Ivyeo Vya Kuomvya Umu Kabuku Kakuti Swe Ina Klistu nu Mulimo Witu
MAACI 1-7
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | MPENDWA 7-8
“Vino Tukasambilila Uku Nkambi Ino Aina Izlaeli Yapanzile”
it-1 ifwa 497 pala. 3
Cilongano
Mu manda ya Ina Izlaeli ilingi intunguluzi zimililangako antu pa kucita vimwi. (Ezila 10:14) Fwandi, “intunguluzi zya mitundu” ya Ina Izlaeli zimilileko antu pa cisila ca kupanga itenti lya kupepelapo. (Mpe. 7:1-11) Nupya nu mu manda yakwe Neemiya kwene, antu yano yafwatike insimbi kulingana nu “upangano waufumacumi”, yali ya simapepo, Aina Levi alino ni “ntunguluzi zya yantu.” (Neem. 9:38–10:27) Lino Aina Izlaeli yali pa lwendo umu lwanga yakweti intunguluzi zyao, “aonsi ya lulumbi yano yamanga lyonsi ku kukomana”, antu 250 aailunzile kuli Kola, Datani, Abilamu na Oni aatandike ukulwisya Mose na Aloni. (Mpe. 16:1-3) Mose wasoolwile aonsi Aina Izlaeli 70 ukumwazwa ukusenda “icisendo” cino atali nu kusenda wenga kulingana na vino Leza wamunenyile. (Mpe. 11:16, 17, 24, 25) Pa Aina Levi 4:15 pakalanda na pa “ntunguluzi zi iuvi,” nupya cikaloleka kwati aimililangako antu yali aikolo, intunguluzi zyao, ya kapingula, alino na ya musika yao.—Mpe. 1:4, 16; Yoswa 23:2; 24:1.
it-2 ifwa 796 pala. 1
Lubeni
Umu nkambi ya Ina Izlaeli, amu mutundu wakwe Lubeni yali pamwi na amu mutundu wakwe Simeoni na Gadi uku kaeya ki itenti lya kupepelapo. Lino yali pa lwendo Lubeni u watungululanga imitundu ii itatu lyene palondelelanga imitundu itatu umwali Yuda, Isakali na Zebuluni. (Mpe. 2:10-16; 10:14-20) Na lino yapeelanga mawila vikwene avino yakonkananga pa wanda uno yapeelanga itenti lya kupepelapo kuli Leza.—Mpe. 7:1, 2, 10-47.
w04 8/1 ifwa 25 pala. 1
Visinka Ivyaya Mwi Buku Lya Mpendwa
8:25, 26. Aonsi acikoloci yayanenanga ukuta ukuombako imilimo ino Aina Levi yaombanga. Lelo, yali nu kuitemelwa ukwazwilizya Ina Levi yauze umu milimo yuze. Nanti icakuti kutaya ukuta ukuomba umulimo wa kukosoola pa Wene pa mulandu nu ukote, isunde lii likatusambilizya isambililo ilicindame. Ndi cakuti Umwina Klistu akufilwa ukuomba imilimo imwi pa mulandu nu ukote, aangaombako imilimo imwi ino angakwanisya ukuomba.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
it-1 ifwa 835
Mayeli ni Vizao Vya Kutandikilako
Pa mulandu wakuti ana aonsi mayeli Aina Izlaeli aali nu kuya intunguluzi mu ma ng’anda yao, iimililangako uluko lonsi. Alino Yeova wamanga uluko lonsi ulwa Ina Izlaeli ukuti “umwana wane umonsi iyeli,” pa mulandu nu upangano uno wapangine na Abulaamu. (Kufu. 4:22) Pa mulandu na vino Yeova wa yapuswisye wa yanenyile ukuti: ‘Umwana wensi umonsi wi yeli wa muntu nu mwana wensi wa nyama’ vyali nu kuya ivicindame kuli aliwe. (Kufu. 13:2) Fwandi, ana aonsi mayeli yapeelwanga kuli Leza.
