Emwij Ke Am Deloñlok Loan Kakije Eo An Anij?

“Bwe eo ear deloñlok iloan kakije eo an Anij bareinwõt e make ej kakije jen jerbal ko an make.”​—HEBREWS 4:10, New World Translation.

1. Etke elap ad kõnan kakije?

KAKIJE. Juõn nan etõñal im aibujuij! Mour ilo lal in rainin emõkaj jetñakin im eboub, elõñ wõt iad jenaj errã bwe kakije jidik elap an karuwainene. Ajiri ak ritto, ri belele ak make ian, jemaroñ eñjake ijjibed im mõk jen wõt mour in jen ran ñan ran. Ñan ro ewõr utame ko ibbeir ak kin air ritto im mõjno, kajjojo ran ej juõn aitwerõk. Einwõt an Jeje ko ba, “Bwe je jelã bwe aolepen men in kõmõn e mat im ñõr, im mat im iñtan ñõn ien in.” (Dri Rom 8:22) Juõn armij eo ej kakije ejjab bwe ejowan. Kakije ej juõn menin aikwij ñan armij im ej aikwij kõmmane.

2. Jen ñããt eo Jehovah ear kakije?

² Jehovah Anij make ej kakije. Ilo book in Genesis, jej konono: “Lañ ko im lal im aolepen jar in tarinae eo air ear dedelok. Im ilo ran eo ken ka jiljilimjuõn Anij ear kadedelok jerbal eo an ear kõmmane, im ear etal wõt im kakije ilo ran eo ken ka jiljilimjuõn jen jerbal ko an otemjej ear kõmmani.” Jehovah ear kobaiktok juõn men aorõk einjuõn ñan “ran eo ken ka jiljilimjuõn,” bwe nan in kakõrmol eo emwij je ej etal wõt im ba: “Anij ear kajerammõn ran eo ken ka jiljilimjuõn im kokwojarjar e.”​—Jenesis 2:1-3, NW.

Anij Ear Kakije Jen Jerbal Eo An

3. Ta ko rejjab maroñ un ko ñan unin an Anij kakije?

³ Etke Anij ear kakije ilo ran eo kein “ka jiljilimjuõn”? Bwebõta, ear jab kakije kinke ear mõk. Jehovah ej lañliñ kin juõn “kajur elap in maroñ potata” im “e jab kijelok im E jab mõk.” (Aiseia 40:26, 28) Im Anij ear jab etal wõt im kakije kinke ear aikwij kakije jidik ien ak kin juõn oktak in ien, bwe Jesus ear jiroñ kij: “Jema ej jerbal ñõn ien in, im Ña Ij jerbal.” (Jon 5:17) Ilo jabdewõt wãwen, “Anij e Jitõb” im ejjab bed ilo wãwen enbwin ko im aikwij ko an menin kõmanmõn ko ilo kanniek.​—Jon 4:24.

4. Ilo wãwen et eo “ran eo ken ka jiljilimjuõn” ear oktak jen ‘ran ko’ jiljino iman in?

⁴ Ewi wãwen ad maroñ bõk jet melele ko kin unin an Anij kar kakije ilo “ran eo ken ka jiljilimjuõn”? Ilo ad lo bwe, meñe ear kanuij in mõnõnõ kin men eo ear kõtõbrake ilo ien eo eaetok in “ran” in kõmanmõn ko Jiljino lok iman, Anij ear kajerammõn elaptata “ran eo ken ka jiljilimjuõn” im keañ kake bwe “ekwojarjar.” Concise Oxford Dictionary eo ej kwalok melelen “kwojarjar” einwõt “wujleplok eo ejelok ijellokin ak ekwon (ñan juõn anij ak ñan juõn karõk in kabuñ).” Kin menin, an Jehovah kajerammõn “ran eo ken ka jiljilimjuõn” im keañ kake einwõt ekwojarjar ej kalikar bwe ran eo im “kakije” eo an ewõr kõtair ibben karõk im ankil an eo ekwojarjar im jab kin jabdewõt an aikwij. Ta kõtan in?

