafwa pa mulandu wa kukanakwata mano.

22 Ipaalo lyakwe Yeova likalenga umuntu ukuya umukankala,

Nupya asilenga umuntu aakapokelela ipaalo ukucula.

23 Ukucita vya nsonyi kwaya wa cangalo ku muntu muwelewele

Lelo mano aamuntu akailuka.

24 Vino umwipe akaopa i vilamuponela.

Lelo vino alungami yakalondesha i vilacitika.

25 Lino icimuza capita, umwipe atalatwalilila ukuyako,

Lelo umulungami waya wa mufula wa manda pe.

26 Wakwe vino ivyakulya ivikantuke vikaleta uwizila uku mino, na vino icunsi cikalenga manso ukutongoleka,

Avino umuntu umukasu waya kuli wino akamutuma.*

27 Ukoopa Yeova kukatantalizya umi,

Lelo imyaka ya mwipe ilacefiwa.

28 Vino alungami yakaenekela vikaleta insansa,

Lelo vino aipe yakaenekela vitalacitika.

29 Inzila yakwe Yeova yaya kwati umwakufisama uku yantu ya kaele,

Lelo ikaleta uwononesi kuli ya kacita ya viipe.

30 Alungami yatalatala yapone,

Lelo antu aipe yatalatwalilila ukwikala umu nsi.

31 Kanwa ka mulungami kakalanda ivya mano,

Lelo ululimi lwa ucenjezi lulaputulwa.

32 Milomo ya mulungami yamanya ivintu ivikasansamusha,

Lelo kanwa ka mwipe kaya nu ucenjezi.

11 Masikelo ya ucenjezi aawinyi kuli Yeova,

Lelo icipimo ca cumi cikamuzanzya.

 2 Ndi cakuti paya icilumba, musaalula ukakonkapo,

Lelo aafuuke aaya na mano.

 3 Ukaele wa yantu aalungame uukayatungulula,

Lelo ufi wa yantu aucenjezi ulayonona.

 4 Ivyuma vitalavwa umuntu pa wanda wa ukali,

Lelo ulungami uulapususha umuntu uku mfwa.

 5 Ulungami wa muntu wa kaele ukalenga inzila yakwe ukuya ilungame,

Lelo umwipe alapona pa mulandu ni vicitwa vyakwe iviipe.

 6 Ulungami wa yantu alungame ulayapususha,

Lelo antu ya ucenjezi yalalemwa uku lunkumbwa lwao.

 7 Umwipe nga wafwa upaalilo wakwe ukalowa;

Na vino akaenekela pa mulandu na maka yakwe navyo kwene vikalowa.

 8 Umulungami yakamupususha uku ntazi,

Nupya intazi zizyo zikaponela umwipe.

 9 Umusangu akaomvya kanwa kakwe ku kuletela muze intazi,

Lelo ukumanya u kukapususha antu alungame.

10 Usuma wa yantu alungame ukalenga umusumba ukusansamuka,

Nupya antu aipe nga yalowa kukaya ukupunda ni nsansa.

11 Pa mulandu ni paalo lya yantu alungame umusumba ukacindamikwa,

Lelo kanwa ka yantu aipe kakauwongolola.

12 Umuntu wensi aatakwata mano akapata umuze,

Lelo muntu uwaya nu kwiluka kwa cumi akaikala mya.

13 Umuntu wa lwambo akapita ala akusokolola malyasi ya nkama,

Lelo umuntu mutailwe akasunga inkama.

14 Nga kusi utunguluzi wa mano antu yakacula,

Lelo vintu vikazipa ukupitila muli ya mpanda mano aingi.

15 Wensi aakakongwesha umuntu wino atamanyile ningo, ivintu vilamwipila,

Lelo aakakana ukukongola alacingililwa.

16 Umwanaci umuyembe akalumbanyiziwa,

Lelo aonsi aataya nu luse yakapoka antu yauze ivyuma.

17 Ivintu vikazipila umuntu uwaya ni cikuuku,

Lelo umunkalwe akailetela intazi.

18 Umwipe akalipilwa malipilo ya ucenjezi,

Lelo wino akakomela ulungami akapokelela icilambu ca cumi.

19 Aakatungilila ulungami alaya nu umi,

Lelo aakalondelela iviipe alafwa.

20 Antu aucenjezi aawinyi kuli Yeova,

Lelo antu ya kaele aakalenga aye ni nsansa.

21 Manyini cii: Nanti ciye uli umuntu mwipe alafululwa,

Lelo ana ya yalungami yalapusuka.

22 Umwanaci umuyembe wino akakana mano

Waya wi yelena ilili pa mpuno yakwe kapoli.

23 Vino umulungami akalondesha vikatungulula uku usuma,

Lelo vino umwipe akaenekela vikatungulula uku ukali.

24 Umuntu aakapeela akakwatilako na vyuze;

Lelo aasipeela akaya ni cipowe.

25 Umuntu uwaya na ukapekape ivintu vilamuzipila,

Na aakapeela yauze manzi ya kumwa nawe kwene alapeelwa manzi ya kumwa.

26 Antu yakatiipwila umuntu akakana ukuyakazya ivyakulya,

Lelo yakapaala umuntu aakayakazya ivyakulya.

27 Umuntu aakalonda ukucita icisuma akalonda ukutemwikwa,

Lelo aakalonda ukucita iviipe vivyo kwene i vilamucitikila.

28 Aakataila umu vyuma vyakwe alapona,

Lelo alungami yalaya nu umi usuma wa muti usiuma mafwa.

29 Wensi akaleta intazi pa ya mu ng’anda yakwe alapyana umuza,

Nupya umuwelewele alaya umuomvi ku muntu wa mano.

30 Vino alungami yakazombola vyaya wa muti wa umi,

Nupya umuntu akaazwa yauze ukucita ivilungame waya na mano.

31 Ndi cakuti umulungami umu nsi akalambulwa,

Ngu mwipe wene nupya umuyembu cilapela kwi?

12 Uwatemwa ukusalapula watemwa ukumanya,

Lelo uwapata ukusundwa u muwelewele.

 2 Umuntu musuma akatemwikwa kuli Yeova,

Lelo Leza wapata umuntu wa mapange aipe.

 3 Umuntu atanga acingililwe pa mulandu nu kucita iviipe,

Lelo alungami yatalipulwa.

 4 Umuci wa mano waya wa ciyembelo kuli iya,

Lelo umuci aakacita ivya muzewanya waya wa ulwale uukuozya mafupa yakwe iya.

 5 Melenganyo ya yalungami aamulinganya,

Lelo utunguluzi wa yantu aipe u wa ucenjezi.

 6 Mazwi ya yantu aipe yaya kwati iciteyo icikakoma,

Lelo kanwa ka yalungami kakapususha.

 7 Aipe nga yononwa yakalowa,

Lelo ing’anda ya yalungami ilatwalilila ukuyako.

 8 Umuntu akacindikwa pa mulandu nu kucenjela kwa kanwa kakwe,

Lelo uwaya nu mwenzo wa ucenjezi alazewana.

 9 Cazipa ukuya uwa pansi nomba ala ukweti umuomvi

Kucila ukuyuvwa lino utakweti ni vyakulya.

10 Umulungami akasakamala iviteekwa vyakwe,

Lelo uluse lwa mwipe uunkalwe.

11 Aakalima alaipakizya ivyakulya,

Lelo aakakonkelela ivintu vya sile sile ataakwata mano.

12 Umuntu mwipe akakumbwa vino antu yauze aipe yapokolola,

Lelo imisisi ya yalungami ikaseeka ivizao.

13 Umuntu mwipe akailetelela pa mulandu ni milandile yakwe iipe,

Lelo umulungami akapusuka uku ntazi.

14 Umuntu akaipakizya ivintu visuma pa mulandu ni milandile yakwe,

Nupya imilimo ya minwe yakwe ilamulambula.

15 Inzila ya muwelewele ikaloleka ilungame umu manso yakwe,

Lelo umuntu wa mano akapokelela ukupanda mano.

16 Umuwelewele akasoka zuwa,

Lelo umucenjele akasuula uku ntusi.

17 Kambone wa cisinka akalanda icumi,

Lelo kambone wa ufi akabepa.

18 Umuntu aakalanda ukwaula ukwelenganya waya wa lupanga ulukatota,

Lelo ululimi lwa muntu wa mano lukapozya.

19 Lulimi lwa cisinka lulatwalilila ukuyako amanda pe,

Lelo ululimi lwa ufi lulayako sile pa kasita kanono.

20 Ufi waya umu myenzo yakwe yayo aakapanga ukucita iviipe,

Lelo aakalenga ukuti kuye umutende yaya ni nsansa.

21 Kusi iciipe icilaponela umulungami,

Lelo aipe yalaponelwa ni ntazi iipishe.

22 Milomo iikabepa i ya winyi kuli Yeova,

Lelo umuntu wa cisinka akalenga aye ni nsansa.

23 Umucenjele akafisa vino wamanya.

Lelo umuwelewele akasokolola uwelewele wakwe.

24 Aakaombesha yalateeka,

Lelo akasu yalaya aazya.

25 Masakamika yakatonsha umwenzo wa muntu,

Lelo amazwi asuma yakalenga umwenzo ukusansamuka.

26 Umuntu umulungami akalonda ukuli umulemvwe,

Lelo inzila ya yantu aipe ikayaponzya.

27 Umukasu asilunga,

Lelo ukuombesha kwaya wa cuma ca muntu ica mutengo.

28 Inzila ya mulungami ikatungulula uku umi;

Nupya umu nzila iiyo mutaya imfwa.

13 Umwana uwa mano akapokelela ukusalapula kwakwe isi,

Lelo muntu wa cilumba asikutika uku kusundwa.

 2 Umuntu akalya ivisuma pa mulandu ni milandile yakwe isuma,

Lelo incenjezi zyatemwa unkalwe.

 3 Aakacingilila akanwa kakwe akacingilila umi wakwe,

Lelo aakayula imilomo yakwe alononwa.

