Ivyeo Vya Kuomvya Umu Kabuku Kakuti Swe Ina Klistu nu Mulimo Witu
MEI 2-8
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | 1 SAMUELI 27-29
“Vino Davidi Wacitanga pa Kucimvya mu Ulwi”
it-1 ifwa 41
Akisyi
Pa miku iili ino Davidi utukanga umwene Saulo waile afisama uku mpanga iyateekwanga nu mwene Akisyi. Pa muku wakutandikilako, Davidi yamutunganyizye ukuti umulwani, fwandi waipanzile kwati a cipena, acino Akisyi wamulesile ukuti apita. (1 Sam. 21:10-15; Masa. 34; 56) Umuku wakwe ciili nao, waile na asilika 600 pamwi ni ndupwa zyao, fwandi Akisyi wayanenyile ukuti yaikala uku mpanga ya Zikilagi. Pa mwaka onga ni myezi 4 ino yaali kuuku, Akisyi wamanyile ukuti Davidi ni iumba lyakwe yacimvyanga impanga izya mu Yudeya, lelo Davidi wene wacimvyanga aina Gesyuli, aina Gilizi, na ina Amaleke. (1 Sam. 27:1-12) Vino Davidi ni umba lyakwe yalenzile umwene Akisyi alola kwati yakuzanza imisumba iya mu Yudeya vyaomvile ningo sana, na cii calenzile ukuti umwene Akisyi acite Davidi ukuya kalinda wakwe lino aina Filisiti yapekanyanga ukuzanza umwene Saulo. Nanti cakuti pa kusyalikizya intunguluzi zyuze izya ina Filisiti zyapatikizye ukuti Davidi na aonsi yakwe yaswilile uku Zikilagi. (1 Sam. 28:2; 29:1-11) Lino Davidi wizile aya umwene nu kutandika ukulwa na ina Gati, cikaloleka ukuti umwene Akisyi ataakomilwe. Nupya wali nu umi na pa nsita ino umwene Solomoni wateekanga.—1 Yamw. 2:39-41.
Mwe Yalumendo—Mungacita Uli Pakuti Yauze Yamutaile?
8 Lekini tulande pa ntazi na yuze ino Davidi wakweti. Pa cisila cakuti Davidi wasontwa ukuya umwene wa Ayuda, waloleelile imyaka iingi pakuti atandike ukuteeka. (1 Sam. 16:13; 2 Sam. 2:3, 4) I cani icamwazwile ukuteeka umwenzo pa nsita iya? Watwalilile ukucita vino angakwanisya ukucila ukutoovoka. Wakwe, lino utuukile ku ncende ya ina Filisiti, waomvizye insita iya ku kulwisya alwani ya Ina Izlaeli. Kucita vivyo kwalenzile incende ya Ayuda icingililwe.—1 Sam. 27:1-12.
it-2 ifwa 245 pala. 6
Ufi
Nanti cakuti Baibo yalesya ufi, cisikupiliula ukuti umuntu anganeena umuntu muze ivyeo vyankaama vino aatamanya, uku muntu wino vitakumile. Yesu Klistu walanzile ukuti: “Mutaapela ica muzilo kuli ya simbwa nanti ukusumbila mawe ya mutengo kuli ya kapoli, pano yangavilyatola nupya yangamuzanza.” (Mate. 7:6) Ali mulandu kwene uno pa nsita zimwi Yesu atalandilanga ivyeo vyonsi nanti ukwasuka umu kulungatika mauzyo yano yamuzyanga ndi cakuti walola ukuti ukucita vivyo kwali nu kulenga ivintu ukwipa. (Mate. 15:1-6; 21:23-27; Yoa. 7:3-10) Vikwene ali vino Abulamu, Isaki, Laabu, na Elisya yacisile, yatalanzile ivyeo vya cumi nanti ukusokolola ivisinka vyonsi uku yantu aatapepanga Yeova, nupya tulinzile ukulola ukuti vino yacisile vyali ningo.—Utan. 12:10-19; Cipande 20; 26:1-10; Yoswa 2:1-6; Yako. 2:25; 2 Yamw. 6:11-23.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
w10 1/1 ifwa 20 mapa. 5-6
Uzye Afwe Yangaazwa Antu Aali nu Umi?
Tale elenganyini pali vino Baibo ikalanda, ikati umuntu ndi wafwa ‘akaswilila ukwivu nupya mapange yakwe yakasililikila.’ (Masa. 146:4) Saulo na Samueli yamanyile ukuti Leza walesya ukuvwana ni mipasi. Ali mulandu kwene uno ukucisila Saulo walesizye antu ukucita ivili vyonsi ivyuvwananga ni mipasi.—Levi 19:31.
