KASAMBILIZYA

1 Mazwi yakwe kakolonganika, mwana Devedi umwene umu Yelusalemu.

 7 Inguzi zyonsi zikatwala manzi muli yemba lelo yemba asizuula.

Manzi yakaswilila uku ntulo ya nguzi pakuti yatandike ukupita nupya kwene.

10 Uzye kwaya icili consi cino umwi angalanda ati, “Lolini cii icipya”?

12 Ne kakolonganika, nene nkateeka Aina Izlaeli umu Yelusalemu. 13 Nisile umwenzo wane pa kusambilila nu kulondelezya na mano pa milimo yonsi iikaombwa umu nsi kuli kuti imilimo itale ino Leza wapeela ana ya yantu iikalenga ukuya aapamviwe.

16 Lyene nelenginye inti: “Nkweti mano aingi ukucila yonsi aankoleliile umu Yelusalemu, nupya nakwatiileko mano aingi nu kumanya ivintu vingi.” 17 Nalondeshanga ukumanya mano, ucipena nu uwelewele, nupya na cikwene caya wa kuzinganya umuza.

2 Lyene nelenginye inti: “Nkanezye ukusansamuka nu kulola ivisuma ivimacitika.” Nomba cii naco kwene cali i ca sile sile.

 2 Nalanzile pa kuseka inti: “U kupena!”

Alino na pa kusansamuka inti: “Uusuma ci ulimo?”

3 Napingwilepo ukulola ivisuma ivikafuma mukuipakizya waini, nomba ala ntwalilile ukuya na mano; nalondelizye pa uwelewele pakuti imanye ivisuma ivikacitikila antu mu manda yao aanono yano yakaya nu umi umu nsi. 4 Naomvile imilimo ikalamba. Naikuliile mang’anda injilimila ni vyalo vya myangazi. 5 Napanzile incende izisuma umwa kwizizya, nupya umu ncende zizyo nalemilemo imiti ipusanepusane ikaseeka ivizao. 6 Naipangiile ivifula vya manzi ivya kuomvya uku kukontelela imiti pakuti yaloleka ningo. 7 Nakweti aomvi akazyana na alumendo, nupya nakweti na aomvi aavyalilwe umu ng’anda yane. Nakweti ni viteekwa ivingi, kuli kuti ing’ombe, imbuzi ni mfwele ukucila yonsi aankoleelile ukuteeka umu Yelusalemu. 8 Nakweti siuva umwingi na goldi umwingi kuli kuti ivyuma ivyafumanga uku yene nu mu vitungu ivipusanepusane. Nakweti aonsi na anaci aakunjimbila, nakweti ni cikasansamusha sana aonsi, kuli kuti umwanaci nupya nakweti anaci aingi. 9 Nizile inkwata sana icuma nu kucila yonsi aankoleelile umu Yelusalemu. Nupya natwalilile ukuya na mano.

10 Nacitanga vyonsi vino nkulonda. Ntiimanga umwenzo wane ivya kuusansamusha ivipusanepusane pano nali sana ni nsansa pa mulandu nu kuombesha kwane konsi, nupya cikwene i cali ali cilambu cane mu kuombesha kwane konsi. 11 Nomba lino nelenginye pa milimo yonsi ino naiombiile na pa milimo yonsi ikome ino nacuzile pa kuiomba, nizile iniluka ukuti vyonsi vyali i vya sile sile, cali kwati ukuzinganya sile umuza, mu nsi mutaali icicindame icili consi.

12 Lyene natandike ukwelenganya pa mano, pali ucipena na pa uwelewele. Uzye kuli vino umuntu aalalondelela pa mwene angacita? Angacita sile vikwene ivyaombwa mpiti. 13 Nizile indola ukuti ukuya na mano kwazipa ukucila ukuya nu uwelewele, wakwe vino uluswepo lwazipa ukucila imfinzi.

14 Uwa mano akalola ningo muno akupita; lelo umuwelewele akapita umu mfinzi. Nupya nizile iniluka nu kuti kwaya icintu conga icikacitikila yonsi kwene. 15 Lyene nelenginye inti: “Icikacitikila umuwelewele icilancitikila nani kwene.” I cani cino nazanyilemo pa mulandu nu kukwatisha mano? Fwandi nelenginye inti: “Na cikwene i ca sile sile.” 16 Uwa mano nu muwelewele yonsi kwene yakaililika, mu manda aakwiza yonsi kwene yalililika. Uzye uwa mano alafwa uli? Alafwila pamwi nu muwelewele.

