CIPANDE CA KUSAMBILILAMO 8
Mwaya nu Mutende Pakuti Mutaya nu Muvimbila
“Caleka tulinzile kwezya kwikala mutende nu kwazwana kukwata utailo ukome.”—LOMA 14:19.
LWIMBO NA. 113 Twaya nu Mutende
VINO TUMASAMBILILAPOa
1. Uzye umuvimbila walenzile ulupwa lwakwe Yosefu ukuya uli?
YAKOBO watemilwe ana yakwe yonsi aonsi, nomba watemilwe sana Yosefu uwali ni myaka 17. I vyani vino aina yakwe Yosefu yacisile? Yatandike ukuya nu muvimbila pali aliwe na cico calenzile yamupate sana. Yosefu ataacisile ivili vyonsi ivyalenzile aina yakwe yamupate. Nanti ciye vivyo, yakazizye Yosefu mu uzya nupya yasomvile kuli isi ukuti inyama ya mpanga iyatilya umwana wino watemilwe sana. Muvimbila walenzile ukuti yavulunganye umutende umu lupwa nu kusosya sana isi.—Utan. 37:3, 4, 27-34.
2. Kulingana ni lembelo lyakwe Galatiya 5:19-21, u mulandu ci uno umuvimbila waipila?
2 Muli Baibo, muvimbilab waya pa “vintu vino untunze ukacita” ivingalenga umwi ukufilwa ukwizaingila umu Wene Wakwe Leza. (Welengini Galatiya 5:19-21.) Muvimbila uukalenga umuntu ukuya ni miyele iipe wakwe lupato, kulemanila ni cipyu.
3. I vyani vino tumasambilila mu cipande cii?
3 Vino aina yakwe Yosefu yacisile vikalangilila vino umuvimbila ungonona ucuza nu kuvulunganya umutende umu lupwa. Nanti icakuti tutanga tucite vino aina yakwe Yosefu yacisile, swensi kwene tutamalilika nupya umwenzo walwalisya. (Yele. 17:9) Ali mulandu uno insita zimwi tungatandika ukuya nu muvimbila kuli yauze. Lekini tulande pali vimwi ivyacitike ivyalembwa muli Baibo ivingatwazwa kumanya ivingalenga tutandike ukuya nu muvimbila. Lyene tumalanda na pali vimwi vino tungacita pakuti tute ukuya nu muvimbila nu kutandika ukuya nu mutende.
I CANI CINGALENGA UMWI UKUYA NU MUVIMBILA?
4. U mulandu ci uno Aina Filisiti yayelile nu muvimbila kuli Isaki?
4 Ndi cakuti umwi ali ni vyuma. Isaki wakweti sana ivyuma na cico calenzile Aina Filisiti ukuya nu muvimbila. (Utan. 26:12-14) Yatoozile ni vikwi iyasindela mu vifula vino Isaki wamwesyangamo inyama zyakwe. (Utan. 26:15, 16, 27) Wakwe vino Aina Filisti yacisile, antu yamwi ndakai yangaya nu muvimbila kuli yano yakwata ivyuma ukuyacila. Yasilonda sile ukukwata vino umuntu umwi akweti, lelo yasilonda nu kuti umuntu akwate ivintu vivyo.
5. U mulandu ci uno ya simapepo yayelile nu muvimbila kuli Yesu?
5 Lino antu aingi yatemwa umwi. Ya simapepo ya Ayuda yakweti umuvimbila kuli Yesu pa mulandu wakuti antu aingi yamutemilwe. (Mate. 7:28, 29) Vino Yesu wacitanga vyalanganga vino Leza waya, nupya wasambilizyanga icumi. Nanti ciye vivyo, ya simapepo yazewanyanga sana izina lyakwe Yesu. (Mako 15:10; Yoa. 11:47, 48; 12:12, 13, 19) I vyani vino tungasambilila ukwi lyasi lii? Tulinzile ukwezya na maka ukukanaya nu muvimbila ku antu yano aina na ya nkazi mu cilongano yatemwa pa mulandu ni miyele yao isuma. Lelo tulinzile ukwezya ukukolanya imiyele yao.—1 Kol. 11:1; 3 Yoa. 11.