Tale elenganyini pali vii. Ndi cakuti Samueli uwali na ucisinka kuli Leza wali acili uwa umi, uzye nga watamile isunde lyakwe Leza nu kuya umu kulanzyanya na ya kasapoola pakuti akalande na Saulo? Vino Yeova wakanyile ukulanda na Saulo, uzye mukwelenga ukuti kasapoola nga wapatikizye Leza wa Maka Yonsi ukulanda na Saulo ukuomvya Samueli uwali umufwe? Awe. Kulanda sile icisinka, “Samueli” uwalumbulwa paa ataali a kasesema wa cumi wakwe Leza. Lelo wali u mupasi uwipe uwaipanganga kwati a Samueli uwafwile.
MEI 9-15
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | 1 SAMUELI 30-31
“Mwalenga Ukuti Yeova Leza Amipeela Amaka”
w06 8/1 ifwa 28 pala. 12
Mwatiina Yeova Pakuti Mwaaya ni Nsansa!
12 Kutiina Yeova kutalenganga Davidi ukupeleela sile pa kukanacita iviipe. Lelo kwalenganga nu kuti aapingulapo ningo lino ivintu vyatala. Pa mwaka onga ni myezi 4, Davidi na aonsi yano wali nayo yaile iyafisama uku Zikilagi impanga iya ina Filisiti lino yutukanga Saulo. (1 Samueli 27:5-7) Pa nsita imwi lino aonsi yaa yatalipo, aina Amaleke yaile iyazanza umusumba nu kuoca, iyasenda aci, ana, ni viteekwa. Lino Davidi na aonsi yano wali nayo yawezile nu kulola ivyacitike, yalizile. Ulanda uno yakweti walenzile yuvwe sana uyi, icakuti aonsi yaa yalondanga nu kutama Davidi na mawe. Nanti cakuti Davidi wasakamikwe, atatoovwike. (Mapinda 24:10) Vino Davidi wali na katiina kuli Yeova, calenzile ukuti aleenge uwazwilizyo kuli aliwe nupya ‘Yeova wamupeezile amaka.’ Davidi na aonsi yano wali nayo yalondeliile aina Amaleke, iyayacimvya nu kupokolola vyonsi vino yasenzile, pano Leza wayazwilizye.—1 Samueli 30:1-20.
w12 4/15 ifwa 30 pala. 14
Yeova Akatwazwa Pakuti Tukapusuke
14 Davidi wapisile umu vintu ivingi ivyamusakamikanga umu umi wakwe. (1 Sam. 30:3-6) Vino Davidi walanzile vikalangilila ukuti Yeova wamanyile vino wayuvwanga. (Belengini Masamu 34:18; 56:8.) Naswe kwene Leza wamanya ningo vino tukayuvwa. Ndi cakuti twaya nu ulanda nanti ‘twapelelwa amano,’ Yeova akaya umupipi naswe. Cii cingatuteekezya wakwe vino cali kuli Davidi uwimvile ukuti: “Namasangalalanga nu kuzanga apa luse lwako, pano wewe walola mpiti ulanda wa mwenzo wane.” (Masa. 31:7) Lelo Yeova akacita ivingi ukucila ukupeleela sile apa kumanya ivikutusakamika. Akatuteekezya nu kutukomelezya. Inzila yonga ino akacitilamo vivyo u kupitila umu kulongana.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
w05 3/15 ifwa 24 pala. 8
Visinka Ivyaya Mwi Buku Lyakwe 1 Samueli
30:23, 24. Vino yapingwilepo vyafumile pa Mpendwa 31:27, apakalangilila ukuti Yeova wacindika imilimo ino cila muntu akaomba umu cilongano. Fwandi vyonsi vino tukucita, lekini ‘twaomba nu mwenzo onsi kwati tukuombela Yeova, asi kwati tukuombela antu.’—Kolose 3:23.
MEI 16-22
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | 2 SAMUELI 1-3
“I Vyani Vino Tukusambilila Uku ‘Lwimbo Lwa Ndosya’ Luno Davidi wimvile?”
w00 6/15 ifwa 13 pala. 9
Mwacindika Aakamitungulula
9 Uzye Davidi wasakamikwanga lino yamucitilanga iviipe? Davidi wanenyile Yeova ukuti: “Antu akakate yakulonda yankome.” (Masamu 54:3) Wanenyile Yeova ivyali umu mwenzo, watiile: “Leza wane, ntuule ku anisi yane . . . Antu ya lukang’ansi yatiyantenga. Asi mulandu wakuti nani natinifya, nanti ukuluvyanya penepo cimwi, awe. Ayayo yakwiza ulwilo yaiteinye, asi pamulandu wakuti nene ninduvyanya cimwi Mwene, awe cumi kusi nanti cimwi.” (Masamu 59:1-4) Uzye mwatala mwayuvwapo wakwe vino Davidi wayuvwile ukuti mutacisile iciipe icili consi uku muntu uwapelwa amaka aakutungulula, lelo atwalilila ukulenga ivntu ukumwipila? Davidi atatiile ukucindika Saulo. Mucifulo ca kuti Davidi aye ni nsansa lino Saulo wafwile, wapanzile ulwimbo lwa ndosya luno wimvile ulwa kuti: “Saulo na Yonatani, yene aakuzunguka nupya akundwe . . . Yakweti ulwilo ukuluta yalyang’anda, ni vimaka ukuluta yacisama. Mwe anaci amu Izlaeli, si mungalosya Saulo!” (2 Samueli 1:23, 24) Davidi watwalilile ukucindika Saulo uwali umupakwe wakwe Yeova nanti cakuti wamucitiile iviipe, fwandi naswe tulinzile ukumukolanya.
w12 4/15 ifwa 10 pala. 8
Kufutuka Kukalangilila Insita Itale Ino Tufisilepo!