17 Fwandi nizile impata umi pa mulandu wakuti vyonsi ivyacitikanga umu nsi vyansakamikanga pano vyonsi vyali i vya sile sile, cali kwati ukuzinganya sile umuza. 18 Nizile impata ivintu vyonsi vino naombishe pa kuvikwata umu nsi, pano vyali nu kushalila umuntu uwali nu kumpyana. 19 Nupya uzye a weni amanyile ndi cakuti umuntu wiyo alaya na mano nanti alaya umuwelewele? Nomba alakwata amaka pa vintu vyonsi vino naombishe nupya vino naomvizye mano pa kuvikwata umu nsi. Na cikwene i ca sile sile. 20 Fwandi natandike ukusakamala pa vintu vyonsi vino naombishe umu nsi pakuti mvikwate. 21 Umuntu angaombesha, aomvye mano, ukumanya nu kucenjela, lelo umuntu muze aliwe aiza ashala ni vintu vivyo vino ataombiile. Na cikwene i ca sile sile nupya iintazi iikalamba.

22 I vyani vino umuntu akazanamo mu kuombesha kwakwe konsi nu mu kulonda ukuombesha umu nsi? 23 Pano manda yakwe yonsi, incito yakwe ikamuletela ulanda na masakamika, nu usiku kwene asipuuza. Na cikwene i ca sile sile.

24 Kutaya icazipa uku muntu ukucila pa kulya nu kumwa nu kusansamukila umu kuombesha kwakwe. Nizile iniluka ukuti na cikwene cikafuma kuli Leza wa cumi, 25 pano uzye a weni aakalya nu kumwa ningo ukuncila?

26 Umuntu aakazanzya Leza, Leza akamupeela mano, ukumanya ni nsansa, lelo umuyembu akapeelwa umulimo wa kukolonganika ivya kupeela antu aakazanzya Leza wa cumi. Na cikwene i ca sile sile, caya kwati ukuzinganya umuza.

9 I vyani vino umuomvi akazanamo umu kuombesha kwakwe? 10 Nalola umulimo uno Leza wapeela antu uwakuti yaomba lyonsi. 11 Wapanga ivintu visuma pa nsita ilinge. Wika ni nsita ya manda pe umu myenzo yao; lelo antu yatalatala yamanye vino Leza wa cumi wacita ukufuma pa kutandika ukufika pa kumalilila.

12 Niluka ukuti kutaaya icisuma uku yantu ukucila pa kusansamuka nu kucita ivisuma mu manda yano yali nu umi, 13 nu kuti umuntu wensi alinzile ukulya nu kumwa nu kusansamukila umu kuombesha kwakwe konsi. Cii i ca upe ukufuma kuli Leza.

14 Namanya ukuti vyonsi vino Leza wa cumi akacita vilatwalilila ukuyako amanda pe. Kutaya ica kulundako kuli vino Leza wapanga nanti ca kufumyako. Leza wa cumi walenga ukuti ciye vivyo pakuti antu yamoopa.

15 Consi icikucitika catala cacitikapo, ni ciliza catala cayako; lelo Leza wa cumi akalonda cino antu yakazinganya.*

16 Nupya nalola icintu cii umu nsi: Apaalinzile ukuya umulinganya paali viipe, na paalinzile ukuya ulungami paali viipe. 17 Fwandi nelenginye inti: “Leza wa cumi alapingula yonsi kwene alungami na aipe, pano icintu consi nu mulimo onsi vyakwata insita.”

18 Nupya nelenginye pa yantu yano Leza wa cumi aleezya nu kuleka yaloleke kwati inyama, 19 pano kwaya icikacitikila antu ni nyama; icikacitikila vyonsi i cili cimwi. Vino inyama ikafwa avino nu muntu akafwa; vyonsi vyakwata umupasi uuli umwi. Fwandi umuntu ataacila inyama pano vyonsi kwene i vya sile sile. 20 Vyonsi vikaya ukuli kumwi. Vyonsi vikafuma uku lukungu, nupya vyonsi vikaswilila uku lukungu kwene. 21 Uzye a weni angamanya ndi cakuti umupasi wa yantu ukaaya ukupela nupya ndi cakuti umupasi wa nyama ukatentemukila umu musili? 22 Nupya naweni ukuti kusi icili consi icingazipa uku muntu ukucila ukusansamukila umu mulimo wakwe, pano cico kwene ali cilambu cakwe; pano a weni aangalenga umuntu wiyo ukumanya ivilacitika ndi cakuti wafwa?

4 Nupya kwene nisile mano uku vicitwa vya lufyengo ivikacitika umu nsi. Naweni aminsozi yakwe yano yakafyengwa, nupya kutaali uwa kuyateekezya. Aakayafyenga yakweti maka nupya kutaali nanti a wenga uwa kuyateekezya. 2 Nataizye aafwile mpiti ukucila aali nu umi. 3 Nupya nu wazipishapo pali yonsi yoili awiyo aatatala wavyalwa, aatatala walola intazi izyaya umu nsi.

4 Nupya nalola vino ukuombesha nu kucenjela umu milimo kukafuma uku yantu aakucimvyanya; na cikwene i ca sile sile, caya wa kuzinganya umuza.

