Mungaya nu Mutende na Lino Kwacitika Uzanzo

1. Uzye “umutende wakwe Leza” ali cani nupya i visuma ci ivikacitika nga twakwata umutende uu? (Filipi 4:6, 7)

KWAYA umutende uno antu aingi umu nsi yii yatamanya. U ‘mutende wakwe Leza’ kuli kuti ukuteeka umwenzo ukukaiza pa mulandu wakuya na ucuza usuma na Tata witu uwa kwi yulu. Nga twakwata umutende wakwe Leza, tukayuvwa acingililwe. (Belengini Filipi 4:6, 7.) Tukaya ya cuza ya antu amutemwa. Nupya tukaipakizya ucuza na “Leza wa mutende.” (1 Tesa. 5:23) Nga twamanya, ukutaila, nu kuvwila Tata witu, umutende wakwe ulatuteekezya nga twakwata amasakamika na lino twakwata intazi.

2. U mulandu ci uno tungalandila ukuti cingacitika ukukwata umutende wakwe Leza?

² Uzye cingacitika ukuya nu mutende lino kwaya cikuko, mazanzo akaiponela, unkalwe, nanti ukucuziwa? Intazi zii zyonsi zingalenga tuye ni ntete. Lelo Yesu wanenyile alondezi yakwe ati: “Mutasakamala nanti ukuvwa intete.” (Yoa. 14:27) Icazipako icakuti aina na ya nkazi yakalondela amazwi yano Yesu walanzile. Pa mulandu wakuti Yeova akayazwa yakaya nu mutende lino yakuzizimizya intazi izipisye.

VINO TUNGACITA PAKUTI TUYE NU MUTENDE LINO KULI CIKUKO

3. Uzye icikuko cingalenga uli umutende ukuvulunganiziwa?

³ Icikuko cingalenga ivintu ivingi ukusenuka ukwaula ukwenekela. Elenganyini vino ivintu ivingi vyasenwike mu nsita ya ulwale wakwe COVID-19. Umu kulondelezya kumwi antu ukucila pali citika yacisile lipoti ukuti yavilwanga ukulala umu nsita ii. Umu nsita ya ulwale antu aingi yasakamikwanga sana, ukuya sana nu ulanda, ukumwa uwengwa nu kuomvya sana imilembo ikavulunganya uwongo, unkalwe nu kulonda ukuikulika. Ndi cakuti uku ncende kuno mukaikala kuli cikuko, mungacita uli pakuti mutasakamikwa sana nu kuipakizya umutende uukafuma kuli Leza?

4. Uzye usesemo wakwe Yesu uukalanda pa manda akusyalikizya ungalenga uli tuye nu mutende?

⁴ Yesu wasoowile ukuti umu manda akusyalikizya kulaya ivikuko “umu ncende zimwi zimwi.” (Luka 21:11) Uzye ukumanya vivyo kukalenga tuye uli nu mutende? Cisituzungusya nga kwaya icikuko. Twamanya ukuti ivintu vii ivikucitika avino Yesu walanzile. Fwandi tukalondela amazwi yano Yesu walanzile kuli yano yali nu kuyako umu manda akusyalikizya ukuti: “Mukacenjele pakuti mutakatiine.”—Mate. 24:6.

5. (a) Ukulingana na Filipi 4:8, 9, i vyani vino tulinzile ukupepelapo lino kuli ulwale uwipisye? (b) Uzye ukukutika kuli Baibo ibelengelwe limwi kungamwazwa uli?