8 Nupya Baibo yalanda pa yaomvi aingi aali na ucisinka. Lekini tulandeko pali yaili nu kulola vino tungasambililako kuli aliyo, tumatandikilapo nu monsi uwali na ucisinka kuli Davidi. Yonatani umwana umukalambapo uwa mwene Saulo, u wali nu kupyana pa wene nu kutandika ukuteeka aina Izlaeli, nomba kuli cimwi icalenzile citaya vivyo. Yeova wasoolwile Davidi ukuya umwene uwa ina Izlaeli uwalondelelapo. Yonatani wacindike vino Leza wapingwile. Atuvwilile Davidi uzuwa nanti ukutandika ukucimvyanya nawe. Lelo “umwenzo wakwe Yonatani umwana wakwe Saulo iuya sana kuli Davidi” nupya wamulavile nu kuti alatwalilila ukuya uwa cumi kuli aliwe. Nupya Yonatani wapeezile Davidi ivya kuzwala, lupanga, ulapwa, nu musipi pa kulangilila vino wamucindike. (1 Sam. 18:1-4) Yonatani wacisile ivili vyonsi vino angacita pakuti akomelezye Davidi, icakuti wisile nu umi wakwe umu uzanzo pakuti amucingilile kuli Saulo. Yonatani wanenyile Davidi ukuti: “Wemo ulaya umwene wa ina Izlaeli, nani ndaya wakwe ciili kunuli.” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17) Fwandi citanga cituzungusye ukumanya ukuti pa cisila ca mfwa yakwe Yonatani, Davidi wimvile ulwimbo lwa ndosya pa kulanga vino wali nu ulanda na vino watemiilwe Yonatani.—2 Sam. 1:17, 26.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 369 pala. 2
Mwina
Izwi lya kuti “mwina” likalozya nu ku yantu aakacita ivili vimwi, nupya aakwata mauyo akolane. Wakwe, umwene Hilamu uwa ku Tuli wamile Solomoni ukuti umwinakwe asi sile pa mulandu wa kuti yakweti ivifulo ivili vimwi, lelo na pa mulandu wakuti yatemiilwe ivili vimwi, nupya yaombile pamwi umulimo wa kupekanya imbao alino ni vintu vyuze ivyakuomvya pa kukuula itempele. (1 Yamw. 9:13; 5:1-12) Davidi walemvile ukuti: “Lolini vino cazipa navino cazanzya antu yakwe Leza, ukwikala pamwi wa cina nyina!” Vino Davidi walemvile vikalangilila ukuti asi sile ukuya umu lupwa ululi lumwi ukungalenga aina ukuya nu mutende nupya alemane. (Masa. 133:1) Alino kutemwa kuno yatemwanine na Yonatani, u kwalenzile Davidi amwame ukuti umwanakwe asi kuti yafumiile umu lupwa ululi lumwi. (2 Sam. 1:26) Ya cuza yaili aakwata imiyele iliimwi yangamwa ukuti aina nanti cakuti imiyele iyo iipe.—Mapi. 18:9.
MEI 23-29
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | 2 SAMUELI 4-6
“Mwatwalilila Ukuya na Katiina Kuli Yeova nu Kukanamusosya”
w05 5/15 17 ¶8
Visinka Ivyaya Mwi Buku Lyakwe 2 Samueli
6:1-7. Nanti cakuti cali sile ningo ukukuusya imbokosi ya upangano, lelo vino Davidi wasoolwilepo ukuomvya icikocikaala kwali ukutama isunde lyakwe Leza nupya ci calenzile ivintu ukwipa. (Kufuma 25:13, 14; Mpendwa 4:15, 19; 7:7-9)[10] Nanti cakuti cali sile ningo vino Uza walondanga ukucingilila imbokosi ya upangano ukuti itapona, lelo vino wacisile vyalenzile atame isunde lyakwe.