MAACI 8-14
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | MPENDWA 9-10
“Vino Yeova Akatungulula Antu Yakwe”
it-1 ifwa 398 pala. 3
Inkambi
Vino antu mu nkambi ii yakuukanga kufuma uku ncende imwi ukuya uku ncende yuze (Mose walondolola inkambi 40 zino Aina Izlaeli yapanzile umu Mpendwa cipande 33) vyalangililanga vino iuvi lyatungululwanga ningo. Lyonsi lino ikumbi limilila api tenti lya kupepelapo, antu yapanganga inkambi papo kwene. Nupya ikumbi nga lyafumapo, antu yatandikanga ulendo. “Api lamulo lyakwe iyatenuka, nupya api lamulo lyakwe yakuulanga insakwe.” (Mpe. 9:15-23) Yaomvyanga intandala ziili zyakwe siluva pa kumanyisya antu yonsi ndi cakuti Yeova akulonda yapange inkambi nanti yatandike ulwendo. (Mpe. 10:2, 5, 6) Ndi cakuti yuvwa ukulila kwa ntandala ukuiyele yamanyanga ukuti ukutandika ulwendo. Umuku wa kutandikilapo uno cii cacitike apa wanda uwalenga “makumi yaili mu mwezi wakwe ciili kwene mu mwaka wakwe ciili [1512 B.C.E.].” Pa mitundu ya kutandikilako itatu, mutundu wakwe Yuda u watandikilangapo ulendo alino ipalondela umutundu wakwe Isakali alino umutundu wakwe Zebuluni pa cisila. Lyene palondelelanga amu mutundu wakwe Gelishoni na wakwe Melali ala iyasenda ivyakupangila itenti lya kupepelapo vino yapezilwe ukusenda. Palondelelanga imitundu itatu nayuze muno Lubeni watungululanga alino ipalondelela umutundu wakwe Simeoni alino mutundu wakwe Gadi pa cisila. Lyene palondelelanga amu mutundu wakwe Koati aasendanga ivintu vya muzilo, nga lino ipalondelela imitundu nayuze itatu, mutundu wakwe Efulemu uwakolelanga ipalondelela umutundu wakwe Manase alino umutundu wakwe Benjamini pa cisila. Lyene pa mitundu itatu iyasyalikizyangako, mutundu wakwe Dani uwakolelanga alino ipalondelela umutundu wakwe Asyeli nu mututndu wake Nafutali pa cisila. Fwandi imitundu iyakolelanga ni yasyalikizyangako u mwayanga antu aingi nupya amaka sana.—Mpe. 10:11-28.
w11 4/15 mafwa 4-5
Uzye Mukalola Ukuti Leza Aakatungulula?
Uzye tungalanga uli ukuti tukataizya pali vino Leza akatungulula? Mutumwa Paulo walanzile ukuti: “Mwauvwila aakamutungulula nu kuyatontela.” (Ayeb. 13:17. NWT.) Kwene asi lyonsi lino cikaanguka ukucita vivyo. Katulangilile: Elenganyini ukuti mwali Umwina Izalaeli umu manda yakwe Mose. Pa cisila ca kupita pa nsita itali, ikumbi ilimilila palipamwi. Mutamanyile utali wa nsita uno limatwalilila ukwimilila papokwene. Uzye uwanda onga? Mulungu onga? Nanti imyezi ingi? Mwatandika ukwelenganya, ‘Uzye ndongolole iviya vyonsi ?’ Limwi, mungatandikilapo ukulongolola iviya ivicindame. Lyene, pa cisila ca manda yanono mwatandika, ukulonda iviya vimwi, cisile mwatandika ukulongolola iviya vyonsi. Nomba, lino kwasyala panono ukuti mumale ukulongolola, ikumbi lyatenuka fwandi mwatandika ukulonga nupya! Usi umulimo uwanguke uu. Nanti ciye vivyo, ‘lyonsi lino ikumbi lyakatuka Aina Izlaeli yatenukanga.’—Mpe. 9:17-22.
