Vino Baibo Ikasambilizya Pali Tata, Umwana, nu Mupasi wa Muzilo

ANTU yamwi yaazumila umu cisambilizyo cakuti Aeneco Yatatu Muli Leza Wenga—yakati kwaya Leza Tata, Leza Mwana, na Leza Mupasi. Yaazumila ukuti Tata, Umwana, nu Mupasi wa Muzilo, yaalingana amaka nu kuti yonsi yotatu, yataakwata intandikilo. Fwandi ukulingana ni cisambilizyo cii, Tata a Leza, Umwana a Leza, nu mupasi wa muzilo nao a Leza, nomba ala yonsi pamwi yakupanga Leza wenga.

Antu aingi aazumila umu cisambilizyo cakuti Aeneco Yatatu Muli Leza Wenga, yakazumila kuti yatanga yalondolole ningo icisambilizyo cii. Lelo yakaelenganya yati muli Baibo mwene cifwile amuno caaya. Cacindama ukumanya ukuti amazwi yakuti Aeneco Yatatu Muli Leza Wenga mutanga muyazane nanti pamwi muli Baibo. Ngi cisinka cakuti kwaya ya Leza yatatu muli Leza wenga cene amuno caaya? Pa kwasuka iuzyo lii, lekini tulolekesye ilembelo lino antu yakati i likayalangilila ukuti kufwile kwaya yaleza yatatu muli Leza wenga.

‘IZWI WALI A LEZA’

Pali Yoane 1:1 paya mazwi yakuti: “Ku utandiko wa uumbo, kwali wino aka-amwa Izwi. Izwi wali na Leza. Wene wali a Leza.” Lyene apa vikomo vya pisika Yoane walangilile ukuti “Izwi” wiyo a Yesu. (Yoane 1:14) Nomba, vino Izwi wiyo walumbulwa ukuti a Leza, antu yamwi yakaelenganya yati fwandi Umwana alino na Tata aa Leza aaya muli Leza wenga.

Mwaiusya ukuti iciputulwa cii ica muli Baibo calemvilwe umu lulimi lwa ciGliki. Lyene lino paapisile insita, ya kasenula yaasenwile iciGliki cico umu ndimi zyuze. Lelo ya kasenula yakwe Baibo aingi yene yataasenwile yati ‘Izwi wali a Leza.” Uzye imumanya icalenzile? Pano ukulingana na vino aeneco yuvwikisye iciGliki ca muli Baibo, yaweni ukuti amazwi yakuti ‘Izwi wali a Leza’ yafwile ukusenulwa umu nzila yuze. Uzye yaacisile uli? Lolini vino yasenula muli ya Baibo yamwi: “Logos [Izwi] wali muli uleza.” (A New Translation of the Bible) “Izwi wali leza.” (The New Testament in an Improved Version) “Izwi wali na Leza nupya wali wakwe aliwe.” (The Translator’s New Testament) Ndi twakonka vino ya Baibo yaa yasenulwa, cikupiliula ukuti Izwi asi ali Leza kwene.a Lelo pa mulandu wakuti Izwi wene waluta iviumbwa vyonsi vino Yeova waumba, acino aka-amilwa ukuti “leza.” Izwi lilyo ilyakuti “leza,” likupiliula ukuti “uwa maka.”

VINO MUNGAZANA IVISINKA

Antu aingi yatamanya iciGliki ca muli Baibo. Nga lyene mungamanya uli muno Yoane walozizye? Lekini tulangilile: Tuti mwalimu walondolwela ana yi sukulu icisambililo cimwi. Lino papita insita, ana yi sukulu yatandika ukupaazyanya pali vino mwalimu wali wayasambilizya. Uzye ana yaayo yangacita uli pakuti yamanye ivisinka? Yangaya yakuzye mwalimu uwali wayasambilizya pakuti alondolole navyuze. Cumi kwene ukusambilila ivisinka navyunze kungayavwa ukumvwikisya icisambililo. Fwandi na pa kuvwikisya umwalola amazwi aaya pali Yoane 1:1, mungalola umwilandwe lyakwe Yoane pakuti muvwe vino Yesu walondololwa. Ndi mwasambilila ivingi apilyasi lii, cingamwavwa ukumanya ivisinka.

