Ukutuutuluka Kwakwe Yesu Kwacindama Kuli Sweswe
“Asimo muno watazyukuka.”—MATEO 28:6.
UZYE MUNGALONDOLOLA?
Uzye ukutuutuluka kwakwe Yesu kwapusiine uli uku kutuutuluka konsi ukwatandikilepo ukucitika?
Uusininkizyo ci ukalanga ukuti Yesu watuutulwike nupya waya nu umi ndakai?
Uzye ukutuutuluka kwakwe Yesu kwacindama uli kuli mwemwe?
1, 2. (a) Uzye i cani cino yasimapepo yamwi yalondanga ukumanya, nupya Petulo wayaswike atuuli? (Lolini cikope cakutandikilapo.) (b) I cani icalenzile Petulo ukusipa apa nsita iiya?
LINO papisile imilungu inono ukufuma pano Yesu wafwilile, mutumwa Petulo wakomanyile na yasimapepo ya ciYuda aatinyanga sana. Aonsi kwene yaa, aliyo yuvwanyile nu kukoma Yesu. Yasokiile sana Petulo pano wapozizye umonsi uwali cilema atandika nu kupita. Yalondanga ukumanya kuno Petulo wafumizye amaka yakupozezya umonsi wiya. Umutumwa Petulo wasifile nu kwasuka ati: “Umwi zina lyakwe Yesu Klistu uwa ku Nazaleti, wino mwapampamile pa mulando, lelo wino Leza watuutulwile kufuma ku afwe, muli aliwe amuno umonsi wii aimi paa umupuma pa nkoleelo inu.”—Milimo 4:5-10, NW.
2 Pa nsita imwi lino cii citatala cacitika, Petulo uvwile sana intete nu kukana Yesu amaila yatatu. (Mako 14:66-72) Uzye lyene i cani icalenzile asipe lino wali na yasimapepo? Umupasi wa muzilo wamwavwile, nupya Petulo wasininkizye ukuti Yesu watuutulwike. Uzye icani icalenzile ukuti umutumwa Petulo asininkizye sana ukuti Yesu wali nu umi? Nupya u mulandu ci uno tulinzile ukumukolanya?
3, 4. (a) Uzye u kutuutuluka ci kumwi-kumwi ukwacitike lino atumwa yakwe Yesu yatatala yavyalwa? (b) Aaweni yano Yesu watuutulwile?
3 Atumwa yamanyile ukuti afwe yalatuutuluka. Lino atumwa yatatala yavyalwa, Leza wapeezile Eliya na Elisya amaka yakutuutulula afwe. (1 Yamwene 17:17-24; 2 Yamwene 4:32-37) Umonsi umwi uwafwile watuutulwike lino yaasumbiile umwili wakwe umwilindi nu kukumya mafupa yakwe Elisya. (2 Yamwene 13:20, 21) Aina Klistu yakutandikilapo yazumiile amalyasi kwene yaa amu Malembelo, wakwe vino twazumila ndakai ukuti Izwi Lyakwe Leza i lya cumi.
4 I cumicumi, swensi kwene tukatemwa sana lino tukuwelenga amalyasi aakalanda pali vino Yesu watuutulwisye antu. Lino Yesu watuutulwisye umulumendo mwana muka mfwilwa, mama wiya afwile watemilwe sana, pano ali mwana wino wakweti sile. (Luka 7:11-15) Apa nsita yuze, Yesu watuutulwisye umukazyana uwa myaka 12. Elenganyini pali vino avyazi aali nu ulanda sana izile yaya ni nsansa lino umwanao umukazyana watuutulwike! (Luka 8:49-56) Na vino antu yazungwike aalolangako kuno Lazalo wafumile umwilindi ala umupuma nupya uwaumi usuma!—Yoane 11:38-44.