Uzye tukacita uli ndi cakuti twapokelela utunguluzi wakwe Leza? Uzye tukaulondela papokwene? Nanti uzye tukatwalilila sile ukucita ivintu vino twamanya mpiti? Uzye tukalondela utunguluzi uwayako ndakai wakwe, uukalanda pali vino tulinzile ukutungulula masambililo ya Baibo pa ma ng’anda, kusimikila uku yantu aakalanda ululimi luze, kukwata ukupepa kwa lupwa lyonsi, kuombela pamwi na Komiti ya Kulanzyanya ni Vipatala, alino nu kuya ni miyele isuma lino tuli pa maukongano? Nupya tukalanga ukuti tukuvwila utunguluzi wakwe Leza lino tukulondela ukusunda. Ndi cakuti tukupingula pa vintu ivitale, tutalinzile ukusintilila pa mano itu sweineco, lelo tulinzile ukuleka Yeova aatwazwa nu kulondela utunguluzi wa mwi iuvi. Nupya wakwe vivi kwene vino umwana akalonda ukwazwiwa na avyazi ndi cakuti ali ni ntazi, naswe tukalondekwa ukwazwa ukwa mwi iuvi lyakwe Yeova, lino twakwata intazi izipisye umu nsi ii.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
it-1 ifwa 199 pala. 3
Ukongano
Cino Maukongano Yacindamila. Mulandu uno cacindamila ukulazanwa uku maukongano yonsi yano Yeova akatupekanyizizya pakuti tusambilile pali aliwe walondololwa kuli vino yazevyanga Ucilo cila mwaka. Umonsi wensi aatali mukowele nupya asi pa lwendo uwakana ukuzevyako Ucilo wali nu kukomwa. (Mpe. 9:9-14) Mu mazwi yano Umwene Hezekiya wanenyile Ayuda na Ina Izlaeli lino wayamile uku Yelusalemu mu kuzevya Ucilo, mwali na mazwi aakuti: “Mwe Ina Izlaeli, si mungala muweluluke kuli Yawe Leza winu. Mutezya ukuya wakwe yaso na ina inu, yao aluvyanyizye kuli Yawe Leza wa vikolwe vyao, nu kuyalovya wayalovizye. Nu kumanya mucimanyile ningo sana cico. Ali cino fwandi namwe mutakwata imyenzo ino yaso yakweti. Mwemo mule mucimbe sile kuli Yawe. Izini tulumbanye Yawe uku ncende yamuzilo ino yazilizya calimwi nu kuipolelela. Mutumikile Yawe Leza winu nawe alafuntusya ukali ni cipyu cakwe kuno muli. . . . Yawe Leza winu uwa luse ni cikuku. Ndi mwawela kunoli, wene alamupokelela.” (2 Mila. 30:6-9) Fwandi ndi cakuti umuntu wakana ukuzanwa uku ukongano ku mufulo sile cali nu kulanga ukuti atacindike Leza. Nanti icakuti swe Ina Klistu tusizevya Ucilo, Paulo wakomelizye antu yakwe Leza ukuti yalinzile ukulazanwa uku maukongano lyonsi, lino walanzile amazwi aakuti: “Lekini twasakamala nu kwazwana nu kutemwa kucita visuma. Tutata kukongana pamwi kulingana nu mwata witu, ndi vino yamwi yakucita. Lelo lekini twakomelezyanya nu kuluta, pano mwati mulola ukuti Wanda wa Mwene ukupalama pipi.”—Ayeb. 10:24, 25.
MAACI 15-21
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | MPENDWA 11-12
“U Mulandu ci Uno Tutalinzile Ukuilizyanyizizya?”
w01 6/15 ifwa 17 pala. 20
Mutailila Zuwa Vino Muvwa
20 Aina Klistu aingi yakataluka ku uzelele. Lelo, tulinzile nu kucenjela pakuti tutacita ivintu ivingalenga ukuti twailizyanya pano cico cingalenga ukuti Leza asoke. Paulo walemvile ukuti: ‘Tutalinzile kwezya Mwene, ndi vino yamwi munoyali yacisile nga pa cisila yalumika ni nzoka, yafwa. Tutalinzile kuilizyanya, ndi vino yamwi munoyali yacisile nga pa cisila yononwa nu mungeli aakaonona.’ (1 Kolinto 10:9, 10) Aina Izlaeli yailizyanyanga pali Mose na Aloni kulikuti yaizyanyanga na pali Leza kwene—yailizyanyanga pali mana ino wayapezile umu cizungusyo. (Mpendwa 16:41; 21:5) Uzye Yeova atuvwile uyi lino yailizyanyanga wakwe vino uvwile lino yacisile uzelele? Baibo ikalanda ukuti antu aingi ailizyanyanga yaafwile lino inzoka zyayalumule. (Mpendwa 21:6) Apa nsita imwi antu ukucila pali 14,700 yononyilwe. (Mpendwa 16:49) Fwandi lekini tutasosya Yeova kupitila mu kukanaomvya ningo ivintu vino aakatupeela.
w06 7/15 ifwa 15 pala. 7
‘Mwacita Vyonsi Ukwaula Ukuilizyanya’
7 Aina Izlaeli yasenwike sana! Lino Yeova wafumizye Aina Izlaeli umu Ejipti nu kuyalamvya Yemba Muyenzu yamwimbile inyimbo zya kumulumbanya pa kulanga ukutaizya. (Kufuma 15:1-21) Nomba lino izile iyaya ni ntazi umu lwanga nu kutiina Aina Kenani, antu yakwe Leza yatiile ukutaizya. Mu cifulo ca kulataizya pali vino Leza wayakulwile, yatandike ukuilizyanya pa mulandu wakuti yatakweti vimwi vino yalondanga. Fwandi ukuilizyanya kwalangililanga ukuti yatataizyanga pali vino Yeova wayapeelanga. Ali mulandu uno walandiile ukuti: “Uzye iumba lii ilipe, lilata lilaci ukuilizyanya pali nene?”—Mpendwa 14:27; 21:5.
