U Mulandu ci Uno Leza Walekela Sile Ucuzi Ukuyako?

1, 2. A macuzi ci yano antu yakaponelwa nayo ndakai, nupya cikalenga ukuti antu yauzya mauzyo ci?

LINO asilika yaatiile ukulwa inkondo umu mpanga imwi umwaya sana inkondo, antu nyanya mupuma anaci na ana aataali asilika yano yumozile, yayazisile umwilindi lyonga kwene ilikulu cuze. Lyene api lindi lilyo yaasimfilepo utumbamba tuno yalemvilepo yati: “U mulandu ci?” Ilingi antu yakauzya icuzyo cii ndi cintu cimwi ciipisye cayacitikila. Yakauzya sana ngi nkondo, mazanzo, indwala, nanti upondo vyalenga ukuti umuntu wino yaatemwa afwe, nanti vyalenga ukuti ing’anda yao iwe nanti ndi yasyala umu ntazi. Yakalondesya ukumanya umulandu uno amavya ya musango uuwo yayaponela.

² Uzye u mulandu ci uno Leza walekela sile ucuzi walukucitika? Ndi cakuti Yeova Leza wakwatisya amaka, napya waya nu kutemwa, nupya uwa mano nu mulinganya, u mulandu ci uno insi yazuulilamo ulupato nu lufyengo? Uzye namwe mukatala imwelenganyapo apa mauzyo yaa?

3, 4. (a) I cani cino tungalandila ukuti cisi ciipe ukuuzya umulandu uno Leza walekela sile iviipe vyalukucitika? (b) Uzye Leza akauvwa uli pa uyi nu ucuzi ukacitika umu nsi?

³ Uzye i ciipe ukuuzya umulandu uno Leza walekela sile uyi walukucitika? Antu yamwi yakati ukuuzya iuzyo lilyo ala umuntu atakwata sana utailo, nanti ukuti ala yasikulanga umucinzi kuli Leza. Nomba lino mukuwelenga Baibo mulaazana ukuti na aomvi yakwe Leza acumi aaliko mpiti nayo kwene yuzyanga iuzyo kwene lii. Wenga pali yaayo a kasema Habakuku uuzizye Yeova ati: “Uzye pa cani cino ukulondela kuti nalukulola amacuzi kwene yaa? Uzye pacani ukuzumilizya kuti ukakasi utwalilile? Pali ulwete nu kupazyanya ukukalamba.”—Habakuku 1:3.

⁴ Uzye Yeova wasokiile kasema wa cumi Habakuku apa kuuzya iuzyo lilyo? Awe foo. Leza wisile na mazwi yakwe Habakuku muli Baibo. Nakapya Leza wamwazwizye ukusambilila ivintu ivingi nu kuya nu utailo ukome. Yeova akaalonda ukuti namwe kwene aamwavwa vivyo kwene. Mwaiusya lyonsi ukuti Baibo ikati Leza “wene akamusakamala.” (1 Petulo 5:7) Leza wapatisya uyi nu ucuzi kucila na vino antunze yapata ivintu vivyo. (Ezaya 55:8, 9) Nga lyene u mulandu ci uno umu nsi mwavulila ucuzi?

U MULANDU CI UNO UCUZI WAVULILA VII?

5. Uzye antu yamwi yakati i cani icalenga ukuti antu yacula, nomba uzye Baibo yene ikasambilizya uli?

⁵ Antu aingi yakaaya kuli yasimapepo yao nanti ya kasambilizya pakuti yakuvwe umulandu uno ucuzi wavulila umu nsi. Ilingi yakayanena ukuti ucuzi u kulonda kwakwe Leza, nu kuti ukutandika mpiti sana, Leza watantikila limwi ivintu ivikacitika kumwi ni viipe kwene. Lyene aingi yakayanena ukuti milimo yakwe Leza yatala ukuvwikisya, nanti ukuti Leza aliwe akaumola antu—kumwi na ana kwene—pakuti ayasenda ukwiyulu. Nomba mwasambilila mpiti ukuti Yeova Leza atange acite ivipe. Baibo ikati: “Leza asicita icintu iciipe, awe. Wamaka yonsi asifyenga umuntu foo!”—Yobo 34:10.