 4 Umuntu mukasu akalondesha ukukwata ivintu vimwi lelo atakwata icili consi,

Nomba aakaombesha aliikuta.

 5 Umulungami wapata ufi,

Lelo ivicitwa vya mwipe vikaleta insonyi nu muzewanya.

 6 Ulungami ukacingilila inzila ya muntu wa kaele,

Lelo uyi ukaonona umuyembu.

 7 Kwaya antu aakaipanga ukuya akankala, lelo yatakwata icili consi;

Kwaya na yauze aakaipanga ukuya aapiina lelo yakwata sana icuma.

 8 Ivyuma i vikakulula umuntu,

Lelo aapiina kusi ni cingayofya.

 9 Luswepo lwa yantu alungame lukayengesa

Lelo lampi wa yantu aipe yalamuzimya.

10 Cilumba cikaleta icimvulunganya,

Lelo mano aayantu aakalonda ukupandwa mano.

11 Ivyuma ivikalonkwa zuwa zuwa vilacepa nupya vilasila,

Lelo umuntu akakolonganika ivyuma panono panono alakwata ivingi.

12 Vino muntu akwenekela nga vitacitike vikalwalika umwenzo,

Lelo vino muntu akulonda nga vyacitika vikaya wa muti wa umi.

13 Wensi uwapata masunde alafululwa,

Lelo wensi uwacindika masunde alalambulwa.

14 Vino umuntu wa mano akasambilizya vikapeela umi

Vikalenga umuntu ukutaluka uku viteyo vya mfwa.

15 Umuntu aakailuka sana akatemwikwa,

Lelo vicitwa vya muntu wa ucenjezi vikaleta sana intazi.

16 Umuntu mucenjele akacita ivintu mu kumanya,

Lelo umuwelewele akasokolola uwelewele wakwe.

17 Intumi iipe ikaponela umu ntazi,

Lelo mazwi ya ntumi ya cisinka yakapozya.

18 Wensi aakasuula ukusalapulwa alaya ni cipowe nupya alazewana,

Lelo aakazumila ukulungikwa alacindamikwa.

19 Vino umuntu akulonda nga vyacitika vikamulenga ukuvwa ningo,

Lelo umuwelewele asilonda ukuta ukucita ivintu viipe.

20 Aakapita nu muntu wa mano alaya na mano,

Lelo cuza wa yantu awelewele alacula.

21 Ivintu viipe vikazinganya ayembu,

Lelo ivintu visuma vikacitikila alungami.

22 Muntu musuma akasiila aizikulu yakwe ica upyanyi,

Lelo vyuma vya muntu mwipe vikasungilwa umulungami.

23 Icalo ca muntu mupiina cikakwata ivyakulya ivingi,

Lelo cingapokwa pa mulandu nu lufyengo.

24 Wensi aasilonda ukuomvya umukota wapata umwanakwe,

Lelo uwatemwa umwanakwe akamusalapula umu nzila isuma.

25 Umuntu mulungami akalya nu kwikuta,

Lelo umuntu mwipe, umu lunda lwakwe musiya nanti acimwi.

14 Umwanaci wa mano akakuula ing’anda yakwe,

Lelo umwanaci umuwelewele akaiongolola ukuomvya iminwe yakwe.

 2 Umuntu aakapita umu ulungami akaopa Yeova,

Lelo umuntu wino inzila zyakwe i zya ucenjezi asicindika Leza,

 3 Umukota wa cilumba waya mu kanwa ka muwelewele,

Lelo imilomo ya yantu ya mano, ilayacingilila.

 4 Umu luwa nga musi ing’ombe mukaya umwa usaka,

Lelo maka yakwe cipambasi yakalenga kuye kuzombola ivingi.

 5 Kambone wa cisinka asibepa,

Lelo kambone wa ufi akabepa muli vyonsi vino akulanda.

 6 Umuntu wa mitumfyo akalonda mano, nomba asiyazana,

Lelo umuntu aakailuka akazana zuwa ukumanya.

 7 Uwataluka uku muntu umuwelewele,

Pano utalazana ukumanya pa milomo yakwe.

 8 Pa mulandu na mano, umuntu umucenjele akailuka inzila ino akupitamo,

Lelo awelewele yakabepwa nu uwelewele wao.

 9 Awelewele yakapanga imyawe pa kuluvyanya kwao,

Lelo apali alungami pakaya ukuitemelwa ukuwikizyanya.

10 Umuntu umwineco aakamanya intazi zino akupitamo,

Nupya kusi umuntu muze angasansamukila pamwi nawe.

11 Ing’anda ya muntu umwipe ilononwa,

Lelo ivintu vilatwalilila ukuzipila itenti lya mulungami.

12 Kwaya inzila iikaloleka ilungame uku muntu,

Lelo inzila iiyo ikatungulula uku mfwa.

13 Nanti sile lino umuntu akuseka, umwenzo wakwe ungawaika,

Nupya insansa zingaya ulanda.

14 Umuntu uwaya nu mwenzo uwipe alazombola ivikafuma umu nzila zyakwe,

Lelo umuntu umusuma akakwata icilambu muli vino akacita.

15 Umuntu aatamanya cimwi akazumila vyonsi,

Lelo umuntu umucenjele akaelenganyapo sana lino atatala wacita cimwi.

16 Umuntu wa mano wacenjela nupya akataluka uku viipe.

Lelo umuwelewele wene wailekelezya nupya waitaila.

17 Umuntu aakasoka zuwa akacita ivya uwelewele,

Lelo umuntu akaelenganya lino atatala wacita cimwi akapatwa.

18 Antu aatamanya cimwi yakapyana uwelewele,

Lelo aamano yakapeelwa ukumanya.

19 Antu aipe yalafukama pa nkoleelo ya yantu asuma,

Nupya aipe yalafukama pa mpongolo zya yantu alungame.

20 Umupiina akapatwa na kuli ya cuza yakwe kwene.

Lelo umuntu wa cuma akakwata ya cuza aingi.

21 Umuntu aakasuula cuzakwe akayembuka,

Lelo wensi akaya ni cikuuku ku muntu umupiina akaya ni nsansa.

23 Mu kuombesha mukafuma ivintu ivisuma,

Lelo ukulanda sile kukalenga umuntu ukuya umupiina.

24 Cisote ca muntu wa mano i cuma;

Lelo umuntu umuwelewele akatwalilila ukuya umuwelewele.

25 Kambone wa cisinka akapususha maumi,

Lelo kambone wa ufi akabepa muli vyonsi vino akulanda.

26 Umuntu akaopa Yeova akamutaila muli vyonsi.

Nupya ana yakwe yalazana incende icingililwe.

27 Ukoopa Yeova kwaya wa kafukoka ka umi,

Kukalenga umuntu ukutaluka ku viteyo vya mfwa.

28 Kuvula kwa yantu u kukalenga umwene ukucindamikwa,

Lelo kateeka aatakwata aateekwa akaononeka.

29 Aasisoka zuwa akailuka sana,

Lelo aasitekela akalanga sile uwelewele wakwe.

30 Umwenzo uteekele ukalenga umwili ukuya nu umi,

Lelo uzuwa ukaozya mafupa.

31 Umuntu aakacenjezya umupiina akatuka Uwamupanzile,

Lelo wensi akalanga icikuuku ku mupiina akacindika Leza.

32 Umuntu umwipe alapona pa mulandu ni viipe vyakwe,

Lelo umulungami alacingililwa pa mulandu na ukaele wakwe.

33 Mano yakaikala mya umu mwenzo wa muntu akailuka,

Lelo umuwelewele akalanda vyonsi vino wamanya.

34 Ulungami ukacindamika uluko,

Lelo uluyembu lukazewanya antu.

35 Umwene akasansamukila umu muomvi akacita ivintu nu kwiluka,

Lelo akasokela aakacita ivintu vya muzewanya.

15 Ukwasuka ukufuuke kukafumyapo ukali,

Lelo mazwi ya kucisa yakalenga umuntu ukusoka.

 2 Lulimi lwa muntu wa mano lukaomvya ningo ukumanya,

Lelo kanwa ka muwelewele kakasokolola uwelewele.

 3 Manso yakwe Yeova yakalola vyonsi,

Akalola aakacita iviipe na akacita ivisuma.

 4 Lulimi uluteekele lwaya wa muti wa umi,

Lelo amazwi ya kuponzya yakaleta ulanda.

 5 Umuwelewele akasuula ukusalapula kwakwe isi,

Lelo umuntu wa mano akapokelela ukulungikwa.

 6 Mu ng’anda ya muntu umulungame mwaya icuma icingi,

Lelo vino umuntu umwipe akazombola vikamuletela intazi.

 7 Milomo ya muntu wa mano ikasalanganya ukumanya,

Nomba asi vino umwenzo wa muntu umuwelewele ukacita.

 8 Ilambo lya muntu umwipe i lya winyi kuli Yeova.

Lelo ipepo lya mulungami likamuzanzya.

 9 Yeova wapata inzila ya muntu umwipe,

Lelo watemwa aakakonkelela ulungami.

10 Kusalapula kukaloleka ukwipe uku muntu akufuma umu nzila,

Lelo wensi uwapata ukusundwa alafwa.

13 Umwenzo wa nsansa ukalenga icinso ukusansamuka,

Lelo umwenzo wa ulanda ukalenga umuntu ukutoovoka.

14 Umwenzo uukailuka ukalonda ukumanya,

Lelo kanwa ka muwelewele kakalondelela uwelewele.

15 Amanda yonsi aamuntu aakucuziwa aipe,

Lelo amanda yonsi aamuntu ali ni nsansa yakaya wa mutebeto.

16 Cazipa ukukwata utuntu tunono ale ukoopa Yeova

Kucila ukukwata ivyuma ivingi ale ukusakamikwa.

17 Cazipa ukukwata imbale ya musalu apali ukutemwa

Kucila ukukwata cipambasi umwine apali ulupato.

18 Umuntu aakasoka zuwa akakatusha icimvulunganya,

Lelo asisoka zuwa akamyalalika ukulemanila.