it-2 ifwa 719 pala. 4
Kupazyanya
Kuilizyanya. Kuilizyanya kukatoovola nupya kukaonona. Lino papisile insita inono kufuma pano Aina Izlaeli yafumile umu Ejipti, yatandike ukuilizyanya kuli Yeova, kupitila mukulondelezya imilandu muli Mose na Aloni antu yano waomvyanga pa kuyatungulula. (Kufu. 16:2, 7) Nupya ukuilizyanya kwao kwatoovwile Mose icakuti walondanga nu kufwa. (Mpe. 11:13-15) Kuilizyanya kungaletelela sana umutu wino akuilizyanya. Yeova walolanga vino yailizyanyanga kuli Mose ukuti kwali ukupondokela utunguluzi wakwe. (Mpe. 14:26-30) Antu aingi yaafwile pa mulandu nu kulondelezya imilandu.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
it-2 ifwa 309
Maana
Ulondolozi. Maana wakozile utupece twa “mbezu zyakwe kolianda” alino nu kuloleka “walolekanga” kwati ivinyamuti. Uvwikanga wa “mukate upapatale uno yapangila nu uci” nanti “utumakeke tuno yakandilamo na amafuta ya miolivi.” Yasyanga mana pi iwe nanti ukuponda umu cina alino iyeleka nanti ukupangamo imikate.—Kufu. 16:23, 31; Mpe. 11:7, 8.
MAACI 22-28
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | MPENDWA 13-14
“Vino Utailo Ungalenga Tuye Asipe”
w06 10/1 mafwa 16-17 mapa. 5-6
Kuya Asipe pa Mulandu nu Utailo nu Kutiina Leza
5 Inengu ziili, kulikuti Yoswa na Kalebu yalondesyanga ukwingila umu Mpanga ya Ulayo. Yalanzile iyati: ‘Aina Kenani tulayacinzola sile. Tuleza twao twatitufuntuka kunoyali. Lelo swemo Yawe ali naswe. Caleka mutayoopa foo.’ (Mpendwa 14:9) Uzye vino Yoswa na Kalebu yalanzile vyali vyakwelenganya sile? Awe foo! Yene nu uluko lonsi ulwa Ina Izlaeli yailolile vino Yeova wacimvizye Ina Ejipti na ya leza yao ukuomvya Ivinkunka 10. Lyene yailolile na vino Yeova walenzile ukuti Falao ni vita vyakwe yamwele muli Yemba Muyenzu. (Masamu 136:15) Umu cumi, kutali icali nu kulenga inengu zizi 10 na antu yauze ukuya ni ntente. Yeova wasosile icakuti walanzile nu kuti: “Yalakana kunzumila kufila lilaci, nanti angala nemo nacita vizungusyo pakasi kao?”—Mpendwa 14:11.
6 Yeova wamanyile icalenzile kuye intazi ii—imiyele iipe iya yantu iyalenzile yataya nu utailo. Utailo nu kusipa vyalemana sana icakuti nu mutumwa Yoane walanzile ukulozya uku cilongano ica Ina Klistu na vino yacitanga muli vyakwe Leza ukuti: ‘Utailo uno twakwata auno ukatupela ucimvyo pa vintu vyamu nsi.’ (1 Yoane 5:4) Ndakai, utailo wakwe uno Yoswa na Kalebu yakweti walenga ukuti Yante Yakwe Yeova ance na aikolo ukucila pali 6 milyoni ya simikila ilandwe lisuma ilya Wene umu nsi yonsi. Kusi umulwani uwatala walesya iumba ilya antu yaa asipe.—Loma 8:31.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
it-1 ifwa 740
Impanga Ino Leza Wapeezile Aina Izlaeli
IMPANGA ino Leza wapeezile Aina Izlaeli yali isuma sana. Lino Mose watumile inengu ukuyalengula impanga iya ulayo nu kuleta ivisekwa vya mwenemo, yalesile masamvu, mipomegeleneti, nu musambo wa matingi uwali ukulu sana icakuti aonsi yaili yausendiile pa viye! Nanti icakuti izile iyaya ni ntente pa mulandu nu kuulizya utailo, yasimike iyati: “Impanga ino watutumileko cumi yene iyauzombozi cuze nupya yavunda.”—Mpe. 13:23, 27.
MAACI 29–EPULEO 4
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | MPENDWA 15-16
“Mwacenjela Sana Pakuti Mutaya ni Cilumba nu Kuitaila Sana”
w11 9/15 ifwa 27 pala. 12
Uzye Yeova Wamumanya?