UMULANDU UNO UKUTUUTULUKA KWAKWE YESU KWALI UKUIYELE
5. Uzye ukutuutuluka kwakwe Yesu kwapusine uli nu kutuutuluka kuuze ukwacitiike lino Yesu atatala wiza pano nsi?
5 Atumwa yakwe Yesu yamanyile ukuti ukutuutuluka kwakwe Yesu kwapusiine sana nu kutuutuluka kuuze ukwacitiike lino Yesu atatala wiza pano nsi. Antu aatuutulwikepo, yatuutulukanga ni mili ya untunze alino iiza yafwa nupya. Yesu wene watuutulwike nu mwili wa mupasi uutaali nu kufwa nupya. (Welengini Milimo 13:34.) Petulo walemvile ukuti Yesu “wakomilwe, lelo aya nu umi ku mupasi,” nupya, “waya kwiyulu kuno atenzi kwi kasa lilunji lyakwe Leza nupya akuteka pa angeli, na maka yonsi amwiyulu.” (1 Petulo 3:18-22) Ukutuutuluka ukwacitike lino Yesu atatala wiza pano nsi kwali ukwakuzungusya, nomba ukutuutuluka kwakwe Yesu kwene kwalusilepo.
6. Uzye ukutuutuluka kwakwe Yesu kwavwile uli asambi yakwe?
6 Ukutuutuluka kwakwe Yesu kwavwile sana alondezi yakwe. Yesu ataali umufwe nupya, wakwe vino alwani yakwe yaazumiile. Wali nu umi, kulikuti umupasi wamaka uno pataali umuntu nanti umwi aangamucisa. Kutuutuluka kwakwe Yesu kwasininkizye ukuti wali a Mwana Leza, nupya ukumanya vivyo, kwalenzile asambi yakwe Yesu ukuta ukuya nu ulanda iyaya nu luzango cuze. Nupya, intente zyasizile cakuti iyasipa sana. Kutuutuluka kwakwe Yesu kwali ukucindame sana pakuti ukulonda kwakwe Yeova kufikiliziwe nupya lyali i landwe lisuma lino asambi yakwe Yesu yaasimikilanga sana antu.
7. I vyani vino Yesu akaacita ndakai, nupya a mauzyo ci yano tunguzya?
7 Swe yaomvi yakwe Yeova, twamanya ningo sana ukuti Yesu ataali sile umuntu mulumbuke. Na ndakai kwene Yesu waya nu umi nupya akatungulula umulimo ucindame sana uku antu yonsi pano nsi. Yesu a Kateeka wa Wene Wakwe Leza ukwiyulu, likwene sile wasya azifye insi, ukufumyapo iviipe nu kuilenga ukuya paladaise pano antu yalikala manda pe. (Luka 23:43, NW) Yesu atatuutuluka, nga pasi nanti cimwi icingacitika pali vii. Uzye lyene, i milandu ci iyaleenga tuzumile ukuti Yesu watuutulwike uku yafwe? Uzye ukutuutuluka kwakwe kwacindama uli kuli sweswe?
AMAKA YANO YEOVA WAKWATA APA MFWA
8, 9. (a) U mulandu ci uno yasimapepo ya ciYuda yalandiile ukuti yamwi yaalinda ilindi lyakwe Yesu? (b) I cani icacitike lino yamama yaili yaaile ukwilindi?
8 Lino Yesu wakomilwe, yasimapepo yakalamba na Afaliseo yaile kuli Pilato nu kumunena yati: “Musambazi, tukwiusya vino musomvi wilya wavwanzile, lino atali kuti afwe ati, ‘pacisila ca manda yatatu ndazyukuka nupya.’ Acino pela ilamulo ukuti ilindi lilindwe kufika pa manda yatatu. Pano ndu tacisile vivyo, ale limwi alondezi yakwe yangiza iiye icala cakwe Yesu nu kunena antu yati watazyukuka. Kusomba ku kwakusyalikizya kwene kulaya ukwipisye kuluta kwankolelo.” Pilato nawe ayanena ati: “Nga vino asilika muli nayo, yasendini pitini nao mukaalinda ilindi ningo ndi vino mwavwanga.” Na vikwene aali vino yaacisile.—Mateo 27:62-66.