w05 2/1 ifwa 27 pala. 20
Yeova Lyonsi Akacita Ivisuma
20 Iusyini ukuti Uza afwile wamanyile ningo ukuti Mbokosi ya Upangano yimililangako ukuyapo kwakwe Yeova. Isunde lyalanzile umu kulungatika ukuti asi yonsi aalinzile ukulema uku Mbokosi ya Upangano, nupya lyalanzile ukwaula nu kupita umu mbali ukuti aakana ukuvwila isunde lilyo yali nu kufwa. (Mpendwa 4:18- 20; 7:89) Fwandi umulimo wa kusenda Imbokosi ya Upangano wali u mulimo ucindame. Uza wali u mwina Levi (nanti cakuti ataali simapepo), fwandi afwile wamanyile ningo vino Isunde lyalanzile. Nupya ukulunda pali vii, imyaka iingi uku cisila Imbokosi ya Upangano yaisungiile umu ng’anda yakwe ya isi. (1 Samueli 6:20–7:1) Imbokosi ya Upangano ikazile kuuku pa myaka ukufika ku ma 70, kufikila lino Davidi wapingwilepo ukuti aifumyeko. Fwandi Uza afwile wamanyile ningo masunde alandanga pa Mbokosi ya Upangano ukufuma sile uku wance.
w05 2/1 ifwa 27 pala. 21
Yeova Lyonsi Akacita Ivisuma
21 Wakwe vino itulandapo mpiti, Yeova akamanya ivili umu myenzo. Pa mulandu wakuti Izwi Lyakwe Leza lyalanda ukuti vino Uza wacisile vikalangilila ukuti atapiile umucinzi kuli Yeova, fwandi tungalanda ukuti Yeova afwile wamanyile ukaitemwe uno Uza wakweti nanti cakuti Baibo italandapo. Uzye Uza wali u muntu uwacitanga ivintu vino atalinzile ukucita, nanti wali ni ciyelezyo cakucita ivintu ukwaula ukukwata umwakupelela? (Mapinda 11:2) Uzye ukusenda Imbokosi ya Upangano ino ulupwa lwakwe lwasunzile pa myaka ingi, kwalenzile ailola ukuti wali umucindame sana? (Mapinda 8:13) Uzye Uza atataile ukuti Yeova wali nu kucingilila Imbokosi ya Upangano iimililangapo ukuyapo kwakwe? Usi mulandu ni calenzile acite vivyo, tungasininkizya ukuti Yeova lyonsi akacita ivilungame. Afwile waweni vimwi umu mwenzo wakwe Uza ivyalenzile ukuti amupingule papo kwene sile.—Mapinda 21:2.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
w96 4/1 ifwa 29 pala. 1
Lyonsi Mwatuula Masakamiko Inu Pali Yeova
Vino Davidi wali umwene, wakweti umulandu pi lyasi lii. Vino Davidi wacisile vikalangilila ukuti nanti cakuti umuntu waya na ucuza usuma na Yeova, insita zimwi angacita iviipe ndi cakuti ivintu vyatala. Pa kutandika Davidi wasosile sana. Lyene pa cisila uvwile intete. (2 Samueli 6:8, 9) Ucuza wakwe na Yeova weziwe sana. Cikaloleka ukuti pa nsita yii, Davidi wafizilwe ukuutula masakamika yakwe pali Yeova lino atuvwiliile masunde yakwe. Uzye naswe kwene insita zimwi vii vingatucitikila? Uzye tukapeela Yeova umulandu ndi cakuti iviipe vyacitika pa mulandu nu kukanalondela masunde yakwe?—Mapinda 19:3.
MEI 30–JUNI 5
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | 2 SAMUELI 7-8
“Yeova Wapangana Upangano na Davidi”
w10 4/1 ifwa 20 pala. 3
“Uwene Wako Ulayelelela Amanda Yonsi”
Yeova watemiilwe pali vino Davidi wali nu mwenzo wakulondesya ukukuula itempele. Pa kulangilila vino wayuvwile pali vino Davidi waipeliisye alino nu kulingana nu usesemo, Leza wapangiine upangano na Davidi uwakuti muli aliwe u mulafuma umuntu aalateeka amanda pe. Natani wanenyile Davidi ulayo uno Leza wamulavile uwakuti: “Uluko lwako nu wene wako vilayelelela amanda yonsi pa manso yane. Nupya uwene wako ulaya uwa manda pe.” (Cikomo 16) A weni uwali nu kuya impyani umu upangano uu nu kuteeka amanda pe?—Masamu 89:20, 29, 34-36.
w10 4/1 ifwa 20 pala. 4
“Uwene Wako Ulayelelela Amanda Yonsi”
Yesu wa ku Nazaleti wafumile umu lupwa lwakwe Davidi. Lino malaika wamanyisyanga pa kuvyalwa kwakwe Yesu, watiile: “Yeova Leza alamupela icilimba ca wene cakwe isi Devedi, nupya alaya Umwene amanda pe uku ya mu ng’anda yakwe Yakobo, nu Wene wakwe utalakwata impela.” (Luka 1:32, 33) Upangano uno Leza wapangiine na Davidi wafikiliziwe ukupitila muli Yesu Klistu. Asi antu amusonsile ukuti aye umwene, lelo akateeka ukulingana nu ulayo uno Leza walavile uwakuti alateeka amanda pe. Lekini twaiusya ukuti malayo yakwe Leza lyonsi yakafikiliziwa.—Ezaya 55:10, 11.