5. Ta eo Anij ear likit ñan an makitkit iloan ‘ranin’ kõmanmõn ko jiljino jinointata’?

⁵ Ilo ‘ran’ in kõmanmõn ko jiljino lok iman, Anij ear kõmman im karõk ñan air makitkit wãwen ko otemjej rej errolol im kien ko rej beek jerbal ko an lal in im men ko jabdewõt ibelakin. Scientist ro rej kiõ katak kin joñan aibujuij in wãwen kar jõknalemen men kein. Ilo tujemlokin lok “ran eo ken ka jiljino,” Anij ear kõmanmõn armij ro ruo moktata im likit ir ilo “juõn jikin kallip i rear, i Eden.” Eliktata, Anij ear keañ kin karõk eo an ikijen family eo an armij im lal in ilo nan in kanan kein: “Komin timon im orlok, im kobrõk lõl, im kajur jen e; im komin iroij ion iik in lojit, im ion bao in mejatoto, im ion men otemjej rej mour im makõtkit ion lõl.”​—Jenesis 1:28, 31; 2:8.

6. (a) Ilo jemlokin “ran eo ken ka jiljino,” ewi wãwen kar eñjake eo an Anij kin men ko otemjej ear kõmanmõni? (b) Ilo wãwen et eo “ran eo ken ka jiljilimjuõn ear kwojarjar?

⁶ Ke “ran eo ken ka jiljino” in kõmanmõn ear itok ñan jemlokin, bwebwenato eo ej jiroñ kij: “Im Anij e ar lo men otemjej E ar kõmõnmõni, im lo, re kanuij emõn.” (Jenesis 1:31) Anij ear buñburuen kin men otemjej ear kõmmani. Kin menin ear kakije, ak bõjrak, jen jerbal ko jet in kõmanmõn lal in. Bõtab, meñe paradise in jikin kallip eo ear wãppen im aibujuij, ear juõn melan eo ear dik wõt im ear wõr wõt ruo armij ro ion lal. Enaj kar bõk ien ñan lal in im family eo an armij ñan air tõbar joñan eo Anij ear karõke. Kin un in, e ar kãlet “ran eo ken ka jiljilimjuõn” eo enaj kar kõtlok men ko otemjej ear kõmanmõni ilo “ran ko” jiljino lok iman ñan air ejaak ilo air errã ibben ankil an ekwojarjar. (Keidi Dri Epesõs 1:11.) Ke “ran eo ken ka jiljilimjuõn” ear itok ñan an kiilek, lal in enaj kar erom juõn paradise ibelakin lal im armije ñan indio ikijen juõn family in armij wãppen. (Aiseia 45:18) “Ran eo ken ka jiljilimjuõn” emwij karõke im kajenolok ñan, ak wujleplok, ñan jerbale im kajejjet kitien ankil an Anij ikijen lal in im armij. Ilo wãwen in, “ekwojarjar.”

7. (a) Ilo wãwen kautiej et eo Anij ear kakije ilo “ran eo ken ka jiljilimjuõn”? (b) Ewi wãwen an naj men otemjej walok ilo ien eo “ran eo ken ka jiljilimjuõn” ej itok ñan jemlokin?

⁷ Inem Anij ear kakije jen jerbal in kõmanmõn eo an ilo “ran eo ken ka jiljilimjuõn.” Einwõt ear jenliktak im kõtlok bwe men eo ear kõmmane en wõnmanlok ilo ial eo an. Ear lukkun liki bwe ilo jemlokin “ran eo ken ka jiljilimjuõn,” men otemjej renaj kar tõbrak im jejjet einwõt an kar karõke. Meñe emaroñ kar wõr kabañbañ, renaj kar ellã ioir. Armij ro otemjej rej bokake renaj bõk tokjen ñe ankil an Anij enaj etal im lukkun jejjet. Ejelok jabdewõt men enaj kabõjrak menin kinke kajerammõn eo an Anij ej bed ion “ran eo ken ka jiljilimjuõn,” im ear kõmmane bwe en “kwojarjar.” Juõn jerammõn aibujuij ñan armij ro rej bokake!