⁵ Ndi cakuti kwaya ulwale uwipisye cingalenga twasakamala sana nu kuvwa intete. Vikwene i vyacitikile nkazi Desi.b Lino ya isi munono, muvyala muze na dokota yafwile nu ulwale wakwe COVID-19, uvwile intete ukuti nawe kwene amalwala nu kwambukizya ya nyina akote. Pa mulandu ni cikuko cii wasakamile ukuti incito yali nu kusila nupya wasakamile vino wali nu kulakala ivyakulya nu kusonkela ing’anda. Cii calenzile asakamala sana pa vintu vii icakuti wafilwanga nu kulala. Nomba nkazi Desi wizile aya nu mutende nupya. Wacisile uli vivyo? Wapefile kuli Yeova ukuti amwazwe ukuteeka umwenzo nu kulaelenganya pa vintu ivisuma. (Belengini Filipi 4:8, 9.) Wakutikanga lino Yeova walandanga nawe ukupitila muli Baibo umubelengelwe limwi. Watiile: “Amazwi ateekele yakwe yakabelenga yalenzile ntasakamala sana nupya yanjiusyangako vino Yeova wakwata uluse.”—Masa. 94:19.

6. Uzye ukuisambilizya Baibo nu kuzanwa umu kulongana kungamwazwa uli?

⁶ Ndi cakuti kuli ulwale uwipisye asi lyonsi lino cikaanguka ukucita ivintu vino mwacitanga mpiti, nomba mutalinzile ukuleka cico cipumvyanye ukuisambilizya Baibo nanti ukuzanwa umu kulongana. Ivyacitikila aina na ya nkazi ivikaya umu mpapulo nu mu mavidyo vingamwiusyako ukuti aina na ya nkazi yakutwalilila ukuya akaele asi mulandu ni ntazi. (1 Pet. 5:9) Ukulongana kulamwazwa ukulaelenganya apa malyasi akukomelezya aya muli Baibo. Kulalenga mukwate isyuko lya kukomelezya yauze nu kukomeleziwa. (Loma 1:11, 12) Ndi cakuti mukwelenganya pali vino Yeova wazwilizye ya kapepa yakwe lino yalwile, lino yali ni intete nanti lino yazukiilwe, utailo winu ulakomelako nupya mulasininkizya ukuti namwe kwene alamwazwa.

7. I vyani vino mungasambilila uku mutumwa Yoani?

⁷ Mwaezya na maka ukuzana insita iya kulanda na ina na ya nkazi. Lino kwacitika ulwale uwipisye limwi cingalondekwa ukukanapalamana nanti sile lino tuli na yakapepa yanji. Ndi cakuti ivya musango uu vyacitika, limwi tungayuvwa wakwe vino umutumwa Yoani wayuvwile. Walondanga ukulolana na cuza wakwe umukundwe Gayusi. (3 Yoa. 13, 14) Nomba Yoani wilwike ukuti pali nu kupita insita pakuti yakalolane na Gayusi. Fwandi Yoani wacisile vino angakwanisya, walembiile Gayusi kalata. Ndi cakuti asi lyonsi lino cinganguka ukutandalila aina na ya nkazi mungayatumila foni, nanti kuyatumila ala mukulolana lino mukulanzyanya nanti sile ukuyalembela meseji. Ndi cakuti lyonsi tukulanzyanya na aina na ya nkazi, tulayuvwa ukuti twacingililwa nupya tulaya nu mutende. Mwatumila ya eluda sana sana ndi cakuti umusakamikwa nupya mwapokelela ukukomelezya kwao.—Eza. 32:1, 2.

UKUYA NU MUTENDE LINO TWAPONELWA NU UZANZO

8. Uzye ukuponelwa nu uzanzo kungavulunganya uli umutende?

⁸ Ndi cakuti kuno mukaikala kwatala kwayapo mulamba mukalamba, icilundumusi nanti umoto mufwile mwasakamikwe sana pa nsita itali pa cisila ca uzanzo uwo. Ndi cakuti mwafwililwe nanti vikwatwa vinu vyononike, mufwile mwali sana nu ulanda nanti ukusoka zuwa. Ukucita vii cisikupiliula ukuti mwatemwisya ivyuma nanti mutakwata utailo. Mwakweti intazi itale nupya yamwi yafwile yelenganyanga ukuti mumacita ivipusaneko. (Yobo 1: 11) Nomba asi mulandu mukukwata intazi zya musango uu mungaya nu mutende. Mungacita uli vivyo?