12 Lino uluko ulwa Ina Izlaeli lwali pa lwendo ulwa kuya uku Mpanga ya Ulayo, Kola walanzile vino welenganyanga ukuti vitaali ningo muli vino Leza watungululanga antu yakwe. Lyene aonsi yauze 250 aatungululanga antu yatandike ukutungilila Kola pakuti yezye ukusenula ivintu. Kola na auze yafwile yayuvwanga ukuti yacingilile ucuza wao na Yeova. Yanenyile Mose iyati, “Awe lyene cafula! Antu yaa yonsi akwe Yawe, nupya Yawe ali naswe kwene swensi.” (Mpe. 16:1-3) Yaitaile sana nupya yali ni cilumba! Mose wayanenyile ati: “Yawe alatulanga umuntu wakwe uwasoololwa.”(Belengini Mpendwa 16:5.) Pa mpela iya wanda uwalondelilepo, Kola na yonsi aatungilile ucipondoka wakwe yaafwile.—Mpe. 16:31-35.
w11 9/15 ifwa 27 pala. 11
Uzye Yeova Wamumanya?
11 Mose na Kola yapusine vino yalangizyanga umucinzi ku mapekanyo yakwe Leza na vino wapingulanga. Vino yacitanga vyakumile vino Yeova wayalolanga. Kola wali Umwina Levi uwa mu mutundu wakwe Koati, nupya waipakizye masyuko aingi wakwe, ukulola vino Yeova wapuswisye Aina Izlaeli pali Yemba Muyenzu, kutungilila vino Yeova wapingwile Aina Izlaeli ya cipondoka pa Mwamba wa Sinai, alino nu kuombako umulimo wa kukuusya imbokosi ya upangano. (Kufu. 32:26-29; Mpe. 3:30, 31) Mu cumi waombile Yeova apa myaka ingi nupya antu aingi umu nkambi ya Ina Izlaeli yalondanga ukwazwiwa nawe.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
w98 9/1 ifwa 20 mapa. 1-2
Mwasininkizya Ukuti Mukukolezya Vino Mulinzile Ukukolezya!
Yeova waweni ukuti wali u mulandu ukulu sana. Baibo ikati, “Yawe anena Mose ati: ‘Umuntu wiyo alinzile ukukomwa.’” (Mpe. 15:35) U mulandu ci uno Yeova wasokile sana pali vino umonsi wiya wacisile?
Antu yakweti amanda 6 aakutiya inkwi alino nu kuomba imilimo yuze wakwe, ukulonda ivyakulya, nu mwakwikala. Pa wanda uwalenga 7 yali nu kwika sile amano ku kuomba imilimo yakwe Leza. Nanti icakuti citali iciipe ukutiya inkwi, cali iciipe ukuomvya insita iyali nu kuomviwa ku kupepa Yeova kukucita vivyo. Nanti icakuti Aina Klistu yasitungululwa na masunde yakwe Mose ndakai, uzye vii ivyacitike visitusambilizya vino tulinzile ukukolezya ndakai?—Filipi 1:10.
EPULEO 5-11
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | MPENDWA 17-19
“Nene Indi ca Upyanyi Cinu”
w11 9/15 ifwa 13 pala. 9
Uzye Mukaleka Ukuti Yeova Aamwazwa?
9 Elenganyini apa Ina Levi, aatakweti impanga iya upyanyi. Pa mulandu wakuti yakolezizye ukupepa ukusanguluke, yataile ukuti Yeova wali nu kuyapeela vino yalondekwanga, uwayanenyile ukuti: “Nene indi isala linu [ciputulwa cinu].” (Mpe. 18:20) Nanti icakuti tusiombela api tempele wakwe vino ya simapepo na Ina Levi yacitanga, tungayakolanya ukupitila umu kutaila ukuti Yeova alatupeela vino tukulondekwa. Lino impelelekezyo ikuya ikupalama sana ali lino icicindama sana ukutaila ukuti Leza alaatupeela vino tukulondekwa.—Umbw. 13:17.