Israel Ear Likjap in Deloñe Loan Kakije eo An Anij

8. Ñããt im ewi wãwen an ri Israel ro kar etal im lale ranin Sabbath?

⁸ Ailiñ in Israel ear bõk tokjen jen karõk eo an Jehovah kin jerbal im kakije. Meñe mokta jen an lelok ñan ri Israel ro Kien eo ilo Tol Sinai, Anij ear jiroñ ir ikijen Moses: “Komin lale, bwe Jehovah e ar lewoj ñõn kom ran in Sabat, inem Ej lewoj ñõn kom ilo ran eo ken ka jiljino, bred ekar ñõn ruo ran; komin berwõt, jabrewõt iami, ilo jikin, ejelok armij en drioj jen jikin ilo ran eo ken ka jiljilimjuõn.” Tokjen eo kar bwe “Ein drein armij ro rar kakije ilo ran eo ken ka jiljilimjuõn.”​—Exodus 16:22-30.

9. Etke kien eo kien Sabbath ejelok bere kar juõn karuwainene in oktak ñan ri Israel ro?

⁹ Karõk in ear kãl ñan ri Israel ro, ro ej kab mõj kõtlok ir jen kamakoko ilo Egypt. Meñe ri Egypt ro im ailiñ ko jet rar joñwe ien ilo tõre ko kin lalem ñan joñoul ran, rar jab kõtlok ri Israel ri kamakoko ro bwe ren bõk juõn ran in kakije. (Keidi Exodus 5:1-9.) Kin menin jemaroñ ba bwe armij in Israel ro rar karuwaineneik oktak in. Jen air lemnak kin aikwij eo kin Sabbath einwõt juõn eddo ak menin bõprae, ren kar aikwij mõnõnõ in lore. Ilo mol, tokelik Anij ear jiroñ ir bwe ren kar lale Sabbath einwõt juõn menin kakememej kin kamakoko eo air ilo Egypt im kin an kar kanemkwoj ir.​—Duteronomi 5:15.

10, 11. (a) Ilo bokake, ta eo ri Israel ro remaroñ kar reimanlok ñan air lañliñ kake? (b) Etke ri Israel ro rar likjap in deloñe loan kakije eo an Anij?

¹⁰ Elañe ri Israel ro rar diojtok jen Egypt ibben Moses rar bokake, renaj kar bõk jerammõn eo ñan deloñlok loan “ene e bwijliplip kin milk im hõnni.” (Exodus 3:8) Renaj kar lañliñ kin kakije eo emol, jab ilo Sabbath wõt ak ilo aolepen ien mour eo air. (Duteronomi 12:9, 10) Bõtab, ear jab wãwen dein. Kin ir, ri jilek Paul ear je: “Bwe wõn r’ar abjõk E ke rej roñjake? e jab ro otemjej r’ar drioijtok jen Ijipt kin Moses ke? Im iben wõn ro E ar illu iomin eñoul yiõ? e jab iben ro r’ar jerawiwi, ro enbwiniir r’ar buñ i ene jemaren ke? Im wõn ro E ar kanõjnij bwe re jamin dreloñ ilo An kakije, a ñõn ro r’ar jab bokake? Im jej lo bwe r’ar ban dreloñ kin air jab tõmak.”​—Dri Hibru 3:16-19.

¹¹ Juõn katak ekajur ñan kij! Kin jabwe tõmak eo air ilo Jehovah, ebeben eo ear jab bõk kakije eo ear kallimur ñan ir kake. Ak, rar jakolok ilo ene jemaden eo. Rar likjap in melele bwe einwõt ro bwijjin Abraham, rar mõttan karõk an Anij ñan an lelok jerammõn ko ñan ailiñ ko otemjej ilo lal. (Jenesis 17:7, 8; 22:18) Jen air jerbal ilo burukuk ibben karõk eo ekwojarjar, rar lukkun mad ilo men ko an lal im kõnan ko air rekibbon. Lale bwe jen jab wõtlok ñan loan juõn ial einwõt in!​—1 Dri Korint 10:6, 10.