9. I vyani vino Yesu walanzile ivyali nu kutwazwa ukuipekanyizizya uku mazanzo?

⁹ Iusyini vino Yesu wasoowile. Fwemo tutaya wa yantu amu nsi akaelenganya ukuti a mazanzo yatanga yayaponele, tukaenekela ukuti amazanzo yalaya yakuvulilako sile nupya amazanzo yamwi pali ya yalatuponela. Yesu wanenyile alondezi yakwe ukuti kulaya “vilundumusi ivikalamba” na mazanzo yauze lino impela icili ukwiza. (Luka 21:11) Wasoowile nu kuti “umpulamasunde ulavula,” nupya vikwene avino tukulola na ndakai kuli upondo, unkalwe alino nu kuzanza kwa vipondo. (Mate. 24:12) Aomvi yakwe Yeova acisinka aingi yaponelwa ni ntazi zii na mazanzo. Yesu atalanzilepo ukuti nga twaponelwa na mazanzo yaa ale Yeova watutazyela. (Eza. 57:1; 2 Kol. 11:25) Yeova atanga atucingilile umu cizungusyo uku mazanzo yonsi yaa lelo angatupeela vyonsi vino tukulondekwa pakuti tuteeke umwenzo nu kuya nu mutende.

10. U mulandu ci uno ukuipekanyizizya limwi uku uzanzo kukalangilila ukuti twakwata utailo? (Mapinda 22:3)

¹⁰ Cilatwangukila ukuteeka umwenzo ndi cakuti kwacitika uzanzo umwi ukwaula ukwenekela ndi cakuti twaipekanyizizye limwi. Nomba uzye ukuipekanyizizya limwi cikapiliula ukuti tutataila Yeova? Awe foo. Nupya kuipekanyizizya limwi kukalanga ukuti twataila ukuti wakwata amaka akutusakamala. U mulandu ci uno twalandila vivyo? Izwi Lyakwe Leza likatukomelezya ukuipekanyizizya uku mazanzo. (Belengini Mapinda 22:3.) Nupya iuvi lyakwe Leza ukupitila muli ya magazini, umu kulongana kwa pa cilongano alino nu mu vyakumanyisya ivikayako likatukomelezya insita izingi ukuti tulinzile ukuipekanyizizya limwi uku mazanzo.c Uzye twataila Yeova? Ndi cakuti twamutaila, tumalondelanga ndakai vino watunena lino kutatala kwaya uzanzo uli onsi.

11. I vyani vino mukusambilila kuli vino vyacitikiile ya Magileti?

¹¹ Elenganyini pali vino vyacitikiile nkazi Magileti. Amu uteeko yamunenyile ukufuma zuwa zuwa umu ng’anda lino kwali umoto ukaitandikila. Pa mulandu wakuti antu yafumilanga pamwi umu mang’anda, umu museo mwali sana imyotoka icakuti zyatiile ukupita. Kwali sana icunsi icitifi nupya ya Magileti yafizilwe ukufuma muli motoka. Nomba yapuswike pano yaipekanyizizye limwi. Mu kacola mwali mapu iyali nu kuyazwa kuzana umuseo uze uno yali nu kuomvya pa kufuma uku ncende iya. Lino kutatala kwacitika uzanzo yapisilemo umu museo kwene uu pakuti yangamanya ivyakupita nga kwacitika uzanzo. Vino ya Magileti yaipekanyizizye limwi vyayazwile ukupusuka.