w11 9/15 ifwa 7 pala. 4
Yeova Ali Kazwa Wane
4 Uzye umulimo uu wacindime uli uku Ina Levi? Yeova walanzile ukuti wali nu kuya kazwa wao, kulikuti atali nu kuyapeela impanga iyakupyana, lelo wali nu kuyapeela umulimo ucindamisye. Ukuya ya simapepo yakwe Yeova icali ca upyanyi cao. (Yoswa 18:7) Amazwi aaya pa Mpendwa 18:20 yakalangilila ukuti yatali nu kuya apiina. (Belengini Mpendwa 18:19, 21, 24) Pa kulambula Ina Levi pa milimo ino yaombanga yayapeelanga ica upyanyi cino yatoolanga pa cikumi cino Aina Izlaeli yapeelanga. Nupya yayapeelanga ivyakulya ivinono vino Aina Izlaeli yazombolanga alino ni viteekwa. Aina Levi nayo yatoolanga icikumi pali vino yapokelelanga, nu kupeela uwila ucindamisye pa kutungilila ya simapepo. (Mpe. 18:25-29) Ya simapepo nayo yapeelwanga vyonsi vino Aina Izlaeli yapeelanga wa wila ucindamisye apa ncende iyakupepelapo. Fwandi aamwi umba lyakwe ya simapepo yakweti umulandu ucindamisye uwakutailila ukuti Yeova alayapeela vyonsi vino yalondekwanga.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
g02 6/8 ifwa 14 pala. 2
Umusilya Icintu Cicindame Sana
Nupya umusilya ukaimililako icintu icikaikalilila. Fwandi, muli Baibo upangano uno Leza wapangine na Aloni na ana yakwe, ukaamwa nu kuti “upangano wa musilya” pano yonsi yaliilanga pamwi ivyakulya umuli musilya pa kufikilizya upangano uu. (Mpe. 18:19) Nupya ukulingana na masunde yakwe Mose, mu mawila yano yapeelanga pa ulambo ikangamo umusilya, uwimilangako untungwa nu kukanaola.
EPULEO 12-18
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | MPENDWA 20-21
“Mwatwalilila Ukuya Afuuke na Lino Ivintu Ivitala”
Mwaezya na Maka Ukuya Afuuke Pakuti Mwazanzya Yeova
19 Ukufuuka kukatwazwa ukuti tutaaluvyanya. Elenganyini pali Mose nupya kwene. Pa myaka iingi watwalilile ukuya umufuuke nupya wazanzyanga Yeova. Lyene lino kwasiile panono ukuti imyaka 40 ikwane ala yali umu lwanga, Mose wafizilwe ukulanga imiyele ya kufuuka. Pa nsita ii ala Milyamu kaci wakwe watafwa nu kuziikwa pa mpanga ya Kadesyi. Milyamu u wamwazwilizye ukuti yatamukoma umu Eguputo ala acili akanya. Nupya kwene pa nsita ii, aina Izlaeli yatandike ukuilizyanya ukuti yatasakamalwanga ningo. Pa nsita ii antu yatandike “ukuilizyanya kuli Mose” pa mulandu nu kuulizya manzi. Nanti icakuti Yeova wapeezile Mose amaka ya kucita ivizungusyo ivingi nupya watungulwile antu ukwaula ukaitemwe pa nsita itali, antu yatwalilile ukuilizyanya. Yatailizyanyizye sile pa kuulizya manzi lelo yailizyanyizye na pali Mose, kwati aliwe walenzile ukuti yauvwa ulusala.—Mpe. 20:1-5, 9-11.
Mwaezya na Maka Ukuya Afuuke Pakuti Mwazanzya Yeova
20 Mose wasosile sana nupya camutaliile ukuteeka umwenzo. Umu cifulo ca kulanga utailo nu kulanda uku ciliwe wakwe vino Yeova wamunenyile, Mose walanzile uku yantu ala akuyakalipila nu kuyanena ati wali nu kuyacitila icizungusyo. Lyene umile umu ciliwe amaila yaili nupya mwatandike ukufuma amanzi aingi. Waluvyanyizye pa mulandu wakuti wizile aya ni cilumba nupya wasosile sana. (Masa. 106:32, 33) Pa mulandu nu kuituumika kwa pa kasita, Yeova ataazumilizye Mose ukwingila umu Mpanga ya Ulayo.—Mpe. 20:12.
21 Tukasambilila amasambililo acindame sana uku cintu kwene cii icacitiike. Ica kutandikilako, tulinzile ukuombesya pakuti tutwalilile ukuya afuuke umu myelenganyizizye itu. Ndi twaitazyela pa kasita sile kanono, tungatandika ukuya ni cilumba nu kutulenga ukulanda nu kucita ivya uwelewele. Cakwe ciili, ukusakamikwa kungatumala maka, fwandi tulinzile ukuombesya pakuti tutwalilile ukuya afuuke na lino ivintu ivitutalila sana.
