Kwo Maroñ Bed Wõt Im Mour Erreo

“Bwe eñin yokwe Anij, bwe jen kejbãrok kien ko An.”—1 JON 5:3.

1. Ta einjuõn eo ilo mwil jej lo ibben armij ro rainin?

ILO ien ko etto, ri kanan Malachi kar kakõrmole ñan an kanan kin juõn ien ñe mwilin armij ro an Anij renaj jutak ilo an alikar an einjuõn ñe keidi ibben armij ro rejjab karejar ñan Anij. Ri kanan eo ear je: “Kom naj bar lukkun lo oktak eo ikõtan juõn eo ewãnik im juõn eo enana, ikõtan eo ej karejar ñan Anij im eo ejañin karejar ñan e.” (Malachi 3:​18, New World Translation) Kanan in ejejjet kitien rainin. Kejbãrok kien ko an Anij, ekoba ro ej aikwij erreo air mour, ej ialin mour eo emeletlet im jimwe. Ak, ejjab juõn ial eo ebidodo ien otemjej. Kin un eo emõn, Jesus ear ba bwe Christian ro rej aikwij kate ir ilo kijejeto ñan bõk lomor.​—Luk 13:23, 24.

2. Ta ijjibed eo itulik ej kõmman an bin ñan an jet bed wõt ilo mour erreo?

² Etke ebin ñan bed wõt ilo mour erreo? Juõn unin ej bwe ewõr ijjibed ko itulik. Jikin eo ej kõmman menin kamõnõnõ ej pijaiki babu ibben don ilo mour in lũñ einwõt juõn men emejaja, im ritto ro ke rej kajekdon tokjen ko rewan rej walok. (Dri Epesõs 4:​17-​19) Elõñ wõt kõtan ko rebake don rej pijaiki ikõtan armij ro rejjab ri belele. Ekkã an movie ko im television kwalok kõtan babu ibben don ko ilo juõn wãwen mour bajjek im ejelok bõk eddo ie. Ekkã wõt an jabwe kautiej eo eokmãnãn im ewõr eñjake ie. Elõñ emwij air jedmatmat ñan wãwen kein jen ke rar dik wõt. Bareinwõt, ewõr ijjibed ko jen ajiri ro rej mõttan don ñan lor anemkwoj eo emwij kõtlok rainin kin mejatoto in mour, im ro rejjab etal ie jet ien rej kajirere kake ir meñe jiroñlok ir nan ko renana.​—1 Piter 4:4.

3. Ta jet un ko unin an elõñ ilo lal in lorak ilo mour etton?

³ Ijjibed eo ituloa ej bareinwõt kõmman an bin bed wõt ilo mour erreo. Jehovah ear kõmanman armij kin kõnan ko ñan babu ibben don, im kõnan kein remaroñ kajur. Kõnan elap ijo kilan ñan kõmmane men eo jej lemnake, im mour in etton ej kobalok ibben lemnak eo me ejjab errã ibben lemnak ko an Jehovah. (Jemes 1:​14, 15) Ñan wanjoñok, ekkar ñan juõn etale eo rar je ilo ran ko kiõ ilo British Medical Journal, elõñ ro rej bõk kunair ilo babu ibben don ilo jinointata rar baj kõnan wõt lale ta eo babu ibben don ej einwõt. Ro jet rar tõmak bwe elõñ armij kin dettair rar kajur ñan babu ibben don, inem ir bareinwõt rar kõnan luji air virjin. Ak bar ro jet rej ba bwe rar emmakit kin eñjake ko air ak rar “jaar kadõk ilo ien eo.” Elañe jej kõnan kamõnõnõik Anij, ej aikwij einjuõn ad kõmmanwa. Ta kain lemnak eo enaj jibañ kij debij wõt mour erreo?

Kalek Tõmak ko Rekajur

4. Ñan bed wõt ilo mour erreo, ta eo jej aikwij kõmmane?