19 Inzila ya mukasu yaya wa myunga iingi,

Lelo inzila ya mulungami yaya wa museo ulingane.

20 Umwana wa mano akalenga isi ukusansamuka,

Lelo umuntu umuwelewele akasuula nyina.

21 Uwelewele ukazanzya umuntu aatakwata mano,

Lelo umuntu akailuka akatwalilila ukupita umu nzila ya ulungami.

22 Mapange yakavulunganyiziwa nga pasi ukulanzyanya,

Lelo ivintu vikapitika ningo nga pali ya mpandamano aingi.

23 Umuntu akasansamukila mu casuko ca cumi cino wasuka.

Nupya amazwi aavwangwa apa nsita ilinge yakauvwika ningo sana!

24 Umuntu aakailuka waya umu nzila ikatwala ku umi usuma,

Ikamutalusha ukwi Lindi.*

25 Yeova alaongolola ing’anda ya muntu wa cilumba,

Lelo alacingilila umupaka wakwe mukamfwilwa.

26 Yeova wapata mapange ya muntu umwipe,

Lelo imilandile isuma yasanguluka kuli aliwe.

27 Umuntu aakalonka icuma umu nzila ya ucenjezi akaleta intazi pa ya mu ng’anda yakwe,

Lelo uwapata mafisakanwa alatwalilila ukuya nu umi.

28 Umuntu umulungame akaelenganyapo sana lino atatala wasuka,

Lelo kanwa ka mwipe kakalanda ivintu iviipe.

29 Yeova waya ukutali sana nu muntu umwipe,

Lelo akauvwa ipepo lya mulungami.

30 Manso ayengese yakalenga umwenzo ukusansamuka;

Ilyasi lisuma likakomya mafupa.

31 Umuntu aakakutika uku kusunda ukukapeela umi

Waya pa yantu ya mano.

32 Wensi aakakana ukusalapula wapata umi wakwe,

Lelo wensi aakakutika uku kusunda akaya nu mwenzo wa kwiluka.

33 Ukoopa Yeova kukasambilizya umuntu ukuya na mano,

Nupya ukuicefya kukatungulula uku ucindami.

16 Umuntu akapekanya amelenganyo ya mu mwenzo wakwe,

Lelo icasuko cino akaasuka cikafuma kuli Yeova.

 2 Vyonsi vino umuntu akacita vikaloleka ivilungame kuli aliwe,

Lelo Yeova akaceeceta vino umuntu akulonda ukucita.

 3 Ika vyonsi vino ukulonda ukucita umu minwe yakwe Yeova,

Nupya mapange yako yalatunguluka.

 4 Yeova akaleka ivintu vyonsi ukufikilizya ukulonda kwakwe,

Na aipe kwene akayasungila pa wanda uno alayonona.

 6 Pa mulandu nu kutemwa kwa cumi ni cisinka uluyembu lukaelelwa,

Nupya pa mulandu nu koopa Yeova umuntu akataluka uku kucita iviipe.

 7 Ndi cakuti Yeova wazangila umu muntu umwi,

Akalenga umuntu wiyo ukuya pa mutende na alwani yakwe.

 8 Cazipa ukukwata utuntu utunono ala wewe umulungami

Ukucila ukukwata impiya izingi apaula umulinganya.

 9 Umuntu angapanga umu mwenzo wakwe vino akulonda ukucita,

Lelo Yeova aakatungulula intampula zyakwe.

10 Ukupingula ukukafuma kuli Leza kufwile ukuya pa milomo ya mwene;

Atalinzile ukuya nu lufyengo.

11 Vipimilo vyonsi ivya cisinka na masikelo vyafuma kuli Yeova;

Mawe yonsi aakupimilako aali umu cola i milimo yakwe.

12 Vicitwa iviipe i vya winyi uku ene,

Pano icilimba ca wene cikatwalilila ukuyako pa mulandu nu ulungami.

14 Ukali wa mwene waya wa ntumi ya mfwa,

Lelo umuntu wa mano akatalukako.

15 Mu luswepo lwa cinso ca mwene mwaya umi;

Vino akalanga ukutemwa vyaya wi kumbi lya mvula mu nsita ya cisanya.

18 Cilumba cikatungulula uku wononesi,

Na matutumuko yakatungulula uku kupona.

19 Cazipa ukuicefya pamwi na antu afuuke

Ukucila ukwankana vino antu aacilumba iyapokolola.

20 Aakailuka alazana usuma

Nupya uwa nsansa a wiyo aakataila Yeova.

21 Umuntu uwaya nu mwenzo wa mano yalamulola ukuti akailuka,

Nupya uwaya ni cikuuku umu milandile akatonsha imyenzo ya yantu yauze.

22 Ukwiluka kwaya wa kafukoka ka umi kuli yayo aakailuka,

Lelo awelewele yakafululwa pa mulandu nu uwelewele wao.

23 Umwenzo wa muntu wa mano ukalenga kanwa kakwe ukwiluka

Nupya mazwi yakwe yakasinila.

24 Mivwangile isuma yaya wa uci,

Yalyompa uku umi nupya ikapozya mafupa.

25 Kwaya inzila iikaloleka ilungame uku muntu,

Lelo inzila iiyo ikatungulula uku mfwa.

26 Umuntu akaombesha pakuti akwate ivyakulya

Pano inzala iikamulenga ukuombesha.

27 Umuntu wa sile sile akalondelezya iviipe;

Mivwangile yakwe yaya wa moto uukaoca.

28 Kaleta wa ntazi akalenga paye malekano,

Nupya aakalanda iviipe pa yantu akapaatukanya ya cuza.

29 Umuntu umunkalwe akaponzya umuze

Nupya akamutungulula umu nzila iipe.

31 Imvwi zyaya wa cisote iciyembe

Ndi cakuti zyazanwa umu nzila iya ulungami.

32 Aasisoka zuwa wazipa ukucila umuntu wa maka,

Na aakateekela wazipa ukucila umuntu uwacimvya umusumba.

33 Cipendwilo yakacisumbila umu cakuzwala,

Lelo ukupingulapo konsi ukukafumamo kukafuma kuli Yeova.

17 Cazipa ukukwata umukate uume apali umutende

Ukucila ukwikala umu ng’anda umuli ivyakulya ivingi nomba ala muli ukulemanila.

 2 Umuomvi aakailuka alateeka umwana aakacita ivya muzewanya;

Nawe alapeelwa ica upyanyi kwati umwana uwa pa ng’anda.

 3 Impoto ikaomviwa pa kwengulula siuva nupya ilungu likaomviwa pa kwengulula goldi,

Lelo Yeova aakaceeceta imyenzo.

 4 Umuntu umwipe akaika mano uku mazwi ya kucisa,

Nupya umuntu wa ucenjezi akakutika uku lulimi ulukapilika.

 5 Wensi aakatumfya umupiina akatuka Uwamupanzile,

Nupya wensi aakasansamukila pa kucula kwa muze alafululwa.

 6 Aizikulu i ciyembelo uku yakote,

Nupya ya isi u lulumbi lwa yana yao.

 8 Upe waya wi iwe lya mutengo uku mwineco;

Konsi kuno waya ukalenga ivintu ukumuzipila.

 9 Wensi aakaelela ukuluvyanya kwakwe yauze akalanga ukutemwa,

Lelo wensi aakatwalilila ukulanda pa kuluvyanya, akapaatukanya ya cuza.

10 Umuntu aakailuka akasambililako sana ndi cakuti yamukalipila

Lelo umuwelewele wene asisambililako nanti cakuti yamuma imiku 100.

11 Umuntu umwipe akalonda sile ukupondoka,

Lelo umuntu wa unkalwe alatumwa pakuti akamufulule.

12 Cazipapo ukukomenkana na beele wino yasendela utwana

Ukucila ukukomenkana nu muntu umutumpe mu uwelewele wakwe.

13 Ndi cakuti umwi wawezezya iviipe pa visuma,

Iviipe vilatwalilila ukucitika umu ng’anda yakwe.

14 Kukatusha ulwete kwaya kwati ukuyulila mulamba;

Lino ukupaazyanya kutatala kwatandika, fumapo.

15 Wensi aakavwangila umwiipe na aakapeela umulungame umulandu,

Yonsi kwene aawinyi kuli Yeova.

16 Uusuma ci uwayamo ndi cakuti umuwelewele akweti amaka aakuti angazanilamo mano

Nomba asikulonda ukuya na mano?*

17 Cuza wa cumi akalanga ukutemwa insita zyonsi

Nupya akaya umwina umusintililwepo umu nsita zya ntazi.

18 Umuwelewele akazumila ukulipilila umwi inkongole ndi cakuti wafilwa ukukwanisha,

Akalaya ukuti alalipila inkongole zizyo ala na antu yauze yakuvwako.

20 Umuntu uwaya nu mwenzo wa ucenjezi ivintu vitalamuzipila,

Nupya wensi aakabepa alononwa.

21 Uwakwata umwana iciwelewele alaya nu ulanda;

Nupya isi wa mwana iciwelewele ataaya ni nsansa.

22 Umwenzo wa nsansa waya kwati umulembo usuma,

Lelo umwenzo wa ulanda ukamala umuntu amaka.

23 Umuntu umwipe akapoka mafisakanwa

Pakuti anyonganye umulinganya.

24 Mano yaya umu muntu aakailuka,

Lelo manso ya muwelewele yakalulumba ukufika kuno insi yapelela.

25 Umwana umuwelewele akalenga isi ukuya nu ulanda

Nupya akawaisha nyina umwenzo.

26 Citaaya ningo ukufulula umuntu umulungame,

Nupya citaaya ningo ukuma antu aacindikwe.

27 Umuntu uwaya nu kumanya akasoolola ningo ivya kulanda,

Nupya umuntu aakailuka alatwalilila ukuya umuteekele.

28 Nu muwelewele kwene aakaikala mya akalolwa ukuti u wa mano.

Nupya aakayala imilomo yakwe akailuka.

18 Wensi aakaitalusha uku yauze akacita sile vino umwineco akulonda;

Akakana ukupandwa mano konsi ukusuma.