Juõn Kakije Ej Bed Wõt

12. Ta jerammõn eo ear bed wõt ñan Christian ro ilo ebeben eo kein ka juõn, im ewi wãwen air maroñ kar bõke?

¹² Elikin an jitõñlok ñan likjap eo an Israel in deloñlok iloan kakije eo an Anij kin jabwe in tõmak, Paul ear oktaklok ñan ri tõmak ro mõttan. Einwõt an walok ilo Dri Hibru 4:1-5, ear bar kamol ñan ir bwe “emwij likit ñõn kij kalimur in dreloñ iloan kakije eo [an Anij].” Paul ear kõketak ir ñan air jerbale tõmak ilo “nan emõn,” bwe “kij j’ar tõmak, jej dreloñ iloan kakije eo.” Ke Kien eo emwij kamakiti ikijen katok in binmour eo an Jesus, ijin Paul ear jab jitõñlok ñan kakije eo ilo kanniek ran im Sabbath eo ej letok. (Dri Kolosse 2:13, 14) Ilo an eliji Jenesis 2:2 im Sam 95:11, Paul ear kõketak Christian ri Hebrew ro ñan deloñ ñan loan kakije eo an Anij.

13. Ilo eliji Sam 95, etke Paul ear rejañ armij ñan etale nan in “rainin”?

¹³ Maroñ eo ñan deloñlok iloan kakije eo an Anij ear aikwij juõn “nan emõn” ñan Christian ri Hebrew ro, ejja einwõt Sabbath in kakije eo ear aikwij “nan emõn” ñan ri Israel ro. Kin menin, Paul ear kõketak ri tõmak ro mõttan bwe ren jab kõmmane ejja bwid eo wõt Israel ear kõmmane ilo ene jemaden eo. Ilo an elij men eo kiõ ilo Sam 95:7, 8, ear kareilok ir ñan nan eo “ranin,” meñe etto jen ien eo Anij ear kakije jen an kõmanmõn. (Dri Hibru 4:6, 7) Ta kar melele eo an Paul? Bwe “ran eo ken ka jiljilimjuõn,” eo Anij ear kajenolok ñan kõtlok bwe karõk eo an kin lal im armij en dedelok, ear wõnmanlok wõt. Kin menin, ear menin ekaiuriur ñan Christian ro mõttan ñan air jerbal ibben karõk eo jen air mad kin jibadbad ko rekibbon. Bar juõn alen ear kakkõl: “Komin jab kabin buruemi.”

14. Ewi wãwen an kar Paul kwalok bwe “kakije” eo an Anij ej bed wõt?

¹⁴ Bareinwõt, Paul ear kwalok bwe kallimur in “kakije” eo ear jab baj juõn wãwen wõt ñan amnak ilo Enen Kallimur eo iumin tel eo an Joshua. (Joshua 21:44) “Bwe elañe Joshua e ar jab tel ir ñan loan juõn jikin kakije,” Paul ear akwel, “Anij ejamin kar konono tokelik kin bar juõn ran.” Kin menin, Paul ear kobaiktok: “Ej bed wõt juõn sabbath in kakije ñan armij ro an Anij.” (Hebrews 4:8, 9, NW) Ta “sabbath in kakije” in?

Deloñlok Loan Kakije Eo An Anij

15, 16. (a) Ta eo elap tokjen ilo kajin in “sabbath in kakije”? (b) Ta melelen ‘ñan kakije jen jerbal ko an armij eo make’?