6. Uzye Diotilefe walangilile uli ukuti wali nu muvimbila?
6 Ndi cakuti umwi wapeelwa imilimo umu cilongano. Mu nsita ya Ina Klistu ya kutandikilapo, Diotilefe watandike ukuya nu muvimbila kuli yano yapeezilwe umulimo wa kutungulula icilongano. Walondanga “kuya intunguluzi” mu cilongano, fwandi watandike ukulanda malyasi yaufi pa mutumwa Yoane na pa ina yauze atungululanga pakuti antu yayapate. (3 Yoa. 9, 10) Nanti icakuti tutange tucite wakwe vino Diotilefe wacisile, naswe kwene tungatandika ukuya nu muvimbila uku Ina Klistu yanji yano yapeelwa imilimo ino twalolanga ukuti yangapeela sweswe, sana sana ndi cakuti tukulola ukuti sweswe itulinga ukuomba umulimo uwo.
Imyenzo itu yaya kwati umusili nupya imiyele itu isuma yaya kwati amaluwa asuma. Nomba umuvimbila waya kwati akalolo. (Lolini palaglafu 7)
7. Uzye umuvimbila ungalenga tuye uli?
7 Muvimbila waya kwati a kalolo. Ndi cakuti umuvimbila waya umu mwenzo witu, cingatala kuusisya. Muvimbila ukalenga miyele iipe wakwe uzuwa, cilumba na ukaitemwe kukukulilako. Nupya muvimbila kwene ukalenga kuta ukuya ni miyele isuma wakwe ukutemwa, uluse ni cikuuku. Lino sile muvimbila watandika ukukula, tulinzile kuusisya mu mwenzo witu. Uzye tungacita uli pakuti tute ukuya nu muvimbila?
MWAYA AICEFYE NUPYA MWATEEKA UMWENZO
Tungacita uli pakuti tute ukuya nu muvimbila? Umupasi wa muzilo wakwe Leza ungatwazwa ukuta ukuya nu muvimbila nu kutandika ukuya aicefye nu kuteeka umwenzo (Lolini mapalaglafu 8-9)
8. I miyele ci ingatwazwa ukukanaya nu muvimbila?
8 Tungata ukuya nu muvimbila ndi cakuti twaya aicefye nu kuteeka umwenzo. Ndi cakuti tuli ni miyele ii isuma, tutange tuye nu muvimbila. Kuicefya kungatwazwa ukukanaelenganya sana pali sweineco. Umuntu uwaicefya asiilola ukuti wacindama ukuluta antu yauze. (Gala. 6:3, 4) Umuntu uwateeka umwenzo akaika sile amano kuli vino akweti ukwaula ukuilinganya kuli yauze. (1 Tim. 6:7, 8) Ndi cakuti muntu muicefye nupya uwateeka umwenzo walola umwi wapokelela cimwi icisuma, akaya ni nsansa.
9. Ukulingana na Galatiya 5:16 na Filipi 2:3, 4, i vyani vino umupasi wa muzilo ulatwazwa ukucita?
9 Tukalondekwa umupasi wa muzilo wakwe Leza ukutwazwa ukukanaya nu muvimbila nu kutwazwa ukuya aicefye nu kuteeka umwenzo. (Welengini Galatiya 5:16; Filipi 2:3, 4) Umupasi wa muzilo wakwe Yeova ungatwazwa ukuceceta amelenganyo ni vicitwa vitu. Leza angatwazwa ukuta ukwelenganya iviipe nu kutandika ukwelenganya pa vintu ivisuma. (Masa. 26:2; 51:10) Lekini tulande pali Mose na Paulo aonsi acimvizye imiyele ya muvimbila.
Uwacance umwina Izlaeli waya mu kunena Mose na Yoswa ukuti yamwi umu nkambi yakucita kwati a kasesema. Yoswa wanena Mose ukuti ayalesye, nomba Mose wakana. Wanena Yoswa ukuti ali ni nsansa pano Yeova uwataika mupasi pa yonsi yaya yaili. (Lolini palaglafu 10)
10. I vyani vyacitike ivyali nu kulenga Mose aeziwe? (Lolini icikope icili pa nkupo.)
10 Mose wakweti sana amaka pa antu yakwe Leza, nomba aatakweti uzuwa ndi cakuti yauze yapeelwa mulimo uno waombanga. Pa nsita imwi Yeova watozile mupasi wakwe uwa muzilo umwi kufuma kuli Mose nu kupeela iumba lya ikolo umu Izlaeli aimilile mupipi ni taalu lya ukongano. Patalengile, Mose uvwile ukuti aikolo yauze yaili aatali pi taalu lya ukongano nayo kwene yapokelile umupasi wa muzilo nu kutandika kucita ivintu wakwe ya kasesema. I vyani vino Mose wacisile lino Yoswa wamunenyile ukulesya aikolo yaya? Mose ataali nu muvimbila pali vino Yeova wisile amano pa onsi yaya yoili. Lelo waicefizye nupya wali ni nsansa pali vino yasesemanga. (Mpe. 11:24-29) I vyani vino tungasambilila kuli Mose?