w14 10/15 ifwa 10 pala. 14
Mwataila Sana Uwene
14 Elenganyini pa ulayo uno Yeova walavile umwene Davidi kupitila umu upangano uno wapangiine na Davidi. (Belengini 2 Samueli 7:12, 16.) Yeova wapangiine upangano uu na Davidi pa nsita ino wateekanga umu Yelusalemu, muno wamulavile ukuti muli aliwe u mulafuma Mesiya. (Luka 1:30-33) Mukuya kwa nsita, Yeova wizile asokolola muno umwana uwalavilwe wali nu kuvyalilwa nu kuti uwali nu kupyana icilimba ca wene cakwe Davidi wali nu kukwata insambu izya kuteeka umu Wene wa Umesiya. (Ezek. 21:25-27) Kupitila muli Yesu, uwene wakwe Davidi ulaya “uwakuyelelela umuyayaya.” Mu cumi, cilimba ca mwana wakwe Davidi “cilayelelela pee, ndi vino ilanzi likalilila pee.” (Masa. 89:34-37) Fwandi Uwene wa Umesiya utalatala ufumiziwepo, nupya vyonsi vino ulacita vilikalilila manda pe!
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-2 ifwa 206 pala. 2
Manda Akusyalikizya
Usesemo Wakwe Balamu. Lino aina Izlaeli yatatala ingila umu Mpanga ya Ulayo, alino kasesema Balamu wanenyile Balaki umwene wa ina Moabu ukuti: “Lelo tale ndanga intale nkusopesye vino umutundu uu [aina Izlaeli] uli nu kucitila antu yako mu manda ali nu kwiza. . . . Umwene, akoline wa lutanda, alafuma mu luko lulu. Intuwa ya wene yakatuka yafuma mwakwe Izlaeli. Wene wapola Moabu mu nzekete yi kutwi na ana yakwe Seti yonsi aonsi ku lupanga.” (Mpe. 24:14-17) Usesemo uu wafikiliziwe pa muku wa kutandikilako lino umwene Davidi, uwali wa “lutanda” wacimvizye aina Moabu. (2 Sam. 8:2) Fwandi umukufikiliziwa kwa usesemo uu, manda akusyalikizya yatandike lino Davidi wizile aya umwene. Pa mulandu wakuti Davidi wimililangako Yesu umwene wa Wene wa Umesiya, usesemo uu ukalanda na pa nsita ino Yesu aliza onone alwani yakwe yonsi.—Eza. 9:7; Masa. 2:8, 9.
JUNI 6-12
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | 2 SAMUELI 9-10
“Davidi Walangizye Ukutemwa Kwa Cumi”
w06 6/15 ifwa 14 pala. 6
Mungaya ni Nsansa
Davidi walemvile ukuti, “Walongo umuntu wiyo akasakamala mupina nu mulanda.” Nupya walunzilepo nu kuti: “Yawe nawe alamukulula uwanda wa ntazi. Yawe akamucingilila nu kumusunga, akamulenga aye nu luzango muno nsi.” (Masamu 41:1, 2) Ukutemwa kuno Davidi walangizye kuli Mefibosyeti umwana umonsi wakwe Yonatani uwali umulemale, kukalangilila vino naswe tulinzile ukuya nu kutemwa kuli yayo aali nu ulanda.—2 Samueli 9:1-13.
w05 5/15 ifwa 17 pala. 12
Visinka Ivyaya Mwi Buku Lyakwe 2 Samueli
9:1, 6, 7. Davidi atiliile vino walavile. Fwandi naswe kwene tulinzile ukwezya na maka ukufikilizya vino twalaya.
w02 2/15 ifwa 14 pala. 10
Yazizimizye Intazi Izyali wa Myunga Umu Mwili
10 Lino papisile imyaka imwi, umwene Davidi walangizye icikuku kuli Mefibosyeti pa mulandu na vino watemiilwe Yonatani. Davidi wapezile Mefibosyeti ivikwatwa vyonsi vyakwe Saulo, nupya wasonsile Ziba umuomvi wakwe Saulo kuti aliwe aavyangalila. Nupya Davidi wanenyile Mefibosyeti ukuti: “Ulaimulwa api tebulo lyane lyonsi kwene.” (2 Samueli 9:6-10) Ukwaula nu kutwisika Mefibosyeti wakomeleziwe pa cikuku cino Davidi wakweti nupya camwazwilizye ukukanaika sana mano kuli vino wacuulanga pa mulandu nu kulemala. I sambililo ilisuma sana lii! Naswe kwene tulinzile ukuya ni cikuku kuli yayo aakulwisyanya ni ntazi izili wa munga umu mwili.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 266
Vilezu
Mpiti antu aingi aikalanga uku utunkilo wi lanzi, kwikako sile na ina Izlaeli, yatemiilwe alino nu kucindika sana antu aakweti ivilezu. Isunde lyakwe Leza lyalesizye ukupela ivilezu nanti ukuvicentola. (Levi 19:27; 21:5) Tutanga tutwisike pano umu mipepele ingi iya ufi yacitanga vikwene.