¹⁵ Kajin in “sabbath in kakije” rej ukõt jen juõn nan in Greek eo melelen “kesabatbat.” (Kiiñdom Interlinear) Ri kabel eo William Lane ej kwalok: “Nan in ej bõk melelen elaptata jen kamelele eo kin Sabbath eo ear ejaak ilo kabuñ eo an Judah ion bedbedin Exod 20:8-10, ijo ear kalikare bwe kakije im nebar rej ibben don . . . [Ej] kalikar kin wãwen eo einjuõn kin kwojkwoj im lañliñ, ko rej walok ilo kabuñ im nebar eo ñan Anij.” Inem, kallimur eo kin kakije ejjab baj juõn rõlok wõt jen jerbal. Ej juõn oktak jen mõk, jerbal wan ñan lañliñ ilo jerbal eo ej nebar Anij.

¹⁶ Nan kein tok jet an Paul rej rejetak menin: “Bwe eo e ar dreloñ ilo kakije eo an, emwij an kakije jen jerbal ko an, einwõt kar Anij jen ko An.” (Dri Hibru 4:10) Anij ear jab kakije ilo ranin kõmanmõn eo kein ka jiljilimjuõn kinke ear mõk. Ak, ear bõjrak jen jerbal in kõmanmõn ko ilo lal ñan kõtlok bwe jerbal eo an en ejaak im tõbar lukkun aibujuij in, ñan nebar im kautiej eo an. Einwõt mõttan menin kõmanmõn eo an Anij, jej aikwij bareinwõt kwon ñan karõk in. Jej aikwij ‘kakije jen jerbal ko ad,’ einwõt ba, jej aikwij bõjrak jen ad kajeoñ in kaju buruõd make iman mejen Anij ñan kajeoñ in bõk lomor. Jen an eindein, jej aikwij tõmak bwe lomor eo ad ej atartar ion katok in binmour eo an Jesus Christ, eo men ko otemjej naj kobaik ibben karõk eo an Anij.​—Dri Epesõs 1:8-14; Dri Kolosse 1:19, 20.

Nan in Anij Ej Jerbale Kajur

17. Ta ial eo Israel eo ilo kanniek ear etal ie lok im jej aikwij bõprae?

¹⁷ Ri Israel ro rar likjap in deloñe kallimur in kakije eo an Anij kin jab bokake eo air im jabwe tõmak. Tokjen menin, Paul ear kõketak Christian ri Hebrew ro: “Inem jen kijejeto bwe jen dreloñ iloan kakije eo, ñe ab ein drein jabrewõt armij e naj buñ kin an jab bokake einwõt ir.” (Dri Hibru 4:11) Elõñ wõt ri Jew ro ilo ebeben eo kein ka juõn rar jab jerbale tõmak eo air ilo Jesus, im elõñ iair elap air kar eñtan ke jukjuk im bed eo an ri Jew ear jemlok ilo 70 C.E. Elap an aorõk bwe en wõr ad tõmak ilo nan in kallimur eo an Anij rainin!

18. (a) Ta un ko Paul ear kwaloki ñan jerbale tõmak ilo nan in Anij? (b) Ewi wãwen nan in Anij “ekõñ jen jabrewõt jãji ruo mejen”?

¹⁸ Ewõr bedbed ko remol ñan ad jerbale tõmak eo ad ilo nan eo an Jehovah. Paul ear je: “Bwe nan in Anij ej mour im jerbal wõt, im ekõñ jen jabrewõt jãji ruo mejen, im ej wie im bukwe an armij im jitõb, im mokwõj ko im nononmej, im e mõkõj an kili lemnok ko im bebe ko an buru.” (Dri Hibru 4:12) Aet, Nan in Anij, ak ennan eo, “ekõñ jen jabrewõt jãji ruo mejen.” Christian ri Hebrew ro rar aikwij kememej men eo ear walok ñan ro jimmair. Rar kajekdon ekajet eo an Jehovah bwe renaj kar jakolok ilo ene jemaden eo, im kajeoñ in deloñe Enen Kallimur eo. Ak Moses ear kakkõl ir: “Bwe ijo imami ro dri Amelek im ro dri Kenean, im kom naj mij kin jãji.” Ke ri Israel ro rar akwelap im wõnmanlok wõt, “dri Amelek rar wõnlõltak, im dri Kenean, ro rar jokwe ilo tol eo, im rar mõn ir im jebõklõltok ir, aet ñõn Horma.” (Bwinbwin 14:39-45) Nan eo an Jehovah ekõñ jen jabrewõt jãji ruo mejen, im jabdewõt eo ej kajekdone emol enaj madmõde tokjen.​—Dri Galetia 6:7-9.