12. U mulandu ci uno tukalondela masunde pakuti tucingililwe?

¹² Pakuti sile yatucingilile nu kucingilila yauze, amu uteeko yangatunena ukulondela isunde ilikalanda pa kukanafuma umu ng’anda, ukufuma umu ng’anda nanti ukucita sile vyuze. Antu yamwi yasiuvwila masunde pa mulandu wakuti yasilonda ukusya vino yakwata. Uzye Aina Klistu yene yakacitapo uli? Baibo ikatunena ukuti: “Pa mulandu wa Mwene, mwatontela yonsi aapeelwa maka, asi mulandu u mwene pano wakwata icifulo ca papela nanti ya kateeka pano u wayatuma uku kufulula ya kacita ya viipe nu kutaizya aakacita ivisuma.” (1 Pet. 2:13, 14) Iuvi lyakwe Leza likatunena ivya kucita pakuti tucingililwe. Ilingi yakatwiusyako ukupeela ya eluda ivyeo ivingayazwa ukutuzana zuwa ndi cakuti kwacitika uzanzo. Uzye mwacita vivyo? Nupya yangatunena ukwakuya nga kwacitika uzanzo, ukufuma umu ng’anda nanti uku ncende iyo zuwa zuwa, ukupoka ivintu vya kutwazwilizya nanti ivya kucita pa kwazwa yauze na lino tulinzile ukuyazwa. Ndi cakuti tutuvwilile, tungika umi witu umu uzanzo nu umi wakwe ya eluda. Mwaiusya ukuti aonsi yaa acisinka yakatusakamala. (Aeb. 13:17) Ya Magileti yatiile: “Ukulondela vino ya eluda yatunenyile alino ni uvi vyapuswisye umi wane.”

13. I cani icazwilizya Aina Klistu aingi asya mang’anda ukuya nu luzango alino nu mutende?

¹³ Aina na ya nkazi aingi asya mang’anda yao pa mulandu na mazanzo, inkondo nanti unkalwe yakaezya na maka ukwelezya ukulingana na vino ivintu vili nu kulaombesya umu mulimo wakwe Yeova. Wakwe vino Aina Klistu akutandikilako asalanganiziwe pa mulandu nu kucuziwa yacitanga, Aina Klistu ndakai yakatwalilila ukusimikila “ilyasi lisuma pali Leza.” (Mili. 8:4) Ukusimikila kukayazwa ukwika mano uku Wene ukucila ukwika mano uku ntazi zino yakakwata. Na cii calenga yatwalilila ukuya nu luzango nu mutende.

TUNGAYA NU MUTENDE LINO YAKUTUCUZYA

14. Uzye ukutucuzya kungalenga uli ukuti tutaya nu mutende?

¹⁴ Ndi cakuti yakutucuzya tungaponzya ivintu ivingi ivikatwazwa ukuya ateekele. Tukauvwa ningo ukulonganila pamwi, ukusimikila, nu kucita ivintu vino twaelezya ukwaula ukutiina ukuti yamatulema. Ndi cakuti yatupoka untungwa wa kucita vivyo tunguvwa sana intete nu kutandika ukutiina pali vino vimatucitikila. Citaipa ukuyuvwa vivyo. Nomba tulinzile ukucenjela. Yesu walanzile ukuti ukuzunyiwa kwali nu kulenga alondezi yakwe ukuponzya utailo. (Yoa. 16:1, 2) Uzye lyene tungacita uli pakuti tutwalilile ukuya nu mutende lino yakutucuzya?