JUNI 13-19
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | 2 SAMUELI 11-12
“Mutaleka Ivilondwa Iviipe Vyamitungulula”
Mungafuma Uku Viteyo Vyakwe Satana
10 Ukaitemwe walenzile ukuti Umwene Davidi ailile vyonsi vino Yeova wamupeezile, ivyuma, ucindami, na vino wacimvizye alwani yakwe aingi. Davidi wataizyanga nupya wamanyile ukuti ivintu vino Yeova wamucitiile vyali ivingi wakwe cimwi. (Masa. 40:5) Nomba pa nsita imwi, Davidi wilile vyonsi vino Yeova wamupeezile. Watiile ukuteeka umwenzo kuli vino wakweti nu kutandika ukulondesya ukukwata ivingi. Nanti cakuti Davidi wakweti aci aingi, watandike ukulonda ukuya pamwi nu mwanaci wino wakweti iya nanti cakuti Yeova watiile ukucita vivyo cali iciipe. Umwanaci wali a Batisyeba, na iya wali a Uliya umwina Hiti. Davidi wacisile ucende na Batisyeba nupya wizile akwata inda. Vino Davidi wacisile vyali iviipe, nomba wacisile na vyuze ivipisye, wapekanyizye ukuti Uliya yakamukome. (2 Sam. 11:2-15) I vyani vino Davidi welenginye? Uzye welenganyanga ukuti Yeova asikulola? Nanti icakuti Davidi waombiile Yeova pa myaka iingi, wizile aya na ukaitemwe na cii calenzile acuule sana. Pa cisila, Davidi wizile azumila ukuti wayembwike, nupya walapiile. Wataizye pali vino Yeova wamwelezile.—2 Sam. 12:7-13.
U Mulandu ci Uno Tulinzile Ukuitemelwa Ukutontela Yeova Nupya Tungacita Uli Vivyo?
15 Yeova atasonsile sile Davidi ukuya umutwe wa lupwa lelo wali nu kulatungulula uluko lwa ina Izlaeli lonsi. Vino wali Umwene wakweti sana amaka. Insita zimwi waomvyanga amaka yakwe uyi uyi nupya waluvyanyanga. (2 Sam. 11:14, 15) Lelo walangilile ukuti watontelanga Yeova pano wazumile lino yamulungike. Wapefile kuli Yeova nu kumunena vyonsi vino wayuvwanga. Nupya waomvile apapezile amaka yakwe pakuti uvwile ukusunda kwakwe Yeova. (Masa. 51:1-4) Nupya wali umuicefye sana pano wazumilanga ndi cakuti yamulungika asi uku yonsi sile lelo nu ku yanaci kwene. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) Davidi wasambilile kuli vino waluvyanyizye nupya waipeelisye ukuombela Yeova umu umi wakwe onsi.
Lekini Kampingu Winu Aasambiliziwa na Masunde Yakwe Leza ni Visinte Vya Muli Baibo
7 Tutalinzile ukutama masunde yakwe Leza pakuti tumanye ivisuma ni viipe. Tungasambilila uku yantu alembwa muli Baibo atamile masunde yakwe Leza. Pa Mapinda 1:5 pakati: ‘Antu yamano yakakutika nupya yakamanyilapo ivyeo na vyuze.’ Nupya ivyeo vivyo tukavisambilila kuli Leza lino tukuwelenga Baibo nu kwelenganya sana pa malyasi yaa acumi aalembwa muli Baibo. Lekini tulande pa Mwene Davidi, elenganyini pa viipe ivyamucitikile lino wakanyile ukuvwila isunde lyakwe Yeova nu kucita ucende na Batisyeba. (2 Sam. 12:7-14) Lino tukuwelenga nu kwelenganya api lyasi lii tungayuzya sweineco amauzyo yaa: ‘Uzye Umwene Davidi nga wacisile uli pakuti iviipe ivyamucitikile vitamucitikila? Ndi cakuti nani natunsilwe mu musango uli onga kwene, uzye ningakwanisya ukutaluka kwi tunko lilyo? Uzye ningasimula wakwe Yosefu, nanti ningacita wakwe vino Davidi wacisile?’ (Utan. 39:11-15) Ndi cakuti tukwelenganya sana pa viipe ivikacitika ndi umwi wayembuka, cingatwavwa ‘ukupata iviipe.’
