9 Kumanyikwa

VINO CIKAPILIULA

Kumanyikwa kwaluta pa kumanya sile izina lya muntu na vino akaloleka. Mu kumanyikwa mwaya miyele, vino mwazumilamo, na vino mwaya. Fwandi kumanyikwa ali cintu icingamumanyisya vino mwaya.

CINO CACINDAMILA

Ndi cakuti mwamanyikwa ningo, cilamwazwa kwikalilila kuli vino mwazumilamo kuluta sile kulakonkelezya vino auzo yakumunena.

“Antu aingi yaya wa vidoli vino tukalola iyatantika. Visiisolwela ivyakuzwala vino yamavizwika; lelo yauze akasoolola.”—Adrian.

“Nasambilila ukutwalilila ukucita icisuma nanti icakuti ivintu ivitala. Ningamanya ya cuza yane acumi ndi nalola vino yakacita alino na vino nani nkacita nga tuli nayo.”—Courtney.

CISINTE CA MULI BAIBO: “Mutakolana na antu amu nsi mu miyele yao, lelo mupindulule myenzo inu kuti imyelenganyizizye inu iye ipya.”—Loma 12:2, NWT.

VINO MUNGACITA

Mwaiceceta ukulola vino muli ndakai na vino mungatemwa ukuya ku nkoleelo lino mukulola pali vino mukakwanisya ukucita, vino musikwanisya, alino na vino mwasininkizya ukuti mungacita. Cingazipa kutala muyuzye mauzyo yaa apisika.

Vino mukakwanisya ukucita: Uzye i ncito ci zino namanya? I vyani vino nikako sana mano? (Wako: Uzye nkasunga insita? nkaikaanya? nkaombesya? Nene kapekape?) I visuma ci vino nkacita?

VYAKUCITA: Uzye cikakutalila ukulola ivisuma vino ukacita? Wauzya avyazi nanti sile umuzo wino wataila ukuti akunene pa vintu vino ukakwanisya ukucita nu mulandu uno walandila vivyo.

CISINTE CA MULI BAIBO: “Cila muntu aicecete pa vicitwa vyakwe. Ndi visuma, lyene angaya ni cilumba pali vino umwisikulu watacita, kwaula kukolanya ni vintu vino umuze wacita.”—Galatiya 6:4.

Vino musikwanisya ukucita: I miyele ci ino ndinzile ukuombelapo? Uzye insita ci ino nkatunkwa ukulondesya ukucita ivipe? A muli vyani muno nkulondekwa ukukwata sana imiyele yakuikanya?

CISINTE CA MULI BAIBO: “Ndi twati tusi na maifyo, ale twaisomba sweisikulu.”—1 Yoane 1:8.

Vino mwasininkizya ukuti mungacita: I miyele ya musango ci ino nkalondela, nupya u mulandu ci? Uzye nazumila muli Leza? I cani calenga nsininkizye ukuti akuno waya? I miyele ci ino nkalola ukuti iya lufyengo, nupya umulandu ci? I vyani vino nasininkizya ukuti vilacitika uku nkoleelo?

CISINTE CA MULI BAIBO: “Ukucenjela kwako kulakulinda nu kwiluka kwako kulakusunga.” —Mapinda 2:11.