5 Umuwelewele akaikumbata sile lino umwili wakwe ukononeka.

6 Cazipa ukupuuzako panono ukucila ukuombesha sana nu kuzinganya umuza.

7 Nupya kwene naweni icintu na cuze ica sile sile umu nsi: 8 Kwaya umuntu wenga aatakwata cuza; atakwata umwana nanti umwina, lelo asita ukuombesha. Manso yakwe yasiikusiwa ni vyuma. Asitala ayuzya ati, ‘Uzye a weni wino nkaombela nu kuikaanya ivintu visuma’? Na cikwene i ca sile sile nupya u mulimo wa kuicuzya sile.

9 Ukuya yaili kwazipa ukucila ukuya wenga pano yakakwata icilambu icisuma pa kuombesha kwao. 10 Pano nga wenga wapona, umuze angamukatusha. Nomba i cani icingacitika kuli wino wapona aatakweti uwa kumwazwa ukukatuka?

11 Nupya ndi cakuti yaili yalaala pamwi pakakaya, nomba uzye wenga angakaya uli ndi cakuti ali wenga? 12 Nupya umwi angacimvya aali wenga, lelo aali yaili yangamulwisha. Umwando uwapangwa ni ntambo zitatu utanga uputuke zuwa.

13 Umwana umupiina lelo aakweti mano wazipa ukucila umwene umukote lelo umuwelewele, wino atakwata mano aakuvwila ukucelula. 14 Pano wafumile* mu cifungo pakuti aye umwene nanti cakuti umu wene wakwe wavyazilwe umupiina. 15 Nkaelenganya pa yantu yonsi aa umi aakapitana umu nsi, kumwi ni vikacitikila umwene uwacance uwapyana umwi. 16 Nanti cakuti yonsi aakamutungilila yasita, aaliza pa cisila yatalamutemwa. Na cikwene i ca sile sile, caya kwati ukuzinganya umuza.

5 Waika mano uku mipitile yako lyonsi lino ukuya uku ng’anda yakwe Leza wa cumi; cazipa ukuya umu kukutika ukucila ukupeela ilambo wakwe vino awelewele yakacita, pano yene yasimanya ukuti vino yakucita i viipe.

2 Utavwanga zuwa nanti ukuneena zuwa Leza wa cumi ivili umu mwenzo, pano Leza wa cumi ali umwi yulu lelo wemo ukaikala umu nsi, ali mulandu uno mazwi yako yalinzile ukucepela. 3 Iciloto cikaiza pa mulandu na masakamika aingi, ni vivwangwa vya muwelewele vikafuma umu mazwi aingi. 4 Lyonsi lino walapa umulapo kuli Leza utalengela ukuufikilizya, pano asisansamukila umu yawelewele. Uwafikilizya vino walaya. 5 Cazipa ukukanalaya kucila ukulaya ukwaula ukufikilizya. 6 Utaleka kanwa kako kakulenge ukuyembuka, nupya utaalanda pa nkoleelo yakwe malaika uti naluvyanyizye sile. U mulandu ci uno ungalekela Leza wa cumi ukukusokela pali vino walanda nu kukononela imilimo ino waiombela na makasa yako? 7 Wakwe vivi kwene vino masakamika aingi yakalenga umuntu ukulota, avino na mazwi aingi yakalenga umuntu ukucita ivintu ivya sile sile. Lelo uwaopa Leza wa cumi.

8 Utazunguka ndi cakuti walola umulasi akucuzya umupiina, kumufyenga nu kumucitila iviipe umu mpanga ino akaikalamo. Pano kuli umulasi akulola ivikucitika aacizile pa mulasi wiyo, nupya kuli aalasi na yauze aacizile aalasi yayo.

9 Yonsi kwene yakaankana vino umusili ukamezya; nu mwene nawe kwene akapeelwako ivikafuma umu musili.

10 Uwatemwa siuva atalatala akwate siuva umwingi uwakuti amulenge ukuya ni nsansa, nu watemwa ivyuma atalatala akwate ivyuma ivingi ivyakuti vimulenge ukuya ni nsansa. Na cikwene i ca sile sile.

11 Ivintu visuma nga vyavula na aakaviomvya yakavula. Nupya uusuma ci ungaya uku mwineco wa vintu vivyo ukucila pa kuvilolekesha sile na manso yakwe?

12 Umuomvi akaipakizya ukulaala utulo asi mulandu akulya utunono nanti ivingi, lelo ivintu vingi vino umukankala wakwata visimuzumilizya ukukasula.

13 Intazi ikalamba ino nalola umu nsi iyakuti: ivyuma vino umwi wakwata vikamuletelela umwineco. 14 Ivyuma vivyo vikaponga pa mulandu wa kuomba umulimo uusikupitika ningo, nupya lino wakwata umwana, asishala ni ca upyanyi icili consi ica kusila umwana wiyo.

