IVYEO NAVYUZE
Vino Usesemo Wakwe Danieli Wasoowile Ukwiza Kwakwe Mesiya
KASEMA Danieli waliko mpiti sana ala kucili myaka 500 lino Yesu atatala wavyalwa. Lelo, Yeova wasokolwelile Danieli ivyeo vimwi ivyali nu kumwavwa ukulanda insita lino Yesu wali nu kwizapakwa nu mupasi wa muzilo, nanti ukwizaya ali Mesiya nanti Klistu. Danieli yamunenyile ukuti: “Umanye nu kwiluka cii: Ukutandika pa nsita ino ilamulo lyapilwe ilya kukuula Yelusalemu cipya cipya mpaka ukufika na lino Musololwe Wilya aliza, palapita myaka cinimbali amaila cinimbali . . . [ni] myaka cinimbali maila makumi mutanda na iili.”—Danieli 9:25.
Pa kumanya lino Mesiya wizile, tufwile tutandikilepo ukumanya apakutandikila ukupenda. Ukulingana nu usesemo uu, apaakutandikila a “pa nsita ino ilamulo lyapilwe ilya kukuula Yelusalemu cipya cipya.” Uzye alilaci lino ilamulo lilyo lyapiilwe? Ndi twalondela vino kalemba wakwe Baibo uwizina lyakuti Neemiya walemvile, ilamulo lilyo lyapiilwe umu “mwaka uwalenga amakumi yaili akuteeka kwa mwene Alitakisesi.” (Neemiya 2:1, 5-8) Antu aasambilila sana pa malyasi ya mpiti, yasininkizya ukuti lino cafisile umu mwaka wakwe 474 B.C.E. ali lino umwene Alitakisesi wateesile umwaka upuma. Fwandi kuli kuti umwaka uwalenga makumi yaili akuteeka kwakwe, wizile iuya a 455 B.C.E. Lyene twakwata apaakutandikila ukupenda ukulingana nu usoowelo wakwe Danieli, kulikuti umwaka wa 455 B.C.E.
Danieli walanzile impendwa ya myaka ino tufwile ukupenda ukufika pano Mesiya walolekiile. Usesemo uuwa watiile “palapita myaka cinimbali amaila cinimbali . . . [ni] myaka cinimbali maila makumi mutanda na iili.” Uzye lyene imyaka yonsi pamwi ifwile ukuya inga? Ifwile ukuya 483.
Fwandi paa icikulondekwa sile, u kupenda. Ndi twapenda imyaka 483 ukufuma umu mwaka wa 455 B.C.E., ala tumafika umu mwaka wa 29 C.E. Mu mwaka kwene uuwo amuno Yesu wawatiziwe aya ali Mesiya!a (Luka 3:1, 2, 21, 22) I cumicumi usesemo uu wafikiliziwe, nupya cii cikatulenga ukutaila sana Izwi lyakwe Leza.
a Kufuma umu 455 B.C.E. kufika umu 1 B.C.E. paali myaka 454. Kufuma umu 1 B.C.E. kufika umu 1 C.E. paali umwaka onga sile (kutaali umwaka wakwe zilo). Nupya ukufuma umu 1 C.E. kufika umu 29 C.E. paali myaka 28. Ndi twika imyaka yonsi yii pamwi ala twakwata icipendo ca myaka 483. Yesu ‘wakomilwe’ umu mwaka wakwe 33 C.E., lino imyaka 7 maila 70 yasizile. (Danieli 9:24, 26) Muwelenge nu mwibuku lya Ciyemba ilyakuti Angweni ku Kusesema kwa kwa Daniele! cipande 11, ni lya Cizungu ilyakuti Insight on the Scriptures, Volume 2, mafwa 899-901. Yonsi yaili yaapanzilwe ni Nte zyakwe Yeova.