9 Mwili wakwe Yesu yaawisile umwilindi lino yapanzile mu ciliwe alino pa mulyango iyayalapo ni ciliwe icikulu. Muumukwene amuno yasimapepo aciYuda yalondanga kuti Yesu aye amanda pe—kulikuti uwaula umi. Nomba Yeova wene wakweti amelenganyo apusaneko. Lino Maliya uwa ku Magadala na Maliya muze iizile ukwilindi apa wanda walenga yatatu, yazanyile iyakunkulusya iciliwe ala nu mungeli wataikalapo. Umungeli wanenyile yamama yaaya ati yalole umwilindi pakuti yasininkizye ukuti mutaali nanti umwi. Mungeli walanzile ati, “asimo muno watazyukuka wakwe vino wavwanzile.” (Mateo 28:1-6) Yesu wali nu umi!
10. Uusininkizyo ci uwa kutuutuluka kwakwe Yesu uno Paulo walanzile?
10 Ivyacitikanga umu manda 40 alondeliile vyasininkizye ukuti Yesu watuutulwike. Paulo walembiile aina Kolinto pa usininkizyo wakuti Yesu watuutulwike ati: “Namupiile mazwi akulu kuluta yano napokelile. Mazwi yaa, akuti Klistu watufwilile pamulandu wa maifyo itu, ndi vino calembwa mu malembelo. Alino wene wazisilwe nga pacisila ca manda yatatu aca azyukuka kufuma ku mfwa, ndi vino calembwa mu malembelo. Nupya aloleka kuli Petulo nga nu ku atumwa yonsi ikumi na yaili. Alino nupya aloleka ku alondezi yakwe yonsi pamwi kuluta impendwa kulingana myanda isano [500]. Aingi pali yaa yacili aumi, nanti angala yamwi munoyali yafwa. Alino aloleka kuli Yakobo, nga pacisila aloleka ku atumwa onsi. Lyene mukusyalikizya aloleka kunondi nemuno nkoline wa mwana uwavilwe kapopo.”—1 Kolinto 15:3-8.
IVYALEENGA TUMANYE UKUTI YESU WATUUTULWIKE
11. Uzye u munzila ci muno ukutuutuluka kwakwe yesu kwacitike “ukulingana na Malembelo”?
11 Umulandu onga uno twamanyila ukuti Yesu watuutulwike u wakuti, ukutuutuluka kwakwe kwacitiike “ukulingana na Malembelo.” Izwi Lyakwe Leza lyasoowile ukutuutuluka kwakwe Yesu. Davidi walemvile ukuti ‘umuomvi wakwe Leza umukundwe’ ataali nu kutwalilila ukuya umwilindi. (Welengini Masamu 16:10.) Pa wanda wakwe Pentekosti mu mwaka wa 33 C.E., mutumwa Petulo walanzile ukuti usowelo uwaya apilembelo kwene lii walozyanga kuli Yesu, ukuti: “Davidi waweni calimwi cino Leza wali nu kucita, acino wavwanzile pamulandu wa kuzyukuka kwakwe Klistu lino wavwanzile ati, ‘Leza atamutazyezile asyale kuzimo, umwili wakwe utaozile mwi lindi.’”—Milimo 2:23-27, 31.
12. Uzye yano yaweni Yesu uwatuutulwike aaweni?
12 Umulandu wakwe ciili uno twamanyila ukuti Yesu watuutulwike u wakuti, antu aingi yamuweni. Pa manda 40, Yesu uwatuutulwike walolekile ku yasambi yakwe umu calo umwali ilindi lyakwe alino na pa museo uwa ku Emausi nu kuncende zyuze. (Luka 24:13-15) Lyonsi lino walolekelanga, wavwanganga uku yantu kwene yaayo wenga na wenga, na Petulo kwene wamuvwanzizye, nupya wavwanzile nu ku maumba. Pa nsita imwi, Yesu walolekile ukwiumba lya antu aacizile na pali 500! I cumicumi tutanga tuti unte wa antu aingi wakwe vii, ungaya uufi.