w09 9/1 ifwa 19 pala. 5
Kapingula Aakapingula Umuololoke
Ca nkoleelo, Leza atanenyile Mose ukulanda uku yantu nanti ukuyapingula ukuti aacipondoka. Cakwe ciili, Mose na Aloni yafizilwe ukucindika Leza. Leza walanzile ukuti: “Mwali mwakana ukuzumila ukuti indi na maka akulanga ucindami wane.” (Cikomo 12) Lino Mose walanzile ukuti “tutanga tumufumizye amanzi,” walozyanga kuli aliwe na Aloni ukuti aliyo yali nu kufumya amanzi mu cizungusyo, asi Leza foo. Cakwe citatu, Leza wapingwile Mose na Aloni wakwe vino wapingwile uluko lwakwe ya cipondoka akutandikilapo ukuti yatalingila umu mpanga iya Kenani. (Mpe. 14:22, 23) Icalenga 4, Mose na Aloni yali intunguluzi izya Ina Izlaeli. Yayo aapeelwa imilimo ingi Leza akalonda ivingi kuli aliyo.—Luka 12:48.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
w14 6/15 ifwa 26 pala. 12
Uzya Mukalola Ivintu Vino Antu Yakaluvyanya Wakwe Vino Yeova Akavilola?
12 Muli vii vyonsi ivyacitikanga, Yeova nga wafululanga Aloni papo kwene sile. Nomba Yeova wilwike ukuti Aloni atali umuntu umwipe nupya atacitanga iviipe ivyakuti angafwilapo. Cikaloleka kwati Aloni walesile intazi ni vintu viipe vino antu yauze yacitanga vimulesye ukucita ivisuma. Lelo, lino yamulungike pali vino waluvyanyizye, wazumile nu kulondela vino Yeova wapingwile. (Kufu. 32:26; Mpe. 12:11; 20:23-27) Yeova wisile amano ku utailo wakwe Aloni na kuli vino walangizye ukulapila. Pa cisila ica myaka ingi, Aloni na amu mupanda wakwe yatwalilile ukuiusya ukuti yali antu aatiinanga Yeova.—Masa. 115:10-12; 135:19, 20.
EPULEO 19-25
VYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | MPENDWA 22-24
“Yeova Walenzile Ukuti Citiipu Ciye Ipaalo”
Mwakosoola “Ilandwe Lisuma Ilya Pali Yesu”
5 Wakwe vino cali mpiti, antu yakwe Yeova ndakai yasita ukusimikila pa mulandu nu kuzunyiwa. Insita izingi, Aina Klistu yakayapatikizya ukukuukila uku ncende zyuze nanti umu vifungo—na cii cikalenga ukuti yasimikila ilandwe lya Wene uku ncende kwene zizyo. Wakwe, lino kwali Inkondo Yakwe Ciili ya Nsi Yonsi, ya Nte Yakwe Yeova yasimikilanga umu nkambi zyakucuziwilwamo izya ya Nazi. Muyuda umwi uwali mu cifungo na ya Nte watile: “Vino ya Nte Yakwe Yeova aali mu cifungo yali asipe, calenzile insininkizye ukuti yataila ivyaya umu Malembelo nupya nizile inja Inte Yakwe Yeova.”
it-2 ifwa 291
Kuvulungana
Ukuvulungana Ukwizanga pa Mulandu nu Kukanauvwila Yeova. Kasesema Balamu walondanga ukusesema iviipe pa Ina Izlaeli pakuti umwene Balaki uwa Ina Moabu amupeele impiya, lelo Yeova wavulunginye mapange yakwe. Mutumwa Petulo walanzile pali Balamu ukuti: “Icinyama icisivwanga cavwanzile wa muntu nu kulesya kasesema ukucita ivya uwelewele.” Lino umutumwa walandanga pa kuvulungana kwakwe Balamu waomvizye izwi lya Cigiliki ilyakuti pa·ra·phro·niʹa ilikasenula nu kuti “muvulungane.”—2 Pet. 2:15, 16; Mpe. 22:26-31.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
w04 8/1 ifwa 27 pala. 2
Visinka Ivyaya Mwi Buku Lya Mpendwa
22:20-22—U mulandu ci uno Yeova wasokiile sana Balamu? Yeova aatanenyile Balamu ukuti atiipe Aina Izlaeli. (Mpe. 22:12) Lelo, kasesema wii walondiile aonsi yano Balaki watumile kuti yakamusenda pakuti akatiipe Aina Izlaeli. Balamu walondanga ukuzanzya Umwene uwa Ina Moabu nu kupoka icilambu. (2 Pet. 2:15, 16; Yuda 11) Nanti sile alino Balamu yamupatikizye ukupaala Ina Izlaeli kucila ukuyatiipa, wanenyile umwene ukuti anene anaci aapepanga Bali ukuti yakalyombeleke aonsi Aina Izlaeli pa mulandu wakuti walondanga ukuti umwene amucitile vimwi visuma. (Mpe. 31:15, 16) Fwandi, ukupunuka kwakwe kasesema Balamu ukwalenzile ukuti Leza amusokele sana.