 2 Umuwelewele asisansamukila umu kwiluka;

Akalonda sile ukusokolola ivili umu mwenzo wakwe.

 3 Ndi cakuti umuntu umwipe wiza, ni miponto kwene ikayapo,

Nupya pano pasi umucinzi pakaya nu muzewanya.

 5 Citaazipa ukuya na kapaatulula uku muntu umwipe

Nanti ukufyenga umulungami.

 6 Milandile ya muwelewele ikatungulula uku kulemanila,

Ni milomo yakwe ikalenga antu yalonda ukumuma.

 7 Kanwa ka muwelewele kakamonona,

Ni milomo yakwe yaya wa citeyo uku umi wakwe.

 8 Mazwi ya muntu wa ukwakwa yaya wa vyakulya ivilyompe;

Yakaingila umunda.

 9 Umukasu wensi

U mwina wa muntu aakaonona.

11 Ivyuma vya mukankala vyaya wi linga lya musumba wakwe;

Akavilola wa ciumba icikacingilila.

12 Umuntu akaya ni cilumba lino atatala wapona,

Nupya ukuicefya kukatungulula uku ucindami.

13 Umuntu aakaasuka lino atatala uvwa ivisinka ala akulanga uwelewele,

Nupya akazewana.

14 Umwenzo wa nsansa ukalenga umuntu ukuzizimizya lino akulwala,

Nomba uzye a weni aangazizimizya umwenzo wa ulanda?

15 Umwenzo wa muntu aakailuka ukazana ukumanya,

Ni ikutwi lya muntu wa mano likalonda ukuzana ukumanya.

16 Upe wa muntu ukamuyulila inzila;

Ukamulenga ukuzana antu aacindikwe.

17 Uwatandikilapo ukulondolola umulandu yakamulola ukuti u mulungami,

Suka lino muze wiza wamusinila.

18 Kupendoola kukamala ukupaazyanya

Nupya kukapingula antu ya maka aakulwishanya.

19 Umwina wino iyasosha cingatala sana ukumuteekezya ukucila ukucimvya umusumba ucingililwe,

Kupaazyanya kwaya wa mpikilizyo zya pa mpongolo yi linga lya musumba.

20 Vino umuntu akavwanga i vilazuula umunda yakwe;

Alikuta kuli vino vikafuma pa milomo yakwe.

21 Imfwa nu umi vyaya umu maka ya lulimi;

Yayo aatemwa ukuluomvya yalalya ivikafumamo.

22 Uwazana umuci umusuma ala wazana icintu icisuma,

Nupya akapokelela ipaalo ukufuma kuli Yeova.

23 Umupiina akaya umuteekele lino akuvwanga,

Lelo umukankala akaasuka ukali ukali.

24 Kwaya ya cuza aakacitila auze iviipe,

Lelo kwaya cuza aakaya umupiipi ukucila umwina.

19 Cazipa ukuya umupiina nu kuya uwa kaele

Ukucila ukuya umuwelewele nu kulanda ufi.

 2 Umuntu aatamanya icilungame ataya ningo,

Nupya aakacita ivintu zuwa zuwa akayembuka.

 3 Uwelewele wa muntu uukaonona inzila yakwe,

Nupya umwenzo wakwe ukasokela Yeova.

 4 Ivyuma vikalenga umuntu ukukwata ya cuza aingi,

Lelo umupiina wene na cuza wakwe kwene akamusha.

 5 Kambone wa ufi alafululwa,

Nupya aakabepa atalapusuka.

 6 Aingi yakalonda ukutemwikwa uku muntu umucindikwe,*

Nupya yonsi aacuza ya muntu aakapeela yauze ivintu.

 7 Umupiina yakamupata uku ina yakwe yonsi;

Nupya ya cuza yakwe yakamutaluka!

 9 Kambone wa ufi alafululwa,

Nupya aakabepa atalapusuka.

10 Wakwe vino citaalinga umuwelewele ukwikala ningo;

Avino nu muomvi ataalinga ukuteeka ya cilolo!

11 Umuntu aakailuka asisoka zuwa.

Nupya ukwililako kuli vino iyamuluvyanya kukamuyemvya.

12 Icipyu ca mwene caya wa kung’anza kwakwe cisama,

Lelo umwene uwaya ni cikuuku waya wa lumi ululi uku vimelwa.

13 Umwana umutumpe akaletela isi intazi,

Nupya umuci uwatemwa ukulemanila waya wi paala ilikatona lyonsi.

14 Ing’anda ni vyuma yakavipyana ukufuma kuli ya isi,

Lelo umuci wa mano akafuma kuli Yeova.

15 Ukasu ukaleta sana utulo,

Nupya umuntu aatatemwa ukuomba alaya ni nzala.

16 Umuntu aakasunga masunde akacingilila umi wakwe;

Lelo uwaya nu mulekelezya muli vino akacita alafwa.

17 Umuntu aakalanga uluse uku mupiina akakongwesha Yeova,

Nupya alamulambula pali vino akacita.

18 Uwasalapula umwanako lino kucili insita,

Pakuti utakaye uwa mulandu pa mfwa yakwe.

19 Umuntu aakasoka zuwa alailipilila pa kuluvyanya kwakwe;

Ndi cakuti wamwazwa ala ukuicuzya sile, pano ala ulaamwazwa lyonsi.

20 Uwauvwa lino yakukusunda nupya uwapokelela ukusalapula,

Pakuti uce uye na mano uku nkoleelo.

21 Mu mwenzo wa muntu mwaya mapange aingi,

Lelo ukusunda kwakwe Yeova u kulacimvya.

22 Kutemwa kwa cumi u kukalondekwa uku muntu;

Nupya cazipapo ukuya umupiina ukucila ukuya uwa ufi.

23 Ukoopa Yeova kukatungulula uku umi;

Aakaopa Leza iviipe vitalamucitikila.

24 Umukasu akaingizya ikasa lyakwe umu mbale ya vyakulya,

Lelo asilonda ukulifumya pakuti atwale pa kanwa.

25 Uwauma uwa mitumfyo, pakuti aatamanya cimwi angaya umucenjele,

Nupya uwasunda aakailuka pakuti angamanyilapo na vyuze.

26 Umwana aakacuzya isi nu kuzinga nyina

Akaleta insonyi nu muzewanya pa lupwa lwakwe.

27 Mwanane, ndi cakuti wata ukukutika uku kusalapula,

Ulapumbuka ukufuma uku mazwi ya mano.

28 Kambone wa sile sile akalengulula umulinganya,

Nupya kanwa ka mwipe kakamila iviipe.

29 Upinguzi wasungilwa antu ya mitumfyo,

Ni mikota yasungilwa insizi zya yantu atumpe.

20 Waini akalenga umuntu ukuponta, uwengwa ukalenga umuntu ataikaanya muli vino akucita;

Wensi wino ivintu vii vikapumbula atakwata mano.

 2 Ukoofya kwa mwene kwaya wa kung’anza kwakwe cisama;

Wensi aakamusosha akaika umi wakwe umu uzanzo.

 3 Umuntu aakataaluka uku vikanza akacindikwa,

Lelo iciwelewele cene cikaingilamo sile.

 4 Umukasu asilima pa mulandu wa kuutuka ukuzuka,

Fwandi akalenga umu nsita ya kuzombola lino atakweti nanti acimwi.*

 5 Melenganyo ya mu mwenzo wa muntu yaaya wa cisima ca manzi cizike,

Lelo umuntu aakailuka aakatapa manzi yayo.

 6 Antu aingi yakalanda ukuti yaya nu kutemwa kwa cumi,

Nomba uzye a weni angazana umuntu wa cisinka?

 8 Lino umwene wikala pa cilimba ca wene pakuti apingule,

Akafumyapo iviipe vyonsi vino akulola.

 9 Uzye a weni angalanda ati: “Inzifya umwenzo wane;

Nene musanguluke uku luyembu lwane”?

10 Masikelo ya ucenjezi ni vipimilo vya ufi

Vyonsi vyoili i vya winyi kuli Yeova.

11 Nu mwana kwene akamanyikilwa kuli vino akacita,

Ndi cakuti vino akacita i visanguluke nupya i vilungame.

12 Ikutwi ilikauvwa ni linso ilikalola,

Yeova u wavipanzile vyonsi vyoili.

14 Aakukala akati: “Cisi ningo, cisi ningo!”

Lyene akapita nu kuya umu kuyuvwa.

15 Kwaya goldi na ya koolo* aingi,

Lelo imilomo ya mano yaaya iya mutengo.

16 Mwapoka umonsi icakuzwala ndi cakuti walavile ukulipilila umwenyi inkongole;

Mwamupoka ndi cakuti wacisile vivyo uku mwanaci uwa ku mpanga yuze.

17 Ivyakulya vino umuntu wazana umu ucenjezi vikauvwika ningo,

Lelo pa cisila umu kanwa mukaiza mukuzuula umucanga.

18 Apali ukulanzyanya mapange yakafikiliziwa,

Nupya uwalondela utunguluzi wa mano pa kulwa inkondo.

19 Umuntu wa lwambo akapita ala akusokolola malyasi ya nkama;

Utazanwa pamwi nu watemwa ulwambo.

20 Wensi akatiipwila isi na nyina,

Lampi wakwe alazima lino kwaya imfinzi.

21 Ca upyanyi icikapokwa pa kutandika pa mulandu na ukaitemwe

Citalaleta ipaalo umu kuya kwa nsita.

23 Vipimilo vya ucenjezi i vya winyi kuli Yeova,

Na masikelo ya ucenjezi yatazipa.

24 Yeova aakatungulula intampulo zya muntu;

Uzye umuntu angiluka uli inzila yakwe?

26 Umwene wa mano akaelulula antu aipe

Nupya akapisha itayala lya kupuulilako pali aliyo.

27 Umupu wa muntu a lampi wakwe Yeova,

Ukalondelezya ivyaya umu mwenzo.