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 590 pala. 1
Davidi
Yeova walolanga iviipe vyonsi vino Davidi wacisile, nupya walenzile ukuti vimanyikwe. Ndi cakuti Yeova aleka antu aliyo yapingula Davidi na Batisyeba apa luyembu luno yacisile ukulingana ni Sunde lyakwe Mose, yonsi yoili nga yafwile nupya nu mwana kwene nga wafwilile pamwi na nyina. (Malan. 5:18; 22:22) Lelo, Yeova u wapingwile nu kulanga uluse kuli Davidi pa mulandu nu upangano wa Wene (2 Sam. 7:11-16), nupya tutanga tutwisike ukuti Yeova wacisile vii pa mulandu wakuti Davidi walangizyanga uluse kuli yauze (1 Sam. 24:4-7; loliniko na Yako. 2:13) na pa mulandu wakuti Yeova waweni vino ya kacita ya viipe yalapiile pa viipe vino yacisile. (Masa. 51:1-4) Nomba asi kuti kutaali iviipe ivyali nu yacitikila pa luyembu luno yacisile. Yeova walanzile ukupitila muli kasesema Natani ukuti: “Ndaleka umwi ukufuma mu akazi kako akuletele intazi.”—2 Sam. 12:1-12.
JUNI 20-26
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | 2 SAMUELI 13-14
“Muli Ukaitemwe Wakwe Amunoni Mwafumile Iviipe”
it-1 ifwa 32
Abusalomu
Kukomwa Kwakwe Amunoni. Usuma wakwe Tamala nkazi wakwe Abusalomu walenzile ukuti Amunoni uwali umwinakwe atandike ukumukumbwa, nu kwama Tamala ukuti aye akamwelekele, nupya wamupatikizye mpaka alaala nawe. Lino Amunoni wacisile vii wapasile sana Tamala nupya wamuzinzile. Tamala walepoziile icakuzwala icalangililanga ukuti wali anacisungu nupya umwana uwa mwene, nupya waipasile itwi uku mutwe, lyene wakomenkiine na Abusalomu. Papo kwene sile Abusalomu wilwike ukuti kuli viipe vino Amunoni aatacita kuli Tamala, pano ala wamanya mpiti ukuti Amunoni akakumbwa Tamala. Nomba Abusalomu wanenyile kaci wakwe ukuti atanena umuntu ali wensi pali cii, nupya wamusenzile uku ng’anda.—2 Sam. 13:1-20.
Mwaikanya
11 Baibo ikatunena pali yamwi ataikanyanga ukucita ulalelale. Nupya ikalanda na pa viipe ivyayacitikile pa mulandu nu kukanaikanya. Ali wensi wino vivi ivyacitikilanga Kim vikucitikila angazwiwa sana ndi cakuti akwelenganya sana pa mulumendo wiya uwalembwa umu Mapinda cipandwa 7. Mwaelenganya na pali vino Amunoni wacisile ni viipe ivya mucitikile. (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32) Avyazi yangazwa ana yao ukusambilila ukuikanya nu kuya na mano akumanya ivya kucita pakuti yataluke uku vintu ivingalenga yacite ulalelale, ndi cakuti yalanzyanya nayo amalyasi ya musango uwo lino yali pa mapepo ya lupwa ukuomvya amalyasi alembwa muli Baibo.
11 it-1 ifwa 33 pala. 1
Abusalomu
Lino papisile imyaka iili, insita yakuseenya imfwele mavumbu yafisile lino kwayanga ukuzevya, nupya Abusalomu wapekiinye icimulo uku Baali hazoli ukwatalimfile makilomita 22 kufuma ku Yelusalemu, nupya wamile ana aonsi a mwene kumwi na Davidi. Lino isi walanzile ukuti asikuzanwako, Abusalomu wamupatikizye ukuti atume Amunoni iyeli lyakwe kuti aliwe akazanweko. (Mapi. 10:18) Lino yazevyanga, Amunoni ‘wazanzile cuze pa mulandu na waini,’ nupya Abusalomu wanenyile aomvi yakwe kuti yamukome. Ana yamwi yaswilile uku Yelusalemu, lelo Abusalomu wene utukiile kuli isikulu uku Asilya mu wene wa ina Gesyuli uwayelile ku ufumondaka wakwe yemba wa Galili. (2 Sam. 13:23-38) Vino kasesema Natani wasoowile ukuti amu mupanda wakwe Davidi yaali nu kufwa imfwa ipisye vyatandike ukufikiliziwa, nupya vyatwalilile ukucitika ukufika lino Davidi wafwile.—2 Sam. 12:10.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
g04 12/22 mafwa 8-9
Kuyemba Ukwacindamisya
Pa kuti mulole ukuyemba ukwacindamisya, elenganyiniko pali Abusalomu umwana umonsi wakwe Davidi. Nanti cakuti walolekanga ningo antu yatandike ukumulola ukuti uwa sile sile pa mulandu ni miyele yakwe iipe. Baibo yamulondolola ukuti: “Kutali umuntu nanti wenga umu ina Izlaeli yonsi wino yangalingana na Abusalomu ku kuyemba. Wene atakweti akaulema nanti kamwi, ukutandikila sile ku mutwe wakwe mpaka na pa kakando.” (2 Samueli 14:25) Lelo icilumba cakwe Abusalomu calenzile apondokele isi nu kulalonda ukumupoka uwene. Nupya wacisile nu uzelele na anaci apambali yakwe isi. Ni cafumilemo ica kuti, Leza wasokiile sana Abusalomu nupya wafwile imfwa iipisye.—2 Samueli 15:10-14; 16:13-22; 17:14; 18:9, 15.