EPULEO 26–MEI 2
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | MPENDWA 25-26
“Vino Umuntu Wenga Akucita Vingalenga Ivintu Kuzipila Nanti Ukwipila Yauze”
“Leukini ku Uzelele!”
KAVUWA wa nswi waya pano angazana umusango wa nswi zino akulonda ukulema. Wasoolola lyambi nu kusumbila iswelo umu manzi. Watandika ukuloleela ala watateeka umwenzo, nupya lino inswi yaluma kuli lyambi wavwampula iswelo nu kukowa inswi umu vyamvu alino watoola inswi nu kwika umu muse.
2 Antu nayo yangalemwa umu nzila iliyonga kwene. Aina Izlaeli yaali apiipi nu kwingila umu Mpanga ya Ulayo lino yapanzile inkambi umu lwanga lwa Moabu. Umwene wa mu mpanga ya Moabu walavile ukupeela umonsi uwizina lyakuti Balamu impiya izingi sana ndi waleta icitiipu pa ina Izlaeli. Umu kuya kwa nsita, Balamu wazanyile inzila iyakulenga aina Izlaeli yailetele icitiipu aineco. Wasoolwile ningo lyambi. Watumile anaci aina Moabu umu nkambi ya ina Izlaeli ukuti yakalyombeleke aonsi.—Mpendwa 22:1-7; 31:15, 16; Umbwilo 2:14.
“Leukini ku Uzelele!”
4 U mulandu ci uno aina Izlaeli yaponiile umu citeyo cakwe Balamu? Yelenganyanga sile pa vintu ivya kuyazanzya, nupya iliile vyonsi vino Yeova wayacitiile. Aina Izlaeli yakweti imilandu iingi iyakuyela acumi kuli Leza. Wayakulwile ukufuma umu uzya umu Eguputo, wayaliisyanga lino yaali umu lwanga, nupya wayacingiliile mpaka iyafika apa mupaka wa Mpanga ya Ulayo. (Ayebulai 3:12) Nanti cali vivyo, izile yatandika ukucita uzelele. Umutumwa Paulo walemvile ati: ‘Tutalinzile kucita uzelele, ndi vino yamwi munoyali yacisile nga nu mu wanda onga yene yafwile.’—1 Kolinto 10:8.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
it-1 ifwa 359 mapa. 1-2
Mupaka
Cikaloleka kwati pa kwankanya impanga uku mitundu iikanga mano uku vintu viili: kulikuti vino yapendola, alino nu kuvula nanti kucepa ukwa yantu aali mu mutundu uwo. Cipendwilo cayazwanga ukumanya ukwayelile impanga ino yali nu kupeela umutundu umwi, kulikuti ku kaeya, ku katutu ku ufumondaka nanti ku wondaka, icende iyayelile uku luzi nanti iyayelile umu myamba. Yeova uwasukanga ukupitila umu cipendwilo na cii calenganga ukuti aamu mitundu yatauvwilana uzuwa nanti ukulapazyanya pa mpanga zino yapeelwa. (Mapi. 16:33) Ukucita vii kwalangililanga ukuti Leza uwatungululanga ivintu pakuti usoowelo uno Yakobo wasoowile pali cila mutundu lino atatala wafwa uwaya pa Utandiko 49:1-33 ufikiliziwe.
Ndi cakuti yaomvya icipendwilo pa kumanya ukwayelile impanga ino yali nu kupeela umutundu umwi, lyene yalolanga impendwa iya yantu aali mu mutundu uwo pakuti yamanye ukulu wa mpanga ino yali nu kuyapeela. “Muce mwankanye ningo impanga ukulingana ni mitundu inu. Mukaomvye musango wakupendola pa kwankanya. Umutundu uno ukweti antu aingi uli uno muce mupeele impanga ikulu, na uno wacepelako imuupela impanga icepelile kweneko. Nupya pano caponela lino mukupendola pali pano imumupela ni mpanga yakwe. Muce mwankanye impanga ukulingana ni mpendwa umwayela ivikolwe vinu vyonsi.” (Mpe. 33:54) Fwandi ndi cakuti yaomvya icipendwilo pa kumanya ukwayelile impanga ino yali nu kupeela umutundu umwi, yali sile nu kusenula ukulu wa mpanga iyo ukulingana na antu aali mu mutundu uwo. Acino lino yazanyile ukuti impanga ino yapeezile umutundu wakwe Yuda yali ikulu sana, yankinyeko incende imwi ku amu mutundu wakwe Simeoni.—Yoswa 19:9.