28 Kutemwa kwa cumi ni cisinka vikacingilila umwene;

Cilimba cakwe ica wene cikatungililwa nu kutemwa kwa cumi.

29 Ucindami wa yalumendo aamaka yao,

Nupya imvwi i zikalenga akote ukuyemba.

30 Ivikuzulule ni vilonda vikalenga tute ukucita iviipe,

Nupya ivyumo vikasangulula umwenzo wa muntu.

 2 Vyonsi vino umuntu akacita vikaloleka ivilungame kuli aliwe,

Lelo Yeova aakaceeceta imyenzo.

 3 Ukucita ivilungame nupya ivya mulinganya

Kukazanzya sana Yeova ukucila malambo.

 4 Amanso ya cilumba aayantu aipe ni myenzo yao ikaitumika

Vyaya kwati a lampi aakuyakozezya umu nzila nupya ivintu kwene vii u luyembu.

 5 Mapange ya muntu aakaombesha yakalenga ivintu kumuzipila,

Lelo aakapingula zuwa pa vintu alaponelwa ni cipowe.

 6 Kukwata ivyuma pa mulandu nu lulimi ulukabepa

Kwaya wa kuuluka kwakwe kungwi, i citeyo icikakoma.

 7 Unkalwe wa yantu aipe ulayalovya,

Pano yakakana ukucita ivya mulinganya.

 8 Vino umuntu wa mulandu akacita i vya ucenjezi,

Lelo vino muntu musanguluke akacita i vilungame.

 9 Cazipa ukwikala pa koona yi paala

Kucila ukwikala umu ng’anda ili imwi nu muci uwatemwa ukulemanila.

10 Umuntu mwipe akalondesha ukucita iviipe;

Asilanga antu yauze uluse.

11 Uwa miponto nga wafululwa, aatamanya cimwi akaya na mano,

Nupya lino umuntu wa mano waya nu kwiluka ,akamanya ivya kucita.

12 Umuntu umulungami akaceeceta ing’anda ya muntu mwipe;

Akafumyapo aipe nu kuyonona.

13 Wensi aakata ukukutika uku kulila kwa mupiina

Nawe kwene alama lelo kusi aalamwasuka.

14 Upe wa mu nkama ukacimvya icipyu,

Nupya mafisakanwa ya mu nkama yakakatusha icipyu iciipishe.

15 Mulungami akaya ni nsansa pa mulandu wa kucita ivintu mu mulinganya,

Lelo aakacita iviipe, ivintu vikaipila.

16 Umuntu aakata ukwiluka

Alapuuzila pamwi na antu afwa.

17 Uwatemwa utusita utusuma alaponelwa ni cipowe;

Nu watemwa waini na mafuta atalaya umukankala.

18 Umuntu mwipe akakulula umulungami,

Nu muntu wa ucenjezi alapyana umulungami.

19 Cazipa ukwikala umu lwanga

Kucila ukwikala nu muci uwatemwa ukulemanila nupya aakasoka zuwa.

20 Icuma icicindamishe na mafuta vikazanwa mu ng’anda ya muntu wa mano,

Lelo umuwelewele akaonona vino wakwata.

21 Wensi aakakonkelela ulungami nu kutemwa kwa cumi

Alazana umi, ulungami, nu ucindami.

22 Umuntu wa mano angacimvya umusumba wa muntu wa maka

Nu konona iviumba ivikome vino yataila.

23 Umuntu aakacingilila akanwa kakwe nu lulimi lwakwe

Akaicingilila uku ntazi.

24 Umuntu uwaya nu mulekelezya umu micitile ya vintu

Yakamulola ukuti waya ni cilumba, mataki, nupya akaitumika.

25 Cino umukasu akalondesha i cilamulya,

Pano makasa yakwe yasilonda ukuomba.

26 Uwanda onsi akaika sile mano kuli vino akulonda,

Lelo umulungami wene akapeela, asiima nanti acimwi.

28 Kambone aakabepa alalowa,

Lelo kambone aakakutika alatwalilila ukulanda.

29 Umuntu mwipe akaloleka umusipe pa manso,

Lelo inzila ya mulungami yacingililwa.

31 Imfwalasi yakaipekanyizizya uku wanda wa ulwi,

Lelo Yeova aakapususha.

22 Cazipa ukusoolola izina lisuma ukucila ukuya ni vyuma vingi;

Kucindikwa kwazipa ukucila siuva na goldi.

 3 Umucenjele akalola uzanzo nu kufisama,

Lelo aatamanya cimwi akatwalilila ukupita nupya ivintu vikamwipila.

 4 Ivikafuma umu kuicefya nu koopa Yeova,

I vyuma, ucindami nu umi.

 5 Imyunga ni viteyo vyaya umu nzila ya muntu umucenjezi,

Lelo wensi uwacindika umi wakwe akataaluka uku vintu vivyo.

 6 Sambilizya umwana umu nzila ino alinzile ukupitamo;

Pano nanti sile alino wakota atalafumamo.

 7 Umukankala akateeka umupiina,

Nupya uwakongola akaya umuzya kuli wino wamukongwesha.

 8 Aakakomela iviipe alazombola intazi,

Nupya intuwa ya cipyu cakwe ilakontoka.

 9 Umuntu uwaya na ukapekape alapaalwa,

Pano akapeelako apiina ivyakulya vyakwe.

10 Zinga umuntu wa mitumfyo,

Nupya patalaya ukulemanila;

Ukupaazyanya ni ntusi.

11 Umuntu uwatemwa umwenzo usanguluke nupya aakavwanga ivisuma

Alaya acuza wa mwene.

12 Amanso yakwe Yeova yakacingilila ukumanya,

Nupya akavulunganya mazwi ya yantu ya ufi.

15 Uwelewele waya umu mwenzo wa mwana,

Lelo intuwa ya kusalapwilako ilautaalusha kufuma kuli aliwe.

16 Aakaiyila umupiina pakuti akwate ivyuma

Na aakapeela umukankala ivya upe

Yalaponelwa ni cipowe.

17 Kutika nu kuvwa uku mazwi ya yantu ya mano,

Pakuti waelenganya sana pali vino nkakusambilizya,

18 Pano i cisuma ukusunga ivintu vii umu mwenzo wako,

Pakuti vingatwalilila ukuya pa milomo yako lyonsi.

19 Ilelo inkulondolwela ivintu vii,

Pakuti uwataila Yeova.

20 Uzye ntakulembela mpiti,

Uku kupanda mano nu kukwazwa ukumanya,

21 Alino nu ku kusambilizya mazwi ya cumi nupya aasintililwepo,

Pakuti ungawezya amazwi ya cumi kuli wino wakutumile?

22 Mutaiyila umupiina pa mulandu wakuti umupiina,

Nupya mutaacuzya umuntu umuulizye pa mpongolo ya musumba,

23 Pano Yeova alayavwangila

Nupya alakoma yayo aakayacenjezya.

24 Utaaya pamwi nu muntu aakasoka zuwa,

Nanti ukuombela pamwi nu muntu wa cipyu,

25 Pakuti utasambilila imiyele yakwe

Nu kulemya umu citeyo.

26 Utaaya pamwi na antu aakalamukana umu minwe

Pa kulaya ukuti yalalipilila yauze inkongole.

27 Ndi cakuti utakweti ica kulipila,

Yalakupoka bedi yako!

28 Utaasezya umupaka wa mpiti

Uno ivikolwe vyako visile.

Alimilila pa nkoleelo ya ene;

Atalimilila pa yantu aasile sile.

23 Ndi cakuti wikala nu kutandika ukuliila pamwi nu mwene,

Waikishako sana mano kuli vino iyakupekanyizizya;

 2 Waikanya*

Ndi cakuti uli sana ni nzala.

 3 Utaakumbwa ivyakulya vyakwe ivilyompe,

Pano i vyakulya vya ufi.

 5 Lino ulalolekesha pa vyuma vivyo, utalavilola,

Vilamela maapa wakwe lyang’anda nupya vilapapuka.

 6 Utaalya ivyakulya vya muntu wa lusoko;

Nupya utaakumbwa ivyakulya vyakwe ivilyompe.

 7 Waya wa muntu aakapenda vyonsi vino ukulya.

 8 Ulaluka vino watulya

Nupya ulonona amazwi yako asuma.

 9 Utaalanda uku muwelewele,

Pano alasuula amazwi yako aamano.

10 Utaasezya umupaka wa mpiti

Nanti ukwingila umu calo ca mwana wa nsiwa.

11 Pano Kacingilila wao wakwata amaka;

Alayavwangilako.

12 Waleka umwenzo wako wauvwila ukusalapula,

Nupya wakutika uku mazwi ya mano.

14 Wamuma nu mukota,

Pakuti umupusushe ukwi Lindi.*

15 Mwanane ndi cakuti umwenzo wako waya na mano,

Umwenzo wane ulaya ni nsansa.

16 Ndaya sana ni nsansa

Lino imilomo yako yalanda ivilungame.

17 Utauvwila ya kacita ya viipe uzuwa,

Lelo uwaopa Yeova lyonsi.

18 Pano lyene ivintu vilakuzipila uku nkoleelo

Nupya ulatwalilila ukuya nu upaalilo.

19 Kutika mwanane nu kuya na mano,

Watungulula umwenzo wako umu nzila ilungame.

20 Utaaya pamwi na antu aakamwesha waini,

Na aakalisha inyama.

21 Pano cakolwa na aakalisha yalaponelwa ni cipowe,

Nupya uwatemwa ukulaala alazwala insamu.

22 Wauvwila tata wako uwakuviile,

Nupya utaasuula mayo wako pa mulandu wakuti watakota.

23 Kala icumi nupya utaca ucikazye,

Ukale na mano, kusalapula alino nu kwiluka.

24 Isi wa mulungami alaya ni nsansa;

Wensi uwakwata umwana wa mano alasansamukila muli aliwe.

25 Tata wako na mayo wako yalasansamuka,

Nupya umwanaci uwakuviile alaya ni nsansa.

26 Mwanane uwakutika kuli nene,

Nupya uwasansamukila umu masunde yane.