⁴ Ñan bed wõt ilo mour erreo, jej aikwij kile bwe lor juõn style-in mour eo einwõt in ewõr tokjen. Menin ej errã ibben men eo Paul ear jeje kake ñan Christian ro ilo Rome: “Komin melejoñ ta ankil an Anij emõn im kabuñburuen im wãppen.” (Dri Rom 12:2) Kile mour erreo bwe ewõr tokjen ekoba elaplok jen baj jelã wõt bwe mour etton Nan in Anij ej kananaiki. Ej koba jelã un ko unin kananaiki mour etton im wãwen ad bõk tokjen ilo ad bõpraiki. Jet ian un kein emwij kar etali ilo katak eo lok iman.

5. Elaptata, etke Christian ro rej aikwij kõnan bed wõt ilo mour erreo?

⁵ Ak, emol, ñan Christian ro un ko elap air kajur ñan bõprae mour in lũñ rej itok jen kõtan eo ad ibben Anij. Emwij ad katak bwe ejelã ta eo emõntata ñan kij. Yokwe eo ad ñan e enaj jibañ kij kijirãte men eo enana. (Sam 97:10) Anij ej Ri Letok eo an “men in letok emõn im wãppen otemjelok.” (Jemes 1:​17) Ej yokwe kij. Ad bokake e, jej kalikar bwe jej yokwe e im kamolol kin men otemjej ear kõmmani ñan kij. (1 Jon 5:3) Jejamin kõnan kõmman menin lõkatip ñan Jehovah im kõmetak ilo ad rupe kien ko an rewãnik. (Sam 78:41) Jejjab kõnan kõmman ilo juõn wãwen eo enaj kõmman bwe wãwen kabuñ eo an ekwojarjar im wãnik ren konono nana nae. (Taitõs 2:5; 2 Piter 2:2) Ad bed wõt ilo mour erreo, jej kõmman bwe Kajur Bõtata Eo en lañliñ.​—Jabõn Kennan Ko 27:11.

6. Ewi wãwen an jibañ ñan kejelãik ro jet kin kien mour erreo ko ad?

⁶ Ñe ededelok ad beek ñan ad bed wõt ilo mour erreo, bar juõn menin kejbãrok ej ñan kõmmane tõmak in bwe ro jet ren jelã kake. Kõtlok bwe armij ro ren jelã bwe kwoj juõn ri karejaran Jehovah Anij im bwe emwij am beek ñan am bed wõt ilo kien ko an reutiej. Ej mour eo am, enbwinim, kãlet eo am. Ta eo ebed ilo kauwatata? Kõtan eo am eaorõk ibben Jemõm ilañ. Inem kalikar bwe tiljek in mour erreo eo am ejelok bebe kake. En utiej buruõm ilo am jutak kin Anij im am debij nan in kaiñi ko an. (Sam 64:10) Kwon jab jook in konono kin tõmak in mour erreo eo am ibben ro jet. Am konono emaroñ kabin yuk, kejbãrok yuk, im kakajur ro jet ñan anõk joñok eo am.​—1 Timote 4:​12.

7. Ewi wãwen ad maroñ debij wõt bebe eo ad ñan bed wõt ilo mour erreo?

⁷ Jeltokin, ke emwij ad beek ñan ad debij wõt juõn kien mour erreo eo eutiej im emwij ad kejelã kin ijo jej bed ie, jej aikwij bõk joñok ñan ad eddeb wõt ñan bebe eo ad. Juõn wãwen kõmmane menin ej ñan kejbãrok ñe jej kãlet ro jerad. “Eo ej etetal ibben armij ro remeletlet enaj oktak im meletlet,” Bible ej ba. Kobalok ibben ro rej bõk kunair ilo aorõk in mour erreo eo am; renaj kakajurlok yuk. Eon in ej bareinwõt ba: “A eo ej jerbal ibben ro ri bwebwe enaj bõk tokjen eo enana.” (Proverbs 13:​20, NW) Ñan joñan eo emaroñ, bõprae armij ro remaroñ kamõjnoiklok bebe eo am.​—1 Dri Korint 15:33.

8. (a) Etke jej aikwij najidik lemnak ko ad kin men ko remõn? (b) Ta eo jej aikwij bõprae?