Lolini vino Yoane kwene walanzile pa cikomo 18 umu cipande 1 kwene. Watiile: “Pasi umuntu watala alola Leza [Wamaka Yonsi].” Nomba Yesu Umwana wakwe wene antu yaamuweni, pano Yoane walemvile ati: “Izwi wiya [Yesu] wizile aya umuntu . . . nupya wizile aikala pamwi naswe. Twaweni lulumbi lwakuya Mwana wenga sile kufuma kuli Leza Tata.” (Yoane 1:14) Nga lyene vwilini Umwana angaya uli ali Leza kwene uwa Maka Yonsi? Nakapya, Yoane walemvile ukuti Izwi “wali pamwi na Leza.” Nomba uzye umuntu angaya uli pamwi nu muntu muze nupya apa nsita iiliyonga kwene aye ali muntu kwene wiyo? (Yoane 1:34) Alino na cuze i cakuti pali Yoane 17:3 Yesu umwineco waipusinye ningo sana kuli Isi wa mwiyulu. Walanzile ati Isi ali “Leza wenga sile uwa cumi.” Napya pa kumalilila ukulemba ilandwe lii Yoane walanzile ati: “Vii vyalemvilwe kuti mutaile ukuti Yesu ali Katuula Mwana wakwe Leza.” (Yoane 20:31) Mulolekesye papo apakuti Yesu u Mwana wakwe Leza, pasiikuti wene ali Leza kwene. Fwandi ivyeo vii ivyalembwa umwilandwe lyakwe Yoane vikatwavwa ukumvwikisya ilembelo lyakwe Yoane 1:1. Yesu wino ali Izwi, a “leza”, kuli kuti wene wakwata icifulo ca papela sana, nomba asi kuti ali Leza kwene uwa maka yonsi.

ICINGAMWAVWA UKUSININKIZYA

Iusyini nupya vino itwalanda pa cilangililo cakwe mwalimu na ana yi sukulu. Mwelenganye muti kuli ana yamwi aacili yakutwisika na lino mwalimu wizawayalondolwela ivyeo navyuze. Uzye yangacita uli? Yangaya yakuuzye mwalimu namuze pakuti akayalondolweleko apa cisambililo cino yatakuvwikisya. Ndi cakuti mwalimu wiyo nawe waya walanda wakwe vino mwalimu wa nkoleelo wali walanda, limwi ana yi sukulu yanguvwikisya yate nu kupaazyanya. Fwandi namwe kwene, ndi cakuti musikuvwikisya vino Yoane walanzile pali Yesu na Leza wa maka yonsi, mungawelenga ivyeo navyunze umwibuku lyuze ilikalanda pa vilivimwi kwene. Limwi cingazipa ukuti imulolako na vino Mateo nawe walemvile api lyasi kwene lii. Mateo walemvile amazwi yano Yesu walanzile ukulozya uku kusila kwa viipe ati: “Kusi nanti wenga wamanya kwiza kwa wanda ulya nanti kasita. Angeli ya mwiyulu nanti Mwana kwene yatamanya, suka sile Tata.” (Mateo 24:36) Uzye imulola vino amazwi yaa yakusinila ukuti Yesu asi ali Leza wa Maka Yonsi?

Yesu walanzile ukuti Tata wamanya ivingi ukucila vino Umwana wamanya. Nomba, ndi cakuti Yesu na Leza wa Maka Yonsi yaali sile wenga, nga nawe kwene wamanyile vino Isi wamanya. Acino fwandi tungati Umwana na Tata yatanga yaye alingane foo. Lelo yamwi yangati: ‘Yesu wakweti imbali ziili. Lino walandanga mazwi yaa wali u muntunze.’ Nomba nanti ndi twati, ee kwene walandanga vivyo ala ali umuntunze, iuzyo limasyalya ilyakuti ngu mupasi wa muzilo wene waya uli? Ndi cakuti nao kwene wali a Leza wako vino Tata waya, i cani cino Yesu ataulumbwilile ukuti wene wamanya ndi vino Tata wamanya?

Lino mukutwalilila ukusambilila Baibo, mulamanya malembelo aingi aakatusambilizya sana apilyasi lii. Yakatunena ivisinka pali vino Tata waya, Umwana, alino nu mupasi wa muzilo.—Masamu 90:2; Milimo 7:55; Kolose 1:15.