Uzye ya eluda yangaya uli aicefye wakwe vino Mose wali? (Lolini mapalaglafu 11-12)c
11. Uzye ya eluda yangakolanya uli Mose?
11 Ndi cakuti mwemwe ya eluda, uzye yatala yamunena ukusambilizyako umwi umulimo uno mwatemwa sana mu cilongano? Limwi mwatemwa ukutungulula Isambililo Lya Lupungu Lwa Mulinzi cila mulungu. Nomba ndi cakuti mwaicefya wakwe Mose, mutalayuvwa ukuti mutacindama ndi cakuti yamunena ukusambilizyako umwina muze umulimo uno mukaomba wino alaomba umulimo uwo nga papita insita. Lelo mulatemwa sana ukusambilizya umwina wiyo.
12. Uzye aina Klistu aingi ndakai yakalanga uli ukuti yateeka umwenzo nupya yaicefya?
12 Elenganyini pa ntazi nayuze ino aina akoloci yakupitamo. Pa myaka iingi yaomba ukalemanya mu maumba yakwe ya eluda. Nomba nga yafisya imyaka 80, yakaipeelesya ukusiila yauze umulimo uu. Angalizi ya viputulwa yano yafisya imyaka 70 nayo yakaipeelesya ukuta umulimo uwo nu kuzumila umulimo uze uno yayapeela. Patalengile, amu lupwa lwa pa Betele aingi ukuzinguluka insi yatandika ukuyatuma mu mulimo wa kusimikila. Aina na ya nkazi yaa autailo yasisokela aina akatandika kuomba imilimo ino yaombanga.
13. I cani cali nu kulenga Paulo aye nu muvimbila uku atumwa 12?
13 Umutumwa Paulo nawe wateesile umwenzo nupya waicefizye. Paulo atalenzile umuvimbila ukukula muli aliwe. Waombesyanga mu mulimo wa kusimikila, nomba waicefizye nu kulanda ukuti: “Nene munono kuluta pa atumwa yonsi nupya citandinzile kwamwa mutumwa.” (1 Kol. 15:9, 10) Atumwa 12 yalondelanga Yesu imyaka yonsi ino waomvile umulimo wa kusimikila pano nsi, nomba Paulo wene wizile aya Umwina Klistu ala Yesu wafwa watuutululwa nu kutuutululwa. Nanti icakuti Paulo wizile asontwa ukuya “umutumwa wa akulukuwa,” ataatazile aye pa atumwa 12 yakwe Yesu. (Loma 11:13; Mili. 1:21-26) Ukucila ukuya nu muvimbila ku onsi yaya 12 na pali ucuza usuma uno yakweti na Yesu, Paulo watwalilile sile ukuteeka umwenzo kuli vino wakweti.
14. I vyani vino tulinzile ukucita pakuti twateeka umwenzo nu kuya aicefye?
14 Ndi cakuti twateeka umwenzo nupya twaicefya, tulaya wakwe Paulo nu kucindika yauze yano Yeova wapeela imilimo imwi. (Mili. 21:20-26) Akasininkizya ukuti kuli ya eluda akutungulula ivilongano. Asi mulandu nu kukanamalilika, Yeova akalola aonsi yaa ukuti a “mawila ku antu.” (Efes. 4:8, 11) Ndi cakuti tukucindika aonsi yaa nu kulondela vino yakututungulula, tukatwalilila ukupalama kuli Yeova nu kuya nu mutende na Ina Klistu yanji.
MWAEZYA KUCITA IVINTU IVINGALETA UMUTENDE
15. I vyani vino tulinzile ukucita?
15 Ndi cakuti tuli nu muvimbila ku antu yauze, tutalaya nu mutende. Tulinzile kusisya umuvimbila mu myenzo itu nu kutaluka ku vintu vyonsi ivingalenga twaya nu muvimbila ku antu yauze. Tulinzile kucita ivintu vii vicindame pakuti twauvwila isunde lyakwe Yeova ilikati: “Tulinzile kwezya kwikala mutende nu kwazwana kukwata utailo ukome.” (Loma 14:19) I vyani sana sana vino tungacita pa kwazwa yauze ukuta ukuya nu muvimbila nupya tungacita uli pa kuya nu mutende?