27 Umwanaci iule waya wa ciwina icizike,

Nupya umwanaci uwa miyele iipe waya wa cifula icifyenkane.

28 Akateyamila wa cipondo;

Nupya akavuzya aonsi aataya ni cisinka.

30 A yayo aakaikala insita itali pali waini;

Yayo aakalonda waini umukalipishe.

31 Utaalolekesha ukuyenza kwako waini

Na vino akuyengesa muli kapu nu kupita ningo pa nsingo

32 Pano pa cisila akaluma wa nzoka

Nupya akasalanganya usungu wa nzoka ya usungu.

33 Manso yako yalalola ivitayako,

Nupya umwenzo wako ulalanda ivya ufi.

34 Nupya ulaya wa muntu aaizi pakasi kakwe yemba

Wa muntu aaizi papelapela ya ciwato.

24 Utauvwila antu aipe uzuwa,

Nupya utakumbwa ukuya pamwi nayo.

 2 Myenzo yao ikalanga ivya unkalwe,

Ni milomo yao ikalanda pa kucitila yauze iviipe.

 3 Ing’anda ikakuulwa pa mulandu na mano,

Nupya ikacingililwa pa mulandu nu kwiluka.

 4 Pa mulandu nu kumanya, mu miputule ya mu ng’anda iiyo

Mukazuula ivintu vipusanepusane ivya mutengo nupya ivisuma.

 5 Umuntu wa mano wakwatisha amaka,

Nupya pa mulandu nu kumanya, umuntu akakwatilako amaka.

 6 Ungacimvya ulwi ndi cakuti walondela utunguluzi wa mano,

Nupya ukuli ya mpandamano aingi kukaya ukucimvya.

 7 Umuwelewele atanga akwate amano ya cumi;

Atanga alande icili consi pa mpongolo ya musumba.

 8 Wensi aakapanga ukucita iviipe

Alaamwa ukuti umwineco wa mapange aipe.

 9 Mapange ya uwelewele u luyembu,

Nupya antu yapata umuntu wa mitumfyo.

10 Ndi cakuti watoovoka umu nsita ya ntazi,

Amaka yako yalacepa.

11 Pusushini yano yakutwala uku mfwa,

Nu kupususha aakuya umu kukomwa.

Leza aakamulola alamanya

Nupya alalambula umuntu wensi ukulingana ni vicitwa vyakwe.

13 Mwanane uwalya uci pano usuma;

Uci wa kwi lela walyompa.

15 Utaateyamila umupiipi ni ng’anda ya mulungami ni pange iliipe;

Utaonona incende yakwe apa kupuuzila.

16 Umulungami angapona imiku 7 nu kukatuka nupya,

Lelo umwipe alapumika umu nsita ya ntazi.

17 Umulwani wako nga wapona utalinzile ukusansamuka,

Nupya ndi cakuti wapumika utalinzile ukusansamuka;

18 Pano Yeova alalola nupya alasoka,

Alafumya ni cipyu cakwe pali aliwe.*

19 Utaasoka pa mulandu na antu aipe;

Nupya utauvwila antu aipe uzuwa.

20 Pano antu aipe yonsi ivintu vitalayazipila uku nkoleelo;

Lampi wa yantu aipe yalamuzimya.

Nupya utauvwana na ya cipondoka,

22 Pano intazi iliza pali aliyo ukwaula ukwenekela.

25 Lelo yayo akumusunda;

Yalapokelela ivintu visuma.

27 Inkoleelo uombeshe umu vyalo vyako, nupya ulime;

Alino ukuule ing’anda.

29 Utaalanda uti: “Ndacita kuli aliwe wakwe vino watacita kuli nene;

Ndamupezya pali vino wacisile.”

30 Napisile umupiipi ni calo ca mukasu,

Mupiipi ni calo ca myangazi ica muntu aatakwata mano.

31 Naweni ukuti mu calo consi mwamezile ivikoona;

Musili onsi wakweti imyunga,

Ni linga lya mawe ilyazingulwike icalo cico lyaongolwike.

32 Nalolekishe ivintu vii nupya navisunzile umu mwenzo;

Naweni nupya vino nasambilileko aevi:

33 Nga wati ndaaleko panono, nsipuleko panono,

Njipete makasa pakuti mpuuzeko panono,

34 Upiina uliza pali wewe kwati icipondo,

Ni vyuma vyako vilaya kwati umuntu aali ni vyanzo.

 2 Leza akacindikwa pa mulandu wa kusunga inkama,

Na ya mwene yakacindikwa pa mulandu wa kulondelezya umulandu.

 3 Wakwe vino mayulu yatalimpa na vino insi yazika,

Avino kusi angamanya amelenganyo yakwe ya mwene.

 4 Fumya ivikwi muli siuva,

Nawe alengululwa ningo.

 5 Fumya umwipe pa nkoleelo ya mwene,

Nupya icilimba cakwe ica wene cilatwalilila ukuyako umu ulungami.

 6 Utaaicindamika pa nkoleelo ya mwene,

Nupya utaikala pa yantu aacindikwe,

 7 Pano cazipapo akunene ukuti, “Iza pano,”

 8 Utautukila ukutwala umulandu uku cilye,

Pano uzye ulacita uli pa cisila ndi cakuti umuzo wakuzewanya?

 9 Lanzyanyini umulandu nu muzo,

Lelo utaasokolola inkama zya yauzo,

10 Pakuti aakuvwa atakuzewanya

Ni lyasi liipe lino watusalanganya ilitanga liweziwe.

11 Wakwe vino maapo yakwe goldi aali mu mbale yakwe siuva yakaloleka

Avino na amazwi aavwangwa apa nsita ilinge yaya.

12 Kusunda kwa muntu wa mano kwaya wi yelena lyakwe goldi

Ni ciyembelo cakwe goldi umusuma ku muntu akuvwa.

13 Wakwe vino kukazuuka nga kuli usu wa mvula pa wanda wa kuzombola,

Avino nu muntu uwa cisinka waya kuli yano iyamutuma,

Pano akalenga umusambazi wakwe ukuvwa ningo.

14 Wakwe vino makumbi nu muza ivisileta imvula vyaya,

Avino mu muntu aakayuvwa pa upe uno atapeezilwe waya.

15 Ukuteekela kukalenga umukalamba wa yasilika ukutonsiwa,

Nu lulimi uluteekele lungavuna ifupa.

16 Nga wazana uci, uwalya sile uulinge,

Pano nga waliisha ungaluka.

17 Utaaya sana uku ng’anda ya muzo,

Pakuti atakutendwa nu kukupata.

18 Umuntu aakapeela ukambone uwa ufi pa muze,

Waya wa canzo ca mu ulwi nupya waya wa lupanga nu luceto ulukalipe.

19 Ukutaila umuntu asi mutailwe umu nsita zya ntazi

Kwaya wi lino ilipanduke nanti wi kulu ilifyutuke.

20 Umuntu aakaimbila umuntu aali nu ulanda inyimbo

Waya wa muntu aakuzuula ivyakuzwala umu nsita ya mpepo

Nupya waya kwati u kwitila ivyakumwa ivikantuke umu vikisa.

21 Ndi cakuti umulwani wako ali ni nzala, mupeele ivyakulya;

Ndi cakuti ali nu lusala mupeele manzi ya kumwa,

22 Pano ndi cakuti ukucita vivyo ale ukutuliika makala ya moto pa mutwe wakwe,*

Nupya Yeova alakulambula.

23 Muza wa ku katutu ukaleta imvula,

Nupya umuntu wa lwambo akasosha yauze.

24 Cazipa ukwikala pa koona yi paala

Ukucila ukwikala mu ng’anda ili imwi nu muci uwatemwa ukulemanila.

25 Wakwe vino amanzi azuuke yaya ku muntu uwatatonta

Avino ni lyasi ilisuma ilyatilifuma uku mpanga ya kutali lyaya.

26 Umulungami aakauvwila antu aipe,

Waya wa kafukoka ka matipa nupya waya wa cisima icononeke.

27 Citazipa ukuliisha uci,

Nanti ukuilondela ululumbi.

28 Umuntu aasikaanya icipyu cakwe,

Waya wa musumba uno ilinga lyononeka.

26 Wakwe vino usu wa mvula utaalinga mu nsita ya cisanya ni mvula itaalinga umu nsita ya kuzombola

Avino nu mucinzi utaalinga umuwelewele.

 2 Wakwe vino kukaya icikalenga akunyi kuutuke, na kamimbi ukupapuka,

Avino ni citiipu cisiiza sile apaula umulandu wa cumi cumi.

 3 Mukota u wa kumilako mfwalasi, icela ni ntambo i vya kutungulwila punda

Ni ntuwa i ya kumila iviwelewele pa nsizi.

 4 Utaasuka umuwelewele ukulingana nu uwelewele wakwe,

Pakuti utakolana nawe.

 5 Uwaasuka umuwelewele kulingana nu uwelewele wakwe

Pakuti aatalola ukuti waya na mano.

 6 Aakapeela umuwelewele imilimo,

Waya wa muntu uwataicisa nu kuilemalika makulu.

 7 Ipinda ilikafuma mu kanwa ka yantu aawelewele,

Lyaya wa makulu aalemale.

 8 Kupeela umuwelewele umucinzi

Kwaya wa kunyepelela iwe uku ca kuvwintilako mawe.

 9 Wakwe vino uwatakoleka akalema pa cimuti ca myunga,

Avino ni pinda ilikafuma mu kanwa ka yantu aawelewele lyaya.

10 Aakalemba umuwelewele nanti aapitanzila incito,

Waya wa muntu aakalasa inceto icilaselase.

11 Muwelewele aakaswilizya ukucita ivya uwelewele,

Waya wakwe simbwa aakaswilila uku malusi yakwe.

13 Umukasu akati: “Mu museo muli cisama,

Ali umu musolo wa mu musumba!”

14 Wakwe vino icisaasa cikatwalilila ukuyulika nu kuyalika

Avino nu mukasu akapilioka pa bedi.