19. Elap an kajur nan in Anij bwe ej ‘wie,’ im etke jej aikwij kamol bwe Anij ej bebek kij?

¹⁹ Elap an kajur nan in Anij bwe ej “wie im bukwe an armij im jitõb, im mokwõj ko im nononmej”! Ej deblokwe lemnak ko im eñjake ko an kajjojo armij, im ilo nan in kõkkar wie nononmej mõttan eo emũlaltata ilo di ko! Meñe ri Israel ro rar anemkwoj jen air kamakoko ñan ri Egypt im errã ñan kejbãrok Kien eo, Jehovah ear jelã bwe ilo tumũlal in burueir rar jab kamolol kin menin lelok ko an im menin aikwij ko rar aikwij kõmmani. (Sam 95:7-11) Jen air kõmanmõn ankil an, rar lemnak wõt ñan kaju burueir kin kõnan ko air ilo kanniek. Kin menin, rar jab deloñe loan kallimur in kakije eo an Anij, ak rar jakolok ilo ene jemaden eo. Jej aikwij bõk ñan buruõd katak in, bwe “ejelok men in komõn e jab alikar ñõn E [Anij], a men otemjej re kelwan im bellok iman mejen Eo ej bebek kij.” (Dri Hibru 4:13) Kin menin jen kajejjet kitien wujleplok eo ad ñan Jehovah im jab “jenliklik ñõn kokkure.”​—Dri Hibru 10:39.

20. Ta eo ebed iman, im ta eo jej aikwij kõmmane kiõ ñan deloñe loan kakije eo an Anij?

²⁰ Meñe “ran eo ken ka jiljilimjuõn”​—in ranin kakije eo an Anij​—ej wõnmanlok wõt, ej bojak wõt ñan jerbale karõk eo an ikijen lal in im armij. Mõttan wõt jidik, Kiiñ Messiah eo, Jesus Christ, enaj emmakit ñan jolok jen lal in ro otemjej rej jumae ankil an Anij, ekoba Satan Devil eo. Ilo Thousand Yiõ in Iroij eo an Christ, Jesus im 144,000 iroij ro mõttan renaj bõktok lal in im armij ñan air bed ilo wãwen eo Anij ear karõke. (Reveles̃õn 14:1; 20:1-6) Ej tõre eo in kiõ ñan ad kamol bwe mour ko ad rej bed iolaplap ibelakin ankil an Jehovah Anij. Jen ad bukõt ad kamõnõnõik kij make iman mejen Anij im wõnmanlok ilo itoklimo ko ad make, ej ien eo in kiõ ñan ad ‘kakije jen jerbal ko ad make’ im kin aolepen buruõd jerbal ñan tokjen ko an Ailiñ eo. Ad kõmman menin im bed wõt ilo ad tiljek ñan Jemed ilañ, Jehovah, jenaj bõk jerammõn eo in lañliñ kin kakije eo an Anij kiõ im ñan indio.

Kwo Maroñ Ke Kamelele?

◻ Kin karõk et eo Anij ear kakije ilo “ran eo ken ka jiljilimjuõn”?

◻ Ta kakije eo ri Israel ro remaroñ kar lañliñ kake, ak etke rar likjap in deloñ ñan loan?

◻ Ta eo jej aikwij kõmmane ñan deloñe loan kakije eo an Anij?

◻ Ewi wãwen an nan in Anij mour, kajur, im ekõñ jen jabrewõt jãji ruo mejen?

[Pija eo ilo peij 14, 15]

Ri Israel ro rar kejbãrok Sabbath, ak rar jab deloñe loan kakije eo an Anij. Kwo jelã ke etke?