6. Uzye i cani icalenga ukuti antu yamwi yaapeela Leza umulandu ukuti aliwe waleta ucuzi umu nsi?

⁶ Uzye mwamanya icalenga ukuti antu yamwi yaapeela Leza umulandu ukuti aliwe waleta ucuzi umu nsi? Ilingi yakamupeela umulandu pano yakaelenganya ukuti aliwe akateeka insi. Kwaya icisinka cimwi ica muli Baibo icangupala sana cino antu yaayo yaafilwa ukumvwikisya. Icisinka cico mwacisambiliile umu Cipande 3 umwibuku kwene lii. Kateeka wa nsi yii, a Satana Ciwa.

7, 8. (a) Uzye antu ya mu nsi yaaya ni miyele ci iikalanga wino akateeka insi? (b) Uzye vino antu yatamalilika, alino ni vintu vikacitika sile ukwaula kwenekela, vyalenga uli ukuti kuye ucuzi?

⁷ Baibo yalondolola ningo iti: “Insi yonsi ili pisika lya utesi wa Mwipe wilya.” (1 Yoane 5:19) Uzye ndi mwelenganya apilembelo lii, mutanga muzumile ukuti kateeka wa nsi u mwipe? Antu amu nsi yaaya ni miyele ino umungeli mwipe waya nayo wino “akasomba antu [yonsi] amu nsi.” (Umbwilo 12:9) Satana u wa lupato, nupya u wa usomvi, nupya u munkalwe. Fwandi ali cino insi ino akateeka yazuulilamo ulupato, usomvi, nu unkalwe. Nupya ali cino kwaela ucuzi umu nsi.

⁸ Umulandu wakwe ciili uno kwaela ucuzi, u wakuti, kufuma sile lilikwene lino Adamu na Eva yaapondwike umu Edeni, antunze yatamalilika nupya ayembu, wakwe vino twasambiliile umu Cipande 3. Antu ayembu yakalondesya ukuya ngati yaluta auze, na cii calenga ukuti kuye inkondo, ulufyengo, nu ucuzi. (Kasambilizya 4:1; 8:9) Umulandu wakwe citatu uno kwaela ucuzi, u wakuti, ivintu vimwi vikaicitikila sile ukwaula kwenekela. (Kasambilizya 9:11) Umu nsi muno antu yaakaana Yeova ukuya ali wa kuyacingilila, intazi zikaponela antu pa mulandu wakuti limwi yakazanwa apa cifulo apasi ningo lino ivintu visi ningo.

9. U mulandu cino uno twasininkizizya ukuti kufwile kwaya icalenga ukuti Yeova aleke sile ucuzi utwalilile?

⁹ Tukakomeleziwa sana ukumanya ukuti Leza asi aliwe akalenga ukuti kuye ucuzi. Asi aliwe akalenga ukuti kuye inkondo, upondo, lufyengo, nanti mazanzo ya kuiponela. Nomba kucili iuzyo lino tufwile ukumvwikisya ilyakuti, U mulandu ci uno Yeova walekela sile ucuzi ukuyako? Ndi cakuti wene ali Leza wa Maka Yonsi, fwandi wakwata amaka ya kusisyapo ucuzi. Nomba i cani cino ataomvezya amaka yaayo? Leza witu twamumanya ningo sana ukuti waya nu kutemwa, fwandi kufwile kwaya icalenga ukuti aleke sile ucuzi ukutwalilila.—1 Yoane 4:8.