⁸ Bareinwõt, jej aikwij najidik lemnak ko ad ilo men ko remol, keie, wãnik, erreo, yokwe, emõn konono kake, emõn kadkadin, im tellokin bõk nebar. (Dri Pilippai 4:8) Jej kõmmane men in ilo ad jokãlet ilo men eo jej lale im konono ilo kajañjañ eo jej roñjake. Ñan ba bwe book ko retton rejjab jerbale juõn kareelel eo enana ej einlok wõt ba bwe book ko remõn rej konono kin mour erreo ejelok kareelel eo emol ie. Kememej, armij jab wãppen emaroñ bidodo an wõtlok ñan loan mour in lũñ. Inem book ko, magazine ko, jãljel ko, im kajañjañ ko rej kamakit eñjake ko in babu ibben don ko rej tellok ñan kõnan ko rebwid, im men kein remaron etal em tellok ñan jerawiwi. Ñan debij wõt mour erreo, jej aikwij kobrak lemnak ko ad kin meletlet eo an Anij.​—Jemes 3:​17.

Buñten Nee ko Rej Tellok ñan Mour in Lũñ

9-11. Einwõt an kar Solomon bwebwenato, ta buñten nee ko rar etal wõt im tel juõn likao dikdik ñan loan mour in lũñ?

⁹ Ekkã, an wõr buñten nee ko ralikar ko rej tellok ñan mour in lũñ. Kajjojo buñten nee ej kalaplok an bin ñan jeblak. Lale wãwen air kwalok kin menin ilo Proverbs 7:​6-​23, NW. Solomon ej lo “juõn likao dikdik eo ejelok an meletlet,” ak ejabwe lolokjen ibben. Likao dikdik in ej “etetal ilo ial eo ebak ñan kãbon eo an lio [juõn kõrã ekijoñ], im e ar ilok ilo ial ñõn mweo imõn, ilo ran en lokõn al, ilo joten eo, ilo lukwõn boñ.” Bwid eo an jinoin in. Ilo rantak in awa ko, buruen “ejelok an meletlet” ie ear tel e, ejjab ñan jabdewõt ial, ak ñan ijo ejelã ewõr juõn kõrã ekijoñ emaroñ ekkã an loe ie.

¹⁰ Jeltokin jej konono: “Im, lo, juõn kõrã ear loe, nuknuk ko an einwõt kõrã ekijoñ, im buruen e jelã mon.” Kiõ ej lo kõrã eo! Emaroñ kar oktaklok im jeblak ñan mweo, ak menin elaplok an bin jen mokta, elaptata ke emõjno ilo mour erreo. Lio ear atbõkwojtok e im mejenmaiki. Ke ear bõk mejenma eo, leo kiõ ej eoroñ nan in kareelel ko retao an lio: “Men in katok in ainemõn ko rej ibba,” kõrã eo ej ba. “Rainin emwij aõ kajejjet kitien kanejnej ko aõ.” Katok in ainemõn ko rej koba, jelele kanniek, flour, oil, im wine. (Livitikõs 19:​5, 6; 22:21; Bwinbwin 15:​8-​10) Ilo an kwalok kaki, kõrã eo emaroñ kar ba bwe kar wõr an mour ilo jitõb im, ilo ejja ien eo wõt, emaroñ kar kejelãik leo bwe ear lõñ men ko remõn ñan mõñã im idak ilo mweo imõn. “Kwon itok,” ej akwelap ñan leo, “jen kamaat kij kin yokwe im babu ibben don mae jibboñ; jen make kainemõn kijro kin yokwe ko.”

¹1 Tokjen eo ej walok ejjab bin jelã kake lok iman. “Kin an lõñ nan in etao an lio, ej kareel e.” Ear lorlok ñan mweo “einwõt juõn ox ej ilok ñan jikin air mõn e,” im “einwõt juõn bao in mejatoto ej jarõplok ñan jen eo.” Solomon ej kajemlok kin nan kein remõn ñan lemnak kaki: “Ejelok an jelã bwe men eo ejelet an.” An, ak mour, ejelete kinke “Anij e naj ekajet ro dri lũñ otemjelok.” (Dri Hibru 13:4) Ej juõn katak elap tokjen ñan maan im kõrã ro jimor! Bareinwõt jej aikwij bõprae kij jen ad bõk buñten nee eo jinoin ilo juõn ial eo enaj tellok ñan an Anij jab buñburuen.

