VIMITI

Ivingalenga Tutakwata Ivimiti Ivingi

Cila mwaka antu yakakoma ivimiti ivingi sana pakuti yakwate incende apa kulima. Kufuma ku kusila kwakwe ya 1940, antu yakoma sana imiti umu mpanga muno imvula ikatoonya sana.

Ndi cakuti antu yakoma imiti, ivimelwa ni vinyama ivyaya umu mpanga vikaya umu uzanzo.

Insi Yapanzilwe Umu Nzila Iyakuti Yaizifya

Mu ncende muno yakoma sana ivimiti, vimiti vikatandika ukumela nupya kwene. Aasambilila sana apa nyama ni vimiti, yazana ukuti ivimiti vikakula zuwa nu kuya impanga apa ncende ino yakomile ivimiti ivingi. Lekini tulole vimwi ivikalangilila vivyo:

• Aakalondelezya yakaika amano uku kulola ivikacitika apa ncende zino antu yakomilepo ivimiti kuti yalimapo lyene pa cisila iyata ukulimapo. Lino yalondelizye umu ncende zimwi izyaku America ni zyaku West Africa, yazanyile ukuti umusili ukaswilila vino wali apa kutandika umu myaka 10.

• Aakalondelezya yakatunganya ukuti umu myaka 100, umusili ungaswilila vino wali nupya imiti alino ni vya umi ivyaya umu mpanga vingaya nu umi usuma.

• Ya sayansi aa ku Brazil yezya ukukolanya vino ivimiti vikakula zuwa uku ncende kuno ivimiti vikaikulila na kuno antu yakalema.

• Akaungwe kamwi (National Geographic) kalanzile pa kulondelezya kuu ukuti: “Fwandi ukulema imiti kutalondekwanga sana.” Umu myaka 5, umu ncende zino yalolekesyangamo umutali imiti mwizile “imuya ivimiti ivingi sana.”

Vino Antu Yakacitapo

Umu nsi yonsi antu yakaombesya ukucingilila imiti alino nu kulema umu ncende muno yakoma imiti. Akaungwe aka United Nations kalanzile ukuti cii calenga ukuti, “ukukoma kwa vimiti kucepeko ukucila vino cali mpiti.”

Lelo kuli na vyuze vino tulinzile ukucita pakuti tucingilile ivimiti. Akaungwe kamwi (Global Forest Watch) kalanzile ukuti, “ukononeka kwa vimuti uku ncende kuno imvula ikatoonya sana kutasenuka sana umu myaka inono iyatipitapo.

Amakampani aakakoma ivimuti vyakupangila imbao ukwaula ukupoka insambu uku uteeko, yakapanga sana impiya nupya ukaitemwe wa yantu yaa ukalenga ivimuti ukononeka sana umu mpanga umu katoonya sana imvula.

Umulandu Uno Mungatailila Ukuti Insi Ilazipa—Vino Baibo Yalandapo

“Yeovaa Leza wamezizye imiti yonsi iyalolekanga ningo, iyaseekanga ivizao ivisuma ivyakulya.”—Utandiko 2:9.

Kaumba witu wapanzile impanga ukuti yaizifya pakuti twatwalilila ukuipakizya ivintu ivyayamo. Akalonda ukulasakamala ningo impanga ni vya umi ivyayamo.

Baibo ikati Leza atalazumilizya antu aya na ukaitemwe ukutwalilila ukonona insi alino ni vya umi ivyayamo. Lolini icipande icikuti “Leza Walaya Ukuti Insi Ilatwalilila Ukuyako,” apifwa 15.