15 Wakwe vino umwi akafuma umunda yakwe nyina, avino alapita tupu wakwe vino wizile. Nupya atanga asende icili consi pa kuombesha kwakwe.

16 Na ikwene iintazi ikalamba: Wakwe vino wizile avino alapita; nupya uusuma ci uno umuntu aakatwalilila ukuombela umuza angazana? 17 Nupya cila wanda akaliila ivyakulya umu mfinzi, ala watasakamikwa, ukulwala nupya ala wataasoka.

18 Icintu icisuma nupya icilinge cino nalola aeci: umuntu alinzile ukulya nu kumwa nu kusansamuka pa kuombesha kwakwe konsi pa kucula kuno akacula umu nsi umu manda aanono aumi uno Leza wa cumi wamupeela, pano cikwene ali cilambu cakwe. 19 Nupya ndi cakuti Leza wa cumi wapeela umuntu ivyuma ni vikwatwa alino na maka yakuipakizya ivintu vivyo, umuntu wiyo alinzile ukupokelela icilambu cakwe nu kusansamuka pa kuombesha kwakwe. Cii uupe ukufuma kuli Leza. 20 Atalamanya na vino amanda ya umi wakwe yakupita, pano Leza wa cumi akalenga umuntu wiyo aya ni nsansa lyonsi.

6 Kwaya intazi na yuze ino nalola umu nsi, nupya ikacitikila sana antu: 2 Leza wa cumi akapeela umuntu ivyuma ni vikwatwa nu lulumbi pakuti atuulizya icili consi cino akalonda; lelo Leza wa cumi asilenga umuntu wiyo ukuipakizya ivintu vivyo nanti cakuti umwenyi angaipakizya ivintu vivyo. Cii i ca sile sile nupya u kucula ukwipishe. 3 Ndi cakuti muntu wakwata ana 100 nupya wikala imyaka iingi nu kukota wakota, nupya asikuipakizya ivintu vyakwe ivisuma lino atatala wafwa ningalanda ukuti, akanya akavyalwa akafwe kazipapo ukucila umuntu wiyo. 4 Pano kanya kako kavilwe apa sile sile nu kuya umu mfinzi, ni zina lyavimbilikiziwe umu mfinzi. 5 Nanti cakuti kanya kako katatazile kalolepo ilanzi nanti ukumanya icili consi, kazipapo ukucila umuntu wiyo. 6 Uusuma ci uwa kwikala imyaka 2000 lelo ukwaula ukuipakizya ivisuma? Uzye yonsi yasiya uku ncende ili imwi?

7 Umuntu akaombesha pakuti akwate ivyakulya lelo asita ukulonda vino umwenzo wakwe ukalondesha. 8 I visuma ci vino umuntu wa mano wakwata ukucila umuwelewele, uusuma ci uno umupiina akazana umu kumanya ivya kuisakamala? 9 Cazipa ukuipakizya vino manso yakulola kucila kulondelela vino umwenzo ukulondesha. Na cikwene i ca sile sile, caya kwati ukuzinganya umuza.

10 Consi icayako cakwata mpiti izina, nupya umuntu uwamanyikwa vino waya atanga apaazyanye nu wakwata amaka ukumucila. 11 Amazwi nga yavula ala nu uwelewele umavula, nupya uusuma ci uno mazwi yayo yangaletela umuntu? 12 A weni angamanya ivisuma vino umuntu angacita umu manda yakwe anono aumi wakwe uwa sile sile, aakasila wa cinzingwa? Nupya uzye a weni anganena umuntu ivilacitika umu nsi apa cisila ca mfwa yakwe?

7 Izina lisuma lyazipa ukucila mafuta asuma nu wanda wa kufwa wazipa ukucila uwanda wa kuvyalwa. 2 Cazipa ukuya uku ng’anda ya cililo ukucila ukuya uku ng’anda ya mutebeto, pano imfwa ali mpela ya muntu wensi, nupya yonsi aumi yalinzile ukumanya cii. 3 Ukuya nu ulanda kwazipa ukucila ukuya ni nsansa, pano icinso ca ulanda cikalenga umwenzo ukuya ningo. 4 Umwenzo wa muntu wa mano ukaya uku ng’anda ya cililo, lelo umwenzo wa muwelewele ukaya uku ng’anda ukuli insansa.

5 Cazipa ukuvwa uku mazwi ya muntu wa mano aakukukalipila ukucila ukuvwa uku lwimbo lwa yawelewele. 6 Pano wakwe vino imyunga iikupya umwisika lya mpoto ikapantooka, avino nu kuseka kwa yawelewele kwaya; na cikwene i ca sile sile. 7 Lelo umutitikizya ungalenga umuntu wa mano ukupena, na mafisakanwa yakaonona umwenzo.