15 Umukasu akaingizya ikasa lyakwe mu mbale ya vyakulya,

Lelo akacita kwati watatonta sana pakuti alifumye umu mbale nu kulitwala pa kanwa.

16 Umukasu akaelenganya ukuti u wa mano

Ukucila antu 7 aakwasuka ivya mano.

17 Umupitanzila aakasoka ndi cakuti wazana yamwi iyalemanila

Waya wa muntu aakutinta simbwa matwi.

18 Wakwe cipena aakalasa inceto zya moto, ni nceto izikakoma,

19 I vyaya nu muntu aakalenga umuze acisika pa mulandu wakuti watamubepa, alino pa cisila aiza alanda ati, “Inkuseka sile!”

20 Apaasi inkwi umoto ukazima,

Na paasi ulwambo pasiiya ukulemanila.

21 Wakwe vino malasha ni inkwi vikalenga umoto ukutwalilila ukwaka,

Avino nu muntu wa lwete akalenga ukuya ukulemanila.

22 Mazwi ya muntu wa ukwakwa yaya wa vyakulya ivilyompe;

Yakaingila umunda.

23 Amazwi asuma amuntu mwipe

Yaya wa kuyengesa kwakwe siuva wino iika uku civiya ci umba.

24 Umuntu uwapata auze akaomvya mazwi aakulyombeleka pakuti afise ulupato lwakwe,

Lelo ala umu mwenzo wakwe muli ucenjezi.

25 Nanti cakuti angalanda ivisuma uli, utalinzile ukumutaila,

Pano ala umu mwenzo wakwe muli vintu 7 ivya winyi.

26 Nanti cakuti angafisa ulupato lwakwe umu ucenjezi,

Uyi wakwe ulasokololwa pi umba lya yantu aingi.

27 Aakaimba iciwina alaponela umu ciwina kwene cico,

Na aakakunkulusha iciliwe cilamuwelelela.

28 Lulimi lwa ufi lukapata yano lukubepa,

Na kanwa akakalyombeleka kakaonona.

27 Utaitakizya pa wanda wa mutondo,

Pano utamanyile ivilacitika pa wanda uwo.

 2 Uwaleka umuntu muze aliwe akulumbanya, utailumbanya we mwineco;

Uwaleka yauze yakulumbanya, asi milomo yako;

 3 Iwe lyanyoma nu mucanga wafina,

Lelo mazwi ya kusosha aakafuma ku muwelewele yanyoma ukucila ivintu vivyo vyoili.

 4 Kuya ni cipyu, unkalwe nu kuya ni cipyu kwaya wakwe mulamba,

Nomba uzye a weni angazizimizya uzuwa?

 6 Vilonda vino cuzako uwa cisinka wakucisa vyazipa

Kucila ukutonsolwa imiku iingi ku mulwani.

 7 Uwataikuta akakana uci uwa kwi lela,

Lelo ali ni nzala wene ni vilule kwene vikauvwika ivilyompe.

 8 Umuntu aakapumbuka pa ng’anda

Waya wa cunyi icikapumbuka pa cinsanzo.

 9 Kusunda kwa cumi ukukafuma kuli cuza musuma;

Kwaya wa mafuta ni vinunkile ivikasansamusha umwenzo.

10 Utaalekelezya cuzako nanti cuza wakwe tata wako,

Nupya utaingila umu ng’anda ya mwinako pa wanda uno uli ni ntazi;

Umwinamupalamano wako wazipa ukucila umwinako ali ukutali.

11 Mwanane uye na mano nu kulenga umwenzo wane ukusansamuka,

Pakuti nasuke aakunzewanya.

12 Umucenjele akalola uzanzo nu kufisama,

Lelo aatamanya cimwi akatwalilila ukupita nupya ivintu vikamwipila.

13 Mwapoka umonsi icakuzwala ndi cakuti walavile ukulipilila umwenyi inkongole;

Mwamupoka ndi cakuti wacisile vivyo ku mwanaci uwa ku mpanga yuze.

14 Ndi cakuti umwi wapaala umuze katondotondo umwi zwi ilyuvwike

Ipaalo lilyo lilalolwa wa citiipu.

16 Aangatungulula umwanaci wiyo ale angatungulula nu muza,

Nupya angalema mafuta ukwi kasa lyakwe ilya kwi lunji.

17 Wakwe vino icela cikanyola icela cuze,

Avino nu muntu akanyola umuze.

18 Aakasakamala umuti wa masamvu alalya ivizao vya ku muti uuwo,

Nupya aakasakamala umusambazi wakwe alacindamikwa.

19 Wakwe vino icinso ca muntu cikaloleka umu manzi,

Avino nu mwenzo wa muntu ukalanga vino umwenzo wa muntu muze waya.

20 Ilindi ni ncende ya ononesi* visiikuta,

Nu muntu asita ukulondesha ukukwatilapo na vyuze.

21 Wakwe vino impoto ikaomviwa pa kwengulula siuva ni lungu pa kwengulula goldi,

Avino nu muntu akaeziwa ndi cakuti yamulumbanya.

22 Nanti cakuti ungaponda umuwelewele

Wakwe vino yakaponda ingaano umu cina,

Atanga ate ukuya umuwelewele.

Uwazisunga ningo,

24 Pano ivyuma visiikalilila manda pe,

Ni cisote ca wene cisitwalilila ukuyako uku nkulo zyonsi.

25 Isote iliteku likalowa, ipamelelapo lyuze,

Ni vimelwa vya mu myamba vikakonganikwa.

26 Ungaomvya mavumbu yakwe ya suuku kupangilako ivyakuzwala,

Nupya ungakazya ya sawe pakuti ukale icalo.

27 Kulaya umukaka wa mbuzi uwingi uno ulamwa,

Nupya uno ulamwesha amu ng’anda yako kumwi na aomvi yako aakazyana.

28 Umuntu umwipe akautuka lino kusi aakumuzinganya,

Lelo umulungami wasipa wakwe cisama.

 2 Ndi cakuti umu mpanga muli ya kacita ya viipe, kukaaya ya cilolo apusanepusane aakateeka,

Lelo pa mulandu nu wazwilizyo uukafuma uku muntu aakailuka nupya uwa mano, cilolo akatwalilila ukuteeka pa nsita itali.

 3 Umupiina aakacenjezya umupiina muze

Waya wa mvula iikasenda ivyakulya vyonsi.

 4 Aasilondela masunde yakalumbanya antu aipe,

Lelo aakalondela masunde yakasokela antu aipe.

 5 Antu aipe yatanga iluke umulinganya,

Lelo yayo aakalonda Yeova yangiluka vyonsi.

 6 Mupiina uwa kaele wazipa

Ukucila umukankala uwaya ni miyele iipe.

 7 Umwana aakailuka akalondela masunde,

Lelo cuza wa yantu aakaliisha akazewanya isi.

 8 Aakakwatila ivyuma muli kaloba nu mu nzila ya ucenjezi

Ivyuma vyakwe vilaya i vya muntu akaazwa apiina.

 9 Umuntu aakakana ukuvwa uku masunde

Ni ipepo lyakwe kwene lyaya i lya winyi.

10 Umuntu aakatungulula umulungami uku kucita iviipe alaponela umu ciwina cakwe kwene

Lelo uwa kaele alapokelela ivisuma.

11 Umukankala akailola ukuti uwa mano,

Lelo umupiina aakailuka alamanya icisinka pali aliwe.

12 Ndi cakuti alungami yacimvya, kukaaya ululumbi ulukalamba,

Lelo ndi cakuti aipe yakwata maka, antu yakaya umu kufisama.

13 Aakafisa imembu zyakwe atalaya ni nsansa,

Lelo aakazisokolola nu kuta ukuzicita alelelwa.

14 Uwa nsansa u muntu aakacingilila imiyele yakwe,

Lelo uwakoma umwenzo alaponelwa ni ntazi.

15 Umwene umwipe aakateeka antu aatakwata uwakuyazwa

Waya wakwe cisama aakung’anza nupya waya wakwe beele aakulonda ukuzanza.

16 Intunguluzi iisiiluka ikaomvya maka uyi uyi,

Lelo uwapata uloonsi wa mu ucenjezi alatantalizya umi wakwe.

18 Umuntu wa kaele alapusuka

Lelo umuntu wa ucenjezi alafwa ukwaula ukwenekela.

19 Umuntu aakalima alakwata ivyakulya ivingi,

Lelo aakakonkelela ivya sile sile alaya ni cipowe.

20 Uwa cisinka alapokelela amapaalo aingi,

Lelo aakalonda ivyuma lwilo lwilo atalatwalilila ukuya uwa kaele.

21 Citaazipa ukuya na kapaatulula;

Lelo limwi umuntu angeziwa ukupoka mafisakanwa pa twakulya sile utunono.

22 Umuntu wa muvimbila akalondesha ivyuma,

Ukwaula ukumanya ukuti icipowe cilamuponela.

23 Aakasunda umuze, pa cisila akaiza akutemwikwa

Ukucila aakataizya ivya ufi.

25 Umuntu aakalondesha ukukwata ivingi akaleta amalekano,

Lelo aakataila Yeova ivintu vilamuzipila.

26 Aakataila umwenzo wakwe u muwelewele,

Lelo uwaya na mano alapusuka.

27 Aakapeela apiina atalulizya nanti acimwi,

Lelo aasiavwa aapiina alapokelela ivitiipu ivingi.

28 Aipe nga yakwata maka, antu yakafisama,

Lelo nga yalowa alungami yakavula.

29 Umuntu aakakomya nsingo* pa cisila ca kusundwa

Ilakontoka ukwaula ukwenekela icakuti italatala ipole.

 2 Ndi cakuti alungami yavula, antu yakasansamuka,

Lelo ndi cakuti aipe aliyo yakuteeka, antu yakateta.

 3 Umuntu uwatemwa mano akalenga isi ukusansamuka,

Lelo uwatemwa ukuya pamwi na maule akaonona ivyuma vyakwe.