12. (a) Ta kar melelen kajin in “ejelok an meletlet”? (b) Ewi wãwen ad maroñ ejaake kajur in mour erreo?

¹² Lale bwe likao dikdik in ilo bwebwenato in ear “ejelok an meletlet” ak lolokjen ibben. Menin kalikar in ej jiroñ kij bwe lemnak ko, kõnan ko, yokwe ko, eñjake ko, im mejenkajjik ko an rar jab errã ibben men eo Anij ej kowãppene. Mõjno in mour erreo eo an ear tellok ñan tokjen ko ewõr jorrãn ie. Ilo “ran kein eliktata” rebin, ej aikwij wõr jibadbad ñan ejaake mour erreo eo ekajur. (2 Timote 3:1) Anij ej letok menin letok eo ñan jibañ kij. Ej letok kwelok ko an congregation eo an Christian ñan kõketak kij koba ibben ial eo ejimwe im ñan bõktok kij ñan ad koba ibben ro jet ro jibadbad eo ewõr ibbeir ejja jibadbad eo wõt ewõr ibbed. (Dri Hibru 10:24, 25) Ewõr elder ro an congregation eo ro rej shepherd e kij im katakin kij ial ko rewãnik. (Dri Epesõs 4:​11, 12) Ewõr ibbed Nan in Anij, Bible eo, ñan tel kij. (2 Timote 3:​16) Im ien otemjej, ewõr ien emõn ibbed ñan jar kin jitõb kwojarjar eo an Anij ñan an jibañ kij.​—Matu 26:41.

Katak Jen Jerawiwi ko an David

13, 14. Ewi wãwen an kar King David oktak im lorak ilo jerawiwi eo elap?

¹³ Ak, ekaburomõjmõj, bwe ri karejar ro remõn an Anij bareinwõt rar oktak im lorak ilo mour etton in lũñ. Juõn armij eo einwõt in kar King David, eo iumin elõñ ebeben ko ear tiljek ilo an karejar ñan Jehovah. Ejelok bere bwe ear lap an yokwe Anij. Ak, ear deloñlok loan juõn ialin jerawiwi. Einwõt likao dikdik eo Solomon ear kwalok kake, ear wõr buñten nee ko rar tellok ñan jerawiwi eo an David im kalaploki bareinwõt.

¹⁴ Ilo ien eo David ear bed iolaplapin an ritto, emaroñ ilo 50 yiõ ko an. Jen bõrwoj in mweo imõn, ear lo an kõrã eo edeeo Bath-sheba make tutu. Ear kajitõk kake e im bwe en jelã kajjen kõrã eo. Ear lo bwe leo belen, Uriah, ear bõk kunan ilo air kabole Rabbah, juõn jikin kwelok in Ammonite. David ear jilik bwe ren bõktok lio ñan mweo imõn im ear babu ibben lio. Tokelik, bwid ko rar oktak im laplok​—lio ear lo bwe ebõroru ikijen David. Ilo an kejatdikdik bwe Uriah enaj bed ibben lio belen ilo boñin eo, David ear jiliklok bwe en jeblaktok jen tarinae eo. Ilo wãwen in, enaj kar alikar bwe Uriah ej jemen ajiri eo nejin Bath-sheba. Ak Uriah ear jab etal ñan mweo imõn. Ilo an kate kalibubu jerawiwi eo an, David ear kajeblaklok Uriah ñan Rabbah ibben juõn letter ñan kapen in jar in tarinae eo bwe rej aikwij likit Uriah ilo juõn jikin eo enaj mij ie. Kin menin Uriah ear luji mour eo an, im David ear mareiki lio emij leo belen mokta jen an armij ro jelã kake bwe lio ear bõroru.​—2 Samuel 11:​1-​27.