16. Uzye tungacita uli pakuti twazwe yauze ukukanaya nu muvimbila?
16 Imiyele itu na vino tukacita vingalenga yauze ukuya nu muvimbila nanti foo. Amu nsi yakalonda ukuti ‘twaituumika’ pa vintu vino twakwata. (1 Yoa. 2:16) Nomba imiyele ya musango uwo ikalenga sile kuye umuvimbila. Tungaazwa yauze ukukanaya nu muvimbila ndi cakuti tusikulanda sana pa vintu vino twakwata nanti vino tukupanga ukukala. Inzila yuze u kuya aicefye lino twapeelwa imilimo imwi umu cilongano. Ndi cakuti twatemwa sana ukulanda pa milimo ino twapeelwa, tulalenga umuvimbila ukuya ukukulilako sile. Nomba ndi cakuti tukulanga ukuti twika amano kuli yauze nu kulanda pa visuma vino yakacita, tulayazwa ukuteeka umwenzo nu kuya alemane nu mutende umu cilongano.
17. I vyani vino aina yakwe Yosefu yakwanisye ukucita, nupya i cani calenzile?
17 Tungacimvya umuvimbila! Lekini tulande nupya pa ina yakwe Yosefu. Lino papisile imyaka ingi kufuma lino yakazizye Yosefu, izile iyakomaana nawe umu Ejipti. Lino Yosefu atali aisokolole ku ina yakwe, wayezizye pakuti alole ndi cakuti yasenuka. Wapekanyizye ivyakulya nu kupeela Benjamini uwalipo umwance ivyakulya ivingi ukucila vino wapeezile asyala. (Utan. 43:33, 34) Nomba pataya pano Baibo yalanda ukuti aina yakwe izile iyaya nu muvimbila kuli Benjamini. Lelo yalangilile ukuti isile sana amano uku mwina na kuli isi Yakobo. (Utan. 44:30-34) Pa mulandu wakuti aina yakwe Yosefu yatiile ukuya nu muvimbila, calenzile mu lupwa muye umutende nupya. (Utan. 45:4, 15) Vivyo kwene avino cilaya na kuli sweswe, ndi cakuti twata ukuya nu muvimbila tulaya nu mutende umu lupwa nu mu cilongano.
18. Ukulingana ni lembelo lyakwe Yakobo 3:17, 18, i vyani vilacitika ndi cakuti tuli nu mutende?
18 Yeova akalonda tutaya nu muvimbila nupya twaya nu mutende. Tulinzile ukuombesya pakuti tucite ivintu vii viili. Wakwe vino itusambilila umu cipande cii, twakwata imiyele iingalenga tuye nu muvimbila. (Yako. 4:5) Nupya twazingulukwa na antu aya nu muvimbila. Nomba ndi cakuti twaicefya, kuteeka umwenzo, nu kulataizya tutalaya nu muvimbila. Lelo cilalenga twaya nu mutende pakuti tukatwalilile ukuya ni miyele isuma.—Welengini Yakobo 3:17, 18.
LWIMBO NA. 130 Mwaelela Auzo
a Umwi uvi lyakwe Yeova mwaya umutende. Nomba nga twaya nu muvimbila kuli yauze, umutende uu ungasila. Mu cipande cii tumalanda pa vintu ivikalenga tuye nu muvimbila. Tumalanda na pali vino tungacita pakuti tute ukuya ni miyele ya musango uwo na vino tungacita pakuya nu mutende.
b IZWI ILYATILILONDOLOLWA: Wakwe vino Baibo yalondolola, muvimbila usilenga sile umuntu kulonda vino yauze yakwata lelo ukalenga alonda ukuti antu yayo yasyale ukwaula ivintu vivyo.
c ULONDOLOZI WA CIKOPE: Apa kukomana kwakwe ya eluda, umwina uwa cikalamba aakatungulula Isambililo Lya Lupungu lwa Mulinzi umu cilongano yamunena ukuti asambilizye umwina wacance ivya kuomba umulimo uu. Nanti icakuti umwina wii watemwa sana umulimo wakwe, waitemelwa ukulondela vino ya eluda yapingula nu kunenako umwina wacance vino angacita pa kuomba umulimo uwo nu kumutaizya ukuti angaomba.