8 Impela ya mulandu yazipa ukucila intandikilo. Cazipa ukuya umuteekele ukucila ukuya ni cilumba. 9 Utaasoka zuwa pano awelewele aakasoka zuwa.

10 Utauzya uti: “U mulandu ci uno manda ya mpiti yazipiile ukucila manda yaa?” pano cisi ca mano ukuzya vivyo.

11 Mano pamwi ni ca upyanyi vyazipa nupya vikaazwa yayo aakalola uluswepo lwa kasanya.* 12 Mano yakacingilila wakwe vino ni mpiya zikacingilila, lelo usuma wa kumanya icilungame aewu: Mano yakacingilila umi wa muntu uwayakwata.

13 Elenganya pa mulimo wakwe Leza wa cumi, uzye a weni aangololola cino Leza wayonganika? 14 Pa wanda uno ivintu vili ningo uwasansamuka, lelo pa wanda uno kuli intazi uwaelenganya ukuti Leza u wapanzile amanda yonsi pakuti antu yatamanya ivilayacitikila uku nkoleelo.

15 Mu umi wane uwa sile sile nalola ivintu vyonsi, kuli kuti kutandikila uku mulungami aakafwa nu ulungami wakwe kufika uku mwipe aakaikala insita itali nanti cakuti akacita iviipe.

16 Utaacilamo ukuya umulungami nanti ukuilanga ukuti wewe wa mano sana. U mulandu ci uno ukuyononela? 17 Utaacilamo ukuya umwipe, nanti ukuya umuwelewele. U mulandu ci uno umafwila lino insita yako itatala yafika? 18 Cazipa ukuvwila ukucelula konsi koili; pano aakaopa Leza aluvwila ukucelula konsi koili.

19 Mano yakalenga umuntu wa mano ukuya sana na maka ukucila aonsi 10 aamaka umu musumba. 20 Pano umu nsi mutaya umuntu mulungami aakacita ivisuma lyonsi nupya aasiyembuka.

21 Nupya utaika mano uku mazwi yonsi yano antu yakulanda; pano limwi unguvwa umuomvi wako akulanda iviipe pali wewe; 22 pano wamanya ningo umu mwenzo wako ukuti naawe kwene pa miku iingi walandapo iviipe pali yauze.

23 Nezizye vyonsi vii na mano yane nupya nalanzile inti: “Ndaya na mano lelo cantalile sana. 24 Ivyacitika i vya kuzungusha nupya vyazika sana uzye a weni angavyuvwikisha? 25 Nisile umwenzo pa kumanya, pa kulondelezya, na pa kuzana mano alino nu kumanya icikalenga vimwi vyacitika, nupya nalondeshanga ukumanya vino ivicitwa vya yawelewele na vyakwe ya cipena viipa. 26 Umwanaci uwaya wi sumbo lyakwe kaluunga wino umwenzo wakwe waya wa mikwau nupya wino makasa yakwe yaya wa maceni ya mu cifungo wakalipa ukucila imfwa. Umuntu aakazanzya Leza wa cumi alutuka uku mwanaci wiyo lelo umuyembu wene akalemwa.

27 Kakolonganika walanda wati, “Lolini vino nazanyile. Nalondelizye icintu conga na conga pakuti imanye icisinka, 28 lelo ntazanyile cino nalondanga. Pa yantu 1000 nazanyile sile umonsi wenga umulungami, lelo ntazanyilepo umwanaci umulungami pa yantu yonsi yayo. 29 Conga sile cino nazanyile i cakuti Leza wa cumi wapanzile antu aalungami, lelo aineco yaikwatila amapange aingi.”

8 Uzye a weni uwaya wa muntu wa mano? A weni uwamanya ivya kumala intazi? Mano ya muntu yakamukozezya pa manso nupya yakalenga aloleka uwa nsansa.

2 Nkulanda ukuti: “Uwauvwila masunde ya mwene pano walapa umulapo kuli Leza. 3 Utaafuma zuwa pa mwene nupya utaatungilila iviipe ivili vyonsi; pano angacita icili consi cino akulonda, 4 Mazwi ya mwene yakwata sana maka; uzye a weni angamuzya ati, ‘I vyani vino ukucita?’”

5 Umuntu aakalondela masunde atalakwata intazi, nu mwenzo wa mano ulamanya ivya kucita ni nsita ya kuvicitilapo. 6 Umulandu onsi wakwata insita ni vya kuupingula pano intazi zino antu yakakwata zyavulisha. 7 Vino kusi nanti aumwi uwamanya ivilacitika, uzye a weni aanganena umuze inzila ino vilacitikilamo?

8 Wakwe vino umuntu atakwata amaka pa mupu nanti wakwe vino atanga aukaanye, avino kusi uwakwata amaka apa mfwa yakwe. Wakwe vino umwi atanga azumiliziwe ukufuma uku nkondo, avino na aakacita iviipe yatalapusuka uku viipe vino yakacita.