MULANDU UKOME UNO YAAKATWISYE

10. I cintu ci cino Satana watwisiike, nupya watwisiike uli?

¹⁰ Pakuti tumanye ningo umulandu uno Leza walekela sile ucuzi ukuyako, tufwile tutale twelenganye apa nsita lino ucuzi kwene uwo watandike. Lino Satana walenzile ukuti Adamu na Eva yapondokele Yeova, kwakatwike iuzyo limwi ilikome. Satana ataatwisike amaka yano Yeova wakwata. Pano na Satana kwene wamanya ningo sana ukuti Yeova wakwata amaka yano kusi aangalingana nawe. Lelo, cino Satana watwisike, i miteekele yakwe Yeova. Satana watiile Leza u waufi, nu kuti wene asilonda antu yakwe yaaya ni nsansa, fwandi wapiliwile ukuti Yeova asi kateeka musuma. (Utandiko 3:2-5) Satana waloziizye umukuti antunze yangaikala ningo ukwaula ukuti yaateekwa na Leza. Cintu cii cino Satana wacisile cali u kupondokela ukateeka wa papelapela wakwe Yeova.

11. U mulandu ci uno Yeova atononiile sile yacipondoka umu Edeni?

¹¹ Adamu na Eva yaapondokiile Yeova. Vino yaacisile, i cilicimwi nu kuti yaavwanzile yati: ‘Swemo tusilonda Yeova ukuti aliwe aatuteeka. Sweeneco tungaipingwila ivisuma ni viipe.’ Uzye Yeova wali nu kucita uli pa kuputula umulandu uuwo? Uzye wali nu kucita uli pa kulanga angeli yonsi ukuti yacipondoka yaaya yaluvyanyizye, nu kuti milimo yakwe ili yampomvu? Yamwi yangati Yeova nga wononyile sile yacipondoka yaaya nu kuumba antu yauze asuma. Nomba pa nsita iiya ala Yeova wapingula mpiti ukuti insi ice izuulemo yamwana Adamu na Eva, nupya walondanga ukuti yace yaikala umu paladaise. (Utandiko 1:28) Yeova wene akafikilizya vyonsi vino wapingula. (Ezaya 55:10, 11) Nakapya, ukonona yacipondoka yaaya umu Edeni, nga kutamalisizye umulandu uwakatwike uwakuti Yeova asiteeka ningo.

12, 13. Landini icilangililo icikulondolola umulandu uno Yeova walekela sile ukuti Satana aateeka insi, na cino walekela sile ukuti antunze yaaiteeka aeneco.

¹² Lekini tulangilile. Mwelenganye muti mwalimu umwi akulondolwela ana yi sukulu ivyakuzana ulusamusi lumwi ulukome sana. Lyene umwana wi sukulu wenga umucenjele nomba umutumpe wiza wati mwalimu wiyo atamanya ningo ukuzana insamusi. Umwana wiyo wakomapo sile ukuti aliwe wamanya ningo ukuzana insamusi, nu kuti mwalimu wene pasi navino wamanya. Na ana yi sukulu yauze iyatandika ukwelenganya ukuti umuze akulanda ivya cumi, nayo iyapondoka. Uzye vwilini mwalimu angacita uli? Uzye ndi cakuti wazinga ana yi sukulu yacipondoka, nga ana yauze yangelenganya uli? Uzye yatanga yelenganye ukuti limwi kasukulu muze pamwi na yacipondoka yauze aliyo yali ningo? Limwi yakasukulu yonsi yangata ukucindika mwalimu wao, pano yangalola kwati cino wazingila yacipondoka, u mulandu wa kutiina ukuti yamamusinila. Nomba cingaya uli ndi cakuti mwalimu waleka sile ukuti umwana wi sukulu wiya alange auze vino angazana ulusamusi ulukome?

¹³ Vikwene vino mwalimu wino twalanda paa angacita, ali vino Yeova waomba. Mwaiusya ukuti yacipondoka yaaya umu edeni, asi aliyo sile amanyile ivyacitikanga. Kwali na angeli nyanya mupuma aalolangako. (Yobo 38:7; Danieli 7:10) Fwandi vino Yeova wali nu kucita pali ucipondoka uuwa, vyali nu kulenga angeli yonsi na antunze aali nu kwizavyalwa ukuti yapingulepo ukumuvwila nanti foo. Uzye lyene Yeova waomba uli? Waleka sile Satana ukuti alangizye vino angateeka antunze. Nakapya, Leza waleka sile ukuti antunze yaaiteeka aeneco ala yakutungululwa na Satana.