 4 Umwene uwaya nu mulinganya akalenga impanga yakwe ukutwalilila,

Lelo umuntu aakalonda mafisakanwa akaonona impanga.

 5 Umuntu aakataizya umuze ivya ufi

Akateya isumbo pakuti umuze aize alemyemo ikulu.

 6 Kuluvyanya kwa muntu umwipe kukaya iciteyo kuli aliwe,

Lelo umulungami akapunda ni nsansa nupya akasansamuka.

 7 Mulungami akaika mano uku nsambu zya mupiina,

Lelo umwipe wene asiikako mano.

 8 Antu ya cilumba yaya kwati aantu aakoca umusumba,

Lelo antu ya mano yakateekezya atiyasoka.

 9 Ndi cakuti umuntu wa mano walemanila nu muwelewele,

Pakaya ukupaata ni mitumfyo, lelo visiyazwa nanti acimwi.

10 Inkomi zikapata uwa kaele

Nupya zikalonda kukoma umulungami.*

11 Umuwelewele akafumya icipyu cakwe consi

Lelo uwa mano akatwalilila ukuya umuteekele.

12 Ndi cakuti kateeka akwika mano uku ufi,

Aomvi yakwe yonsi yalaya aipe.

14 Ndi cakuti umwene akupingula apiina umu mulinganya,

Cilimba cakwe ica wene cilatwalilila ukuya icicingililwe.

15 Mukota nu kusunda vikalenga umwi ukuya na mano,

Lelo umwana asisundwa akazewanya nyina.

16 Ndi cakuti aipe yavula, ukuluvyanya nako kwene kukavula,

Lelo alungami yalalola kuno aipe yakononwa.

17 Uwasalapula umwanako, nawe alalenga ukuti upuuze;

Nupya alalenga uye sana ni nsansa.

18 Ukusi utunguluzi wakwe Leza, antu yakacita sile vino yakulonda,

Lelo ansansa a yayo aakauvwila masunde.

19 Umuomvi asilungikwa uku mazwi sile,

Pano nanti icakuti watauvwa asilondela.

21 Ndi cakuti watumpika umuomvi ukufuma uku wance,

Alata ukutaizya.

22 Umuntu aakasoka zuwa akakatusha icimvulunganya.

Nupya umuntu uwaya ni cipyu akaluvyanya umu vingi.

23 Umuntu wa cilumba alacefiwa,

Lelo wensi uwaicefya alacindikwa.

25 Ukoopa antu kwaya wa citeyo,

Lelo akataila Yeova alacingililwa.

26 Aingi yakalonda ukutemwikwa uku mwene,

Lelo Yeova aakapingula antu umu mulinganya.

27 Umuntu wa lufyengo u wa winyi uku yalungami,

Lelo aakacita ivilungame u wa winyi uku yantu aipe.

 2 Pa yantu yonsi nene ntamanya cimwi,

Nupya nsiiluka wakwe vino umuntu alinzile ukwiluka.

 3 Ntasambilila ivya kuya na mano,

Nupya ntamanya vino uwa muzilo sana wamanya.

 6 Utalinzile ukulundako uku mazwi yakwe,

Pano alakusunda,

Nupya ulazanwa ukuti wewe wa ufi.

Leka indye sile ivyakulya vino nkulondekwa,

 9 Pakuti ntikuta nu kukukaana alino nu kuzya ukuti, “Uzye Yeova a weni?”

10 Utaalanda iviipe pa muomvi ku musambazi wakwe,

Pano angakutiipa nupya ungazanwa nu mulandu.

11 Kwaya inkulo iikatiipwila isi

Nupya isipaala nyina.

12 Kwaya inkulo iikailola ukuti iisanguluke

Lelo itasangululwa uku vikwi.

13 Kwaya inkulo iya cilumba

Nupya iyakwata mataki!

14 Kwaya inkulo iyakwata mino kwati ulupanga

Nupya iyakwata inzekete kwati imipeeni ya kufyulilako;

Ikalya aasuulwe ya mu nsi

Na aapiina.

Kwaya ivintu vitatu ivisiikuta,

Ni vintu 4 ivisiti, “Casila!”

16 Ilindi* nu mwanaci ing’umba,

Impanga iitaakwata manzi,

Nu moto usilanda ukuti, “Casila!”

17 Ilinso ilikatumfya isi nu kukana ukuvwila nyina,

Ya mwankole ya mu mukonko yalalikompa,

Na ya lyang’anda yalalilya.

18 Kwaya ivintu vitatu ivikampezya sana mano,

Nupya kwaya ivintu 4 vino nsiuvwikisha:

19 Vino lyang’anda akapapuka umwi yulu,

Vino inzoka ikapita api we,

Vino iciwato cikapita pali yemba,

Ni mipitile ya monsi uku mukazyana.

Akalya aipukuta na pa kanwa;

Alino alanda ati: “Pasi ciipe icili consi cino incita.”

21 Kwaya ivintu vitatu ivikalenga insi ukuteenkana

Ni vintu 4 vino itanga izizimizye:

22 Lino umuzya waya umwene,

Lino umuwelewele wikutisha,

23 Lino umwanaci uwapatwa watwalwa,

Na lino umuomvi umukazyana wapoka icifulo ca mwanaci wino akaombela.

24 Kwaya ivintu 4 umu nsi ivyaya pa vintu ivicepeshe,

Lelo vyakwata mano yacivyalilwa:

25 Utunyelele tutakoma,

Lelo tukapekanya ivyakulya umu nsita ya cisanya.

26 Tupimbi u tunyama ututakwata amaka,

Nomba tukapanga umwa kwikala umu vimawe.

27 Ya makanta yatakwata umwene,

Lelo yonsi kwene yakapita yakuya uku nkoleelo umu maumba.

28 Kamususwe kakwata makuulu aakalematila,

Nupya kakaingila umwi sano lya mwene.

29 Kwaya ivintu vitatu ivikatampula ningo,

Ni vintu 4 ivikauvwisha ningo lino vikupita:

30 Cisama uwakwatisha amaka pa vilyanyi,

Asiopa ali wensi;

31 Simbwa wa kulungilako; sawe;

Nu mwene aali pamwi ni umba lya yasilika.

32 Ndi cakuti ukaitumika pa mulandu nu uwelewele

Nanti ukwelenganya ukucita vivyo,

Waika ikasa lyako pa kanwa.

33 Wakwe vino ukukumba umu mukaka kukalenga utimbe

Nu kutina impuno kukafumya uwazi,

Avino nu kukatusha icipyu kukaleta ukulemanila.

 2 I vyani vino nimakunena we mwanane?

I vyani vino nimakunena we mwanane, wemuno wafumile umu nda yane?

Nupya i vyani vino nimakunena we mwanane, wemuno nalapiilepo imilapo?

 3 Utaapeela maka yako uku yanaci

Nanti u kukonka inzila izikaonona aene.

 4 We Lemueli,

Aene yataalinga ukumwa waini

Na ya kateeka yataaliinga ukulanda iyati, “Uzye waini wane ali kwi?”

 5 Pakuti yataamwa nu kwilila masunde

Na pakuti yataafyenga aalanda.

 6 Peelini ivyakumwa ivikakola ku yantu ali umupiipi nu kufwa

Na waini ku yantu ali sana nu ulanda

 7 Lekini yamwe nu kwilila uku upiina wao;

Nupya lekini ilile uku ntazi zyao.

 8 Mwavwangila asivwanga;

Nu kucingilila insambu zyakwe yonsi ali umupiipi nu kufwa.

 9 Mwayavwangila nu kupingula umu ulungami

Mwacingilila nsambu zya yalanda na apiina.

11 Iya wamutaila nu mwenzo wakwe onsi,

Nupya akakwata vyonsi vino akulondekwa.

12 Umu umi wakwe onsi,

Akacitila iya ivisuma, asimucitila iviipe.

13 Akalonda kotoni ni nsalu isuma;

Nupya watemwa ukuiombela ukuomvya makasa yakwe.

14 Waya wa vimawato vya muculuzi,

Akaleta ivyakulya ukufuma ukutali.

15 Nupya akakatuka lino pacili ipafita,

Pakuti apekanyizizye amu ng’anda yakwe ivyakulya

Na aomvi yakwe akazyana.

16 Akaceeceta icalo nu kucikala;

Akailimila icalo ca myangazi umwineco.

17 Akaipekanya ukuomba umulimo ukome,

Nupya akakomya makasa yakwe.

18 Akasininkizya ukuti umulimo wakwe ukupitika ningo;

Nupya lampi wakwe asizima usiku.

19 Akaya ni ca kupangilako kotoni

Nupya akapanga kotoni iya kupangilako ivya kuzwala.

20 Akaazwa aalanda,

Nupya akapeelako aapiina

21 Asisakamala pali vino vimacitika uku ya mu ng’anda yakwe ndi cakuti kwaya usu wa mvula,

Pano ala amu ng’anda yakwe yonsi yakweti ivyakuzwala umu mpepo.

23 Iya wamanyikwa ningo umu mpongolo zya musumba,

Muno akaikala pamwi na akalamba ya mu mpanga.

24 Akapanga nu kukazya ivyakuzwala vya nsalu isuma

Nupya akakazya imisipi uku ya culuzi.

25 Waya na maka nu ucindami,

Nupya asisakamikwa pali vino vingacitika uku nkoleelo.

26 Akalanda ivya mano lino akutungulula yauze;*

Akalanda ni cikuuku.

27 Akaangalila ivikacitika umu ng’anda yakwe,

Nupya asilya ivyakulya vya ukasu.

28 Ana yakwe yakakatuka nu kumunena ukuti u wa nsansa

Iya akakatuka nu kumutaizya.

29 Kwaya anaci aingi aaya ni miyele isuma,

Lelo wemo, wayacila yonsi

30 Kuloleka ningo kukabepa, nu kuyemba u kwa sile sile,

Lelo umwanaci aakaopa Yeova alatasiwa.

31 Mupeelini icilambu pa milimo ino akaomba,

Nupya kayamutaizya pa mpongolo zya musumba pa milimo ino akaomba.