9 Naweni ivintu vii vyonsi nupya nisile mano uku mulimo onsi uukacitika umu nsi mu nsita ino umuntu akatungulula umuze uku kumucuzya. 10 Nupya naweni kuno aipe aingilanga nu kufuma umu ncende iya muzilo yakuziikwa, lelo iililike zuwa umu musumba muno yacitilanga vivyo. Na cikwene i ca sile sile.

11 Pa mulandu wakuti ya kacita ya viipe yataapingulwa zuwa, imyenzo ya yantu yakunkuma uku kucita iviipe. 12 Nanti cakuti umuyembu angacita iviipe pa miku iingi nu kutwalilila ukuya nu umi pa nsita itali, namanya ukuti ivintu vilazipila yayo aakaopa Leza wa cumi pano yakamoopa umu cumi. 13 Lelo ivintu vitalazipila umwipe, nupya atalatantalizya manda yakwe aya wa cinzingwa pano wene asiopa Leza.

14 Kwaya icintu cimwi ica sile sile icikacitika umu nsi: Kwaya antu alungami aakalolwa ukuti aakacita ya viipe na ya kacita ya viipe aakalolwa ukuti aalungami. Nkulanda ukuti na cikwene i ca sile sile.

15 Fwandi nanenyile antu ukuti i cisuma ukusansamuka, pano umu nsi mutaya icintu icazipa uku muntu ukucila pa kulya, ukumwa nu kusansamuka; vikwene avino alinzile ukucita pa milimo ikome ino akaomba umu manda ya umi wakwe uno Leza wa cumi wamupeela umu nsi.

16 Nisile umwenzo wane uku kukwata mano nu ku kulola vyonsi ivikacitika umu nsi, nupya ntalaalanga umusanya nu usiku.* 17 Lyene naweni imilimo yonsi yakwe Leza wa cumi nupya nilwike ukuti antu yatanga yuvwikishe ivikacitika umu nsi. Nanti antu yangezya apapezile amaka yao yatanga yavyuvwikishe. Nanti cakuti yangailola ukuti yakweti mano ya kumanya yatanga yavyuvwikishe.

9 Fwandi nasunzile ivintu vii vyonsi umu mwenzo nupya nizile imanya ukuti umulungami nu wa mano kumwi ni milimo yao, vyaya umu makasa yakwe Leza wa cumi. Antu yatamanya ukutemwa nu lupato ivyacitike lino yatatala yayako. 2 Yonsi kwene ivilayacitikila i vili vimwi, kuli kuti umulungami nu mwipe, umusuma nu musanguluke na aasi musanguluke, aakapeela malambo na aasipeela malambo. Umuntu musuma i cili cimwi nu muyembu; umuntu aakalapa ukwaula ukwelenganyapo i cili cimwi na aakacenjela pa kulapa. 3 Ica ulanda icikacitika umu nsi aeci: Pa mulandu wakuti yonsi ivikayacitikila i vili vimwi, mu myenzo ya yantu mwazuula sile iviipe; nupya umu melenganyo yao mwazula uwelewele umi wao onsi, lyene pa cisila yakafwa.

4 Umuntu wensi aacili nu umi wakwata upaalilo, pano simbwa aali nu umi wazipapo ukucila cisama umufwe. 5 Antu aacili nu umi yamanya ukuti yalafwa lelo afwe yatamanya icili consi, nupya yataakwata icilambu icili consi, pano vyonsi vino antu yangiusha pali aliyo viililika. 6 Nupya ukutemwa kwao, lupato lwao nu uzuwa wao navyo kwene vyalowa, nupya yasicitako ivikacitika umu nsi.

7 Pitanga ukalye ivyakulya vyako ni nsansa, nu kumwa waini wako ni nsansa, pano Leza wa cumi akuzangila umu milimo yako. 8 Si vyakuzwala vyako vyaya ivitiswe lyonsi,* nupya utaafilwa ukwika mafuta umu mutwe. 9 Uwaipakizya umi pamwi na mamako wino watemwa umu manda yonsi aumi wako uwa sile sile uno Leza wakupeela umu nsi, kuli kuti manda yako yonsi asile sile, pano cico kwene aali cilambu cako umu umi wako nu mu kuombesha kuno ukaombesha umu nsi. 10 Consi cino makasa yako yazana, ciombe na maka yako yonsi, pano ukwi Lindi* kuno ukuya kutaaya umulimo uwa kuomba, nanti amapange nanti ukumanya nanti amano.

11 Cino nalola na cuze umu nsi i cakuti, umuntu aakasimulisha asi lyonsi lino akacimvya umu lwilo lwa kucimvyanya, nu wa mano asi lyonsi lino akakwata ivyakulya, umucenjele nawe asi lyonsi lino akaya umukankala, na yayo amanya asi lyonsi lino yakatunguluka, pano insita ni vintu ivikacitika ukwaula ukwenekela vikaponela yonsi. 12 Umuntu atamanya insita yakwe. Wakwe vino inswi zikalemya umwi sumbo nupya wakwe vino ivyunyi vikalemya umu citeyo, avino na antu yakalemya umu nsita ya uzanzo lino wayacitikila ukwaula ukwenekela.