15. (a) Ewi wãwen an kar jedmatmat jerawiwi eo an David? (b) Ewi wãwen an kar David emmakit ñan kauwe eo ewõr kilen an Nathan?

¹⁵ Enañin einlok wõt, bwe kilen eo David ear kõmmane ñan kalibubu jerawiwi eo an ear jerbal. Alliñ ko rar ellãlok. Ajiri eo​—juõn ladik​—ear lotak. Elañe wãwen in ear walok ear bed ilo lemnak eo an David ke ear kine Sam 32, inem ealikar bõklikit eo an ear kaeñtan e. (Sam Ko 32:​3-5) Bõtab, jerawiwi eo ear jab nojak jen Anij. Bible ej ba: “Men eo David ear kõmmane ear nana iman mejen Jehovah.” (2 Samuel 11:​27, NW) Jehovah ear jilkinlok ri kanan eo Nathan, eo ilo jelã kilen jelmae David kin men eo ear kõmmane. David ear mõkaj im kwalok ruõn im eowor bwe Jehovah en jolok an bwid. Ukwelok eo an emol ear bõktok an kilajrak ibben Anij. (2 Samuel 12:​1-13) David ear jab lõkatip kin kauwe eo. Ak, ear kwalok lemnak eo ej alikar ilo Psalm 141:​5 (NW): “Ro dru wãnik ren ubrare iõ, enaj juõn men in yokwe im joij; im ñe ej aikwij kauwe iõ, enaj einwõt oil ion bõra, eo bõra enaj jamin kõnan makoko kake.”

16. Ta nan in kakkõl eo im nan in kakabilek eo Solomon ear kwalok kin bwid ko?

¹⁶ Solomon, eo ear leo kein karuo nejin David im Bath-sheba, emaroñ kar lemnak kin ien in enana ilo ien mour eo an jemen. Tokelik ear je: “Eo ej kalibubu bwir ko an, e jamin jerammõn, a eo ej kwalok im illok jen e, e naj bõk tiriamo.” (Jabõn Kennan Ko 28:13) Elañe jej wõtlok ñan loan jerawiwi eo elap, jej aikwij eoroñ nan in kakabilek in ekakõrmol, eo ej juõn nan in kakkõl im juõn nan in kakabilek jimor. Jej aikwij kwalok bwid eo ad ñan Jehovah im kebak congregation elder ro ñan bõk jibañ. Juõn eddo eaorõk an elder ro ej ñan jibañ kajimweik ro rej wõtlok ñan loan kõmman ko rebwid.​—Jemes 5:​14, 15.

Kijenmij kin Tokjen ko Rej Walok Jen Jerawiwi

17. Meñe Jehovah ej jeorlok jerawiwi ko, ta men eo maroñ kejbãrok kij jene?

¹⁷ Jehovah ear jolok an David bwid. Etke? Kinke David kar juõn emaan eo etiljek, im kinke ear kwalok an tiriamo ñan ro jet, im kinke ukwelok eo an ear mol. Mekarta, David ear jab maroñ ko jen jorrãn ko rar walok tokelik. (2 Samuel 12:​9-​14) Ejja menin wõt emol rainin. Meñe Jehovah ejjab bõktok nana ion ro rej ukwelok, ejjab kõrõlok ir jen tokjen ko rej walok kin kõmman ko air rebwid. (Dri Galetia 6:7) Ibwiljin tokjen ko rej walok jen mour etton in lũñ emaroñ jebel, bõroru ko rejjab kõnan, nañinmij in kabobo jen babu ibben don, im luji liki im kautiej.

18. (a) Ewi wãwen an kar Paul jiroñ congregation eo an Corinth ñan jerbale juõn mantin lũñ eo enana im lap? (b) Ewi wãwen an Jehovah kwalok yokwe im tiriamo ñan ri jerawiwi ro?