14. Uzye vino Yeova waleka sile ukuti antunze yaaiteeka, i vintu ci ivisuma ivilacitika?

¹⁴ Mwalimu wino itwalanda umu cilangililo amanyile ukuti umwana wi sukulu cipondoka pamwi na auze yatiyaluvyanya. Nomba amanyile nu kuti ndi wayaleka sile ukuti yalangizye ukucenjela kwao cingavwa ana yi sukulu yonsi. Ndi yacipondoka yaaya yavilwa ukuomba ningo, alino yakasukulu yauze acuvwila yangasininkizya ukuti fwandi mwalimu aliwe walinga ukusambilizya. Nalino mwalimu wiza-wazinga yacipondoka, ala yamauvwikisya umulandu uno wacitila vivyo. Na Yeova kwene wamanya ukuti antunze na angeli acumi yalamutaila sana ndi yalola ukuti Satana wafilwa ukuteeka, nu kuti antunze nayo yatanga yaiteeke, foo. Yalazumila icisinka cino Yelemiya wavwanzile icakuti: “Nemo namanya, we Yeova ukuti umuntu atange aisolwele umweneco uyo wakwe. Kusi umuntu uwakwata amaka akutungulula intampulo zyakwe.”—Yelemiya 10:23, NW.

U MULANDU CI UNO YEOVA WALEKELA SILE UCUZI UKUTWALILILA APA NSITA ITALI?

15, 16. (a) U mulandu ci uno Yeova walekela sile ucuzi ukutwalilila apa nsita itali? (b) U mulandu ci uno Yeova ataalesezya iviipe ukucitika?

¹⁵ Nomba, u mulandu ci uno Yeova walekela sile ucuzi ukutwalilila apa nsita itali? Alino uzye, u mulandu ci uno asilesezya ivintu ivipe ukucitika? I cisuma, elenganyini pali mwalimu wino tulanzile umu cilangililo icili apapela na vino tulanzile ukuti ataacisile. Icakutandikilako, ataalesizye umusambi cintuvwa ukulondolola ivili umu mutwe wakwe. Cakwe ciili, mwalimu ataazwilizye cintuvwa ukuzana ulusamusi. Ali vino na Yeova wacita; vintu viili vino wapingula ukukanacita aevi: Cakutandikilako, ataalesya Satana na yacintuvwa yauze ukulangizya ndi yangaomba ivyampomvu. Fwandi ukucita vivyo, kukalondekwa insita. Apa myaka iingi cuze, antunze yezya na maka yonsi ukuiteeka umu nzila izipusane-pusane. Antu yaayo yaalunduluka sana muli vyakwe sayansi, ni vintu vyuze, lelo lufyengo lwene, ucuzi, upondo, ni nkondo, alino vikalu-kwipilako sile. Fwandi ukateeka wa yantu wene waloleka paswe ukuti wafilwa.

¹⁶ Cakwe ciili, Yeova atazwilizya Satana ukuteeka insi yii. Pano kwene Yeova asisyapo ivintu iviipe, uzye nga citaaloliike kwati yacipondoka aliyo yakateeka ningo? Uzye antu nga yataatandiike ukwelenganya ukuti antunze yangaiteeka aineco ukwaula wavya? Yeova acita vivyo nga nawe kwene waloliike kwati u waufi. Lelo Baibo yene ikati, “Leza atange atumpoke.”—Ayebulai 6:18.

17, 18. Uzye Yeova alacita uli pa viipe vyonsi ivikacitika umu nsi pa mulandu na ukateeka wa yantu, ni vicitwa vyakwe Satana?