13 Na cuze cino naweni umu nsi cino mano yangacita icansansamwishe aeci: 14 Kwali umusumba unono umwali antu anono nupya umwene wa maka waile umu kuulwisha, wauzingulwike nu kuukuulilila ni viumba pakuti auzanze. 15 Umu musumba uwo mwali umuntu umupiina lelo uwa mano, nupya wapuswishe umusumba ukuomvya mano yakwe, lelo kutaali nanti a wenga uwatazile amwiusha. 16 Nelenginye inti: ‘Mano yazipa ukucila maka; lelo mano ya mupiina yakasuulwa nupya kusi akalondela amazwi yakwe.’

17 Cazipa ukuvwila amazwi ateekele a muntu wa mano kucila ukuvwila ukupunda kwa muntu aakateeka awelewele.

18 Mano yazipa ukucila ivyanzo vya ulwi, lelo umuyembu sile wenga angonona ivintu vingi visuma.

10 Wakwe vino insazi zifwe zikalenga mafuta anunkile atiyapangwa ningo ukununka nu kononeka, avino nu uwelewele unono ukaonona mano nu lulumbi.

2 Mwenzo wa muntu wa mano ukamutungulula umu nzila isuma, lelo umwenzo wa muwelewele ukamutungulula umu nzila iipe. 3 Monsi muno umuwelewele akupita atakwata mano, nupya akalenga yonsi yamanye ukuti u muwelewele.

4 Ndi cakuti kateeka wakusokela utalinzile ukufuma pali aliwe, pano ukuteekela kukacimvya imembu izikalamba.

5 Kwaya cimwi icikasakamika cino nalola umu nsi, icaya wa kuluvyanya kwakwe ya kateeka: 6 Awelewele yakaiika pa vifulo ivicindame, lelo aakankala yakatwalilila ukuya pa vifulo ivisi vicindame.

7 Nalola kuno aomvi yakupitila pa mfwalasi lelo ya cilolo yakupita ulwa pansi wa yaomvi.

8 Aakaimba iciwina angaponelamo; na aakatulula iciumba ca mawe pakuti apano aingilile angalumika ni nzoka.

9 Aakatama mawe angaicisa uku mawe kwene, na akalepula ivimiti angaicisa uku vimiti kwene.

10 Ndi cakuti impasa iitune, umuntu nga atainyozile angalondekwa ukuomvya sana amaka pa kuiomvya, lelo mano yakaazwa umuntu ukukwanisha ukuomba ningo.

11 Ndi cakuti inzoka yaluma kacinya wa nzoka lino atatala waicinya, ale ivintu vitanga vizipile umuntu wiyo nanti cakuti wamanyikisha ukucinya inzoka.

12 Mazwi ya muntu wa mano yakalenga atemwikwe, lelo imilomo ya muwelewele ikamuletelela umwineco. 13 Amazwi aakatandikila ukufuma umu kanwa kakwe aauwelewele, na mazwi yakwe aakushalikizya aaucipena nupya yakaleta intazi. 14 Umuwelewele asiita ukuvwanga.

Umuntu asimanya ivilacitika; uzye a weni angamunena ivilacitika pa cisila ca mfwa yakwe?

15 Ukuombesha kwa muwelewele kukamutonsha, pano atamanya nanti ivya kuzana inzila ya kuyila uku musumba.

16 Vintu vikaipa sana umu mpanga ndi cakuti aakuteeka u mulumendo nupya ya cilolo yakutandika imitebeto katondo! 17 Ivintu vikazipa umu mpanga ndi cakuti aakuteeka u mwana wa yantu acindikwe na ya cilolo yakulya ivyakulya pa nsita ino yalinzile ukuliilapo pakuti yakwate amaka, asi pa mulandu na ucakolwa!

18 Pa mulandu wa ukasu uwipishe ipaala likaendama, nupya pa mulandu wa makasa aasikuomba, ing’anda ikatandika ukunyeka.

19 Ivyakulya vikalenga umuntu ukusansamuka, na waini akalenga umuntu ukuipakizya umi; lelo impiya zikaavwa muli vyonsi ivikulondekwa.

20 Utaalanda iviipe pa mwene nanti sile umu mwenzo wako, nupya utaalanda iviipe pa mukankala lino uli ukukasi, pano icunyi cingaya cikamunene vino watulanda, nanti ciumbwa cuze icakwata maapa cingaya cikalande vino watulanda.