Uzye mungatemwa ukuya cuza wakwe Abusalomu? Awe foo. Nupya pasi umuntu nanti wenga angatemwa ukumukolanya. Ukuyemba kuno wayemvile kutalenzile ukuti ate ukuya ni cilumba nu kukanaya na ucisinka, nupya kutamucingilile kuti atononwa. Nanti ciye vivyo, Baibo yalanda pa antu aingi aali na mano nupya aali ayembe, lelo italanda pa milolekele yao iya kunzi. Fwandi ukuyemba ukwacindama sana i miyele iya mukasi.
JUNI 27–JULAI 3
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | 2 SAMUELI 15-17
“Cilumba Calenzile Abusalomu Apondoke”
it-1 ifwa 860
Kakolelela
Lwali ulutambi uku antu aikalanga uku ufumondaka uwa Asia ukutuma aakukolelela pa kuti yakamanyisye pa mwene uwali nu kwiza nu kwazwilizya muli vyuze ivikulondekwa. (1 Sam. 8:11) Pa mulandu na ucipondoka wakwe Abusalomu na Adoniya na vino yalondanga ukupeelwa umucinzi, yatumile aonsi 50 aakukoleelela amaceleta yao.—2 Sam. 15:1; 1 Yamw. 1:5.
w12 7/15 ifwa 13 pala. 5
Mwaombela Leza Uwaya nu Utungwa
5 Muli Baibo mwaya antu angi alenganga antu yauze ukucita iviipe. Wenga pali yayo wali a Abusalomu umwana uwa mwene Davidi. Abusalomu wali umonsi umwi uwalolekanga ningo sana. Mukuya kwa nsita, wakwe vivi kwene vino cali kuli Satana, wizile atandika ukuya na ukaitemwe umu mwenzo nu kutandika ukulondesya ukuya pa cilimba ca wene cakwe isi cino ataali nu kupyana. Pa mulandu wakuti Abusalomu walondanga ukupoka uwene, walenganga caloleka kwati wikanga sana mano uku ina Izlaeli, lelo pa nsita ili imwi kwene ala akulenga caloleka kwati aapingulanga yatikanga mano uku yantu. Wakwe vino Ciwa wacisile umu calo ca Edeni, Abusalomu nawe kwene walenganga caloleka kwati akulonda ukwazwa antu, lelo pa nsita ili imwi kwene ala akuzewanya izina lyakwe isi.—2 Sam. 15:1-5.
it-1 mafwa 1083-1084
Hebuloni
Lino papisile imyaka imwi, Abusalomu umwana wakwe Davidi waswilile uku Hebuloni, nupya kuuku akuno watandike ukulwisya ukupoka isi uwene nanti cakuti vino walondanga ukucita vitaomvile. (2 Sam. 15:7-10) Cikaloleka kwati Abusalomu wasoolwilepo ukuswilila uku musumba wa Hebuloni kuti akuno akatandikile ukupoka uwene pa mulandu wakuti mpiti, wali ali musumba ukulamba uwa Yuda, nupya ali muno wavyalilwe nu kukulila. Nupya lino papisile insita, umwene Leoboamu umwizikulu wakwe Davidi wakuuzile umusumba wa Hebuloni cipya cipya. (2 Mila. 11:5-10) Pa cisila cakuti Ayuda yano aina Babiloni yasenzile umuuzya yawela uku mwao, yamwi yaile iyikala uku Hebuloni (Kilyati Aliba).—Neem. 11:25.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
Uzye Imukwata Ivisinka?
11 Naswe kwene insita zimwi antu yangatufyenga pa mulandu wakuti iyalanda vimwi pali sweswe ivisi vya cumi vyonsi. Elenganyini pa Mwene Davidi na Mefibosyeti. Davidi walangizye ukapekape ni cikuuku kuli Mefibosyeti nu kumupeela impanga yonsi ino isikulu Saulo wasiile. (2 Sam. 9:6, 7) Nomba lino papisile insita, Davidi wapokelile ilyasi liipe pali Mefibosyeti. Ukwaula nu kusininkizya, Davidi wapingwilepo ukupoka Mefibosyeti impanga yonsi. (2 Sam. 16:1-4) Lino Davidi walanzile na Mefibosyeti, wizile ailuka ukuti ataapingwile ningo nupya wamuwezizyeko impanga imwi. (2 Sam. 19:24-29) Nomba ulufyengo luu nga lutacitiike Davidi alondelezya nu kumanya ivisinka vyonsi ukucila ukupingulapo ukwaula ukumanya vyonsi.