¹⁷ Nga lyene cilaya uli ku vintu iviipisye ivyacitika apa myaka yonsi yii ino antu yaapondokela Leza? Tufwile ukwiusya ukuti Yeova ali Leza wa maka yonsi. Fwandi nanti ciye uli alasisyapo ucuzi onsi pano nsi. Wakwe vino tusambilile mpiti, vyonsi vino antunze yonona pano nsi vilazipa lino insi ilaya Paladaise. Intazi zyonsi izikaiza pa mulandu wa kukana malilika, zilafumiziwapo kupitila umu kutaila ilambo lyakwe Yesu, nupya imfwa yalaicimvya pano yonsi afwe yalatuutuluka. Fwandi Leza, alaomvya Yesu ‘ukonona vino Ciwa wacita.’ (1 Yoane 3:8) Yeova alafikilizya vyonsi kwene vii apa nsita kwene yiya ino umweneco wapingula. Tufwile ukuvwa ningo sana pali vino Leza atoonona insi zuwa, pano lyene naswe twasambilila icumi nu kutandika ukumuombela. (2 Petulo 3:9, 10) Apa nsita kwene yii, Leza akaombesya ukulonda antu aakalondesya ukumupepa, nupya akayavwa ukuzizimizya intazi izikaizila antu umu nsi yii itale.—Yoane 4:23; 1 Kolinto 10:13.

¹⁸ Limwi antu yamwi yangelenganya yati nga caziifile Leza aumba Adamu na Eva icakuti yatanga yapondoke, pano amavya yonsi aaya umu nsi nga yataaliko. Pa kuvwikisya vino caaya, mwaiusya uwila umwi usuma sana uno Yeova wamupeela.

UZYE MUKAOMVYA ULI UWILA UNO LEZA WAMUPEELA?

19. U wila ci uwampomvu uno Yeova watupeela, nupya u mulandu ci uno tulinzile ukucindikila sana uwila uuwo?

¹⁹ Twasambiliile umu Cipande 5 ukuti antunze yaayaumvile na maka ya kuisoolwela ivyakucita. Uzye mukatala imwelenganya vino uwila uwo wacindama? Leza waumba inyama izingi cuze, nupya zyonsi kwene zikaitungulula sile ukuomvya amano ya civyalilwa. (Mapinda 30:24) Antunze nayo yakapanga iviombelo vimwi ivikaiombela ivineco ukulingana na vino yaavipanga. Uzye nga cazifile nafwe Leza atuumba wa viombelo vivyo? Awe foo, tukauvwa ningo sana ukuti twakwata mano yakuisoolwela ivyakucita, vino tufwile ukuya, vino tufwile ukuomba, antu yano tufwile ukusoolola ukuya ali vyuza, alino ni vintu vyuze. Swe yantunze tukauvwa ningo sana ukuti tukaisoolwela ivyakucita, nupya vivyo kwene ali vino Leza akalonda ukuti twaya ni nsansa.

20, 21. Uzye tungaomvya uli uwila uno twapeelwa umu nzila yampomvu, nupya u mulandu ci uno tufwile ukucitila vivyo kwene?

²⁰ Yeova asilonda ukuti twamuombela pa mulandu wa kutupatikizya. (2 Kolinto 9:7) Lekini tulangilile tuti vii: Uzye i cilikwi cino umuvyazi angatemwapo sana—ngu mwanakwe wamuneena wati “Tata nataizya,” pa mulandu sile wakuti umwana wiyo iyamunena sile ukuti avino alande, nanti ndi umwana wiyo waipingula sile umwineco ukuti ataizye isi? Fwandi icicindama ukuti mwaelenganya pali vino mwemo mukaomvya uwila uno Yeova wamupeela uwa kuisolwela ivyakucita. Satana, Adamu, na Eva yaaomvizye uwila uwo umu nzila iipisye cuze. Yaakaanyile Yeova Leza. Nga mwemo mumacitanga uli?

²¹ Mwakwata isyuko ilya kuomvya uwila uno mwapeelwa uwa kuisoolwela ivyakucita, umu nzila yampomvu. Namwe mungaaombela pamwi na antu aingi wakwe cimwi aasoolola ukuombela Yeova. Yene yakazanzya Leza pano yakaombesya pakuti yaalangizya ukuti Satana u waufi, nu kuti wene wavilwa ukuteeka insi. (Mapinda 27:11) Namwe kwene mungacita vivyo kwene ndi mwasoolola ukuomba ivyampomvu.Ilyasi lilyo tulalisambilila sana umu cipande cilondeliilepo.