11 Sumbila umukate wako pali yemba, pano pa cisila ca manda aingi ulauzana nupya. 2 Ankanya ivintu vyako uku yantu 7 nanti 8, pano utamanyile uzanzo uuliza umu nsi.

3 Ndi cakuti makumbi yazuulamo manzi yakalenga imvula ukutoonya umu nsi; nupya ndi cakuti umuti waponela uku kaeya nanti uku katutu, pano waponela apano ukalaala papo kwene.

4 Umuntu aakalola mipungile ya muza atalakomela imbezu; na aakalolekesha makumbi atalazombola.

5 Wakwe vino utamanya vino umupasi ukaomba umu mafupa ya mwana aali umunda yakwe nyina, avino utamanya ni milimo yakwe Leza wa cumi aakacita ivintu vyonsi.

6 Uwakomela imbezu zyako katondo nupya utaaleka makasa yako yapuuza ukufika manguzi; pano utamanyile izilamela ndi cakuti a longa ululamela, nanti ndi cakuti zyonsi kwene zilamela.

7 Luswepo lwazipa, nupya cikaya ningo ndi cakuti manso yakulola ilanzi. 8 Ndi cakuti umuntu wikala imyaka iingi lekini aipakizye imyaka iiyo yonsi kwene. Lelo alinzile ukwiusha ukuti manda ya mfinzi yangavula; vyonsi ivilacitika i vya sile sile.

9 We mulumendo sansamuka lino ucili umwance nupya leka umwenzo wako usansamuke mu manda ya ulumendo wako. Uwakonka vino umwenzo wako ukukunena; nupya uwaya konsi kuno manso yakukutungulula; lelo umanye ukuti Leza wa cumi alakupingula pali vivyo vyonsi. 10 Fumya ivintu ivingakuletela intazi umu mwenzo wako, nupya uwafumya ivintu ivingakucisa umu mwili wako, pano ulumendo na maka ya ulumendo i vya sile sile.

12 Uwaiusha Kaumba wako umukalamba lino ucili umwance, lino manda ni myaka ya ntazi vitatala viza lino ulalanda uti: “Nsikuipakizya”; 2 Nupya lino ilanzi, luswepo, umwezi ni ntanda vitatala vyata ukuloleka, na lino makumbi yatatala yapangika pa cisila ca mvula; 3 Lino alinzi ya ng’anda yatatala yatandika ukuzakaza nalino aonsi aamaka yatatala yatonta, nupya lino anaci yatatala yaata ukusha pa mulandu wakuti yacepa, na lino anaci aakusungamila pa mawindo yatatala yalola imfinzi; 4 Lino ivisaasa ivyalozya uku museo vitatala vyayalika, lino icongo ca mawe ya kusiilako citatala cacepa, lino umwi atatala wazyuka pa mulandu ni congo ca kulila kwa vyunyi, nupya lino akazyana yonsi yatatala yata ukuvwika sana lino yakwimba. 5 Nupya lino umwi watandika ukuvwa intete ukukwela patali, nu koopa ukupita umu museo pa mulandu ni ntete. Nupya lino umuti wa muomondi wawalula na lino icipaso* catandika ukuikweta ni cizao* icikalenga umwi alondesha ukulya calepuka, pa mulandu wakuti umuntu akuya uku ng’anda yakwe iya manda pe na akuloosha yakupitaana umu museo; 6 Lino umwando wako siuva utatala wafumiziwapo, nupya lino imbale yakwe goldi itatala yatamika, na lino insembo iili pa kafukoka itatala yatamika na lino ica kufiilako manzi pa cisima citatala cononeka. 7 Lyene ulukungu lukaswilila uku musili wakwe vino lwali, nu mupasi* ukaswilila kuli Leza wa cumi uwalenzile ukuti uyeko.

8 Kakolonganika walanda wati: “Cii i ca sile sile! Vyonsi kwene i vya sile sile.”

9 Kakolonganika wakweti mano nupya wasambilizyanga antu vino wamanyile welenganyanga nu kulondelezya sana pakuti alembe mapinda aingi. 10 Kakolonganika walondanga ukuzana mazwi asuma nu kulemba mazwi ya cumi nupya aatailwe.

11 Mazwi ya yantu ya mano yaya wa vya kutunkwilako ing’ombe nupya mazwi yao yaya wa nsunga izipampamilwe yakafuma kuli kacema wenga. 12 Ku vintu ivicizile pali vii mwanane nkukucelula ukuti: Kupangwa kwa mabuku aingi kusisila, nu kuipeelesha ukuyabelenga kukatonsha umwili.

13 Ivintu vyonsi ivyuvwika, lyene ica kushalikizya aeci: Uwaopa Leza wa cumi nu kulondela masunde yakwe, cikwene aali cicindame cino umuntu alinzile ukucita. 14 Pano Leza wa cumi alapingula antu pali vyonsi vino yakacita, ukwikako ni vyafisama kwene, viye ivisuma nanti iviipe.