13. Uzye vino asambi yaombesyanga, calangilile uli ukuti yasininkizye ukuti Yesu watuutulwike?
13 Umulandu wakwe citatu u wakuti, asambi yakwe Yesu yaombesyanga sana ukusimikila antu pa kutuutuluka kwakwe. Ukuombesya sana umu mulimo wa kusimikila antu pa kutuutuluka kwakwe Yesu kwalenzile ukuti yaayazunya, ukuyacuzya, nu kuyakoma. Ndi cakuti Yesu atatuutulwike, uzye Petulo nga wayisile umu uzanzo ukukosola pa kutuutuluka kwakwe Klistu kuli yasimapepo aapasile Yesu nu kumukoma? Petulo na asambi yauze yasininkizye ukuti Yesu wali nu umi nupya watungululanga umulimo uno Leza walondanga ukuti uombwe. Nupya, ukutuutuluka kwakwe Yesu kwalenzile asambi ukusininkizya ukuti nayo kwene yaali nu kwiza tuutuluka. A vino cali na kuli Sitivini, wafwile ala wasininkizya ukuti kulaya ukutuutuluka ukufuma uku afwe.—Milimo 7:55-60.
14. U mulandu ci uno mwasininkizizya ukuti Yesu ali nu umi ndakai?
14 Umulandu uwalenga 4 u wakuti, twasininkizya ukuti ndakai Yesu akuteeka, nupya ali Mutwe wa cilongano ca Ina Klistu. Lyene ndakai Aina Klistu acumi yakalukuvulilako. Uzye cii nga cikacitika ndi cakuti Yesu ataatuutulwike? Icumi kwene nga ataatuutulwike, nga tutaamuvwa napo. Nomba twakwata usininkizyo wa maka ukuti Yesu ali nu umi ndakai nupya akatutungulula nu kutwazwa lino tukukosola ilandwe lisuma umu nsi yonsi.
UKUTUUTULUKA KWAKWE YESU KWACINDAMA KULI SWESWE
15. U mulandu ci uno ukutuutuluka kwakwe Yesu kukatulenga ukusipa lino tukusimikila?
15 Ukutuutuluka kwakwe Klistu kukatulenga ukusipa lino tukusimikila. Pa myaka 2,000, alwani yakwe Leza yezya ukuomvya ivyanzo ivipusane-pusane ukuti yalesye umulimo wa kusimikila ilandwe lisuma—usangu, ukusekwa, unkalwe, kukaanya, ukuzunya, nu kukoma. Nomba, kutaaya ‘icanzo consi icasuzilwe apa kutulwisya’—i calesya umulimo witu uwa kusimikila pa Wene nu kupanga asambi. (Ezaya 54:16, 17) Tusitiina aomvi yakwe Satana. Yesu waya naswe, akatwazwa wakwe vino walavile. (Mateo 28:20) Tutafwile ukutiina, pano nanti alwani yezye uli na maka, yatalatala yatulesye ukusimikila!
16, 17. (a) Uzye ukutuutuluka kukalanga uli ukuti vino Yesu wasambilizyanga vyali ivya cumi? (b) Ukulingana ni lembelo lyakwe Yoane 11:25, a maka ci yano Leza wapeela Yesu?
16 Ukutuutuluka kwakwe Yesu uusininkizyo wa vintu vyonsi vino wasambilizyanga. Paulo walemvile ukuti ndi cakuti Klistu ataatuutulwike ukufuma uku afwe, utailo wa Ina Klistu nu mulimo wa kusimikila nga vyali i vya sile-sile. Umonsi umwi uwasambilila pa mazwi ya muli Baibo walemvile ati: “Ndi Klistu ataatuutulwike, . . . ale Aina Klistu yasielenganya ningo nupya yaasombwa.” Ndi cakuti Yesu ataatuutulwike, amalyasi aaya umu mabuku ya muli Baibo aamalandwe nga yaali sile aakuvwisya ulanda pa muntu umusuma nupya uwa mano wino alwani yakwe yaakomile. Nomba Klistu watuutulwike, ukusininkizya ukuti vyonsi vino wasambilizyanga kumwi na vino walandanga ukuti vilacitika uku nkoleelo, vyali ivya cumi.—Welengini 1 Kolinto 15:14, 15, 20.