¹⁸ Elañe ear lap bwid eo jar kõmmane, ebidodo ad buromõj ke jej eñtan kin tokjen bwid ko jar kõmmani. Mekarta, jejjab kõnan kõtlok bwe jabdewõt men en kõmman ad jenlik jen ukwelok im kilajrak ñan Anij. Ilo ebeben eo kein kajuõn, Paul ear jeje ñan Ri Corinth ro bwe rej aikwij bukwelok jen congregation eo juõn emaan eo ear bõk mantin lũñ ibben ro nukin. (1 Dri Korint 5:​1, 13) Elikin an leo ukwelok ilo mol, Paul ear jiroñlok congregation eo: “Joij im jolok an bwid im kainemõn e [im] kabin ami yokwe e.” (2 Corinthians 2:​5-8, NW) Ilo kakõrmol in nan in kakabilek in, jej lo yokwe eo an Jehovah im tiriamo eo an ñan ri jerawiwi ro rej ukwelok. Enjel ro ilañ rej lañliñ ñe juõn ri jerawiwi ej ukwelok.​—Luk 15:10.

19. An jimwe buromõj kin juõn ial eo ebwid emaroñ tellok ñan tokjen et ko?

¹⁹ Meñe jej buromõj kin juõn ial eo ebwid, buromõj eo jej eñjake emaroñ jibañ kij ñan ‘kejbãrok bwe jen jab bar oktaklok ñan men eo ekemetak.’ (Job 36:21) Emol, tokjen ko remeo rej walok jen jerawiwi ko ej aikwij kabwer kij jen ad eliji juõn bwid. Bareinwõt, David ear kajerbal wãwen eo ekaburomõjmõj ear bõke jen mwil in jerawiwi eo an ñan kakabilek ro jet. Ear ba: “Inem I naj katakin ro dri bwir ial ko Am; im ro dri jerawiwi re naj ukwelok ñõn Yuk.”​—Sam 51:13.

Mõnõnõ ej Itok Jen Karejar ñan Jehovah

20. Ta tokjen ko rej walok jen bokake menin aikwij ko rewãnik an Anij?

²⁰ “Emõnõnõ ro rej eoroñ nan in Anij, im kejbãrok e!” Jesus ear ba. (Luk 11:28) Bokake menin aikwij ko rewãnik an Anij ej bõktok mõnõnõ kiõ im ñan loan ilju eo ejelok jemlokin. Elañe jej bed wõt ilo mour erreo, jen etal wõt ilo ial in ilo ad bõk aolepen tokjen menin letok ko Jehovah ear kõmmani ñan jibañ kij. Elañe jar wõtlok ñan loan mour etton, jen kabinlok buruõd ñan jelã bwe Jehovah ebojak in jolok bwid an ro ej mol air ukwelok, im jen beek bwe jen jab bar eliji jerawiwi eo.​—Aiseia 55:7.

21. Ta nan in kõketak eo jen ri jilek Peter ñe jej jerbale emaroñ jibañ kij bed wõt ilo mour erreo?

²¹ Ejjabto lal in enana enaj jakolok, koba ibben aolep lemnak ko im manit ko an renana. Ad debij wõt mour erreo eo ad, jenaj bõk tokjen kiõ im ñan indio. Ri jilek Peter ear je: “Kin men in, ro jitenburu, ke komij kõtmene kin men kein, komin kate kom bwe En lo kom ilo ainemõn im ejelok ami mãr ak notami iman mejen. . . . Bwe kom jela mokta kin men kein, komin lale ñe kab bõklok kom kin bwir an ro renana, im kom buñ jen ami bin.”​—2 Piter 3:​14, 17.

Kwo Maroñ ke Kamelele?

• Etke emaroñ bin ñan bed wõt ilo mour erreo?

• Ta jet ian wãwen ko ñan jurake bebe eo ad ñan lor kien erreo ko reutiej?

• Ta katak ko jemaroñ katak jen jerawiwi ko an likao dikdik eo Solomon ear kwalok kake?

• Ta eo joñok eo an David ej katakin kij kake kin ukwelok?

[Pija]

Ej juõn menin kejbãrok ñan kejelãik ro jet ia eo kwoj jutak ie ilo wãwen ko kin mour erreo

[Pija]

Kinke David ear mol an ukwelok, Jehovah ear jolok an bwid