15. U mulandu ci uno tutalinzile ukutiinila ukucuziwa? (Yoani 15:20; 16:33)

¹⁵ Izwi lyakwe Leza likatunena ukuti: “Asambi yakwe Klistu Yesu yonsi aakalonda ukupepa Leza, yalacuziwa.” (2 Tim. 3:12) Umwina uwi zina lyakuti Andrei camutalile ukuzumila ukuti aomvi yakwe Yeova yonsi yali nu kuyacuzya pa cisila ca kuinda umulimo umu mpanga yao. Walanzile ukuti: ‘Umu mpanga ii mwaya ya Nte aingi. Uzye uteeko ungayalila swensi kwene?’ Ukwelenganya kwa musango uu kutalenzile ya Andrei yaye ni nsansa lelo kwalenzile yasakamikwa sana. Aina yauze yataile Yeova nupya yatelenganyanga ukuti yatange yayaleme. Yamanyile ukuti yangayalema nomba yatasakamikwe sana wakwe ya Andrei. Fwandi ya Andrei yapingwilepo ukukolanya aina yaa nu kutaila sana Yeova. Patalengile yatandike ukuya nu mutende, nupya ndakai yaya nu mutende asi mulandu ni ntazi uwingi zino yakakwata. Limwi naswe kwene ivya musango uu vingatucitikila. Lino Yesu walanzile ukuti tulinzile ukwenekela ukucuziwa, walanzile nu kuti tungatwalilila ukuya acisinka.—Belengini Yoani 15:20; 16:33.

16. Uutunguluzi ci uno tulinzile ukulondela lino yakutucuzya?

¹⁶ Lino yainda umulimo witu tungapokelela ivyeo vino tukulondekwa ukufuma ukwi ofesi lya musambo na kuli ya eluda. Ivyeo vii i vya kutucingilila, ukusininkizya ukuti tukutwalilila ukupokelela ivyeo ivya kutwazwa muli ukapepa nu kutwazwa ukutwalilila ukusimikila ukufika pano tungapezya. Mwaezya na maka ukulondela utunguluzi uno mwapokelela nanti cakuti mutuvwikisye umulandu uno kuyelile utunguluzi uwo. (Yako. 3:17) Nupya mutalinzile ukulanda ivyeo pa ina na ya nkazi nanti pali vino icilongano cikuomba uku yantu yano yatalinzile ukuvimanya.—Kasa. 3:7.

17. Wakwe vino atumwa umu nsita ya Ina Klistu ya kutandikilapo ya yacisile, i vyani vino tukulondesya ukucita?

¹⁷ Umulandu ukalamba uno Satana akalwisizya antu yakwe Leza uwakuti yakwata “umulimo wa kusimikila pali Yesu.” (Kuso. 12:17) Mutalinzile ukuleka Satana na antu aaya umu nsi ii ukumutiinya. Ukusimikila nu kusambilizya asi mulandu nu kukaanya kukalenga twaya nu luzango alino nu mutende. Umu nsita ya Ina Klistu ya kutandikilapo lino uteeko wa Ayuda wanenyile atumwa ukuta ukusimikila, aonsi yaya acisinka yasoolwilepo ukuvwila Leza. Yatwalilile ukusimikila nupya umulimo uu wayalenzile ukuya ni nsansa. (Mili. 5:27-29, 41, 42) Ukuya kwene, ndi cakuti yainda umulimo witu tulinzile ukuya acenjele lino tukusimikila. (Mate. 10:16) Nomba nga tukwezya na maka tulaya nu mutende uukaiza pa mulandu nu kuzanzya Yeova nu kuombako umulimo wa kupususya.

“LEZA WA MUTENDE ALAYA NAMWE”

18. I vyani vino tulinzile ukumanya pali kuno umutende ukufuma?

¹⁸ Tulinzile ukusininkizya ukuti tungaya nu mutende nanti sile alino ivintu ivitala. Pa nsita zizyo tulinzile ukwiusya ukuti umutende uno tukulondekwa u mutende wakwe Leza, kuli kuti umutende uno Yeova sile aangatupeela. Tulinzile ukutaila Yeova lino kuli cikuko, amazanzo nanti lino yakutucuzya. Mwatwalilila ukuya umwi uvi lyakwe Yeova. Mwatwalilila ukulolela insita ya ku nkoleelo ino tukaloleela lino amalayo asuma yano Yeova watulaya yalafikiliziwa. Nga mwacita vivyo, “Leza wa mutende alaya namwe.” (Filipi 4:9) Umu cipande icilondelilepo tulasambilila pali vino tungazwa Aina Klistu yanji ali ni ntazi ukuya nu mutende ukafuma kuli Leza.