17 Yesu walanzile ukuti: ‘Nene kuzyukuka nu umi. Wino wensi uwantaila nanti angafwa alaya nu umi nupya.’ (Yoane 11:25) Nanti ciye uli, amazwi kwene yaa yalafikiliziwa. Yeova wapeela Yesu amaka aakutuutulusya aalikala ukwiyulu alino na antu aingi cuze aalaya pano nsi. Imfwa yakwe Yesu nu kutuutuluka vikapiliula ukuti imfwa kutalaya. Uzye ukumanya vii kusimukomelezya ukutwalilila ukuzizimizya intazi nu kukana tiina imfwa?
18. Uzye ukutuutuluka kwake Yesu kukasininkizya cani?
18 Ukutuutuluka kwakwe Yesu kukatwazwa ukusininkizya ukuti Yeova alapingula ningo antu. Lino Paulo walandanga ukwiumba lya yonsi na anaci ina Atena, wavwanzile ukuti: ‘[Leza] wimika uwanda uno alapingwilapo antu yonsi amu nsi mu wololoke ukupitila muli wino wasoolola. Wapela usininkizyo pali wensi pakuzyukula umuntu wilya kufuma ku afwe.’ (Milimo 17:31) I cumicumi, ali kapingula wino Leza wasoolola, nupya tungataila ukuti alaapingula nu kutemwa ukwaula akasoozi.—Welengini Ezaya 11:2-4.
19. Uzye ukuzumila umu kutuutuluka kwakwe Klistu kukatulenga ukucita uli?
19 Ukuzumila umu kutuutuluka kwakwe Yesu kukatucincizya ukucita ukulonda kwakwe Leza. Ndi cakuti Yesu ataafwile nu kwiza tuutuluka, tungatwalilila ukuya yakaifya nu kulafwa. (Loma 5:12; 6:23) Yesu nga ataatuutulwike, tungalanda nu kuti: “Lekini twamwa nu kulya, pano mutondo tulafwa.” (1 Kolinto 15:32) Nomba tusiika amano itu yonsi ku vintu vyakuizanzya. Lelo, tukataila ukuti kulaya ukutuutuluka nupya tukalondesya ukuvwila Yeova muli vyonsi.
20. Uzye ukutuutuluka kwakwe Yesu kukalanga uli ukuti Leza wakwatisya amaka?
20 Ukutuutuluka kwakwe Klistu, kukasininkizya maka yakwe Yeova wino “akalambula yao akamulondalonda.” (Ayebulai 11:6) I cumicumi, Yeova wakwatisya amaka na mano; i calenzile ukuti atuutulusye Yesu nu kumupela umi utanga ufwe! Nakapya Leza walangiliile ukuti wakwata amaka yakufikilizya vyonsi vino walaya. Pa malayo yaayo paya na vino Yeova walavile ukuti kwali nu kuya “umwana” uwali nu kuomba umulimo ucindame pa kuputula umulandu ucindame sana pali ukateka wa papela-pela. Pakuti ulayo uwo ufikiliziwe, calondekwanga ukuti Yesu afwe nu kutuutuluka.—Utandiko 3:15.
21. Uzye ukutuutuluka kwakwe Yesu kwacindama uli kuli mwemwe?
21 Uzye musitaizya Yeova uwalenga ukuti tuye nu utailo wa kuti kulaya ukutuutuluka? Amalembelo yakapeela usininkizyo wakuti: “Ndakai uwikalo wakwe Leza uli pamwi na antu! Wene amaikalanga nao nupya yene yalaya antu yakwe. Leza umwisikulu alaya nao nupya wene alaya ali Leza wao. Wene alayakumbula minsozi yonsi. Kutalaya imfwa nupya. Kutalaya kulosya nanti kulila, nanti kuvwa kuwaika. Vintu vyampiti vyati vipita.” Umutumwa Yoane, awino yaanenyile amazwi kwene yaa asuma cuze, yamunenyile nu kuti: “Lemba vii, pano mazwi yaa acumi nupya yalinzile kutailwa.” Uzye Yoane wapokelile amazwi kwene yaa ukufuma kuli weni? Iizile ukupitila muli Yesu Klistu uwatuutulwike.—Umbwilo 1:1; 21:3-5.
[Cikope api’fwa 11]
Ukutuutuluka kwakwe Yesu kukatulenga ukusipa lino tukusimikila (Lolini palagalafu 15)